مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط ترین
فیلتر های جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلتر ها
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۱٬۲۷۵ مورد.
۱۲۱.

راهکارهای رفتاری ارتقای سلامت اداری با تأکید بر نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 127 - 160

کلید واژه ها: نهج البلاغه سلامت اداری مدل سه شاخگی بعد رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۷
جایگاه نظام اداری در پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور بسیار بالاست و سالم سازی آن از خطاها و انحراف ها تأثیر بسزایی در تحقق اهداف کلان جامعه دارد. سلامت اداری یعنی نظام اداری با رعایت اصول و مقررات اداری حاکم و با توجه به نظم اداری از قبل طراحی شده، وظایف خود را به خوبی و برای رسیدن به بهره وری سازمانی اجرا می نماید. سلامت اداری یکی از خواست ها و آرزوهای دیرینه جوامع مختلف بوده و تحقیقات زیادی درزمینه کشف راهکارهای ارتقای آن در کشورهای مختلف (با رویکردهای مختلف) انجام شده است. با دقت در منابع اسلامی و به ویژه سیره حکومتی امام علی (علیه السلام) می توان به راهکارهای بسیاری در این باره دست یافت. براساس مدل سه شاخگی، سازمان، دارای سه بعد ساختاری، زمینه ای و رفتاری است. هدف اصلی تحقیق حاضر این است که راهکارهای مفید جهت ارتقای سلامت اداری در بعد رفتاری (با استفاده از متون دینی) با تأکید بر نهج البلاغه ارائه کند. نتایج تحقیق گویای آن است که سه راهکار ایجاد نظارت مؤثر، رعایت عدالت و افزایش شفافیت، از مهم ترین راهکارهای ارتقای سلامت اداری از منظر نهج البلاغه است.
۱۲۲.

تبیین الگوی اخلاق سیاسی مدیران در نظام اسلامی مبتنی بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شاهد اندیشه دوره سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) 239 - 268
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۶۶
پرسش از اخلاق در ساحت سیاست، یکی از اساسی ترین پرسش هایی است که با شکل گیری انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی معاصر ایران مطرح شده است و مؤلفه های حاصل از پاسخ به این پرسش مهم ترین شاخصی است که به کمک آن مدیران سیاسی را می توان در دوره های مختلف مورد قضاوت قرار داد. در چنین شرایطی نیازمند شناخت واقع بینانه از دو مقوله اخلاق و سیاست، با در نظر گرفتن عناصر زمان، مکان و اوضاع سیاسی-اجتماعی هستیم به طوری که مفاهیم اخلاقی کمک کند تا ضرورت وجود ارزش ها به دستورهای آمرانه و تکالیف اجباری نینجامند و با توجه به نیازهای موجه از سوی مردم پذیرفته شوند و از سوی دیگر منجر به پایبندی دولت به رعایت مسائل اخلاقی گردد. چراکه دولتی که قواعد اخلاقی را زیر پا می گذارد، قوانین حقوقی را نیز رعایت نخواهد کرد. لذا در این پژوهش تلاش شد تا با واکاوی رابطه اخلاق و سیاست در حکمرانی اسلامی و همچنین مرور الزامات آن در سیره ائمه، شاخص های اخلاق سیاسی مدیران در سیره امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) مبتنی بر روش تحلیل مضمون از نهج البلاغه استخراج گردد. نتایج بیانگر آن بود که این مؤلفه ها در قالب دو محور بینشی (11 شاخص) و رفتاری (14 شاخص) قابل تدقیق است.
۱۲۳.

بررسی مقایسه ای موضوعات عرفانی در نهج البلاغه و تذکرهالاولیای عطّار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۲ 121 - 142
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۹۳
بدون شک بعد از قرآن کریم، نهج البلاغه، مهم ترین کتاب دینی شیعیان است که تجلی گاه عشق، انسانیت، حکومت، عدالت، تربیت، عبادت و... است. تذکره الاولیاء نیز سرگذشت ها، کرامت ها و اندیشه های نودوشش تن از اولیا و مشایخ با ذکر مقامات و مناقب و مکارم اخلاقی و مواعظ و سخنان حکمت آمیز آنان است و تمام بخش های آن آکنده از حکمت و معرفت و یک اثر بی نظیر عرفانی است. این دو اثر گران قدر، همواره در طول تاریخ، منابع مهمی برای دریافت و درک معانی عرفانی مسلمانان هستند و بررسی مقایسه ای این دو اثر، بی شک زوایای مهمی از تفاوت ها و شباهت ها آن ها را برای پژوهشگران روشن می سازد. در این پژوهش، ابتدا نکات مهم عرفانی، دو اثر استخراج گردید و سپس با بررسی مضامین، موارد مشترک و متفاوت آن ها مشخص شد و بعدازآن با معیار قرار دادن بعضی از آیات قرآن و احادیث نبوی به تحلیل آن ها پرداخته شد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل مضمون انجام شده است و سعی شده است به پرسش اصلی پژوهش، یعنی موارد تشابه و تفاوت اندیشه های نهج البلاغه و تذکره الاولیاء پرداخته شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر دو اثر از منابع قرآن و سنّت سرچشمه گرفتند؛ ولی دلیل بعضی تفاوت ها، نوع نگرش و تفسیر آن هاست. پس از بررسی و تحلیل نمونه های مستخرج، مهم ترین نتایج به دست آمده عبارت اند از: برتری جنبه ادبی تذکره بر جنبه تعلیمی آن، نگاه دینی و مذهبی و تعلیمی نهج البلاغه، دیدگاه های افراطی بعضی اقوال تذکره، استفاده از آرایه های ادبی در تذکره، تناقض در اقوال و اغراق های داستانی و... باعث تفاوت هایی در این دو اثر گشته است.
۱۲۴.

