پژوهش های حسابداری مالی

اخبار سود از اهمیت خاصی برای سرمایه گذاران برخوردار است و انتظار می رود احساسات سرمایه گذاران بر واکنش آنها به محتوای واقعی اخبار سود تأثیرگذار باشد. همچنین، انتظار می رود احساسات مثبت به همراه انتشار اخبار مثبت سود و همچنین، احساسات منفی به همراه انتشار اخبار منفی سود تأثیر مضاعفی بر انحراف بازده ایجاد کند. در همین راستا پنج فرضیه تدوین شد. نمونه ای متشکل از 125 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1394 الی 1399 انتخاب و برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی چندمتغیره به روش داده های ترکیبی استفاده شد. یافته ها نشان دادند در شرکت های با احساسات بالا، حساسیت بازده نسبت به اخبار خوب سود بیشتر و در شرکت های با احساسات پایین، حساسیت بازده نسبت به اخبار بد سود بیشتر بوده است. همچنین، نتایج حاکی از محتوای اطلاعاتی اخبار سود بوده است. این یافته ها به سرمایه گذاران یادآوری می کند مراقب جو غیرمنطقی بازار، باشند و توجه بیشتری به واکنش بیش از اندازه به اخبار سود، هم از جنبه منفی و هم از جنبه مثبت بر تغییر قیمت ها کنند.    

هدف پژوهش حاضر، بررسی آثار گرایش کارآفرینانه بر عملکرد مالی با در نظر گرفتن نقش تعدیلی کیفیت اطلاعات حسابداری است. روش پژوهش از نوع همبستگی است و با استفاده از مدل معادلات ساختاری داده ها تجزیه وتحلیل شده است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که با نمونه گیری حذف سیستماتیک، تعداد 140 شرکت در بازه زمانی سال های 1391 الی 1398 انتخاب و بررسی شدند. نتایج آماری فرضیه های اول و دوم پژوهش نشان می دهند معیارهای گرایش کارآفرینانه باعث بهبود شاخص های عملکرد مالی (حسابداری و اقتصادی) می شود و فرضیه سوم نشان داد معیارهای گرایش های کارآفرینانه باعث ارتقای کیفیت اطلاعات حسابداری می شود. براساس فرضیه چهارم و پنجم، عملکرد مالی (حسابداری و اقتصادی) نیز کیفیت اطلاعات حسابداری را افزایش می دهد. براساس فرضیه ششم، کیفیت اطلاعات حسابداری، تأثیرپذیری گرایش کارآفرینانه را بر عملکرد مبتنی بر داده های حسابداری بهبود می بخشد؛ اما نتایج حاصل از فرضیه هفتم نشان می دهند کیفیت اطلاعات حسابداری بر رابطه معیارهای گرایش کارآفرینانه و شاخص های عملکرد اقتصادی در بورس اوراق بهادر تهران تأثیر منفی خواهد گذاشت.

اطلاعات صورت های مالی، یکی از منابعی است که حسابرسان برای ارزیابی وضعیت تداوم فعالیت استفاده می کنند؛ با این حال، ارقام صورت های مالی ممکن است عملکرد واحد تجاری را به طور کامل منعکس نکند؛ بنابراین، در بررسی تداوم فعالیت، توجه حسابرسان به عوامل غیرمالی ضرورت دارد. مدیریت سود واقعی می تواند ازجمله عوامل غیرمالی باشد که با در نظر گرفتن پیامد های زیان بار آن بر عملکرد بلندمدت شرکت، به ویژه شرکت هایی با سلامت مالی ضعیف، احتمال می رود با اظهارنظر حسابرس درباره تداوم فعالیت در ارتباط باشد. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مدیریت سود واقعی بر اظهارنظر حسابرسی درباره تداوم فعالیت در شرکت های درمانده مالی است؛ بدین منظور، اطلاعات مربوط به 194 سال - شرکت درمانده مالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1386 تا 1398 جمع آوری شد. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهند مدیریت سود واقعی ازطریق دستکاری جریان های نقدی عملیاتی و هزینه های اختیاری تأثیر مثبت و معناداری بر احتمال وجود بند ابهام در تداوم فعالیت در گزارش حسابرسی دارد؛ با این حال، شواهدی مبنی بر تأثیر معنادار مدیریت سود واقعی ازطریق دستکاری هزینه های تولید بر احتمال وجود بند ابهام در تداوم فعالیت در گزارش حسابرسی یافت نشد.    

