ویژگی های شرکتی

هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و ویژگی های شرکتی بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری غربالگری تعداد 92 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388-1380 به عنوان نمونه بررسی انتخاب گردیده است. برای انجام این کار، رابطه بین متغیرها، با استفاده از نرم افزارهای اقتصادسنجی داده های تابلویی، ارزیابی و آزمون می شود. برای برآورد مدل، ابتدا از آزمون چاو و هاسمن برای انتخاب بهترین مدل از میان مدل داده های تابلویی، اثرات ثابت و اثرات تصادفی استفاده می شود. در این پژوهش تأثیر سه عامل ویژگی شرکتی شامل ساختار دارایی، نقدینگی و اندازه شرکت و دو عامل اقتصادی شامل تورم و رشد اقتصادی ، مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج این بررسی نشان می دهد که بین ساختار سرمایه شرکت ها با نقدینگی و تورم رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. اما بین ساختار سرمایه شرکت ها با ساختار دارایی، اندازه شرکت و رشد اقتصادی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل موثر بر خوانایی گزارش حسابرس انجام شد. بدین منظور خوانایی 1202 گزارش حسابرس صادره طی سال های 1390 (پس از تجدید نظر در استاندارد حسابرسی 700) الی 1395 به کمک شاخص گانینگ فاگ اندازه گیری و تاثیر ویژگی های حسابرس و ویژگی های شرکت مورد رسیدگی بر آن با روش داده کاوی درخت تصمیم فازی، تحلیل کوواریانس و رگرسیون گام به گام مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان داد که اول، سطح خوانایی گزارش های حسابرس صادره طی دوره پژوهش با یکدیگر تفاوت دارد. دوم، خوانایی گزارش های حسابرس تحت تاثیر ویژگی های حسابرس (موسسه و نویسنده گزارش) و ویژگی های شرکت مورد رسیدگی قرار می گیرد. سوم، مهمترین متغیرهای تعیین کننده میزان خوانایی گزارش حسابرس به ترتیب اهمیت عبارتند از: اندازه موسسه حسابرسی (تاثیر منفی)، تلفیقی بودن/نبودن صورت های مالی (تلفیقی خوانایی کمتر)، اندازه شرکت مورد رسیدگی (تاثیر منفی)، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری شرکت مورد رسیدگی (تاثیر مثبت) و نوع گزارش حسابرس (تعدیل نشده خوانایی بیشتر). چهارم، تاخیر در ارائه گزارش حسابرس منجر به کاهش خوانایی آن می گردد.

طبق مطالعاتی که توسط پژوهشگران پیشین انجام گرفته است مشخص شد که به بررسی ساختار سرمایه، عدم قطعیت سیسات اقتصادی و ویژگی های شرکت به صورت جداگانه پرداخته اند، اما تاکنون هیچ پژوهشگری نقش عدم قطعیت سیاست اقتصادی و ویژگی های شرکت را به صورت همزمان بر ساختار سرمایه مورد سنجش قرار نداده است. این مطالعه با هدف تعیین اثرات مشترک عدم قطعیت سیاست اقتصادی و ویژگی های شرکت بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته است. جهت تحلیل فرضیه های پژوهش، جامعه آماری را از بین سال های 1395 الی 1399 و به مدت 5 سال انتخاب نموده و شامل شرکت های بورسی بوده اند که نمونه آماری با روش حذفی و به تعداد 90 شرکت انتخاب شد. روش پژوهش مورد استفاده نیز، روش توصیفی- تحلیلی بوده و داده های پژوهش از نوع تاریخی با مراجعه به صورت های مالی و گزارشات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران جمع آوری و طبقه بندی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از روش داده های پانل دیتا استفاده شد؛ و در بخش تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی، آمار استنباطی و آزمون های مختلف مربوطه انجام گردید و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Eviews نسخه 9 صورت گرفت. با توجه به تحلیل مدل رگرسیونی، یافته های پژوهش نشان می دهد فرضیه اصلی مورد تأیید قرار گرفته است و مشخص شد که عدم قطعیت سیاست اقتصادی و ویژگی های شرکت بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران تأثیر مشترک و معناداری دارد. با نتایج بدست آمده مشخص شد که عدم قطعیت سیاست اقتصادی بر اهرم مالی و ساختار سرمایه اثر مستقیم و مثبت دارد اما ویژگی های شرکتی بر اهرم مالی و ساختار سرمایه اثری معکوس و منفی دارد. به عبارتی دیگر، عدم قطعیت سیاست اقتصادی به میزان 79/10 باعث افزایش ساختار سرمایه و ویژگی های شرکتی به میزان 20/5 منجر به کاهش آن می شود که با پژوهش شیائو و کیو در سال 2021، همراستا می باشد.