چشم انداز حاکمیت مهدوی از منظر حقوق شهروندی و توسعه عدالت (در نهج البلاغه و روایات مهدوی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 131 - 152

کلید واژه ها: حاکمیت مهدوی چشم انداز حقوق شهروندی عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۷۷
نوع گفتمان حقوقی حاکم بر دولت های قانون مدار، نشانگر آرمان ها و روح حقوق اساسی آنها است. چنان چه در این نوع حکومت ها، همه نهادهای سیاسی و حاکمیتی، تابع قواعد حقوقی خود هستند که حقوق شهروندی از جمله آنها است. همان طور که خواهد آمد، در نظام حقوقی حاکمیت مهدوی از اهمیت خاصی برخوردار است و جزء حقوق ذاتی و فطری انسان ها محسوب شده و ریشه در کرامت انسان ها داشته و بر دیگر هویت های اجتماعی انسانی برتری دارد. چراکه از سرشت و فطرت وجودی انسان نشات یافته و در جان آدمی نشسته و نه این که صرفاً یک امر اعتباری و یا مبتنی بر قرارداد باشد. در این نظام حقوقی، به مؤلفه هایی چون توسعه عدالت و مساوات و آزادی های فردی و اجتماعی و به اصطلاح حقوق شهروندی، توجه ویژه می شود و همگان در پرتو عقل وحیانی و بینش ربانی امام مهدی؟عج؟، به خصوص افراد بی پناه جامعه و یتیمان و طبقات ضعیف از گستره عدالت و احسان نظام حق بنیانش بهره مند شده و در عین حال بستری می شود برای شکل گیری جامعه آرمانی و الهی ونیز توسعه وجودی و تعالی روحی انسان و رشد ذهنی جامعه بشری، برای پذیرش حاکمیت دینی وتحقق حاکمیت وارثان زمین. لازم به ذکر است که حقوق متقابل اساس و شاکله نظام حقوقی، حاکمیت علوی و مهدوی را شکل می دهد که در ادامه، به شیوه تحلیلی، توصیفی به ارزیابی آن می پردازیم.
۱۲۵.

جایگاه زن در سیره امام علی(ع) با تأکید بر نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 9 - 31

کلید واژه ها: امام علی (ع) نهج البلاغه سیره جایگاه زن حقوق زن نقص عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۲۳۵
برای درک جایگاه و منزلت زن در اسلام، باید به بررسی آن در اندیشه بزرگان دین پرداخت.این مقاله، به دنبال پاسخ به این سؤال است که زن در سیره امیرالمؤمنین (ع)، چه جایگاهی دارد.یکی از منابعی که از دیرباز در مباحث انتقادی درباره جایگاه و منزلت زن در نگرش دینی مورد استفاده قرار گرفته، کلام امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه است. برخی، با تمسک به ظاهر کلام حضرت در خطبه های 79 و 80 در خصوص نقص عقل، نقص ایمان و نقص سرمایه، و همچنین منع مشورت با زنان،کمال پذیری زن و وجود ارزش های والای انسانی او را انکار کرده و او را موجودی بی ارزش می دانند. عده ای دیگر، با تأکید بر منزلت و کرامت والای زن، کلام حضرت را منافی با منزلت و جایگاه حقیقی اش پنداشته اند.تحلیل جایگاه زن در نهج البلاغه و سیره حضرت، ثابت می کند که ایشان با وجود سنت جاهلیت، به شخصیت و مقام زن احترام بسیار گذاشته و او را مظهر جمال و عطوفت الهی معرفی کرده اند. در کلامی دیگر، زن را امانت الهی دانستهکه ارزشمند و قابل احترام است و باید آنچنان که شایسته امانت گذاری است، از او محافظت و نگهداری شود.
۱۲۶.

