مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط ترین
فیلتر های جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلتر ها
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۱٬۲۷۵ مورد.
۳۰۱.

بررسی مفاهیم هیدرولوژیکی باران در قرآن با تکیه بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 149 - 166

کلید واژه ها: قرآن خطبه دعا حضرت علی (ع) هواشناسی هیدرولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۵۲
پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی می کند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهج البلاغه، باران به طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداخته اند. لذا در این پژوهش با بهره گیری از آیات قرآن و تفسیر گهربار حضرت علی(ع) در خطبه 115 کتاب نهج البلاغه به بررسی علوم موجود در این خطبه در باب بارش نزولات جوی و درخواست آن از خالق هستی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مقایسه عبارات دقیق حضرت علی(ع) در خطبه باران با علم روز آب و هواشناسی در مورد مکانیزم شکل گیری، حرکت، و اشکال مختلف بارش در کره زمین است. در نهایت با بررسی دقیق خطبه حضرت به انواع مختلف باران و نظریه تشکیل قطرات باران(هم آمیزی و برژرون) و باران مؤثر اشاره می شود.
۳۰۲.

بازخوانی شیوه های فهم بستر تاریخی کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه مطالعه موردی: شروح ابن ابی الحدید، ابن میثم، میرزا حبیب خویی، شوشتری و مغنیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: نهج البلاغه شارحان نهج البلاغه بستر تاریخی فهم متن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۳۸۶
فهم صحیح از کلام امیرمؤمنان(ع)در گرو یافتن ابزار و مقدمات ورود به آن است که نیازمند دقت صحیح و شایسته ای است. به کارگیری این ابزار برای شرح متن نهج البلاغه می تواند سهمی به سزا و تعیین کننده داشته باشد تا کلام امام علی(ع)صحیح تبیین شده و برتر تفسیر شود. اشراف بر منبع و سند، شناخت فضاوجغرافیای سخن، بیان سبب صدور، اهتمام به یافتن تاریخ ایراد کلام، مشخص ساختن مخاطب و شخصیت های گوناگون و نیز ارائه موضوعات و اهداف کلی سخنان، مهم ترین ابزارهایی است که مفسّران و شارحان تا به امروز بدان نظر داشته تا سخن امام در جایگاه خویش خوش نشیند. البته گاه همین ابزارها وقتی در کنار پیش فرض ها و باورهای برخی شارحان قرار گرفته، نتیجه ای عکس را مواجه بوده ایم، این مقاله می کوشد با روش و رویکردی تحلیلی به روند شرح و تفسیر مفسّرانی چون ابن ابی الحدید، ابن میثم، میرزا حبیب خویی، شوشتری و مغنیه در این عرصه توجه نشان دهد؛ در صورت وجود کم دقتی به عناصر پیش گفته ضمن تذکّر به تصحیح آن بپردازد. یافته ها نشان می دهد که با توجه به ساختار متنی و شکلی نهج البلاغه بدون مقدمات ورود به متن امکان فهم صحیح از متن نهج البلاغه میسّر نیست و شارحان مذکور گاه از این عناصر غفلت ورزیده اند، در نتیجه شرایط واژگونه تفسیر کردن کلام امام را فراهم ساخته اند.
۳۰۳.

طرق التحری فی مصداقیه نهج البلاغه فی وحده القیاس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶) 141 - 152

کلید واژه ها: المنهجیه انتساب نهج البلاغه اصاله نهج البلاغه مصداقیه نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۹۳
یعتبر کتاب نهج البلاغه أحد کتب المذهب الشیعی للحدیث حیث کان محل إهتمام المفکرون الإسلامیون منذ البدایه. ومع ذلک،لقد شکک البعض فی موثوقیه الکتاب بسبب النواقص الوثائقیه والنصیه وأیضا الشکوک التی أثیرت من قبل المعارضه. حاولت الدراسه الحالیه تقییم موثوقیه إنتساب نهچ البلاغه لأمیر المؤمنین (ع) من خلال إجراء طرق التحری والتحقیق فی مصداقیه هذا الکتاب حیث تعتمد الطرق هذه علی ثلاث محاور وهی الموثوقیه والمصدر والنص. لهذا الغرض، قام الباحث بمراجعه نقدیه للطرق السابقه وعرض مناهج جدیده أثناء تقییمها. أظهرت نتائج هذه الدراسه أن مراجعه وثائق نهج البلاغه ودراسات المصدر وعلم التألیف وعلم الأسلوب وعلوّ المضمون تعتبر الطرق الخمس التی تثبت مصداقیه نهج البلاغه وتؤکد إنتسابه الی امیرالمومنین (ع) .من بین الطرق المذکوره تعتبر الطریقتین لمراجعه وثائق نهج البلاغه وإسلوبیه نهج البلاغه لهما فعالیه أکبر فی تحری المصداقیه وسوف تکون أقل محدودیه فی التحقق من مصداقیه نهج البلاغه
۳۰۴.

