پژوهش های تجربی حسابداری

هدف: شرکتهایی که از راهبری شرکتی نامطلوبی برخوردارند، در مقایسه با شرکتهای برخوردار از راهبری شرکتی مطلوب، واکنش شدیدتری در برابر شوکهای بزرگ اقتصادی نشان میدهند. از آنجاییکه ابزارهای راﻫﺒﺮی ﺷﺮکﺘی ﺑﺎ ارزش ایﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺮای ﺳﻬﺎﻣﺪاران راﺑﻄه ﻣﺴﺘﻘیﻤی دارد، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه برخی از ابزارهای راهبری شرکتی و ارزش شرکت در شرایط تحریم اقتصادی است. روش پژوهش: فرضیههای پژوهش در جامعهای متشکل از 114 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1387 تا 1395و با بهرهگیری از معادلات رگرسیونی چندگانه مبتنی بر دادههای تابلویی، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار اکسل و 9 Eviews مورد آزمون قرار گرفت. یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بین ویژگیهای هیات مدیره و ارزش شرکت رابطه معناداری وجود ندارد؛ این در حالیست که بین تحریم اقتصادی و ارزش شرکت رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان میدهد که تحریم اقتصادی بر رابطه ویژگی-های هیأت مدیره و ارزش شرکت تاثیر ندارد. نتیجهگیری: براساس نتایج بدست آمده، تحریم های اقتصادی با اعمال محدودیت در معاملات تجاری رابطه منفی با ارزش شرکت دارد. از طرفی تفاوت بستر فرهنگی و اقتصادی ایران با بسیاری ازکشورها موجب معنادار نبودن اثر تعاملی تحریم و ویژگیهای هیات مدیره بر ارزش شرکت شده است.

هدف این مقاله ارزیابی کارایی بازار سرمایه در سطح نیمه قوی از طریق بررسی رابطه بین افزایش و کاهش بازدهی سهام و اطلاعات صورتهای مالی است. بدین منظور با استفاده از 66 مدل دادههای ترکیبی لاجیت غلتان و متغیرهای حسابداری، کاهش و افزایش بازدهی هر شرکت در قالب یک مقدار(Pr ) برآورد و پرتفویی مصون (با سرمایهگذاری صفر) تشکیل شد. سهام شرکتها با Pr معادل 0.6 و بالاتر در موقعیت خرید و 0.4 و پایینتر در موقعیت فروش لحاظ شد. بازدهی حاصل از پرتفوی مصون که جمع جبری دو گروه سهام مذکور است مبنای قضاوت در مورد کارایی بازار در سطح نیمه قوی است . نتایج حاصل از مدلهای مذکور با سه معیار مختلف بازدهی بر روی نمونهای متشکل از 58 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1385 لغایت 1396 حاکی از امکان کسب بازده اضافی غیرقابل تبیین توسط اندازه و ریسک سیستماتیک و انحراف قیمتهای بازار از ارزشهای بنیادی است. لذا کارایی بازار سرمایه ایران در سطح نیمه قوی را نمیتوان تائید کرد. همچنین، در میان 17 نسبت حسابداری مورد استفاده برای پیشبینی جهت تغییرات بازدهی، نسبتهای تغییر در جمع داراییها، هزینه مالی به فروش، تغییر در سود نقدی هر سهم، تغییر در نسبت فروش به جمع داراییها، سود ناخالص به فروش و سود قبل از مالیات بیشترین دفعات معناداری مدلهای برازش شده را دارند.