علل و عوامل رکود یا کمرنگی دینداری بعضی مردم از منظر امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال پنجم فروردین ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 24 - 12

کلید واژه ها: امام علی (ع) کمرنگی دین دینداری نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۲ تعداد دانلود : ۱۱۸
دین بزرگترین محبت الهی به بشر است که انسان را به سوی سعادت ابدی رهنمون می سازد. دینداری به انسان شرافت و عزت می بخشد و او را از اسارت ها و تعلقات و وابستگی های انسانی و حیوانی آزاد می سازد. این برنامه ی سعادت و رستگاری بشر است اما پیوسته عواملی به صورت پیدا و پنهان دینداری را تهدید می کند. از نگاه امام علی (علیه السلام) عواملی چون اکراه و اجبار در دین ،بد فهمیدن و نفهمیدن دین ، تحریف معنوی مفاهیم دینی، ایجاد تکلف در دین ، رفتار خود کامانه حاکمان دین از جمله آفاتی هستند که دینداری را تضعیف می کند. دینداری با رعایت شرایط و اصول و معیارهای خاص خود امکان پذیر است و عدم رعایت این اصول موجب آفت زدگی معرفت دینی می شود.نهج البلاغه ،دریای معرفت بی انتها و نور هدایت که بدون خاموشی است و دستورالعملی برای سیادت این جهانی و سعادت آن جهانی است ، پاسخگوی مسائل و مشکلات گوناگون مسلمانان و جوامع بشری در همه زمانها و مکانها می باشد امید است با یاری خداوند آفات دینداری را شناخته و به مقابله با آن ها با یاری کلام مولا بپردازیم.
۱۲۷.

تبیین مؤلفه های اخلاص با تأکید بر شرح نهج البلاغه علامه محمدتقی جعفری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 179 - 212

کلید واژه ها: اخلاص نهج البلاغه امام علی (ع) علامه محمدتقی جعفری روش تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۲۲۱
یکی از مهم ترین شرایطی که در نصوص دینی برای قبولی اعمال و عبادات بیان شده، مسئله اخلاص است، به گونه ای که اعمال عبادی بدون اخلاص را دورکننده انسان از مقام ربوبی دانسته اند. ازآنجاکه امیرالمؤمنین علی(ع) در کلمات نورانی خود به این موضوع توجه بسیار نموده اند، لذا در این مقاله تلاش شده با تحلیل محتوای مطالب علامه جعفری در شرحی که بر نهج البلاغه نگاشته اند، به تبیین مفهوم حقیقی اخلاص، گونه ها، انواع و شاخصه های آن پرداخته و بدین وسیله، مسیر فهم صحیح و کامل کلمات گهربار اهل بیت(ع) را در این زمینه فراهم سازیم. این کتاب ازجمله شروح جامع و چندبُعدی نگاشته شده در دوره معاصر برای مخاطبین اهل تحقیق و پژوهش بوده و به دلیل تسلط نویسنده بر حوزه های مختلف دانش و فلسفه، مباحث آن به صورت روشمند و استدلالی بیان شده تا فهم صحیح را برای مخاطب ایجاد کند. در این مقاله از روش تحلیل محتوا استفاده شده و نتایج تحقیق بیانگر آن است که علامه جعفری اخلاص را عالی ترین کیفیت رابطه میان انسان و حقیقتی که مطلوب ذاتی اوست، دانسته و با تقسیم آن به دو بخش عام و خاص، بالاترین مرتبه اخلاص را اخلاص ارزشی معرفی نموده و مؤلفه های بنیادین و شاخصه هایی آن را تعریف کرده است. ایشان همچنین با تقسیم اخلاص به دو گونه اخلاص در عقیده و اخلاص در عمل، به ترسیم ابعاد سه گانه اخلاص در حوزه اطاعت، عبادت و استعانت پرداخته و درنهایت آثار و پیامدهایی مانند: نیل به وحدت مطلق، کسب معرفت، تسهیل جریان تعلیم و تربیت و تحقق عدالت را برای فهم وجود اخلاص در نهاد انسان ها، معرفی نموده اند.
۱۲۸.

روش شناسی جامع شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 143-175
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
ابن ابی الحدید معتزلی به عنوان مشهورترین شارح کتاب نهج البلاغه، کتاب خود را با نام «شرح نهج البلاغه» سامان داده که از نیکوترین شروح نهج البلاغه به شمار است، وی در جهت شرح کلام امیرمؤمنان% از روش هایی بهره جسته تا شرح کلام در جایگاه خویش، خوش نشیند، در تفسیر آن توجه ویژه ای مبذول داشته، و اساس شرح خود را بر پیاده نمودن قواعدی بنا نهاده است. این مقاله، به بررسی روش های مهم موجود نزد شارح از قبیل استخراج روش قرآنی، حدیثی، ادبی، تاریخی، کلامی و شرح بر پایه ی علوم فرعی دیگر نسبت به شرح و تفسیر کلام امام پرداخته و درصدد است نشان دهد که وی در استخراج این روش ها با اصول، معیارها و گزاره هایی اقدام به شرح کلام امیرمومنان% نموده که در خور توجه است.همچنین در پایان با نگاه آماری جداول فراوانی و گراف ها ارائه گردیده است. منابعی که وی در آنها تکیه کرده پایه ی کاربست چنین روش هایی است، که می توان نتیجه گرفت شارح، کلام امام را چونان یک مجتهد منتقد تفسیر می کند و در اجتهادش به قرآن، حدیث، ادبیات، تاریخ، کلام و دیگر موارد از این دست استناد می ورزد، ضمن این که سه منهج ادبی، تاریخی و کلامی او را می توان در میان روش های او ویژه دانست.
۱۲۹.