بررسی اقتدار در آموزش های اخلاقی نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 35 - 64

کلید واژه ها: اتوریته آموزش اخلاقی اخلاق علم نهج البلاغه اقتدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۵۶
اتوریته به معنای اقتدار مشروع، مسئله ای است که از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و دارای انواع گوناگونی است. یکی از این انواع، اتوریته آموزشی است. این مسئله توسط اندیشمندان و مکاتب فکری مورد بحث قرار گرفته است و از اشکالات واردشده به آن، این است که اتوریتهٔ معلمْ ممکن است سبب حذف استقلال یادگیرنده شود. پژوهش حاضر سعی نموده با هدف بررسی مفهوم و ماهیت اتوریته در آموزش های اخلاقی نهج البلاغه به بررسی اهداف و انواع آموزش در نهج البلاغه، همچنین اصول و شیوه های آموزش اخلاقی و اتوریته معلم و استقلال یادگیرنده در نهج البلاغه بپردازد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی مایرینگ (2000)، بر روی نهج البلاغه انجام شده است. شیوه نمونه گیری از نوع غیراحتمالی و از نوع هدف مند یا معیار بوده است که به روش متن پژوهی انجام شده و از اعتبار بازاندیشانه و راهبرد ارتقای کیفیت سیلورمن بهره گرفته شده است. آنچه از این پژوهش به دست آمده، بیانگر این است که اصول و شیوه های آموزش اخلاقی در نهج البلاغه گویای رابطه سلطه در آموزش نیست و با هدف آزادی و استقلال بخشی به یادگیرنده برنامه ریزی شده و جهت آزادی و تعقل او، و به دست آوردن کمال اختیاری است.
۳۰۵.

بررسی ظرفیت های مفهوم سازی استعاری در فهم و انتقال آموزه های دینی با تأکید بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم خرداد ۱۳۹۹ شماره ۲۷۰ 19-31

کلید واژه ها: مفهوم سازی استعاری استعاره مفهومی (شناختی) فهم و انتقال آموزه های دینی سیره امام علی علیه السلام نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۸
نهج البلاغه، کتابی است که بسیاری از آموزه های اسلامی را با زبانی صادق و هنرمندانه به مخاطبان انتقال می دهد. بررسی زبان شناختی این کتاب نشان می دهد که استفاده از جملات استعاری در بهترین و رساترین قالب، از ویژگی های بارز احادیث علوی است. با این نگاه، پرسش اساسی آن است که مفهوم سازی استعاری از چه ماهیت و ظرفیت هایی برخوردار است که در نهج البلاغه به مثابه الگویی کارآمد در فهم و انتقال آموزه های دینی به مخاطبان، به هدف ایجاد تحول در اندیشه و رفتار بشر به کار گرفته شده است؟ پژوهش حاضر، با روش اسنادی و رویکرد توصیفی تحلیلی، تبیین ماهیت و بررسی ظرفیت ها و قابلیت های مفهوم سازی استعاری را با ذکر نمونه هایی از نهج البلاغه در این راستا پی گرفته است. نتیجه آنکه مفهوم سازی استعاری، نوعی پدیده فکری و شناختی است که به دلیل برخورداری از ظرفیت هایی همچون معناآفرینی و نظریه سازی، اقناع مخاطب، رفتارسازی، و نمایش گفتمان فکری، اجتماعی و سیاسی فرد و جامعه، و نظایر آن، قابلیت یافته است تا نهج البلاغه با بهره مندی از آن، در قامت یک رسانه دینیِ فاخر و قدرتمند در ارائه مفاهیم و معارف اسلامی به مخاطبان، ظاهر شود.
۳۰۶.