حسابداری از ابتدای تجارت به همه فعالیت های تجاری کمک کرده است. به دلیل نیاز به واقعی و دقیق بودن رویدادهای اقتصادی به ارقام گزارش مالی، حسابداری به طور مداوم پیشرفت کرده است. علاوه بر این، گسترش فناوری اطلاعات و ظهور اینترنت منجر به ایجاد شیوه های جدید ذخیره و ثبت اطلاعات شده است. یکی از این تغییرات، پیدایش حسابداری ابری است. حسابداری ابری به عنوان یک فناوری جدید با زیرساخت های اینترنت و رویکردهای جدید می تواند مزایای قابل توجهی در ارائه خدمات حسابداری به صورت الکترونیکی داشته باشد. استفاده از این تکنولوژی در حسابداری و گزارش گیری نیازمند توجه به عوامل مختلف است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل محیطی و انسانی موثر بر پذیرش حسابداری ابری در ایران است. این تحقیق از نظر روش شناسی یک تحقیق آمیخته متوالی اکتشافی است و دارای دو بعد کیفی و کمی می باشد، که برای رسیدن به این هدف از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده گردید. در این تحقیق ابتدا بر اساس چارچوب نظری و نظرات خبرگان، 16 عامل به عنوان عواملی که در پذیرش حسابداری ابری اثرگذار است، شناسایی شدند و سپس این عوامل در یک جامعه بزرگتر مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق کلیه اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری حسابداری هستند. در این تحقیق از روش نمونه گیری گلوله برفی و خوشه ای تک مرحله ای استفاده شده است. با استفاده از تجزیه و تحلیل عاملی اکتشافی و مدلسازی معادلات ساختاری، نتایج تحقیق نشان می دهد که 16 عامل در پذیرش حسابداری ابری موثر است.

گزارشگری پایداری، گزارشی است که اطلاعاتی پیرامون عملکرد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و راهبری ارائه میدهد. متغیرهای مختلفی میتواند به عنوان محرک گزارشگری پایداری شرکتها در نظر گرفته شود. هدف این پژوهش شناسایی و رتبهبندی محرکها و شاخصهای گزارشگری پایداری است. این پژوهش، پژوهشی کیفی و اکتشافی است. برای رتبهبندی محرکها و شاخصها از روش تحلیل شبکه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پاسخدهندگان به سوالات پرسشنامه، افراد خبره در حوزه مبانی نظری گزارشگری مالی و علوم اجتماعی، حوزه بازار سرمایه و حوزه سازمان حفاظت از محیط زیست بوده که در سال 1397 به 23 پرسشنامه پاسخ دادند. یافتههای پژوهش نشان داد که محرکهای گزارشگری پایداری در 5 گروه اصلی و 24 شاخص طبقهبندی میشود. در بین محرکها، محرکهای الزامات محیطی، ویژگیهای حاکمیت شرکتی و ویژگیهای ساختاری شرکت از نظر افراد خبره دارای بالاترین اهمیت بوده و همچنین رتبهبندی شاخصها نیز نشان داد که شاخصهای الزامات قانونی، استقلال اعضای هیئت مدیره و سودآوری دارای بالاترین رتبه میباشند. نتایج این پژوهش میتواند شناخت استفادهکنندگان از گزارشگری پایداری، محرکها و شاخصهای آن را افزایش دهد.

این مطالعه به بررسی نقش توزیع وجه نقد به سهامداران بر رابطه بین هزینه نمایندگی و محافظهکاری مشروط 104 شرکت پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران در دوره مالی 1385 تا 1393 میپردازد. تحلیل شواهد بر مبنای دادههای پنلی نشان میدهد بین هزینه نمایندگی و تقاضا برای محافظهکاری مشروط رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد؛ رابطه بین توزیع وجه نقد و محافظهکاری مشروط معنی-دار نیست و نقش توزیعوجهنقد بر رابطه بین هزینهنمایندگی و محافظهکاری مشروط مثبت و معنیدار است. پرداخت بیشتر سود سهام باعث ایجاد تضاد منافع بین سهامداران و اعتباردهندگان می شود، از این رو در چنین شرایطی تقاضا برای محافظه کاری هم از سوی اعتباردهندگان و هم سهامداران بیش از پیش، افزایش می یابد و انتظار میرود محافظه کاری حسابداری بتواند انگیزه هایی را برای تصمیمات سرمایه گذاری کارا، به وجود آورده و نظارت برتصمیمات سرمایه گذاری مدیران را تسهیل نماید و درنهایت منجر به کاهش مشکلات نمایندگی گردد. از این رو شرکتهای با مازاد وجه نقد در سطح بالا، سطح محافظه کاری بالاتری نیز برخوردار میباشند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل تاثیر گذار بر استقلال حسابرس با توجه به برداشت حسابرسان و مدیران مالی ایرانی از مفهوم زیربنایی استقلال حسابرس در کار حسابرسی می باشد. برای بررسی برداشت حسابرسان و مدیران مالی از این مفهوم کلیدی، از تاثیر هفت شاخص اصلی بر استقلال حسابرس استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه های توزیع شده بین کلیه شاغلین در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1395جمع آوری گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که علیرغم وجود توافق کلی در مورد شاخص های تاثیر گذار بر استقلال حسابرس بین دو گروه حسابرسان و مدیران مالی، تفاوت معنی دار بین شدت و میزان تاثیر شاخص های مورد بررسی بر استقلال حسابرس بین دو گروه وجود دارد، به طوری که در مورد تمامی شاخص های هفتگانه برآمده از تحلیل عاملی حسابرسان شدت بیشتری را قائل بودند.

از آنجا که حسابداران مدیریت از طریق تهیه گزارش-های عملکرد که در آن نتایج واقعی با نتایج برنامه-ریزی شده برای هریک از مراکز مسئولیت مقایسه میشود، به فرآیند کنترل کمک میکنند ،لذا ایجاد حس اعتماد بین این گروه از حسابداران که نقش کلیدی در موفقیت بلندمدت واحد تجاری دارند و مدیران شرکت یکی از مسائل مهم سازمانی به شمار میرود. در تحقیق پیش رو با استفاده از روش تحقیق کیفی و رویکرد نظریهپردازی زمینه بنیان، به عوامل و شرایطی که منجر به بهبود حس اعتماد میان مدیران و حسابداران مدیریت می-گردد، دست یافته و بر این اساس مدل مربوطه تدوین گردیده است. از این رو، برای پاسخگویی به سوالات این پژوهش با 16 نفر از خبرگان در این زمینه مصاحبه انجام شد که در مصاحبه 12، در یافتهها به نقطه اشباع رسیدیم. پس از کدگذاری اولیه مصاحبهها، دستهبندی کدهای مختلف در قالب مضمونهای اولیه، دستیابی به مفاهیم و مقولهها حول پدیده مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل مفاهیم در نرمافزار مکس کیو دی ای، به مجموعهای از شرایط علی فردی نظیر شایستگی، وفاداری و ویژگیهای شخصیتی، شرایط علی سازمانی نظیر مدیریت تیمی، تناسب حرف با عمل، عوامل زمینهای مانند عزت نفس سازمانی، فرهنگ سازمانی، شرایط مداخلهگر از جمله تاثیر شرایط مکان و زمان بر تصمیمات، عوامل فرهنگی-اجتماعی و عوامل اقتصادی-سیاسی و راهبردهای شفاف سازی، وفاداری، صداقت، دگرخواهی و ایجاد امنیت کاری دست یافتیم. افزون بر این موارد این نتیجه حاصل شد که روحیه بالا، تعلق کاری، رضایت شغلی و افزایش بهرهوری از جمله پیامدهای بهبود اعتماد میان مدیران و حسابداران مدیریت خواهد بود. در نهایت با استفاده از این یافتهها موفق به تدوین مدل اعتماد مدیر و حسابدار مدیریت گشتیم.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین معاملات با اشخاص وابسته و کیفیت اطلاعات حسابداری میباشد. نمونه آماری این پژوهش شامل 136 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1391 تا 1395 میباشد که با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک انتخابشده است. فرضیههای این پژوهش بهوسیله رگرسیون چندگانه بررسی شد. درروش آماری این پژوهش از تکنیک دادههای پانل و از نرمافزار اکسل و ایویوز 8 برای تجزیهوتحلیل دادهها استفاده شد. در این پژوهش کیفیت اطلاعات حسابداری با بهکارگیری یک معیار مدیریت سود و سه معیار هموارسازی سود اندازهگیری میشود. نتایج نشان داد بین معاملات با اشخاص وابسته و مدیریت سود ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. بین معیار دوم هموارسازی سود و معاملات با اشخاص وابسته ارتباط مثبتی وجود دارد. درنهایت، بین معیار اول و سوم هموارسازی سود و معاملات با اشخاص وابسته ارتباطی وجود ندارد. یافتهها نشان میدهد که مدیریت سود و هموارسازی سود با بکارگیری معاملات با اشخاص وابسته صورت میگیرند و کیفیت اطلاعات حسابداری را کاهش میدهند.

رویکردهای فراکاوشی عمدتاً بر اساس نظم و قواعد موجود در ارگانیسمهای طبیعی الهام گرفتهاند. این رویکردها امروزه کاربرد بسیاری در شاخههای مختلف پیدا کرده است. با توجه به اهمیت پیشبینی، شناخت روشها در پیشبینی مدیریت سود میتواند اطلاعات مفیدی را برای ذینفعان فراهم آورد. تنوع عوامل بدست آمده ناشی از نتایج الگوهای خطی برای سنجش مدیریت سود موجب شده است سرمایهگذارن نسبت به کیفیت سود گزارش شده تردید نمایند. بنابراین هدف از این پژوهش ارائه الگوی بهینهتر برای پیشبینی مدیریت سود است. در مرحله نخست با استفاده از الگوی شبکههای عصبی الگوی اولیه خطی را بهینه نموده، سپس از الگوریتمهای ازدحام ذرات و رقابت استعماری برای بهینهتر نمودن الگو استفاده گردید. از این رویافتههای تجربی مربوط به بررسی 620 مشاهده (سال – شرکت) پذیرفته شده در بورس اورق بهادر تهران در بازه زمانی 1390 الی 1395 حاکی از سودمندی و تاثیر مثبت در روشهای ترکیبی بر عملکرد پیشبینی مدیریت سود و همچنین وجود تفاوت معنادر بین میزان سودمندی روشهای خطی و غیرخطی است. به عبارتی در صورت استفاده از الگوریتمها در پیشبینی مدیریت سود دقت پیشبینی با حذف متغیرهای ناکارآمد افزایش مییابد. افزون بر این یافته های پژوهش حاکی از عملکرد بهتر و مناسب الگوریتم رقابت استعماری نسبت به سایر الگوها در کارآمدی متغیرهای گروه مدیریتی با دقت (8/95%) است.

هدف از این پژوهش، تبیین نقش تعدیلی معاملات با اشخاص وابسته بر رابطه میان ارتباطات سیاسی و تأخیر در گزارش حسابرسی است. یکی از معیارهای کیفیت گزارشگری مالی، به هنگام بودن میباشد. ازطرفی، در شرکتهای دارای ارتباطات سیاسی، مدیران انگیزهای برای کسب مزایای بالقوه پیدا میکنند که این موضوع میتواند منجر به تضییع حقوق آنها شود. جهت انجام این پژوهش، نمونه آماری شامل 156 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1391 تا 1395 انتخاب گردید. بر اساس روش دادههای ترکیبی و تجزیهوتحلیل رگرسیون خطی چند متغیره، یافتههای پژوهش نشان داد که ارتباطات سیاسی منجر به افزایش تأخیر در گزارش حسابرس میشود. معاملات با اشخاص وابسته نیز تأخیر در گزارش حسابرس را افزایش داده و همچنین منجر به تقویت ارتباط میان ارتباطات سیاسی و تأخیر در گزارش حسابرس شده است؛ که موید این موضوع است که شرکتهای دارای ارتباطات سیاسی از معاملات با اشخاص وابسته در جهت پنهانسازی برخی معاملات استفاده میکنند.