بررسی جایگاه و ارتباط حق و خیر در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 35 - 67

کلید واژه ها: نهج البلاغه حق و خیر اخلاق حقوق انطباق و تزاحم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۴۶
تعریف مستقل یا درهم تنیده دو کلیدواژه «حق» و «خیر» و تقدم یکی بر دیگری، از مباحث پیشینه دار و چالش برانگیز در حوزه نظری فلسفه اخلاق است. نوع نگاه به این موضوع بنیادینِ هنجار اخلاقی، در میان اندیشمندان متقدم و متجدد، اندیشه ها و مکاتب اخلاقی گوناگون و گاه متضاد را پدید آورده است. نوشتار حاضر، ضمن نگاهی گذرا به نظریات مهم این عرصه، با واکاوی و تحلیل سیره علوی بر اساس نهج البلاغه، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد منش حضرت(ع) به عنوان یک معیار اصیل اسلامی، با نفی نگاه تقدس گرایانه به امر حکومت و ارائه یک الگوی حاکمیت زمینی، بر اصل نخستین حق مداری بنا شده است. حق محوری امام(ع) در مواردی با مفهوم خیر، انطباق داشته و گاهی به ظاهر، با خیر در تزاحم است. از مصادیق تزاحم حق با خیر در نهج البلاغه، می توان به حق حیات، حق مساوات، حق آزادی های سیاسی همچون حق آزادی در انتقاد و اعتراض، انتخاب حاکم، نوع حکومت و تجدید بیعت با حاکم اشاره کرد. به هنگام تزاحم، تقدم حق بر خیر، با پشتوانه ضروری و عقلانی آگاهی بخشی که خیر فردی و جمعی را به دنبال دارد، هویدا می شود. در کنار این، شیوه امیر المؤمنین(ع) به الزام در حق گرایی و توصیه صریح یا ضمنی به خیرگرایی، فلسفه عملکرد قرآنی ایشان را در نیل به هدف غایی آفرینش انسان یعنی نیل به کمال که به معنای اصالت دادن به خیر است، نمایان می سازد.
۱۳۰.

تحلیل الإبداعات الفنیه لکلمات (استطعام وماتح وفرط) فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الخامسه ربیع و صیف ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ق) العدد ۲ (المتوالی ۱۰) 75 - 84

کلید واژه ها: الإبداعات الفنیه المفاهیم الفنیه لنهج البلاغه استطعام ماتح فرط التحلیل الاشتقاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۵
إن التحلیل الاشتقاقی للکلمات ودراسه مفاهیمها المختلفه للوصول إلى صوره واضحه للموضوع أو المشهد الذی تُستَخدَمُ فیه هذه الکلمه، کان منذ فتره طویله موضع اهتمام علماء اللغه والأدباء. هذا الأسلوب التحلیلی لکلمات نهج البلاغه موجود فی قاموس «لسان العرب»، فإنّ ابن منظور بعد التحلیل الاشتقاقی للکلمه، کلّما وجدها فی کلام أمیر المؤمنین (ع)، یشیر إلى کلامه واستعمال تلک الکلمه فیه. إن استخدام المنهج التحلیلی الاشتقاقی للکلمات للوصول إلى المعنى الشامل، له تاریخ طویل، ولکن استخدام هذا المنهج لرسم مشهد اُستُخدِمَت له تلک الکلمه التی یمکن من خلال تحلیل مفاهیمها الاشتقاقی تصویر کل زوایاها الخفیه والظاهره أو تحویلها الی سیناریو، قلّما نجده فی الأبحاث التی درست نهج البلاغه. من بین مئات الکلمات فی نهج البلاغه، والتی یمکن من خلالها تحلیل الصور والإبداع الفنی، ویمکن اختیار العدید من الحالات التی تتمتع بمثل هذه المیزات وتحلیلها فی نهج البلاغه، تم اختیار هذه الکلمات الثلاثه(استطعام وماتح وفرط) التی ترسم صوره للمعرکتین المهمتین؛ هما حرب صفین وحرب جمل. فی هذا المقال، وباستخدام أسلوب التحلیل الاشتقاقی، تمت دراسه مفاهیم الألفاظ المذکوره والصور المستخدمه فیها لمعرفه سبب استخدام الإمام للفظ خاص بدلا من مرادفاتها والکلمات القریبه المعنی منها، وذلک بُغیهَ إدراک بلاغه کلام الإمام وفصاحتها.
۱۳۱.