تأمین منافع عمومی از طریق رفتار عقلایی در اقتصاد سیاسی جدید و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیستم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۸ 33 - 61

کلید واژه ها: منافع عمومی رفتار عقلایی اقتصاد سیاسی جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۷۰
چگونگی تأمین منافع عمومی از طریق بهینه یابی فردی مسأله روز اقتصاددانان در هر دو حوزه نظری و عملی است. چگونه می توان افرادی را که با انگیزه خودخواهی به دنبال بیشینه سازی منافع شخصی خود هستند به پی گیری منافع عمومی ترغیب کرد؟ در پاسخ به این پرسش، نظریه پردازان اقتصاد سیاسی جدید دست یابی به منافع عمومی از طریق بهینه یابی فردی را ساده انگارانه تلقی کرده و به اقتصاددانان پیشنهاد می دهند در هنگام توصیه های اقتصادی به سیاست مداران، این موضوع را در نظر بگیرند. براساس چارچوب تحلیلی آنان، رفتار عقلایی در شرایط اطلاعات ناقص اقتضا دارد که مردم عادی انگیزه ای برای هزینه کردن در بخش کالاهای عمومی را نداشته و به دنبال استفاده از سواری مجانی باشند. گروه های فشار و بوروکرات ها از اطلاعات خود برای منفعت شخصی و ضرر منافع عمومی بهره برداری کرده و سیاست مداران نیز منافع عمومی را فدای حفظ قدرت کنند. این چارچوب تحلیلی، با الگوهای رفتاری در اسلام که یکی از آن ها امام علی(ع) باشد، سازگاری ندارد. در چارچوب تحلیلیِ استنباط شده به روش توصیفی-تحلیلی از سخنان حضرت در نهج البلاغه، تأمین منافع عمومی در راستای انگیزه شخصی افراد برای منافع فردی شان قرار می گیرد. براساس این تحلیل، افراد منافع شخصی خود را در منفعت اخروی می بینند که تنها با جلب رضایت خداوند حاصل می شود. انگیزه بیشینه سازی رضایت خداوند، ضمن این که به رفتار عقلایی بازی گران اصلی جامعه جهت واحد می دهد، همه رفتارها را در تأمین منافع عمومی بسیح کرده و هم افزایی به وجود می آورد. تحقق این شرایط، بستگی به تربیت توحیدی افراد جامعه، وجود حکومت دینی و ولایت پذیری مردم دارد.
۳۰۷.

حکمرانی اخلاقی بر اساس نوع شناسی طبقه نظامیان از دیدگاه نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت انتظامی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 643 - 666

کلید واژه ها: امام علی (ع) نهج البلاغه حکمرانی اخلاقی ساختار حکمرانی نظامیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۱۶۴
زمینه و هدف:امام علی (ع) در نامه 53 نهج البلاغه به تشریح ماهیت حکمرانی خود که مبتنی بر اخلاقیات نبوی است می پردازد.ایشان با تبیین انواع طبقات اجتماعی نظیر: لشگریان خدا، نویسندگان عمومى و خصوصى، قضات دادگستر، کارگزاران عدل و نظم اجتماعى، جزیه دهندگان، پرداخت کنندگان مالیات، تجّار و بازرگانان، صاحبان صنعت و پیشه وران، و نیز طبقه پایین جامعه، یعنى نیازمندان و مستمندان، به کارکردهای ایشان در نظام اجتماعی و نحوه حکمرانی بر آن ها اشاره می کند در این پژوهش این مهم تحت عنوان «نظریه حکمرانی اخلاقی» تشریح شده است. هدف ما در این جستار شناخت ماهیت حکمرانی اخلاقی متناسب با طبقه نظامیان از منظر نهج البلاغه است. روش تحقیق: این پژوهش کیفی و از راهبرد تحلیل مضمونی استفاده شده است. داده ها از متن کتاب نهج البلاغه استخراج شده است .وبرای اعتبار یابی مضامین کشف شده از روش ژرفکاوری متن محور بهره گرفته شده است یافته ها:ماحصل این پژوهش کشف نظریه ی بدیع با عنوان «حکمرانی اخلاقی در حوزه نظامیان» می باشدکه مبتنی بر سه مضمون فراگیر:اعتقادات،ساختار حکمرانی و اخلاقیات می باشد که از220کدباز، 129 کد توصیفی و 18کد تفسیری به دست آمده است. نتایج:هسته اصلی نظریه ی حکمرانی علوی، ناظر بر نقش پررنگ اخلاق در حکمرانی جامعه است .فرایندی که با شناخت هستی و انسان آغازمی شود و سپس با تبیین کارکردهای گروه ها و بخش های مختلف جامعه ،آموزه های اصیل الهی را در قالب اخلاقیات حکمرانی بیان می کند؛ تا از رهگذر عمل به آن ها، طبقات اجتماع، سازمان کارآمدی بیابند و نقش سازنده خود را در سعادت جامعه ایفا نمایند.همچنین این گزاره های اخلاقی در پی جهت دهی و اعتباربخشی به ساختارها و فرایندهای کاری می باشد که خیر عمومی را تضمین می کند
۳۰۸.

