۱.
کلید واژه ها:
قرآن کریم اناجیل غیر رسمی عیسی گنوس مسیحیت
انجیل توماس از جمله کشفیات نجع حمادی و مبتنی بر عقاید گنوسی مسیحی است و پژوهشگران تحقیقات بسیاری را در زمینه های تاریخی و مذهبی پیرامون این کشفیات و مخصوصاً عقاید گنوسی که حاکم بر بیشتر این متون است، انجام داده اند؛ که می توان گفت در این راستا به دنبال کشف یک مسئله بوده اند و آن اینکه گنوس به حقیقت نزدیک است یا مسیحیت؟ در این مقاله نیز یکی از متون نجع حمادی (انجیل توماس) و عقاید موجود در آن (گنوسی مسیحی) مورد نقد و بررسی تطبیقی با قرآن کریم قرار گرفته است که می توان گفت طبق این بررسی تطبیقی، بیش از نیمی از گفتارهای منسوب به حضرت عیسی در این انجیل ساختگی و مخالف با آموزه های اسلامی است و این ادعا را که ۱۱۴ گفتار موجود، منسوب به آن حضرت است، به نوعی مردود می شمارد. البته بخشی از گفتارها دارای تطابق ظاهری با آموزه های اسلامی است؛ اما لازم به ذکر است که همین بخش های مشترک نیز بر اساس بررسی انجام شده، با روش و نگرش اسلامی در تقابل است.
۲.
کلید واژه ها:
نظریه تکامل داروین عالمان شیعه کلیسای کاتولیک شباهت ها و تفاوت ها
از زمانی که دیدگاه تکاملی مطرح شد و ازآنجایی که این دیدگاه جهان بینی خاصی را ارائه می کرد که با دیدگاه های رایج همخوانی نداشت، واکنش های متفاوتی به این دیدگاه در میان متولیان امر دین در ادیان مختلف برانگیخته شده است. این تحقیق با به کارگیری روش توصیفی تحلیلی درصدد دستیابی به شباهت ها و تفاوتی های مواجهه کلیسای کاتولیک و عالمان شیعه با این دیدگاه است. نتایج حاصله، حکایت از عقب نشینی کلیسای کاتولیک از دیدگاه اولیه خود درباره این نظریه دارد؛ علاوه بر اینکه این کلیسا به ابعاد مختلف و عمق تأثیرگذاری این دیدگاه توجه کرده است.
۳.
کلید واژه ها:
نور مسیح هنر دینی هاله نور شمایل کتاب مقدس
تقریباً در تمام ادیان، امر قدسی به شکل نور توصیف شده است و در همه آنها، نور و عناصر مربوط به آن، جایگاه خاصی در اساطیر و آیین ها داشته و در نهایت به هنر دینی راه یافته است. در دین مسیحی، خداوند نور مطلق است. عیسی در انجیل خود را نور معرفی می کند و در توصیفی نمادین آمده است: «من نور جهان هستم. هرکه مرا پیروی کند، در تاریکی نخواهد ماند؛ زیرا نور حیات بخش راهش را روشن می کند». نور در ابتدای دوره مسیحیت، یا نقش واسطه میان خدا و جهان را بازی می کرد یا خود نمادی از وجود خدا بوده است. با توجه به همین سنت بسیار مهم درباره نور، عجیب نیست که یکی از تأثیرگذارترین منابع در هنر مسیحی، به ویژه در نمادپردازی نور، عهد جدید باشد. البته با بررسی دقیق نمادهای نور در مسیحیت، از جمله هاله نور، شمایل ها و کاربرد عنصر نور در معماری مسیحی، تأثیر دیگر ادیان و فرهنگ های باستانی، به ویژه دین یهود و فرهنگ یونانی رومی، که مسیحیت در دامن آنها بالید، نیز به روشنی
۴.
کلید واژه ها:
نجات آیین بودایی تراواده مهایانه آیین زرتشت اوستا
یین بودا و آیین زرتشت دو سنت مهم دینی هستند که هر کدام نظریاتی در باب وضعیت انسان در جهان مطرح نموده و راه هایی برای رسیدن به رستگاری ارائه کرده اند. در آیین بودا، منشأ رنج انسان، میل و جهل است که به تناسخ می انجامد و نجات از گردونه تناسخ و رسیدن به نیروانه، هدف اصلی محسوب می شود و نیل به این هدف در دو فرقه اصلی بودایی، یعنی تراواده و مهایانه، تا حدی متفاوت است. تراواده راه ارهت، و مهایانه راه بودیستوه را در پیش می گیرد. در آیین زرتشت، رهایی از عواقب کارها، سخنان و اندیشه های نادرست و رسیدن به بهشت اهورامزدا، اصول نظریه نجات به شمار می آید که این امر از طریق ایمان به اهورا مزدا، پندار و گفتار و کردار نیک و توبه، با کمک امشاسپندان و منجیان تحقق می یابد. این نوشتار، آموزه «نجات» از دیدگاه دو فرقه بودایی تراواده و مهایانه را با آموزه «نجات» در اوستا، متن مقدس آیین زرتشت، مقایسه و بررسی می کند.
۵.
کلید واژه ها:
آیین زرتشت شریعت اوستا تحول وندیداد خرد جمعی
هر کدام از ادیان الهی در عصر خود شریعتی داشته اند که قوانین مورد نیاز مردم برای رسیدن به سعادت بوده است. از این رو شریعت در هر دینی مهم است و بررسی آن نیز اهمیت ویژه ای دارد. یکی از این ادیان الهی که بر پایه یکتاپرستی است، آیین زرتشت است و در این مقاله به مداقه درباره شریعت آن و سیر تحولاتی که از سر گذرانده و جایگاه امروزین آن پرداخته شده است. شواهد تاریخی نشان می دهد که شریعت زرتشت در طول تاریخ، از بدو ظهورش فراز و نشیب زیادی داشته است و امروزه با توجه به تحقیقات انجام شده، دریافتیم که اثری از شریعت به معنای دقیق آن در متن این آیین نیست. شریعتی که در ادیان الهی همواره در متن دین است، در این آیین کم رنگ شده است و زرتشتیان شریعت و کتب شریعتشان را کنار گذاشته اند و این نقیصه مهمی است.
۶.
کلید واژه ها:
ترسایان مدارس ساسانیان مدرسان شاگردان مواد آموزشی اقتصاد آموزشی
در این پژوهش بنیادی تاریخی، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، برای کندوکاو درباره موضوع، به گردآوری و سامان دهی اطلاعات تاریخی لازم پرداخته و پس از بررسی یافته ها معلوم شد: 1. گزارش های تاریخی درباره مراکز آموزشی ترسایان، بسیار بیش از گزارش درباره نهادهای آموزشی زرتشتیان است؛ 2. مراکز آموزشی ترسایان سه گونه بوده است؛ 3. پراکندگی جغرافیایی این مراکز نامتوازن بوده است؛ 4. از نام و نشان شماری از این مراکز و مدرسان و شاگران آنها در تاریخ هیچ یاد نشده است؛ 5. محور اصلی برنامه درسی آنها کتاب مقدس بوده؛ اما علوم یونانی چون فلسفه و منطق و ریاضیات و پزشکی و... هم در آنها تدریس می شده است؛ 6. اقتصاد این مراکز بر کمک های مردمی و موقوفات و مساعدت های اسقف ها متمرکز بوده است؛ 7. همه این مراکز را اسقف ها برپا داشته اند و ریاست آنها نیز با همین افراد بوده است؛ 8. شماری از این مراکز در دیرها ساخته می شدند؛ 9. این مراکز در اقتصاد و مدیریت و اخلاق و آداب آموزشی، تحت حاکمیت و پوشش حمایتی کلیسا بوده اند.