عقل، علم و دانش و دنیا طلبی از دیدگاه امام علی (ع) و نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۰ 503-532
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۴۵۸
نهج البلاغه از آثار مهم شیعیان می باشد که حاوی مطالب مفیدی در زمینه های مختلف است. شامل خطبه ها، اوامر، نامه ها و ..... از امام علی(ع) می باشد. مطالب متعددی نیز درباره ی سه مفهوم عقل، دانش و دنیا طلبی در بر دارد. زیرا تعقل و تفکر و نیز جست و جوی علم همواره در آیین اسلام مورد اکرام بوده است. این مقاله می کوشد تا با استفاده از نهج البلاغه و نیز سایر کتب مرتبط با امام علی(ع) سه مفهوم نام برده را در سیره ی امام علی (ع) بررسی کرده و به روش توصیفی تحلیلی بیان نماید.
۱۳۲.

عوامل سیاسی اقتدار در حکومت اسلامی مطالعه موردی رهنمودهای امام علی در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 65-96
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۸
بررسی عوامل سیاسی اقتدار در حکومت اسلامی به عنوان یک راهبرد مؤثر در اعتلای جوامع اسلامی جهت نیل به قله های عزت و اقتدار مطرح می باشد. در این پژوهش عوامل اقتدار در حوزه سیاسی موردتوجه قرار می گیرند. در این حوزه، عوامل اقتدار در حوزه های سیره حکومتی، رهبری مقتدر، اصول حکومت اسلامی، شایسته سالاری، بازرسی، تشویق و تنبیه و جهاد بررسی شده اند. وجود رهبری مقتدر و عدالت پیشه برای تحقق و احیای اصول حکومت اسلامی و به سامان رساندن مشکلات جامعه و مدیرانی شایسته به همراهی مردمان بصیر و شهادت طلب و تمسک عملی به آموزه های قرآن، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام، در رسیدن به اقتدار در حکومت اسلامی ضروری است. هدف این پژوهش تعیین عوامل سیاسی اقتدار در حکومت اسلامی با تأکید بر رهنمودهای امام علی علیه السلام در نهج البلاغه است و روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که علاوه بر نقشی که هر یک از عوامل سیاسی اقتدار هم چون وجود رهبری مقتدر، احیای اصول حکومت اسلامی، رعایت اعتدال، امنیت و عدالت بر جوامع دارد؛ مجموع این عوامل همگی در اعتلای اقتدار حکومت اسلامی مؤثر می باشند.
۱۳۳.

شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران براساس نهج البلاغه (مطالعه موردی: سازمان تأمین اجتماعی استان آذربایجان شرقی)

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 51 - 74

کلید واژه ها: اخلاق فردی اخلاق شغلی اخلاق حرفه ای نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۷۹
در منابع دین اسلام به خصوص قرآن و نهج البلاغه به همه بایدها و نبایدها و الزامات زندگی فردی و اجتماعی انسان پرداخته شده است. اصول و بسترهای اخلاق حرفه ای نیز که بحث نسبتاً جدیدی در مشاغل، ادارات و سازمان ها می باشد حدود 1400 سال پیش توسط دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است و می توان با رجوع به منابع اسلامی پاسخ های تخصصی و کارشناسی برای مسایل مرتبط با اخلاق حرفه ای به دست آورد. نامه ی امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر فرماندار مصر، از بارزترین مصادیق مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران و کارگزاران حکومتی در منابع اسلامی می باشد که در آن ویژگی های اساسی یک مدیر و کارگزار حکومتی بیان گردیده است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران از دیدگاه حضرت علی (ع) می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق مصاحبه و پرسش نامه ی محقق ساخته است که سؤال های پرسش نامه پس از مطالعه و مرور ادبیات موضوع و استخراج مؤلفه های اخلاق حرفه ای از کتاب شریف نهج البلاغه که شامل خطبه ها، نامه ها و حکمت های امیرالمؤمنین (ع) تنظیم و برای نظریه آزمایی؛ سوال های پرسش نامه پس از سنجش روایی و پایایی آن، بین نمونه آماری توزیع شد. اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد طبقه بندی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می دهد که مؤلفه ی «تأمین مالی کارکنان» اخلاق حرفه ای بیشترین اهمیت و مؤلفه ی «شایسته سالاری و اهلیت گرایی» اخلاق حرفه ای کمترین اهمیت را نسبت به سایر مؤلفه ای 25 گانه اخلاق حرفه ای را دارد
۱۳۴.