نسبت سنجی میان ایمان و عقل در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۲ ۱۵۷-۱۷۶

کلید واژه ها: نهج البلاغه ایمان عقل نظری عقل عملی نسبت رابطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
نهج البلاغه که تجلی گاه پیوند عمیق بین ایمان و عقل است، در بسیاری از گزاره های آن نیز تبیین عقلانی و رویکرد فلسفی مشهود است. سنجش نسبت میان ایمان و عقل از دو بعد وجودشناختی، معرفت شناختی و بررسی معنا، زاوایا، منشاء و تعاملات این دو با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی در نهج البلاغه، مسئله این پژوهش است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در نهج البلاغه بخشی از ایمان، ناظر به احساسات و عواطف و بخشی ناظر به عقل عملی و بخش دیگر آن ناظر به عقل نظری است و بر خلاف اشاعره که ایمان را صرفا به عقل نظری معطوف نموده و معتزله که ایمان را منحصر در عقل عملی می دانند، ایمان هر دو عقل را در برگرفته و گزاره های ناظر به ایمان در نهج البلاغه با عقلانیت سازگاری و تعاضد داشته و لازمه ایمان آوری، عقلانیت است؛ هر چند که سهم عقل عملی در ایمان دینی بیشتر است.
۳۰۹.

مسئولیت جمعی از نگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۹۲ 24 - 50

کلید واژه ها: مسئولیت اخلاقی مسئولیت جمعی امام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۶۶
هدف پژوهش حاضر بررسی مسئولیت جمعی از دیدگاه امام علی(ع) با استناد به نهج البلاغه و شرح های معتبر آن است. پرسش اصلی این است که آیا از نگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه می توان با استناد به قاعده ی مسئولیت جمعی، کل اجتماع یا بخش هایی از آن را در قبال اعمالی که فرد یا گروه هایی از جامعه مرتکب شده اند، مسئول دانست؟ به همین اعتبار آیا فرد یا گروه هایی از جامعه در قبال افعال و رفتارهایی که جامعه ی متبوع آن ها مرتکب می شوند و خود در آن ها نقشی نداشته اند، مسئول هستند؟ پژوهش بر این فرض استوار است که امام علی(ع) در نهج البلاغه، با ابتناء بر مبانی هستی شناختی و انسان شناختی ویژه ی خود، ضمن پذیرش مسئولیت اخلاقی فرد نسبت به پیامدهای افعالش، مسئولیت جمعی را به معنای مسئولیت اخلاقی متقابل فرد و جامعه در قبال اعمال یک دیگر پذیرفته و مورد تاکید قرار داده است؛ تاجایی که نه تنها شرکت در عمل یا معاونت در تمهید مقدمات آن، موجب مسئولیت مى شود، بلکه رضایت قلبى نسبت به یک عمل و سکوت در قبال آن نیز (حتی اگر از سر رضایت نباشد)، به منزله ی مشارکت در انجام آن عمل و موجب مسئولیت در قبال آثار و پیامدهای آن خواهد بود
۳۱۰.