رویکردهای پیش بینی قیمت سهام، یکی از مباحث حائز اهمیت نزد سرمایه گذاران است. مومنتوم قیمت نشان می دهد عملکرد گذشته قیمت سهام، عملکرد آتی را برای دوره های آتی 3 تا 12 ماه پیش بینی می کند؛ ولی مومنتوم بنیادی یک رویکرد نوین است که دوجانبه گراست و به صورت دوطرفه مومنتوم قیمت و مومنتوم بنیادی را تحلیل می کند؛ بنابراین، ادبیات مالی را به کنکاش وا می دارد که آیا اثر استراتژی مومنتوم را تقویت و تشدید می کند. بر اساس این، پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی ترکیب مومنتوم دوگانه قیمت و بنیادی در شرکت هایی با سطوح متفاوت بنیادی برای استراتژی برندگان و بازندگان بازار سرمایه پرداخته است. مطالعه حاضر از نوع کاربردی با رویکرد همبستگی است. جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. داده ها از 210 شرکت برای دوره زمانی 1386 تا 1398 جمع آوری و به روش داده های ترکیبی، مقطعی و سری زمانی در قالب رگرسیون فاما و مکبث تحلیل شدند. نتایج نشان دادند اثر مومنتوم دوگانه قیمت و بنیادی به عنوان یک استراتژی دوگانه، نسبت به مومنتوم قیمت برای بازندگان نسبت به برندگان قوی تر است و بازار سرمایه را تقویت می کند. به عنوان توصیه سیاسی، ترکیب مومنتوم دوگانه قیمت و بنیادی می تواند بین محرکان بازده های گذشته تمایز ایجاد کند.    

  نظام کنترل های داخلی، زیربنا و شالوده اصلی نظام راهبری بانک ها است و به منظور هدایت و نظارت بر فعالیت های بانکی در راستای تحقق اهداف آن و شفافیت و پاسخگویی استقرار می یابد. باوجود اهمیت و ضرورت کارکرد اثربخش نظام کنترل های داخلی در بانک ها تا کنون پژوهشی در زمینه شناسایی نقاط ضعف آن در ایران انجام نشده است. بر همین اساس و با توجه به پیامدهایی که ضعف های نظام کنترل های داخلی می تواند برای نظام بانکی کشور داشته باشد، در این پژوهش سعی شده است ضعف های نظام کنترل های داخلی بانک های ایران شناسایی شوند. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، در ابتدا گزارش های حسابرسی عملیاتی بانک ها بررسی شد، سپس مصاحبه با خبرگان صورت گرفت تا ضعف های دیگر نظام کنترل های داخلی بانک ها استخراج شوند. درنهایت، نظر خبرگان راجع به ضعف ها ازطریق پرسشنامه جمع آوری شد و اجماع ایشان درخصوص هر یک از ضعف ها با استفاده از روش دلفی فازی بررسی شد. برای ارزیابی صحت خوشه بندی انجام شده در این پژوهش، از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. براساس نتایج حاصل از بررسی اسناد حسابرسی عملیاتی بانک ها و مصاحبه های انجام شده با خبرگان، درمجموع 64 ضعف شناسایی شد. یافته ها بیان کننده آن است که 60 مورد از ضعف های شناسایی شده، اجماع عمومی موافق گروه دلفی را کسب کرده است و با انجام تحلیل عاملی، صحت خوشه بندی گویه ها تأیید شد. یافته های این پژوهش می تواند به شناخت وضعیت کنونی و برنامه ریزی به منظور مرتفع کردن ضعف های موجود در نظام کنترل های داخلی بانک های ایران کمک کند.  

بررسی ویژگی های شرکتی مؤثر بر محتوای اطلاعاتی سودهای سالیانه و میان دوره ای، ضمن ایجاد زمینه برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی در راستای بهبود گزارشگری مالی، اطمینان سهامداران بالقوه و بالفعل را نیز جلب می کند. بر اساس این، در پژوهش حاضر، به بررسی این موضوع با رویکرد فراتحلیل طی دوره زمانی 20 ساله اخیر پرداخته شده است. در این راستا، تعداد 63 مقاله داخلی و خارجی بررسی شد. در راستای پاسخ گویی به پرسش های پژوهش، از رویکرد فراتحلیل در نرم افزار CMA 2 استفاده شد. در پژوهش حاضر، محتوای اطلاعاتی سودهای سالیانه و میان دوره ای در نقش متغیر وابسته به شکل همبستگی و رابطه رگرسیونی بین سود حسابداری با معیارهای مختلف واکنش قیمتی ازقبیل بازده، قیمت، بازده غیرعادی یا بازده انباشته در مطالعات قبلی تعریف شد. همچنین، ویژگی های شرکتی، نقش متغیر مستقل را دارند که باید در مطالعات قبلی به شکلِ اثر تعاملی در سود حسابداری، ضرب و تأثیر آنها بر معیارهای مختلف واکنش قیمتی بررسی شده باشد. یافته های پژوهش حاکی از تأثیر منفی و معنادار ویژگی های شرکتی ازقبیل اهرم مالی و زیان ده بودن شرکت بر محتوای اطلاعاتی سود حسابداری است. این در حالی است که محتوای اطلاعاتی سود حسابداری، مستقل از سایر ویژگی های شرکتی ازقبیل اندازه شرکت، فرصت رشد، سودآوری و ریسک سیستماتیک بوده است. در رابطه با اندازه شرکت، نوع گزارش مالی (سالیانه و میان دوره ای) عامل تعدیل کننده است؛ به طوری که محتوای اطلاعاتی سود سالیانه، مستقل از اندازه شرکت است. درمقابل، تأثیر اندازه شرکت بر محتوای اطلاعاتی سود میان دوره ای، منفی و معنادار است.