پژوهش های روان شناسی اجتماعی

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور مقایسه اثربخشی آموزش جایگزین پرخاشگری و آموزش ایمن سازی در مقابل استرس بر تکانشگری نوجوانان انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی سه گروهی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه می باشد. بدین منظور از بین نوجوان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. شرکت کنندگان قبل از شروع مداخله پرسشنامه تکانشگری بارات را تکمیل نمودند. سپس دو گروه آزمایشی تحت 10 جلسه 90 الی 120 دقیقه ای آموزش به شیوه "آموزش جایگزین پرخاشگری" و " ایمن سازی در مقابل استرس" قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل آموزشی را دریافت نکرد. بعد از اتمام جلسات آموزشی و همچنین دو ماه بعد، مجدداً هر سه گروه پرسشنامه مزبور را تکمیل نمودند. داده های بدست آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس مختلط و به کمک نرم افزار SPSS25 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که نمرات تکانشگری شرکت کنندگان در گروه آموزش جایگزین پرخاشگری در مقایسه با گروه کنترل کاهش معناداری را نشان می دهد، اما در نمرات گروه آزمایشی ایمن سازی در مقابل استرس در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده نگردید. به علاوه در مقایسه اثربخشی دو روش آموزشی با یکدیگر تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه می توان از روش آموزش جایگزین پرخاشگری به عنوان یک روش جایگزین و یا مکمل در کنار سایر شیوه های مداخله ای برای کاهش تکانشگری و اصلاح رفتار نوجوانان استفاده نمود.

مقدمه: ﺍﻣﺘیﺎﺯﺍﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪه ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪی ﺩﺭ ﺻﻔﺎﺕ ﺷﺨﺼیﺘی، ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘیﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼیﻠی، ﺑﺨﺸی ﺍﺯ ﭘﺪیﺪﻩای است کﻪ ﺑﻪ اثر ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ. ﻧﻈﺮیﻪ ﻫﺎی ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﺒییﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺮﺗیﺐ ﺗﻮﻟﺪ، یﻌﻨی تفاوت های ﻫﻮﺷی ﻭ عملکردی ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍی ﺗﺮﺗیﺐ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺮﺿیه کﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ خانواده ﻭ ﺍﻟﮕﻮی ﻫﻢ ﺁﻣیﺰی ﺩﻭ ﻧﻈﺮیه ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺩﺭ ﺍیﻦ ﺯﻣیﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ کﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺗﺮی ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪی ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘیﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼیﻠی ﺗﻮﺿیﺢ ﻣی ﺩﻫﻨﺪ، بنابر موضوع فوق این پژوهش با هدف بررسی مدل یابی پیشرفت تحصیلی براساس ترتیب تولد با میانجیگری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان انجام شد.روش: روش از نوع پژوهش های همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 1472 نفر تشکیل دادند. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده و تخصیص ضریب 15 برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص 250 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل مقیاس هوش معنوی کینگ، مقیاس مهارت های اجتماعی ایندربیتزن، فوستر و مقیاس خلاقیت تورنس و پرسش ترتیب تولد اول تا سوم در خانواده مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که بین ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان رابطه مثبتی وجود دارد، همچنین مدل پژوهش تأئید گردید و به طور کلی 38 درصد از پیشرفت تحصیلی توسط ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت قابل تبیین می باشد. همچنین ترتیب تولد أثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشت و ترتیب تولد با میانجیگری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت أثر غیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به تأثیر ترتیب تولد بر پیشرفت تحصیلی در محتوای آموزشی به افراد توجه به این عامل می تواند پیرو متغیرهای واسط همانند هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت، تأثیرات بسزایی بر پیشرفت تحصیلی ایجاد نماید.

هدف:هدف این پژوهش بررسی نقش کودکان در فرایند تصمیم گیری خرید خانواده با توجه به هشت طبقه مختلف محصول و سه زیرتصمیم خرید بود.   روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه والدین دارای کودک 5 تا 13 سال در سطح شهر قزوین بوده که براساس فرمول کوکران در جامعه آماری نامحدود، 196 نفر به عنوان حجم نمونه توسط پرسشنامه مورد پیمایش قرار گرفتند. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل پژوهش و درک تأثیر کودکان در تصمیم گیری خرید محصول نیز از رگرسیون ترتیبی به کمک نرم افزار اس پی اس اس  بهره گرفته شد. یافته ها: براساس یافته های پژوهش کودکان بسته به زیرتصمیم های خرید می توانند، تأثیرات متفاوتی داشته باشند؛ کودکانی که نقش آغازکننده دارند، نسبت به کودکان فاقد این نقش، تأثیر بیشتری بر زیرتصمیم ها دارند. همچنین، نتایج نشان داد که کودکان بر روی فرایند تصمیم گیری خرید خانواده، به ویژه خرید محصولاتی که استفاده شخصی داشته و ریسک مالی کمی نیز به همراه دارد، تأثیر بیشتری دارند. علاوه بر این، نتایج حاکی از تأثیر بیشتر کودکان بزرگ تر نسبت به کودکان کوچک تر است و در این میان، جنسیت کودکان تأثیر چندانی بر تصمیم گیری خانواده ندارد. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش نشانگر اهمیت نقش کودکان در تصمیم گیری خرید خانواده ها می باشد و می تواند به سازمان ها بینشی جدید برای طراحی و جایگاه یابی اثربخش محصولات خود با تمرکز بر نقش مهم کودکان ارائه دهد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه درمان با علاقه اجتماعی و ارزیابی اثر بخشی آن بر رفتارهای قلدری و قربانی نوجوانان بود. روش: روش تحقیق پژوهش نیمه آزمایشی و طرح آن با دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر قلدر و قربانی مدارس متوسطه دوره دوم شهر ابرکوه در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. به منظور اجرای پژوهش، پس از انجام جامعه سنجی، از میان دانش آموزانی که بر اساس تحلیل نتایج جامعه سنجی، تحت عنوان قلدر و قربانی طبقه بندی شده بودند، تعداد 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قلدر و نیز 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قربانی قلدری انتخاب شدند؛ هر گروه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند و پرسشنامه تجدیدنظر شده قلدر/ قربانی الویس را در پیش آزمون تکمیل نمودند. گروه های آزمایش به صورت جدا گانه، به مدت 12 جلسه (در هر هفته دو جلسه) در برنامه درمان با علاقه اجتماعی قرار گرفتند و گروه های کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند.  یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه آمیخته نشان داد، برنامه درمان با علاقه اجتماعی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل همتای خود، به طور معناداری کاهش رفتارهای قلدری و قربانی را در مرحله پس آزمون و پیگیری داشته اند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر این است که کمک به نوجوانان برای باز جهت دهی عقاید و اهداف خود و کاهش احساس کهتری و افزایش تعلق و علاقه اجتماعی باعث بهبود رفتار ها و کاهش رفتار های قلدری و قربانی در نوجوانان شده است.

مقدمه: سرمایه اجتماعی به مجموعه منابعی گفته می شود که هر فرد یا گروه برای برقراری ارتباط در اختیار دارد، این منابع با فراهم آوردن حمایت های عاطفی و روانی نقش مؤثری در ارتقاء سلامت روان افراد دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه سرمایه اجتماعی و مؤلفه های دوگانه آن بین دانش آموزان دختر و پسر شهر تهران انجام گرفت.  روش:جامعه آماری این پژوهش، نوجوانان 12 تا 18 ساله شهر تهران بودند که از بین آن ها نمونه ای به حجم 255 نفر (109 دختر و 146 پسر) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سرمایه ی اجتماعی دانش آموزان نوجوان (SCQ-AS؛ پاویا و همکاران، 2014) استفاده شد. این پرسشنامه توسط پژوهشگران حاضر هنجاریابی و برای نخستین بار به کار گرفته شد. در نسخه هنجار شده برای نوجوانان ایرانی ساختار دوعاملی به دست آمد. توزیع داده های مربوط به متغیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن غیرطبیعی بود. بنابراین داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آزمون U مان ویتنی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: دختران نسبت به پسران در سطوح بالاتری از سرمایه اجتماعی قرار دارند. در بعد «انسجام اجتماعی در مدرسه» نیز نمرات دختران سطوح بالاتری را نشان می دهد. در بعد «اعتماد» اگرچه پسران نمرات بالاتری را کسب کرده اند اما تفاوت نمرات در این بعد بین دو گروه معنادار نیست. نتیجه گیری: جنس دانش2آموزان در میزان سرمایه اجتماعی آن ها تأثیر گذار است. یافته های این پژوهش می تواند در تدارک بسته های آموزشی مخصوص والدین و معلمان و کمک به ارتقای سلامت روان شناختی دانش آموزان نوجوان مفید واقع شود.

مقدمه: مادی گرایی به عنوان اهمیتی که مردم به متصرفات دنیوی می دهندکه یک مکان مرکزی در زندگی شان اشغال می کند و انتظار می رود که بزرگترین منبع رضایت یا نارضایتی باشد، تعریف شده است (بلک، 1985). همچنین، تحقیقات نشان داده اند که مادی گرایی پیشایندهای روانشناختی مختلفی دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش عزت نفس، حس قدرت، محرومیت نسبی شخصی و عدم اطمینان در مادی گرایی دانشجویان بود. روش: جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1396 بود. از این جامعه تعداد 181 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود که در آن رابطه بین مادی گرایی با عزت نفس، حس قدرت، محرومیت نسبی شخصی و عدم اطمینان با استفاده از پرسشنامه های مادی گرایی، حس قدرت، عزت نفس، مقیاس محرومیت نسبی شخصی و پرسشنامه عدم اطمینان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج ماتریس همبستگی متغیرها نشان داد که میان مادی گرایی و عدم اطمینان  (001/0  p=، 285/0r=) و محرومیت نسبی شخصی (001/0  p=، 237/0r=) رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که پیش بینی مادی گرایی بر اساس محرومیت نسبی شخصی (244/0  B=، 08/2t=) و عدم اطمینان (216/0  B=، 13/2t=) از نظر آماری معنادار بود (05/0>p).  نتیجه گیری: یافته های حاصل نشان داد که در نمونه ایرانی مادی گرایی می تواند بر اساس متغیرهای محرومیت نسبی شخصی و عدم اطمینان قابل پیش بینی باشد.

  مقدمه: هدف پژوهش حاضر، مقایسه سرمایه روان شناختی و تعامل اجتماعی در مجتمع های مسکونی با و بدون ویژگی کالبدی بود. روش: روش تحقیق حاضر علی- مقایسه ای و جامعه آماری آن شامل 439 خانوار ساکن در 4 مجتمع مسکونی واقع در شهر رشت بود  که از این میان، تعداد 186 خانوار در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری و تحلیل داده ها از پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز و پرسشنامه ادراک تعامل اجتماعی گلاس استفاده شد. جهت تحلیل داده ها شیوه های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیری) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین ساکنان مجتمع های با و بدون ویژگی کالبدی ازنظر ابعاد سرمایه روان شناختی و تعامل اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد. 8/11 و 3/43 درصد از واریانس مربوط به تفاوت بین دو گروه به ترتیب ناشی از متغیرهای سرمایه روان شناختی و تعامل اجتماعی می باشد. میانگین نمرات مؤلفه های خودکارآمدی، امیدواری و تعامل اجتماعی منفی، در ساکنان مجتمع های با ویژگی کالبدی نسبت به مجتمع های بدون ویژگی کالبدی بالاتر بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان بیان کرد که ابعاد سرمایه روان شناختی و تعامل اجتماعی متأثر از ویژگی های محیط کالبدی مناسب است و از محیط کالبدی می توان به عنوان شاخص برای تبیین الگوی رفتاری مثبت و توسعه حالت روان شناسانه مثبت در ساکنان مجتمع های مسکونی استفاده کرد.