نقد و تحلیل استشهادات ابن میثم بحرانی به اشعار و امثال عربی در شرح نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 9 - 28

کلید واژه ها: امام علی (ع) نهج البلاغه ابن میثم بحرانی شرح نهج البلاغه اشعار امثال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۵۰
شرح ابن میثم بحرانی یکی از شروح برجسته نهج البلاغه است که بیش تر به جنبه های کلامی و فلسفی آن توجه شده و جنبه های ادبی آن مغفول مانده است. یکی از ویژگی های این شرح که نشان از جایگاه ادبی آن دارد؛ اهتمام شارح به استفاده از اشعار و امثال عربی در شرح است. نویسندگان مقاله حاضر با نظر به اهمیت ادبی این شرح، و با شیوه تطبیقی و تحلیلی، کاربردهای گوناگون اشعار و امثال را در این شرح بررسی و دریافته اند که ابن میثم در موارد گوناگون از جمله شرح واژگان، تبیین معنای عبارات و توضیح قاعده های صرفی و نحوی، به اشعار و امثال استناد کرده است. او علاوه بر شرح اشعار و امثال موجود در کلام امام (ع)، گاهی اشعار را تکمیل نموده و گاهی نیز به مطلع قصیده و شاعر آن اشاره کرده است. ابن میثم به شاعران دوره ای خاص بسنده نکرده و به اشعار تمام شاعران از جاهلی گرفته تا محدث و مولد، هم چنین به شعر شاعران فرق گوناگون؛ از قبیل شیعه، خوارج، و موارد دیگر استناد کرده است. اما نقدهایی نیز بر وی وارد می باشد؛ از جمله این که که گاهی نام شاعر را ذکر نکرده و گاهی ابیات را به صورت کامل نیاورده است. هم چنین در برخی موارد، اشعار موجود در شرح ابن میثم، با اصل اشعار اختلافاتی دارد که مقاله حاضر با مراجعه به دواوین و منابع دیگر آن ها را بررسی و اصلاح کرده است.
۳۱۱.

ساختار تعاملات مدیریتی حاکمان از رهگذر تحلیل محتوای نامه 53 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 167 - 192

کلید واژه ها: نهج البلاغه امام علی (ع) مدیریت حکومت سیاست عدالت روش تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۹ تعداد دانلود : ۵۳۸
ترسیم ساختار تعاملات مدیریتی حاکمان از رهگذر تعمق در مهم ترین مؤلفه های مطرح در نامه امیرالمؤمنین(ع) به مالک اشتر، به وضوح بیانگر ژرفای معرفتی مکتب علوی است. انتخاب الگوی کارآمد مدیریتی و تنظیم سیاست عدالت گستر داخلی و خارجی، ضرورت ساماندهی نوشتار حاضر را مضاعف کرده اند، لذا در این پژوهش با روش تحلیل محتوا و به صورت کیفی و توصیفی، مفاهیم این عهدنامه واکاوی شده است. بهره گیری از این روش، نگاه جامعی به شاخصه های تعاملی حاکمان، ضابطه های گزینش کارکنان و راهبردهای نیل بدین اهداف کلان را نتیجه می دهد. یافته ها حاکی از آن است که متن نامه بر سیاست داخلی تمرکز دارد و بر مؤلفه هایی همچون عدالت ورزی، اصلاحات فرهنگی، ساماندهی اقتصادی و گزینش هدف دار کارکنان دولتی تأکید شده است. توصیه های حضرت امیر(ع) در عرصه سیاست خارجی با محوریت نکوهش پیمان شکنی نیز افق های نوینی در تحلیل متن نامه می گشاید. گونه های مواجهه حکومتی در قالب تعاملی، تنبیهی، تربیتی، سنجشی و تشویقی بسامد قابل توجهی دارد و مدلی روزآمد در تمامی عرصه های مدیریتی ارائه می نماید. توصیه حضرت امیر(ع) به مدارا، بخشش، مهرورزی، عدم تبعیض در تعامل با مردم، تنبیه احتکارکنندگان و کارگزاران خیانت کار، همچنین دلگرم سازی فعالان شایسته، در این شبکه مضمونی برجسته شده است.
۳۱۲.