تحلیل مفهوم التعامل السلمی و مؤشراته فی سیره الامام علی (ع) بالاعتماد على نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الخامسه ربیع و صیف ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ق) العدد ۲ (المتوالی ۱۰) 61 - 74

کلید واژه ها: التعایش السلمی التوافق تسامح الصحه النفسیه نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۲
إنّ التعامل السلمی الذی یسمو بالإنسان إلی مستوی عالٍ، هو أحد المؤشرات المهمه للصحه الشخصیه والاجتماعیه، ویعتبر التعایش السلمی أحد مکونات الصحه الروحیه. إن الحاجه إلى تحسین مستوى جوده الصحه الروحیه تتطلب استخلاص التعالیم الروحیه والمعرفیه من نص محفوظاتنا الدینیه وتقدیمها بطریقه عملیه. وبناء على تأکید أمیر المؤمنین علیه السلام فی نهج البلاغه على التحلی بهذه الفضیله الأخلاقیه، فقد تمت فی هذه الدراسه الوصفیه التحلیلیه دراسه أبعاد السلام فی المجالات الفردیه والاجتماعیه، وأهمها: التنازل عن حق من أجل مصالح المسلمین، التعامل الحَسَن مع المعتدی، إکرام المواطنین، إخفاء کتمان الأسرار، التأکید على کرامه الإنسان، النهی عن الفتنه، التسامح والمرونه مصحوبا بالحزم، النقد العقلانی للعدو، عدم الإکراه فی البیعه، الحوار، التفاوض مع النقاد، العلاقه البنّاءه بین الأمه والإمام، التسامح مع منتهکی العهد فی بدایه الخلافه، النصیحه بالعفو عن المجرمین، العفو عن نقض العهد، الصبر وحمایه الحقوق الاجتماعیه للمعارضین. وبالتدقیق فی کلمتی التسامح والسلام تبینت أن التسامح یعنی الرفقه من باب المصلحه والضروره، أما فی السلام فهناک علاقه أعمق مصحوبا بالطمأنینه والرغبه. ویتبین من حیاه الإمام علی (علیه السلام) أن التعامل السلمی والمرونه الإیجابیه المذکوره فی الصحه الروحیه، یختلف تماماً مع التراجع والطاعه غیر اللازمه والانفعالیه. فالسلام والوئام فی مکانه یؤدی إلى الکمال، وتعتبر التنازلات التصالحیه والنفعیه، حرکه فی اتجاه التراجع والانحدار.
۱۳۵.

دراسه الوحده السیاسیه للمسلمین من خلال الإتکاء علی الآراء و الأفکار و السیره للإمام علی علیه السلام فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الخامسه ربیع و صیف ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ق) العدد ۲ (المتوالی ۱۰) 95 - 106

کلید واژه ها: الإمام علیّ علیه السلام نهج البلاغه الوحده السیاسه الوحده السیاسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۳۰
تأکیدات النظام الفکری الإسلامی و وجود المنازعات و التفرّق بین المسلمین فی البلدان الإسلامیه، تدلّ علی أنّه فی ساحه الوحده و تعیین المبانی و الأصول، الحدود و الحلول لها من قبل الباحثین و المترحّمین و المتعاطفین للدین، تکون الحاجه إلی السعی النظری و العملی الکثیر. قد کان الإمام علی علیه السلام علی أساس المکانه والمرتبه العلیا له بین المسلمین، من الشخصیات الإسلامیه الکبیره التی یلعب دورا هامّا فی إثاره الوحده الإسلامیه و إزاله التفرقه و التشتّت. علی أساس آراء و سیره الإمام علی علیه السلام فی نهج البلاغه، یوجد المسلمون مسارا جدیدا للإتحاد و یحصلون علی العزه لهم فی الزمن الماضی من خلال إصلاح العلاقات مع المجتمعات غیر الإسلامیه و إثاره الإتحاد و التضامن السیاسی بین البلدان الإسلامیه و توفیر المجال فی سبیل الوحده السیاسیه بین المجموعات و الأحزاب و المذاهب و الأدیان الإسلامیه. هذه الدراسه، التی أجریت بالمنهج الوصفی التحلیلی، یسعی أن یعرّف الافکار و الآراء المعتدله للإمام علی علیه السلام و الإجتناب عن الإفراط و التفریط و تضیّق المجال علی المجموعات القشریه و المتعصبه فی سبیل الوحده السیاسیه بین المسلمین. بالإضافه الی هذا، الإمام علی علیه السلام، قد اهتمّ بالتمسک بالقرآن الکریم و النبی صلی الله علیه و آله و الرجوع الی أولی الأمر و الإطاعه عنهم و الفضائل و القیم الأخلاقیه و حفظ الحرّیّه کأهمّ الأصول و المبانی للوحده السیاسیه للمسلمین؛ و فی هذه الظروف، یتحقّق الإقتدار و العزّه و التکامل المادّی و المعنوی للأمّه الإسلامیّه.
۱۳۶.

مضامین راهبردهای اقتصادی مؤثر بر کنترل نارآمی های اجتماعی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد دفاع و توسعه پایدار سال ۷ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۴ 97 - 119

کلید واژه ها: راهبردهای اقتصادی ناآرامی های اجتماعی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۵۱
  ناآرامی های اجتماعی تهدیدات پیچیده، فراگیر، پُرهزینه تلقی می شود که در صورت عدم شناخت علل شکل گیری و انجام اقدامات غیر منطقی در فرایند کنترل آنها، نظام ها هزینه های سنگین (سقوط) را متحمل خواهند شد. نظر به شکل گیری این پدیده در کشور طی چهاردهه از یک سو و تأثیرپذیری افکار عمومی کشور از مبانی ارزشی و وجود راهبردهای اثربخش و منطبق با فطرت انسان در این مبانی از جمله نهج البلاغه هدف نوشتار حاضر احصاء مضامین راهبردهای اقتصادی مؤثر بر کنترل ناآرامی های اجتماعی از منظر نهج البلاغه می باشد. نظر به اینکه شکل گیری اکثر ناآرامی های اجتماعی متأثر از مشکلات اقتصادی است با بهره گیری از روش آمیخته اکتشافی مضامین سیزدهگانه راهبردهای اقتصادی مؤثر بر جلوگیری و کنترل ناآرامی های از نهج البلاغه احصاء و در معرض قضاوت ۱۰ نفر از خبرگان قرار گرفت که ضریب لاوشه راهبردها توسط جامعه خبرگی ۸۹/۰ تعیین گردید. سپس راهبردهای فوق جهت رتبه بندی در معرض قضاوت ۹۲ نفر از کارشناسان قرارداده شده؛ نظر به اینکه میانگین رتبه راهبردها 97/3، آزمون تی 122/12، درجه آزادی91، سطح معنی داری 000/0 و کای اسکوثر 993/104 تعیین گردید، مؤید اثربخشی راهبردهای احصا شده بر ممانعت از شکل گیری و کنترل ناآرامی های اجتماعی است. با بهره گیری از ظرفیت راهبردهای فوق دستاوردهای برای نظام محقق می شود که در مبحث نتیجه گیری به آن اشاره شده است .
۱۳۷.

بررسی واژگان حوزه معنایی تفرقه در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ شماره ۲۹۴ 35-44

کلید واژه ها: تفرقه اختلاف حوزه معنایی امیرمؤمنان علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۶
تفرقه و ستیزه جویی یکی از مفاهیم اساسی است که در نهج البلاغه با هنرمندانه ترین تعابیر تجلی یافته است. امیرمؤمنان علی(ع) در مواقع و حوادث متعددی به جهت حفظ مصالح عالیه اسلام، مردم را به همدلی و دوری از تفرقه دعوت کرده، تا مسلمانان نسبت به عوامل تفرقه انگیزی که هم گرایی امت اسلامی را تهدید می کند، بصیرت و شناخت پیدا کنند و در جهت غلبه بر این آفت ها تلاش خود را به کار گیرند. براین اساس نوشتار حاضر سعی بر آن دارد با روش توصیفی تحلیلی به استخراج واژگان حوزه معنایی تفرقه در نهج البلاغه به منظور تبیین مفهوم تفرقه بپردازد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که امیرمؤمنان(ع) برای بیان مفهوم تفرقه از واژه هایی همچون «الإفتراق، الإنتشار، الإنقطاع، المُنافره، الشِقاق و...» به کار برده و از آنها برای بیان مصادیقی همچون گسست اجتماعی، عقیدتی و عاطفی استعمال کرده است. همچنین ایشان مؤلفه های «جهل، فتنه، نفاق، ظلم و...» را در شکل گیری تفرقه در میان افراد و جامعه مؤثر می داند.
۱۳۸.

شناسایی شاخصه های مدیریت اسلامی بر مبنای کلام امیرالمومنین (ع) با تحلیل محتوای کتاب نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۳۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 11 - 51

