پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی

هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی پیشنهادی برای واحد درسی فلسفه تربیتی اسلام در دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و یافته ها نشان داد که اهداف کلی در طرح درس پیشنهادی برای واحد درسی فلسفه تربیتی اسلام این است که دانشجو بتواند مهم ترین بنیادهای نظری و مؤلفه های نظام تربیت اسلامی را به خوبی درک نماید، فلسفه تربیتیِ شخصی خود را به عنوان چارچوب فکری و ارزشی عمل در موقعیت های تربیتی شکل دهد و به ارزیابی واقعیت های تربیتی موجود در کشور بر پایه مبانی و اصول تربیت اسلامی بپردازد. تنظیم اهداف کلی مذکور و محتوای همسوی با آن بر اساس سطوح شناختی، عاطفی و روانی حرکتی است. در مورد راهبردهای تدریس هم مشخص گردید که پیش مطالعه و تحقیق فردی، توضیح همراه با پرسش و پاسخ استاد و در مواقع لازم بحث گروهی و انجام فعالیت های یادگیری مربوط به هر بحث به طریق فردی یا گروهی در کلاس یا خارج از آن می تواند راهگشا باشد. همچنین برای تشخیص میزان و چگونگی نیل دانشجو-معلمان به اهداف فلسفه تربیتی اسلام پیشنهاد می شود از ارزشیابی های پایانی، فرآیندی، پوشه کار و قضاوت ها و مشاهدات مدرس استفاده شود.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب نهج البلاغه بر مبنای مؤلفه های مهارت های مدیریتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و مؤلفه های پرورش مهارت های مدیریتی (شامل: علم و دانش، حسن تدبیر، شایستگی و کفایت، رفق و مدارا) در خطبه 1 تا 100 نهج البلاغه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کتاب نهج البلاغه به طور مستقیم برای پرورش مهارت های مدیریتی تلاشی آشکار داشته و مضامین مدیریتی را بازتولید نموده است. بنابراین، مطالعه و تحلیل این کتاب برای دانشجو - معلمان دانشگاه فرهنگیان که مدیران آینده کلاس ها و مدارس هستند، پیشنهاد می شود، زیرا عملکرد مدیران آموزشی کارآمد تربیت معلم، بر تحول عواطف و ارزش های دانشجو-معلمان اثرگذار است و می تواند به عنوان مولفه ای از برنامه درسی پنهان  در برنامه درسی تربیت معلم مورد توجه قرار گیرد.

اساسی ترین هدف آموزش قرآن، درک معارف و عمل به دستورات آن است. از این رو، آموزش قرآن بخشی از فرآیند تربیتی انسان می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی آموزش تربیت محور قرآن کریم بر پایه اندیشه های استاد صفایی حائری است. روش پژوهش در ارتباط با شناسایی ملاک های آموزش تربیت محور قرآن، توصیفی تحلیلی بوده که با مصاحبه نیمه ساختاریافته کیفیت احصاء آن ها از زبان فرزند استاد اعتباریابی شده است. با تکیه بر مبانی و نکات تربیتی حاصل از اندیشه استاد علی صفائی حائری، آموزش قرآن نیازمند ملاک هایی برای تربیتی شدن است. یکم، اهداف تربیتی قبل از بلوغ باید محقق شود تا کسی که می خواهد قرآن را یاد بگیرد، بتواند ضمن مقابله با اندیشه های مهاجم، زمینه درک اهداف آموزش قرآن را برای پس از بلوغ در خود ایجاد کرده باشد. دوم، به واسطه تحقق بلوغ و کامل شدن زمینه های شناختی و عقلانی، ضرورت وحی را درک کند تا برای او علت مراجعه به قرآن روشن گردد. سوم، پس از ایجاد تمهیدات و درک ضرورت وحی، مراحل برداشت از قرآن و فهم معارف را گام به گام طی کند. مراحل برداشت از قرآن از دیدگاه استاد صفائی حائری، ابتدا تسلّط است که پیش نیاز این تسلّط، مهارت صحیح خوانی قرآن و فهم اولیه معنا است. پس از تسلّط، لازم است در مواجهه با قرآن، مراحل طرح سؤال و تفکر در سؤالات را فراگیرد.

هدف از پژوهش حاضر تبیین تأثیر اندیشه های رنه دکارت در پیدایش سکولاریسم مدرن و در نتیجه تضعیف نهاد دین در جامعه است تا از این طریق تأثیر فلسفه دوره مدرن بر پیدایش سکولاریسم و تضعیف جایگاه معارف دینی برجسته شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به دست آمده از آثار مستقیم دکارت و هم چنین مفسران برتر آثار وی استخراج شده است. نتایج نشان می دهد که دکارت با ارائه برخی از آموزه های فلسفی به پیدایش سکولاریسم در دوره مدرن یاری رسانده است. این آموزه ها را می توان در سه مورد یافت: نخست، او در فلسفه خود فقط به تصوری از خدا استناد می کند و آن را ضامن شناخت انسان معرفی می کند. دوم، با جایگزین ساختن ذهن متفکر به جای نفس، انسان را تنها بهره مند از خرد جزئی می داند که فقط به سود این جهانی می اندیشد و از این طریق نقش وحی در هدایت انسان نادیده گرفته می شود. بر این اساس، ذهن کارکردی جز تعقل ندارد و مبدأ حیات بودن نیز از آن سلب می شود. سوم؛ مرگ نیز جدایی روح از بدن نیست، بلکه از کار افتادن یکی از اندام های بدن ماشینی است. بوضوح روشن است این آموزه ها نتیجه ای جز تضعیف جایگاه معرفت دینی ندارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی روش های آموزش آموزه های دینی در مقطع ابتدایی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و در این راستا، اصول آموزش آموزه های دینی شامل اصل سهولت، اصل تدریج، اصل مداومت و استمرار، اصل آگاهی بخشی و اصل تفاوت های فردی مورد بررسی قرار گرفت. روش های آموزش آموزه های دینی شامل روش استفاده از مثال، روش استفاده از داستان، روش یادآوری نعمات خداوند و روش نمایشی (نمادین) نیز در این پژوهش مطالعه شدند. نتایج نشان داد در مورد روش های آموزش مفاهیم  دینی، باید همه عوامل محیطی، شخصیتی و درونی کودک در نظر گرفته شود تا متناسب با آن شرایط، بهترین روش انتقال مفاهیم ارائه گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ضرورت تأسیس وزارت خانواده در جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به موانع، چالش ها و الزامات آن است. این پژوهش در راستای تحقق اهداف آموزشی درس دانش خانواده و جمعیت و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان داد چالش هایی مانند نگرش سکولاری و غیر سیستمی برخی از دولت مردان، عدم یکپارچگی و تورم قوانین  و مدیریت های جزیره ای، مانع تأسیس وزارت خانواده هستند. همچنین دلایلی نظیر اجرایی کردن سیاست های ابلاغی و قوانین، دستیابی به خانواده پایدار، رسیدن به الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت، کاهش آسیب های اجتماعی و... ضرورت تأسیس وزارت خانواده تأیید می کند.