بحران های جهانی در چند سال اخیر سبب گردیده گزارشگری در بخش عمومی امروزه در دیگرجنبه های مدیریت عمومی همچون عملکرد، پایداری، گزارشگری محیطی و اجتماعی گسترده شود و گزارشگری یکپارچه به عنوان رویکرد غالب مورد توجه قرار گیرد. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای اقتصادی کیفیت گزارشگری یکپارچه با توجه به نقش ویژگی های شرکتی است. به همین منظور، داده های مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس تهران برای دوره زمانی 7 ساله بین سال های 1390 الی 1396 برای 120 شرکت استخراج و از الگوی رگرسیونی داده های ترکیبی برای آزمون فرضیه ها استفاده گردید. گزارشگری یکپارچه از طریق ارائه اطلاعات شفاف و جامع سبب می گردد تصمیم گیرندگان داخلی بتوانند تصمیمات بهینه ای را اتخاذ نمایند که موجبات بهبود عملکرد شرکت را فراهم می آورد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص های اندازه شرکت و فرصت رشد رابطه مثبت و معناداری بر کیفیت گزارشگری یکپارچه دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان از رابطه منفی و معنادار بین مالکیت نهادی و کیفیت گزارشگری یکپارچه دارد. و در پایان رابطه معناداری بین کیفیت حاکمیت شرکتی و گزارشگری یکپارچه یافت نگردید.

با وجود اعتبار نظری و تجربی الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، شواهد تجربی نشان می دهد سرمایه گذاران به دلیل تحمل نوسانات غیرسیستماتیک، صرف ریسک مطالبه می نمایند. لذا با در نظر گرفتن نوسانات غیرسیستماتیک در قیمت گذاری دارایی های ریسکی، پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های شرکتی توضیح دهنده نوسانات غیرسیستماتیک شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. برای این منظور از روش های شرطی و غیرشرطی و مدل های پنج عاملی و هفت عاملی برای اندازه گیری قیمت گذاری دارایی ها استفاده شد و ارتباط نوسانات غیرسیستماتیک و ویژگی های شرکتی نیز با کاربرد رگرسیون داده های تابلویی بررسی گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس ایران در بازه زمانی 1390 تا 1397 بود که با توجه به شرایط مدنظر در نمونه گیری، 82 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در نهایت، نتایج حاصل از تخمین رگرسیون داده های تابلویی با استفاده از سنجه های مختلف اندازه گیری نوسانات غیرسیستماتیک نشان داد متغیرهای ارزش دفتری به ارزش بازار، اندازه شرکت، رشد فروش، رشد دارایی ها و نقدشوندگی عوامل توضیح دهنده نوسانات غیرسیستماتیک شرکت ها به شمار می روند. به این صورت که شرکت های با ارزش دفتری به ارزش بازار بالا، اندازه بزرگتر، رشد دارایی کمتر، رشد فروش کمتر و نقدشوندگی کمتر، نوسانات غیرسیستماتیک کمتری دارند.