شیوه حکومت داری و آبادانی جامعه از دیدگاه نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۹ 1-8

کلید واژه ها: نهج البلاغه حکومت مردم آبادانی جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۷۱۲
نهج البلاغه کتابی حیات بخش و ارمغانی الهی برای جامعه بشری است. حکومت با استفاده مشروع از قدرت، جامعه را به اهداف مشترک خود می رساند و زمینه تعاون عمومی را برای رسیدن به سعادت فراهم می آورد. از نظرامام علی (ع) حضور و مشارکت فعال مردم در سامان دادن به امور جامعه، بسیار مهم است از این رو بعد از بیعت مردم با وی، پذیرش زعامت مسلمانان را مستند به حضور مردم کرد و آن را حجتی بر خود در اداره جامعه دانست. با تفحص و تعمق در سیره عملی و نظری امام چنین برداشت می شود که مهم ترین عامل رشد و توسعه همه جانبه و تامین امنیت و رفاه یک جامعه را ایشان، در نقش حاکم و زمامداران آن می داند. هدف این مقاله برقراری یک ارتباط منطقی میان شیوه حکومت داری و آبادانی جامعه است. در این مقاله سعی گردیده است با استفاده از روش کتابخانه ای ضمن مرور کلی بر مفاهیم اساسی به عواملی که کلید توسعه جامعه است و به آرمان های حکومت جامه عمل می پوشاند، اشاره شود و در پایان پیشنهاداتی در رابطه با هدف این مقاله ارائه گردد.
۳۱۳.

چیستی و ماهیت صلح از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 131-156

کلید واژه ها: اندیشه صلح طلبی صلح مثبت صلح منفی صلح در احادیث صلح در نصوص دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۶۵
صلح و امنیت از دغدغه های همیشگی بشر بوده و انسان همت خویش را در مسیر دستیابی به این آرمان بهکار گرفته است؛ صلح در اسلام به خاطر مبانی مبتنی بر وحی از ویژگی هایی برخوردار استکه نظیر آن در هیچ مکتب فلسفی یافت نمی شود. توجه به نظریه پردازی صلح از این جهت ضرورت داردکه عدم درک صحیح آن و بی توجهی به ابعاد صلح در اسلام موجب هجمه ها و شبهاتی از سوی غرب شدهکه دین خاتم را آیین خشونت و شمشیر معرفی نمایند. فصیح ترین کلمه در قرآن کریم که برابر با صلح متعارف است ، کلمه (سلم) است. سلم نشان دهنده آرامش ایمان و بیرون است. صلح اسلامی رویکردی مثبت و درونی نسبت به صلح دارد که به شکلی عادلانه و برای دستیابی به اهداف الهی ترسیم می شود.ین مقاله به این پرسش اساسی پاسخ میدهدکه چه راهبردهایکلانی در آموزه های اسلام تبیین شده استکه براساس آن بتوان به صلح و آرامش دست یافت.
۳۱۴.

تبیین ارتباط میان صفات مدیر و معیارهای مدیریت شهری مطلوب با برداشتی از نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۹ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۱۳۳-۱۲۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۳۳
۳۱۵.

تحلیل گفتمان موضوعی نهج البلاغه در باب معرفت شناسی عدالت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 203 - 225

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان نهج البلاغه معرفت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۴
معرفت شناسی پدیده ها، یا به عبارتی، تلاش برای دستیابی به بینش عقیدتی/فلسفیِ خاص درخصوص ماهیت آنها، هدایت گر او در انتخاب راه کارهای اجرایی متناظر با آن، بویژه در حوزه عدالت گستری است؛ با ابتنا بر این ضرورت، بررسی حاضر با هدف شناخت مبانی معرفتی عدالت از دیدگاه شیعی/علوی در راستای مؤلفه های مطرح در نظریه های حوزه اخلاق صورت گرفت. ازاین رو، نهج البلاغه، به عنوان یکی از متون مرجع شیعی برگزیده شد و واکاوی آن با کاربستِ مدلِ تحلیل گفتمان موضوعی به عنوان روش تحقیق به انجام رسید. یافته های این پژوهش در دو بخش نتایج تحلیل نظری و نتایج تحلیل زبانی قابل ملاحظه است: درنتیجه تحلیل نظری، قاعده «ملکه رفتاری گزینش پندار، گفتار، و کردار بر مبنای حق» به عنوان تعریفی از چیستی عدالت به دست داده شد؛ در این قاعده، معانی حق از درستی انجام تا تکلیف شرعی را دربرگرفته و به طور کلی در سه حیطه مصداقی الف) حقوق تشریعی، ب) حقوق فردی غیرتشریعی، و ج) حقوق معاوضه ای جای گرفت؛ این قاعده و حیطه های مصداقی حق مجموعاً «اصل جامع معرفت عدالت» را شکل می دهند؛ این اصل معرفت-شناختی، در واقع، اساس دستورالعمل های اجرایی و توزیعی عدالت در این مکتب قرار می گیرد. درنتیجه تحلیل زبانی نیز نتایجی به دست آمد که مهم ترین آنها شناسایی هفت برهان یا موضع عقلی در داده های شاهد است. مواضع عقلی، اشاراتی ضمنی یا صریح به دستورالعمل هایی هستند که عقل سلیم آنها را می پذیرد.
۳۱۶.

کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 369 - 388

کلید واژه ها: حضرت علی (ع) نهج البلاغه کنش های کلامی اندیشه های سیاسی سرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۲۴۵
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
۳۱۷.

شناسایی سیاست های منابع انسانی دولت بر اساس اندیشه های امام علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸۸ 42 - 88

کلید واژه ها: سیاست منابع انسانی دولت امام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۸
نهج البلاغه از مهم ترین منابع موجود به منظور پژوهش در خصوص سبک مدیریت در اسلام می باشد، و تحقیقات انجام شده بر این کتاب نشان از غنای این کتاب ارزشمند در علوم مدیریتی دارد. همچنین مدیریت منابع انسانی در مدیریت سازمان های امروزی دارای اهمیت بالا و اهمیت آن امری غیر قابل انکار است. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال این هدف است که، سیاست های منابع انسانی دولت برای مدیران ارشد (کارگزاران) و مدیران سطوح پایین و کارکنان را بر اساس اندیشه های امام علی (ع) در نهج البلاغه شناسایی کند به منظور رسیدن به این هدف، از روش تحلیل مضمون استفاده شده و با بررسی تمام متن کتاب نهج البلاغه تعداد 116 گزاره استخراج شده و کدگذاری گردیده است و مفاهیم از دل این گزاره ها استخراج و در قالب جداول و در بیست طبقه برای کارگزاران و کارکنان با عنوان های مختلف دسته بندی شده است. نتیجه نهایی پژوهش، که از طبقات مضامین استخراج شده است،عبارت است از چارچوبی منسجم از سیاست های منابع انسانی دولت به تفکیک برای کارگزاران و کارکنان. با مقایسه مضامین استخراج شده برای کارگزاران و کارکنان وتجزیه وتحلیل آن ها می توان وجه تمایز بین سیاست های منابع انسانی کارگزاران و کارکنان را مشاهده کرد، از جمله این تمایزها می توان به تفاوت در میزان اهمیت موضوعات و مضامین مختلف برای کارگزاران و کارکنان و همچنین به سیاست های منابع انسانی عام تر برای کارگزاران و سیاست های خردتر برای کارکنان در نهج البلاغه اشاره کرد.
۳۱۸.

دراسه علاقات التناص بین القرآن و الخطبه رقم 109 من نهج البلاغه فی الأسماء والصفات الإلهیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 84 - 71

کلید واژه ها: القرآن نهج البلاغه الخطبه 109 الأسماء و الصفات الإلهیه التناص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۴۶
الخلاصه تعتبر نمذجه نص عن آخر أحد الأسالیب المهمه فی البحث الأدبی. یسمى هذا النوع من البحث الیوم بالتناص. تُظهر هذه العلاقه أن بعض النصوص تستفید من نصوص أخرى بالوعی أو باللاوعی، وتهدف إلى التأکید على أن کل نص ومتحدث یتأثر بنصوص ومتحدثین آخرین، سابقین کانوا أو لاحقین، ویستفید فی الوعی أو فی اللاوعی من کلماتهم و أفکارهم. تتناول هذه المقاله علاقه التناص بین القرآن و نهج البلاغه. القرآن نص مخفی أو غائب و نهج البلاغه هو النص الحاضر. یهدف المؤلف إلى توضیح عمق الصله بین هذین النصین، و اکتشاف تجلی نورانیه کلام الوحی فی کلام الإمام علی (ع). یدرس هذا البحث علاقه التناص بین القرآن و الخطبه 109 من نهج البلاغه فی مجال الأسماء و الصفات الإلهیه بالمنهج الوصفی التحلیلی و المقارن. ثم یحدد مختلف أنواع التناص بما فیها النفی الجزئی (الاجترار الناقص و الکامل)، النفی المتوازی (الامتصاص) والنفی الکلی (الحوار). تظهر نتائج هذه الدراسه أن أکثر حالات الإمام علیه السلام بالقرآن تنتمی إلى علاقه فئه التناص من نوع النفی المتوازی بحوالی 53٪ من الحالات و النفی الکلی و الاجترار الناقص بحوالی 24٪ من الحالات، بینما لم یتم استخدام الاجترار الکامل. الکلمات المفتاحیه: القرآن – نهج البلاغه – الخطبه 109- الأسماء و الصفات الإلهیه – التناص.
۳۱۹.

