پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی

از آنجاییکه ممکن است بین «نقش معلمان» آنگونه که توسط سیاست گذاران و توسعه دهندگان برنامه درسی تصور می شود و «ارزش ها» آنطور که توسط معلمان ترجیح داده می شود تضاد وجود داشته باشد، پژوهش حاضر سعی دارد از یک سو اسناد سیاستگذاری آموزش زبان و از سوی دیگر، مصاحبه با معلمان را در رابطه با نقش معلمان مورد تجزیه و تحلیل موضوعی قرار دهد. این مطالعه ماهیت کیفی دارد و برای انجام آن چهار سند بالا دستی ملی که خط مشی آموزش زبان انگلیسی در ایران را تعیین می کنند به عنوان منابع سیاست های آشکار بررسی شده اند. همچنین برای بررسی نحوه تفسیر و عملکرد معلمان در کلاس های درس، نه کلاس متوسطه دوم در شهرهای مختلف ایران با استفاده از روش قوم نگاری مشاهده شده و با معلمان این کلاس ها نیز مصاحبه شده است. سپس تطابق ها و تظادهای موجود بین آنچه که در اسناد به عنوان نقش معلمان بیان شده و تفسیر معلمان از این سیاستهای آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهند که اگرچه بین مفاد اسناد سیاست گذاری و دریافت معلمان از این سیاست ها سازگاری نسبتاً قابل توجهی وجود دارد، آنچه که آنها در واقع در کلاس انجام می دهند بیشتر به مصلحت کلاس و دانش آموزان بستگی دارد تا آنچه که سیاست های آموزشی از معلمان انتظار دارند.

استفاده مطلوب و هدفمند از فناوری می تواند نقش به سزایی در بهبود کیفیت آموزش زبان انگلیسی داشته باشد. در این پژوهش، ضمن بررسی تأثیر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در یادداری واژگان انگلیسی در دو سطح درک و تولید، نظرات و رویکرد دانش آموزان ایرانی نیز در خصوص استفاده از این دو بستر آموزشی مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور، نمونه ای از 48 دانش آموز پسر ایرانی از یک دبیرستان در آذربایجان شرقی انتخاب و به سه گروه شامل دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل تقسیم شدند. هر گروه آزمایش بر اساس محتوای خاصی که توسط پژوهشگران طراحی و تدوین شده بود، آموزش داده شدند و گروه گواه بر اساس چارچوب رایج و متداول مدارس آموزش دید. پس از هشت جلسه آموزشی، دو پس آزمون، یکی در قالب پرسش های چندگزینه ای و دیگری در قالب تکمیل عبارات ناقص، برای ارزیابی یادداری دریافتی و تولیدی واژگان اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پس آزمون ها، تجزیه و تحلیل یک طرفه واریانس، و برای تحلیل داده های مصاحبه، تحلیل محتوای مضمونی به کار گرفته شد. نتایج تحلیل داده های کمی نشان داد که تاثیر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده از نظر آماری بر یادداری دریافتی واژگان معنی دار است. با این حال، در یادداری تولیدی واژگان، این تاثیر مثبت صرفا برای واقعیت افزوده مشاهده شد. تحلیل داده های مصاحبه در دو مقوله عمده مزایا و چالش های استفاده از این دو بستر آموزشی مورد بحث قرار می گیرد. یافته های پژوهش حاضر می تواند برای معلمان، طراحان برنامه درسی و تهیه کنندگان مطالب درسی مفید باشد.

نویافته های حوزه زبان شناسی رایانشی حکایت از منحصربه فرد بودن بعضی از عناصر دستور گفتاری زبان انگلیسی و تمایز آن از مقوله های گونه نوشتاری آن دارد. پژوهش فعلی کوشیده تا با اتخاذ روش تحلیل محتوا و کاربست چهارچوب تحلیلی کالن و کوو (۲۰۰۷) و تیمیس (۲۰۰۵)، به کتاب های آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران، نشان دهد که مجموعه های فوق تا چه حد از موارد دستور گفتاری زبان انگلیسی استفاده نموده و به چه میزان در فرآیند تدریس به آنها پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که عمده عناصر دستور گفتاری مورد استفاده در کتاب ها متعلق به طبقه دوم چهارچوب کالن و کوو، یعنی عناصر واژگانی-دستوری ثابت و غیرمولد، می باشد و نمود عناصر طبقه اول، یعنی عناصر مولدی که شکل آن ها متناسب با بافت جمله تغییر می کند، در آن ها اندک است. از بعد پرداخت به تدریس این مصادیق، تحلیل فعالیت های کتب درسی بر اساس چهارچوب تیمیس (2005) نیز حاکی از آن بود که از چهار نوع فعالیت جهت تدریس و پرداختن به دستور گفتاری زبان انگلیسی تنها به اصل "درک کلی" در فعالیت ها پرداخته شده و به اصل "بحث زبانی" تنها یک مورد فعالیت در کتاب راهنمای معلم Vision 1 اشاره شده گردیده و به دواصل دیگر توجهی نشده است. لذا، به طور کل میزان پرداخت و اهمیت دستور گفتاری زبان انگلیسی بررسی شده بسیار محدود ارزیابی می شود.

هدف از این تحقیق ساخت و اعتبارسنجی ابزاری جهت اندازه گیری راهکارهای معلمان زبان انگلیسی برای کاهش اضطراب یادگیری در زبان آموزان بود. در این پژوهش ترکیبی، با بهره گیری از روش متوالی اکتشافی و با استفاده از نمونه گیری آسان، 200 معلم زبان انگلیسی از موسسه های زبان کیش و سفیر در تهران به عنوان شرکت کننده انتخاب شدند. برای طراحی آیتم های پرسشنامه، با 30 معلم زبان انگلیسی که به طور تصادفی از میان 200 معلم اولیه انتخاب شده بودند مصاحبه شد و از آنها در باره علل اضطراب زبان آموزان و راهکارهای کاهش اضطراب مربوط به یادگیری زبان آموزان سوال شد. براساس نتایج تحلیل محتوای پاسخ ها و دیدگاه های نظری موجود و پیشینه تجربی، یک پرسشنامه با 18 آیتم جهت اندازه گیری راهکارهایی که معلمان زبان استفاده می کنند طراحی شد. در نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی، یک مدل شامل چهار عامل آموزش مرتبط با فرآیند یادگیری، آموزش صریح راهکارهای کاهش اضطراب ، مواد درسی، و نحوه آموزش استخراج شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که این مدل چهار عاملی دارای روایی قابل قبول است. بر اساس نتایج، این پرسشنامه از ویژگی های روان سنجی رضایت بخشی برخوردار است و می توان از آن جهت اندازه گیری راهکارهای معلمان برای کاهش اضطراب زبان آموزان استفاده نمود.

پژوهش حاضر مطالعه مروری نظام مند بر مطالعاتی را ارائه می کند که هدف آن ها بررسی تحقیقات مربوط به دانش محتوای تربیتی فناورانه (TPACK) معلمان زبان انگلیسی است. این مطالعه از یک روش سنتزپژوهی برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی و دستیابی به اهداف عملی استفاده می کند. منابع مربوطه از پایگاه های اطلاعاتی بین المللی با استفاده از کلیدواژه های مناسب جمع آوری شد و محتوای 18 مقاله منتخب برای تجزیه و تحلیل مورد وارسی قرار گرفتند. به منظور بررسی کیفیت پایایی قابل اعتماد بودن، از ضریب کاپای کوهن که 76/0 به دست آمد، استفاده شد. یافته ها نشان داد که تحقیقات قبلی در مورد TPACK بر چهار موضوع اصلی متمرکز شده است: بررسی، ارزیابی، توسعه و کاربردTPACK . مشخص شد که تحقیقات قبلی عمدتاً دو حوزه را بیشتر مورد بررسی قرار داده اند: ارزیابی TPACK معلمان و نوآوری در روش های اندازه گیری سطح آن، و بررسی تفاوت ها در سطوح TPACK در میان گروه های مختلف معلمان با هدف ارتقا و افزایش سطح TPACK آن ها. در نتیجه، مطالعه حاضر عدمِ درک در مورد اینکه چگونه معلمان زبان انگلیسی می توانند به طور مؤثر از هفت عنصر TPACK برای تسهیل یادگیری دانش آموزان از طریق درس های یکپارچه با فن آوری استفاده کنند، برجسته می کند. همچنین، این مطالعه چشم انداز محققان آینده را در غنابخشی به توسعه الگوی این ساحت را دقیق تر خواهد کرد.

در زمینه یادگیری زبان انگلیسی، تلفظ به عنوان یکی از مهارت های اساسی شناخته می شود که تأثیر زیادی بر ارتقاء توانایی ارتباطی و اثربخشی در مکالمات دارد. با توجه به اهمیت این مهارت، تحقیق حاضر به بررسی اثربخشی سه روش آموزشی مختلف بر توانایی تلفظ زبان آموزان درون گرا و برون گرا در سطح متوسط می پردازد. در این راستا، 60 زبان آموز انگلیسی از شهر اصفهان انتخاب شدند. این نمونه سپس به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شد: گروه رو در رو، گروه معکوس، و گروه ترکیبی. هر گروه شامل 20 نفر بود. پس از توزیع پرسشنامه شخصیت آیزنک، زبان آموزان به دو دسته درون گرا و برون گرا تقسیم شدند. سپس، یک پیش آزمون تلفظ به هر گروه داده شد. در مرحله بعدی، زبان آموزان گروه معکوس سه روز قبل از شروع کلاس تلفظ، فیلمهای آموزشی را از طریق کلاسهای اسکای روم دریافت کردند و سپس در کلاس آنلاین فراگیران به انجام فعالیت ها و تمرین های مختلف در رابطه با محتوا پرداختند. گروه رو در رو به صورت حضوری آموزش دیدند و گروه ترکیبی، شرکت کنندگان هم در کلاس آنلاین اسکای روم شرکت کردندو هم در جلسات حضوری،. پس از اتمام دوره آموزشی، یک پس آزمون تلفظ بر روی سه گروه انجام شد. سپس، با استفاده از تحلیل واریانس دو متغیره و تحلیل واریانس یک طرفه، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که سه روش آموزشی به طور مثبتی توانایی تلفظ زبان آموزان برون گرا را بهبود می بخشند، با این حال، گروه ترکیبی پیشرفت بیشتری نسبت به سایر گروه ها داشتند.

این مطالعه به بررسی اثربخشی بازخورد بصری به عنوان ابزاری برای افزایش زمان آغاز واکداری فراگیران ایرانی زبان انگلیسی پرداخته است. در حیطه ی آموزش تلفظ، بازخورد بصری به عنوان یک رویکرد جدید به رسمیت شناخته می شود. پژوهش حاضر شامل یک گروه آزمایشی، تجزیه و تحلیل آماری، همراه با بررسی داده های بصری بود که عملکرد ثابتی را درطول سه مرحله مطالعه نشان داد. در کمال تعجب، الگوی باز خورد بصری به تغییرات قابل توجهی در زمان آغاز واکداری منجر نشد. با این حال، تغییراتی در بین شرکت کنندگان در مورد میانگین عملکردی آنها در رابطه با زمان آغاز واکداری وجود داشت. برخی از شرکت کنندگان بهبود در زمان آغاز واکداری زبان انگلیسی برای واج های /p/، /t/، و /k/ نشان دادند، در حالی که این موضوع برای سایر شرکت کنندگان این گونه صدق نکرد. در آزمون ابتدایی، اکثر شرکت کنندگان زمان آغاز واکداری هایی شبیه به انگلیسی بومی را به نمایش گذاشتند که نشان دهنده یک اثر بالقوه است. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض زبان مقصد و برجسته بودن زبان انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی احتمالاً بر نمرات زمان آغاز واکداری شرکت کنندگان قبل از مطالعه تأثیر گذاشته است. بر اساس نتایج مطالعه حاضربازخورد بصری می تواند یک روش آموزشی جایگزین برای آموزش تلفظ در کلاس درس ارائه دهد که بیشترفراگیر محور بوده و به آنها اجازه می دهد تا تجزیه و تحلیل بازنمایی های بصری تولیدات خود را بیاموزند. با این حال، انجام تحقیقات با تعداد بیشتری از شرکت کنندگان برای نتیجه گیری قوی تر در این حوزه ضروری است.

یکی از الگوهای مطرح در نقد و ارزیابی ترجمه، الگوی وینه و داربلنه است. این دو زبان شناس با مصادیقی از دو زبان فرانسه و انگلیسی، تکنیک هایی را برای ترجمه معرفی کردند که بعدها قابلیت تعمیم و تطبیق در متون مختلف را پیدا کرد؛ تکنیک های متنوعی که ذیل دو روش مستقیم و غیرمستقیم ترجمه قرار می گیرند. تغییر بیان یکی از تکنیک های غیرمستقیم ترجمه است که در آن مترجم با تغییر زاویه دید یا تغییر دیدگاه به بازآفرینی متن مبدأ در زبان مقصد می پردازد. رایج ترین مصادیق این تکنیک را می توان در تبدیل وجه مثبت به منفی، تبدیل وجه مجهول به معلوم، تصریح سازی کنایه، تصریح سازی استعاره و علاقه های مجاز مرسل جست وجو کرد. مترجمان قرآن با اتکا به دانش بلاغی خود، انواع مختلفی از این مصادیق را در ترجمه های خود بکار می گیرند. جستار حاضر با هدف شناسایی مفاهیم نهفته در ترجمه برخی واژگان، ضمن تبیین این تکنیک از دیدگاه وینه و داربلنه، به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد مقابله ای نحوه بهره گیری نعمت الله صالحی نجف آبادی و محمدعلی کوشا از آن را در ترجمه پنج جزء پایانی قرآن کریم واکاوی نموده و با مقایسه کیفیت دو ترجمه و به تبع آن میزان مقبولیت آنها نزد مخاطب فارسی زبان، بدین نتیجه رسیده است که دو مترجم در بیشتر موارد با عنایت به وجوه بلاغی واژگان، در راستای انتقال دقیق پیام متن مبدأ و اثرگذاری مطلوب نزد خواننده، به نحوی شایسته از این تکنیک بهره برده اند. در میان انواع تغییر بیان، تصریح سازی کنایه بیشترین و تبدیل مثبت به منفی، کمترین بسامد را در دو ترجمه دارند.

مسئله اصلی ما در این پژوهش، چگونگی اجرای آموزش میان فرهنگی است. روش شناسی تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته به عنوان ابزار اصلی پژوهش که شامل 20 سؤال پنج گزینه ای است و روایی آن سنجیده و استانداردسازی شده است به کارایی آموزش میان فرهنگی خواهیم پرداخت. از این رو با انتخاب تصادفی 200 نفر از میان جامعه آماری کل دانشجویان مقطع کارشناسی در رشته زبان فرانسه در دانشگاه های ایران و در دو گروه 100 نفره تجربی و گواه به اثرگذاری این روش تدریس بر ارتقای توانش منظورشناختی و علاقه مندی به محتوای ادبی نزد دانشجویان می پردازیم. نتایج مندرج در جدول 5-4 نشان می دهند که تمام 20 گویه پرسشنامه همبستگی قوی با عوامل خود دارند و لذا پرسشنامه استانداردسازی شده است. همچنین، نتایج آمار توصیفی (جدول 5-5) نشان می دهند که پس از حذف اثر احتمالی پیش آزمون، گروه تجربی (19/45) میانگین بالاتری نسبت به گروه گواه (28/35) در ارتقای توانش منظورشناختی کسب کرده است. جدول 5-9 نیز آمار توصیفی دو گروه تجربی و گواه در پس آزمون علاقه مندی به محتوای ادبی را نشان می دهد. بر این اساس این نتیجه به دست آمد که گروه تجربی (میانگین = 69/25 ) نسبت به گروه گواه (میانگین = 15/18) میانگین بالاتری درپس آزمون علاقه مندی به محتوای ادبی کسب کرده است. براساس نتایج آزمون تی دو نمونه مستقل در جدول 5-10 (.05 > p, 9.78 = (198) t) شاخص اندازه اثر آماره تی 78/9 برابر 571/0 است که اندازه اثر بزرگی را نشان می دهد.