فرآیند خلق ایده نوآورانه و عرضه آن، نیازمند برنامه ریزی و توجه همه جانبه به تمام عوامل مؤثر است که بدون وجود الگویی مناسب محقق نمی شود؛ ازاین رو، هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای تبیین ارتباط ویژگی های شرکتی با شاخص های نوآوری با استفاده از روش دلفی است. پژوهش حاضر، با حذف متغیرهای فردی و افزودن متغیرهای جدید و تعیین میزان اهمیت در دو مرحله انجام شده است. در مرحله نخست، پژوهش ها و منابع مختلف به صورت کتابخانه ای، بررسی و شاخص های اولیه مرسوم در ارزیابی استخراج شدند و در مرحله دوم، از روش دلفی برای تدوین و وزن دهی به شاخص ها استفاده شد و شاخص های تأثیرگذار پس از دو مرحله انتخاب شدند. همچنین، در این پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری حذفی، داده های 104 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1390 تا 1399 آزمون شدند. به منظور آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون چندمتغیره و داده های ترکیبی استفاده شده است. یافته های پژوهش، حاکی از تأثیر مثبت و معنادار سودآوری، کیفیت سود و اندازه شرکت و ارتباط معکوس متغیرهای اهرم مالی، عمر شرکت و سود تقسیمی با شاخص های نوآوری است. علاوه بر این، ارتباط معناداری بین سایر متغیرهای ویژگی های شرکتی شامل پایداری سود، رشد شرکت، ریسک، ریسک بازار (بتا)، بازده سهام و نقدینگی با نوآوری مشاهده نشد.              

بررسی ویژگی های شرکتی مؤثر بر محتوای اطلاعاتی سودهای سالیانه و میان دوره ای، ضمن ایجاد زمینه برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی در راستای بهبود گزارشگری مالی، اطمینان سهامداران بالقوه و بالفعل را نیز جلب می کند. بر اساس این، در پژوهش حاضر، به بررسی این موضوع با رویکرد فراتحلیل طی دوره زمانی 20 ساله اخیر پرداخته شده است. در این راستا، تعداد 63 مقاله داخلی و خارجی بررسی شد. در راستای پاسخ گویی به پرسش های پژوهش، از رویکرد فراتحلیل در نرم افزار CMA 2 استفاده شد. در پژوهش حاضر، محتوای اطلاعاتی سودهای سالیانه و میان دوره ای در نقش متغیر وابسته به شکل همبستگی و رابطه رگرسیونی بین سود حسابداری با معیارهای مختلف واکنش قیمتی ازقبیل بازده، قیمت، بازده غیرعادی یا بازده انباشته در مطالعات قبلی تعریف شد. همچنین، ویژگی های شرکتی، نقش متغیر مستقل را دارند که باید در مطالعات قبلی به شکلِ اثر تعاملی در سود حسابداری، ضرب و تأثیر آنها بر معیارهای مختلف واکنش قیمتی بررسی شده باشد. یافته های پژوهش حاکی از تأثیر منفی و معنادار ویژگی های شرکتی ازقبیل اهرم مالی و زیان ده بودن شرکت بر محتوای اطلاعاتی سود حسابداری است. این در حالی است که محتوای اطلاعاتی سود حسابداری، مستقل از سایر ویژگی های شرکتی ازقبیل اندازه شرکت، فرصت رشد، سودآوری و ریسک سیستماتیک بوده است. در رابطه با اندازه شرکت، نوع گزارش مالی (سالیانه و میان دوره ای) عامل تعدیل کننده است؛ به طوری که محتوای اطلاعاتی سود سالیانه، مستقل از اندازه شرکت است. درمقابل، تأثیر اندازه شرکت بر محتوای اطلاعاتی سود میان دوره ای، منفی و معنادار است.  

بحران های جهانی در چند سال اخیر سبب گردیده گزارشگری در بخش عمومی امروزه در دیگر جنبه های مدیریت عمومی همچون عملکرد، پایداری، گزارشگری محیطی و اجتماعی گسترده شود و گزارشگری یکپارچه به عنوان رویکرد غالب موردتوجه قرار گیرد. ازاین رو شناسایی ویژگی های شرکتی مؤثر بر کیفیت گزارشگری یکپارچه حائز اهمیت هست. در این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و کمی به بررسی ویژگی های شرکتی مؤثر بر کیفیت گزارشگری یکپارچه پرداخته شده است. در بخش کیفی با استفاده از رویکرد فراترکیب عوامل شناسایی و با استفاده ازنظر خبرگان بر اساس پرسشنامه دلفی دومرحله ای عوامل مؤثر شناسایی گردیدند. سپس در بخش کمی برای بررسی میزان تأثیرگذاری این شاخص ها بر کیفیت گزارشگری یکپارچه، از داده های مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرا بورس تهران برای دوره زمانی 7 ساله بین سال های 1390 الی 1396 برای 120 شرکت استخراج و از الگوی رگرسیونی داده های ترکیبی برای آزمون فرضیه ها استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص های اندازه شرکت و فرصت رشد رابطه مثبت و معناداری بر کیفیت گزارشگری یکپارچه دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان از رابطه منفی و معنادار بین مالکیت نهادی و کیفیت گزارشگری یکپارچه دارد؛ و در پایان رابطه معناداری بین کیفیت حاکمیت شرکتی و گزارشگری یکپارچه یافت نگردید.

میزان با اهمیتی از اطلاعات حسابداری به صورت متن و نوشتار در اختیار استفاده کنندگان از آن ها قرار می گیرد. این موارد، جزئی جدایی ناپذیر از مجموعه گزارشگری مالی یک سازمان می باشد و به استفاده کنندگان از اطلاعات مالی کمک می کند تا تصویر مدیریت از شرکت را بدست آورند. ادبیات خاطرنشان ساخته است، مدیران به عنوان نویسندگان گزارش های شرکت، بیشترین تاثیر را بر بخش نوشتار (کیفی) گزارش ها و میزان خوانش پذیری آن ها می گذارند. پژوهش حاضر با بکارگیری یک مدل نوین در سنجش میزان  خوانش پذیری گزارش های مالی و از طریق تحلیل داده های مربوط به گزارش های تفسیری مدیریت و صورت های مالی 78 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش تحلیل همبستگی و رگرسیون، به بررسی ویژگی های عملکردی و ساختاری شرکت با میزان خوانش پذیری گزارش های منتشر شده می پردازد. نتایج نشان دهنده، رابطه مثبت و معنادار میزان بازده دارایی ها با خوانش پذیری گزارش های تفسیری مدیریت می باشد. در مقابل، تاثیر مثبت و معنادار جریان های نقدی عملیاتی بر خوانش پذیری گزارش های تفسیری مدیریت ، تنها در سطح اطمینان 90% حمایت شده است. همچنین، همبستگی منفی و معناداری بین سن شرکت و اهرم مالی با خوانش پذیری گزارش های تفسیری مدیریت وجود دارد، اما هیچ همبستگی معناداری بین اندازه شرکت و  خوانش پذیری گزارش ها وجود ندارد.

این مطالعه به دنبال ارزیابی کیفیت گزارش های زیست محیطی است. همچنین تلاش می کند مجموعه ای از موارد مورد علاقه گزارش دهی زیست محیطی را توسط شرکت ها و مواردی که کم ترین افشاء را دارند، شناسایی کند. این مطالعه تجزیه و تحلیل عمیقی را برای درک مطلوب ترین شکل افشاهای زیست محیطی و گستره آن ها پس از ادغام دستورالعمل های نظارتی انجام می دهد. علاوه بر این، این مطالعه تلاش می کند تا بررسی کند که آیا ویژگی های شرکتی خاص مانند اندازه شرکت، سن شرکت، نسبت اهرمی، سودآوری، استقلال هیئت مدیره و تنوع جنسیتی بر روی شیوه های افشای محیطی تأثیرگذار هستند. لازم به ذکر است که کل مطالعه از دیدگاه نظریه مشروعیت است. ممکن است تجزیه و تحلیل ها نشان دهند چرا برخی اقلام زیست محیطی کمترین افشا را دارند مانند تخصیص بودجه برای تغییرات آب و هوایی، سیاست مدیریت کربن و غیره و این که چگونه شرکت ها می توانند با سرمایه گذاری در مواردی که کم ترین ترجیح را در زمینه تئوری مشروعیت دارند، منزلت و انگیزه اجتماعی کسب کنند. این مطالعه در واقع به مستندسازی گزارش های زیست محیطی در کشورهای در حال توسعه کمک می کند که در آن تحلیلی از نظریه مشروعیت وجود ندارد. تحقیقات آتی ممکن است سایر ویژگی های شرکتی را که در مطالعه در نظر گرفته نشده اند نیز در نظر بگیرد.