مظاهر الاتّساق فی نهج البلاغه من منظور النحو الوظیفی (الرساله ۲۸ نموذجًا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶) 153 - 164

کلید واژه ها: نهج البلاغه الرساله الثامنه والعشرون الاتساق الاتّساق الترکیبی الاتّساق المعجمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۸۸
یعتبر الاتّساق من أهم القضایا التی تنضوی إلی لسانیات النصّ. رغم عدم ضبط دلاله واحده للاتّساق یتجه المعنی العام له إلی ترابط النصّ فی المستوی البنائی ویتحقق بارتکازه علی العناصر الترکیبیّه والمعجمیّه. نظرا لأهمیه نهج البلاغه کنصّ فرید ومتمیّز فی الأسلوب، یتناول هذا البحث کیفیه الاتّساق وأهمّ میزاته فی رساله وجّهها الإمام علی (ع) إلی معاویه ردّا علی رسالته واعتبرها الشریف الرضیّ من محاسن الکتب. الوصول إلی هذا المهم یتحقق باستخدام المنهج التحلیلی والإحصائی، وفی إطار النظریه التی قدّمها «مایکل هالیدای» و «رقیه حسن»، ویتمّ باستخراج أهم آلیات الاتّساق المسیطره علی البنیه اللغویه فی الرساله. قد تبیّن من البحث أنّ تلاحم الأجزاء والوحدات الترکیبیه والمعجمیه یمنح النصّ نوعا متمیزا من الاتّساق، ویکون نتاج الاتّساق الترکیبی بأنواعه المختلفه نحو الإحاله بالضمیر، وخاصه ضمائر الحضور، وأداه الربط، وکذلک الاتّساق المعجمی الذی یرکّز فی معظمه علی التکرار بنوعیه تکرار اللفظ والتکرار الاشتقاقی، والتضاد والتوازی.
۳۲۰.

بررسی مفهوم تعهد سازمانی از منظر نهج البلاغه (با تمرکز بر نامه های امیرالمؤمنین علیه السلام)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 23-42

کلید واژه ها: تعهد سازمانی الگوهای تعهد نامه های امیرالمؤمنین علیه السلام نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۱۹
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال های گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روان شناسی بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر نامه های امیرالمؤمنین علیه السلام با روش تحلیل مضمون در پی بررسی مفهوم تعهد سازمانی از نگاه مدیریت اسلامی و مقایسه آن با دیدگاه غربی است. بر اساس یافته های پژوهش می توان به دو نوع تعهد سازمانی اشاره کرد که عبارت اند از: تعهد سازمانی ممدوح و تعهد سازمانی مذموم. با کاوش در نامه های حضرت علی علیه السلام سه بعد از تعهد سازمانی ممدوح که در ادبیات غرب نیز وجود دارد (تعهد هنجاری، درونی و تبعیت) و یک بعد از تعهد سازمانی مذموم (متابعت منهی) کشف شد. در مرحله بعد به بررسی انواع تعهد سازمانی در نامه های حضرت پرداخته شد و پنج نوع تعهد سازمانی موجود در ادبیات مدیریت در نامه های نهج البلاغه استخراج شد، که عبارت اند از: تعهد به ارباب رجوع، تعهد به سازمان، تعهد به وظیفه، تعهد به گروه های کاری و گروه، و تعهد به خود. در آخر نیز راهکارهایی برای ایجاد و تقویت تعهد کارکنان و مدیران از منظر نهج البلاغه مطرح شد که عبارت اند از: عدالت و انصاف، ارزیابی و شایسته گزینی، مشارکت و مشورت.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان