برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز 1401 شماره 52 (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
امید به آینده شغلی، به عنوان یکی از ابعاد امید اجتماعی، می تواند منجر به ارتقای تاب آوری اقتصادی و اجتماعی در جامعه شود. مقاله حاضر، به مطالعه عوامل جمعیتی و اقتصادی-اجتماعی مؤثر یر امید به آینده شغلی در شهر تهران می پردازد که در آن اطلاعات 1200 پاسخگو از طریق پرسشنامه محقق ساخته و نمونه گیری طبقه بندی چندمرحله ای با تخصیص متناسب در سال 1396 گردآوری و با استفاده از روش معادلات ساختاری تعمیم یافته تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که زنان نسبت به مردان، غیرشاغلین نسبت به شاغلین و ساکنین مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار نسبت به سایر مناطق امید به آینده شغلی کمتری داشتند. با افزایش سن و احساس ناامنی روانی، امید به آینده شغلی کاهش و با افزایش تعداد سال های تحصیلی و اعتماد سازمانی امید به آینده شغلی افزایش می یابد. نتایج حاکی از آن بود که برآورده نشدن انتظارات شغلی پاسخگویان، بویژه زنان، غیرشاغلین، ساکنین مناطق کمتر برخوردار و افراد مسن منجر به دو قطبی شدن جامعه و شکل گیری شکاف های طبقاتی می شود. پیام سیاستی مطالعه حاضر این است که به منظور اشاعه و گسترش امید به آینده در بین شهروندان تهرانی باید از اثرگذاری مثبت متغیرهای سطح تحصیلی و اعتماد سازمانی، بویژه در بین ساکنین مناطق برخوردار، به عنوان فرصتی ارزشمند استفاده کرد.
بررسی تبعیض مثبت در اسناد سیاست گذاری بر مبنای جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مساله توسعه پایدار در گرو مشارکت بهینه و موثر زنان در عرصه های مختلف اجتماعی است. صرف نظر از برخی موانع ساختاری، دستیابی به موقعیت موثر برای ایفای نقش های مورد انتظار از زنان در گرو امکان رقابت برابر است. یکی از سیاستهایی که با فرض نبود موانع دستیابی حقوقی مورد نظر است، سیاست تبعیض مثبت است. تبعیض مثبت/ اقدام مثبت به مجموعه قوانین، سیاستها و آیین نامه ها و فرآیندهایی گفته میشود که با هدف قرارگیری گروه های نابرخوردار در موضع برابر با گروههای برخوردار وضع می شود. از زمان برنامه سوم توسعه بصورت رسمی بخشی مربوط به زنان در برنامه ها در نظر گرفته شده اما با وجود سیاست های مختلفی که برای ورود زنان به بحث توسعه مدنظر بوده همچنان مسائلی در این حوزه مطرح است. در این مطالعه به روش تحلیل محتوای کیفی به بررسی اسناد سیاست گذاری در حوزهای آموزش، اشتغال از منظر تبعیض مثبت پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که سیاست های حوزه تبعیض مثبت در درجه اول مبتنی بر رویکرد آشتی نقش، در درجه دوم مبتنی بر توانمندسازی و در درجه سوم بر مبنای اصلاحات ساختاری به سمت تشابه حقوقی زن و مرد بوده است؛ اما این سیاست ها بدلیل فقدان وفاق در سطح گفتمانی، فقدان وجود زیرساخت های لازم نه تنها قابلیت اجرا نیافته بلکه از حیث شمولیت تنها دو گروه از زنان شامل زنان نخبه و زنان محروم مورد توجه سیاست گذار بوده اند.
زندگی اجتماعی افراد دارای معلولیت جسمی- حرکتی در ایران (مرور نظام مند مطالعات در بازه ی زمانی 1400- 1375)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: تغییرات اجتماعی سریع و پیشرفت تکنولوژی، بستر حضور افراد دارای معلولیت را در جامعه افزایش داده است با وجود این، افراد دارای معلولیت در ایران برای فعالیت در امور اجتماعی با چالش های روبه رو هستند و به نوعی زندگی آن ها با اختلال مواجه شده است. از این رو مسئله زندگی اجتماعی و بستر آن برای افراد دارای معلولیت اهمیت یافته و مطرح می شود. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش مرور نظام مند است. جامعه آماری شامل کلیه ی پژوهش های موجود در زمینه زندگی و موقعیت های اجتماعی افراد دارای معلولیت جسمی- حرکتی ایران می باشد. مطالعات مرتبط در پایگاه های علمی کشور در بازه زمانی 1400- 1375 جست وجو شدند که براساس اهداف پژوهش و معیار ورود و خروج مطالعات، 117مطالعه انتخاب شدند. برای دست یابی به اطلاعات و تحلیل داده های مطالعات کاربرگ های استخراج داده در قالب 12 شاخص طراحی، تنظیم و مبنای کدگذاری و حاشیه نویسی توسط پژوهشگران شد. یافته ها: در مرور و بررسی داده های مطالعات مشخص شد که اکثر مطالعات در مناطق توسعه یافته تر ایران صورت گرفته است و مطالعات از لحاظ زندگی اجتماعی و زمینه های اجتماعی در دو دسته کنش های ذهنی و کنش های عینی زندگی اجتماعی افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی جای می گیرند. عوامل مؤثر بر زندگی اجتماعی شامل چهار عامل جمعیت شناختی، اجتماعی- فرهنگی، ساختاری و کالبدی و عامل فردی-روان شناختی است. همچنین راهکارها و پیشنهادها در سه بعد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و مشاوره ای ارائه شده اند.
آگاهی خانواده در خصوص بیماری های جنسی و پیامدهای آن بر رفاه و شاخص های توسعه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
روابط پر خطر جنسی و بیمارهای ناشی از آن باعث بوجود آمدن مشکلاتی در زندگی والدین و فرزندان آنها می شود. بنابراین پژوهش حاضربا توجه به ﻧﻈﺮیﻪ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺷﺪن وﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎى آن، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺒک زﻧﺪﮔﻰدر دﻫﻪ اﺧیﺮ، ﺳﺒﺐ ﮔﺮایﺶ ﺟﻮاﻧﺎن ایﺮاﻧﻰ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮارى راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﺎرج از ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻗﻮاﻋﺪ ﭘﺬیﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ى ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ. پژوهش حاضر کیفی ،از نوع روش زمینه ای است. جامعه مورد انتخاب این پژوهش شامل کلیه متخصصین در حوزه بیماری های جنسی و والدین تهرانی بودند که تعداد 12 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل مصاحبه های نیمه ساختار یافته بود. برای تحلیل داده ها از کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری، انتخابی بهره گرفته شد. آگاهی از بیماریهای جنسی و شرایط علی، زمینه ای و مداخله گرای آن، الگوی پارادایمی این تحقیق بوده است. در نهایت مشخص گردید شروع زودرس رفتارهای پر خطر جنسی سبب بیماری های جنسی و مصرف مواد، افزایش میزان بیماریهای جنسی و متعاقب آن ناباروری، نازایی، کج رفتاری ها و گرفتار شدن نوجوانان به بیماری ها ی مزمن و لاعلاج و نهایتا کاهش نیروی موثر و کار آمد جامعه است. بنابراین به نظر می رسد این عدم آگاهی می تواند شاخص های رفاه اجتماعی را متاثر نماید وهزینه های اجتماعی بالایی را بر جامعه تحمیل کرده و نهایتاً منجر به پیامدهای ناگواری در سطوح رفاه و توسعه اجتماعی شود.
تجربۀ اقدامات یاریگرانه در کوئید 19؛ مطالعه ای در چالش های یاریگری دانشجویی در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در جهان مخاطره ای با بحران های نوظهور، دولت های مدرن، نیازمند حضور و مشارکت یاریگرانه هستند. یاریگری یکی از اجزای اصلی بستری فرهنگی و اجتماعی ایران و شهر یزد است .گروه های دانشجویی با توجه به ظرفیت و انگیزه ی بالا، یکی از مهمترین اجزای مشارکت در اقدامات یاریگرانه هستند. هدف مطالعه حاضر، کشف و واکاوی موانع و چالش های اقدامات یاریگرانه ی دانشجویی در کوئید 19 در بین گروه های دانشجوی شهر یزد است. پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی بر اساس تحلیل چارچوب است که شرکت کنندگان در آن 15 نفر از اعضای گروه های دانشجویی فعال در موج اول و دوم کرونا در شهر یزد می باشد. یافته ها نشان داد که این گروه ها با چالش های چندوجهی درون و برون ساختاری در مواجهه با بحران مواجه اند پنج مضمون احصاءشده عبارتند از سیاست زدگی دستگاه های اجرایی، کمبود سرمایه اجتماعی گروه، چالش ستادی گروه، اغماض و سرکوب نهادی، و در نهایت فرسودگی . به عنوان نتیجه می توان گفت که سیاست گذاران بایستی به نقش و ظرفیت بالای گروه های دانشجویی در بحران توجه بیشتری داشته باشند و در جهت ارتقای دانش و مهارت آن ها در این زمینه اقدام کنند. مهمترین راهبرد در این زمینه حذف سیاست زدگی در چنین اقداماتی بخصوص در شرایط بحران است. همچنین، جامعه نیازمند ارتقای فرهنگ عمومی در جهت مسئولیت پذیری بیشتر و فرهنگ گفتگو و مدارا بخصوص در بحران ها می باشد.
ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش مهارت های ارتباط اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ای برای سنجش مهارت ارتباط اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین است. با توجه به هدف ونوع، پژوهش حاضر از نوع «تحقیق و توسعه» است.. از نظر شیوه جمع آوری داده ها روش مورد استفاده توصیفی (غیرآزمایشی) و از طرح های همبستگی و به صورت خاص تحلیل عاملی و روش مدل یابی معادلات ساختاری بود . به منظور حصول روایی صوری وسازه به برآورد شاخص های CVR و CVI با استفاده از کارشناسان و خبرگان اقدام شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش همسانی درونی سنجیده شد. جامعه پژوهش حاضر، کلیه دانشجویان مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی مصوب دانشگاه علوم انتظامی امین بودند که از بین آنها، به صورت روش نمونه گیری طبقه ای نسبی (397 نفر) انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی داده ها تأییدی در قالب مدل اندازه گیری پس از تأمین کلیه پیشفرض ها نشان داد که از 195 گویه شناسایی شده برای مهارت ارتباط اجتماعی، 131 گویه با مؤلفه های خود(9 مؤلفه) همبستگی داشتند و به عنوان سوال های نهایی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد که پرسشنامه مهارت ارتباط اجتماعی با ضرایب روایی و پایایی مناسب، ابزاری مناسب برای سنجش مهارت ارتباط اجتماعی دانشجویان است و می توان نسبت به هنجاریابی آن در دانشجویان اقدام کرد.
بررسی نقش اعلام ثبت وقایع حیاتی در برنامه ریزی های سطح کلان؛ مطالعه موردی در استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش، شناخت نقش اعلام ثبت وقایع حیاتی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های سطح کلان استان کردستان است. پژوهش در مرکز استان و در سال 1399 با تکیه بر روش پیمایشی انجام گرفت، و داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته به صورت خوداظهاری جمع آوری شد. جامعه آماری شامل تمامی متخصصان، مدیران کل، معاونان و کارشناسان حوزه برنامه ریزی و توسعه شاغل در سازمان ها و ادارات استان کردستان بوده که 354 نفر از آنان به روش طبقه ای نامتناسب و در دسترس انتخاب شدند، و اطلاعات در بسته نرم افزاری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. پژوهش ضمن به تصویر کشیدن سودمندی آمارهای وقایع حیاتی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها، با اتکا بر نتایج آزمون تی یک نمونه ای نشان داد که میانگین مشاهده شده در مؤلفه های افزایش برابری، افزایش هماهنگی در سیاست گذاری ها و ارتقای برنامه های سیاست گذاری از لحاظ آماری معنادار بوده است (Sig=0.000). به عبارت دیگر، دستگاه های متولی برنامه ریزی در استان کردستان کمتر از حد مورد انتظار از آمارهای وقایع حیاتی به منظور برنامه ریزی های تحت اختیار خود بهره گرفته اند. همچنین نتایج حاصل از آزمون فریدمن، خلاء استفاده از ظرفیت این آمارها در برنامه ریزی های دستگاه ها و سازمان های متولی به ویژه در زمینه کاهش نابرابری در جامعه و وجود هماهنگی در برنامه ریزی ها را تأیید کرده است. پژوهش لزوم توجه جدی و استفاده از وقایع و آمارهای حیاتی ثبت شده را از طرف مسئولان در راستای برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های منظم و دقیق تر در موارد مختلف گوشزد می کند.
بررسی وضعیت شادکامی وتاب آوری مادران در مواجهه با اضطراب کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ظهور ناگهانی بیماری کرونا باعث اضطراب ناشی از این بیماری در کانون خانواده به خصوص مادران شده است. زیرا ابتلا به بیماری علاوه بر مخاطرات سلامت جسمانی، اثرات مختلف روان شناختی همچون اضطراب مزمن ناشی از ابتلا به بیماری کرونا و ترس از مرگ بر جای گذاشته است. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت شادکامی وتاب آوری مادران در مواجهه با اضطراب کرونا است. این مطالعه به روش پیمایش انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی زنان متاهل و دارای فرزند بالای ۲۰ ساله شهرستان کاشان می باشد که از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های استاندارد شادکامی آکسفورد، متغیر تاب آوری از پرسشنامه ی کونور و دیویدسون و اضطراب ناشی از کرونا علی پور و همکاران استفاده شده است. همچنین با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و ضریب بالای70% برای هر بعد محاسبه گردید که نشان از پایایی مناسب پرسشنامه می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شادکامی(رضایت از زندگی، خلق مثبت، سلامتی، کارآمدی، عزت نفس) و تاب آوری زنان(پذیرش عواطف مثبت، معنویت، اعتماد به غرایز شخصی، شایستگی) بر اضطراب ناشی از کرونا (علائم جسمانی و علائم روانی)ارتباط دارد، و مقدار آن برابر با 0.۴۷۸ می باشد. واژگان کلیدی: شادکامی، تاب آوری، اضطراب کرونا، مادران شهر کاشان