کلید واژه ها: مدیریت اسلامی شاخصه های مدیریت اسلامی امام علی (ع) تحلیل محتوا کتاب نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۳
تحقیق حاضر در جستجوی شناسایی الگوی شاخصه های مدیریت اسلامی از دیدگاه امام علی (ع) در کتاب نهج البلاغه می باشد. این پژوهش در زمره تحقیقات کیفی و بر اساس تلفیقی از سه روش تحلیل محتوای قراردادی، هدایتی و تلخیصی می باشدجامعه آماری تحقیق، کل کتاب نهج البلاغه می باشد. در فرایند تحقیق، ابتدا با مطالعه کتاب نهج البلاغه به شناسایی عبارات محتوایی مرتبط با موضوعات مدیریتی پرداخته شد که از مجموع 193167 کلمه در کتاب نهج البلاغه 39750 کلمه مرتبط شناسایی شد. سپس در مرحله کدگذاری اولیه با تحلیل عمیق محتوای قراردادی متون منتخب، 2040 عنوان شاخصه مقدماتی (مفهوم اولیه) شناسایی شد. سپس بر اساس تحلیل محتوای هدایتی (رجوع به الگوهای مطرح در پیشینه تحقیق) و با استفاده از کدگذاری ثانویه، 293 شاخصه مدیریتی (مفهوم ثانویه) استخراج شد. از این تعداد، 203 عنوان از ادبیات موجود و 90 عنوان شاخصه جدید توسط محققان شناسایی شد. در نهایت نیز با کدگذاری انتخابی داده ها، در مجموع 6 مولفه یا مضمون اصلی مدیریتی جهان بینی، بینشی – نگرشی، ارزشی، رفتار فردی، رفتار بین فردی، و رفتار سازمانی مورد شناسایی قرار گرفته شد. نتایج تحلیل تلخیصی شاخصه ها حاکی از آن بود که شاخصه خدامحوری با فراوانی 78 بار تکرار در صدر شاخصه های مدیریتی قرار گرفت.همچنین شاخصه هایی همچون حق طلبی، ، نظارت براساس قرآن و سنت، ظلم ستیزی، توجه به طبقه ضعیف، اطاعت از مافوق، توجه به جمع آوری و مصرف مالیات، آخرت گرایی، شایسته سالاری و صبوری بیشترین فراوانی را در سخنان امام علی (ع) داشته است. این بدان معناست که آنچه مدیریت اسلامی را از سایر الگوهای مدیریت غربی متمایز می کند، جهان بینی متفاوت مدیران مسلمان نسبت به سایر مدیران و توجه بیشتر به رفتارهای اخلاق مدار و ارزشی می باشد.
۱۳۹.

دشمن شناسی و مقابله در جنگ نرم از منظر نهج البلاغه با مطالعه موردی شایعه پراکنی

نویسنده:
منبع: پژوهش های معاصر در علوم و تحقیقات سال چهارم مرداد ۱۴۰۱ شماره ۳۷ 127 - 140
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۱۸۱
انسان برای رسیدن به موفقیت و رستگاری موانعی دارد. برخی از این موانع دشمنانی هستند که نمی خواهند انسان به هدفش برسد. پس شناحت دشمن یکی از ضروریات مسیر موفقیت است همان طور که شناخت زمان و مکان عملیات دشمن نیز از ضروریات است در نتیجه هوشیاری در همه زمان ها و مکان ها در برابر دشمن لازمه موفقیت می باشد. دشمن گاهی به وسیله جنگ سرد، گاهی از راه جنگ نظامی و گاهی از راه جنگ نرم هدف خود را دنبال می کند. بنابراین افزون بر شناخت دشمن، و زمان و مکان عملیات آن، شناخت روش ها و ابزاری که او به کار می گیرد نیز ضروری است. یک روش دشمن جنگ نرم است که قدمت طولانی و پیچیدگی خاص خود را دارد و یکی از مهم ترین ابزار آن شایعه پراکنی است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است دشمن و جنگ نرم از منظر نهج البلاغه را با تمرکز بر سلاح شایعه مورد بررسی قرار داده تا با آشکار شدن کیفیت مقابله با دشمن در جنگ نرم، از ضربه زدن آن به جبهه حق جلوگیری کند.
۱۴۰.

تحلیل انتقادی برداشت های گروه فرقان از نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰۸ 173 - 196

کلید واژه ها: نهج البلاغه گروه فرقان کارکردگرایی تأویل فقه الحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۱۶
در دهه های قبل و پس از انقلاب اسلامی، احزاب و گروه های بسیاری پدید آمدند که برای عضوگیری از مردم ایران، لازم بود ایدئولوژی خاصی را تهیه و ارائه کنند. بخش معتنابهی از این گروه ها، یا مدعی بودند همه مبانی خود را از دین گرفته اند و یا آنکه در کنار دیگر منابع، به آموزه های مذهبی نیز توجه داشته اند. یکی از این احزاب، گروه فرقان بود که بیش از همه، چهره خشونت بارش در ترور ها در ذهن متبادر می شود و کمتر به مبانی فکری آنها پرداخته شده است. در اعتقادنامه این گروه با نام خودخوانده «ایدئولوژی توحیدی»، بیش از همه از آیات قرآن استفاده شده است. در رتبه بعد، این سخنان حضرت علی(ع) بود که بسیار بدان استناد می شد تا جایی که این ضرورت به نگارش شرحی به نام «فروغ نهج البلاغه» انجامید. حال این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته، تلاش می کند نگرش فرقانیسم به نهج البلاغه را مورد مداقه قرار داده، مهم ترین نقدهای وارد بر آن را نشان دهد. مروری بر آثار رهبران این گروه نشان می دهد نه تنها تأویل گزاره های سیاسی اجتماعی، بلکه مفاهیم اعتقادی و اخلاقی نیز سرلوحه فعالیت آنها بوده است. نتایج نشان می دهد مهم ترین نقدها به استنباط های این گروه، تسلط رویکرد کارکردگرایی و بی توجهی به اصول و قواعد فقه الحدیث است.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان