مطالعات آموزش و یادگیری

یادگیری الکترونیکی از موضوعات مهم محیط های آموزشی معاصر است و بررسی عوامل موثر بر استفاده و تداوم استفاده از آن نیز همواره مورد توجه محققین این حوزه بوده است. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش عوامل مؤثر در تداوم استفاده از یادگیری الکترونیکی، در بین دانشجویان دوره های مجازی با استفاده از یک مدل علّی است. پسازتهیهابزارهای اندازه گیری و تعیین روایی و پایایی آن، از بین جامعه آماری دانشجویان دوره های مجازی دانشگاه علوم حدیث شهر مشهد، نمونه ای به حجم 218 نفر، پرسشنامه هایمربوطهراتکمیلکردند. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS و لیزرل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج اجرای همبستگیپیرسوننشانداد که تمام متغیر های مشاهده شده ی الگو شامل مولفه های نیاز های خود تعیین گری، کیفیت اطلاعات ادراک شده، قابلیت کاربرد ادراک شده و تداوم استفاده از یادگیری الکترونیکی، دو به دو با هم همبستگی دارند. با اجرای الگوی تحلیل مسیر برای آزمون رابطه ی نیاز های خود تعیین گری(خودمختاری ادراک شده، شایستگی ادراک شده، ارتباط ادراک شده) و تداوم استفاده از یادگیری الکترونیکی از طریق انگیزه ی درونی و همچنین رابطه ی بین باور های شناختی (کیفیت اطلاعات ادراک شده، قابلیت کاربرد ادراک شده)و تداوم استفاده از یادگیری الکترونیکی از طریق رضایت از دوره های یادگیری الکترونیکی، مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار است. کلیه ضرایب مسیر نیز بالاو به لحاظ آماری معنادار بودند.

هدف از این مطالعه بررسی اثر واسطه­ای خودکارآمدی در رابطه­ی بین ادراک از الگوهای ارتباطی خانواده و سرزندگی تحصیلی بود. در این مطالعه 337 دانش آموز (176 دختر و 161 پسر) در مقطع متوسطه­ی شهرستان مهریز در سال تحصیلی 91-90 شرکت داشتند که به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای تصادفی انتخاب شده بودند. مشارکت­کنندگان، پرسشنامه­ی تجدید نظر شده­ی الگوهای ارتباطی خانواده، پرسشنامه­ی خودکارآمدی و پرسشنامه­ی سرزندگی تحصیلی را تکمیل نمودند. برای بررسی پایایی این ابزارها از آلفای کرونباخ و برای بررسی روایی آن­ها از روش تحلیل عامل و همسانی درونی استفاده شد. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که اول، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده به صورت مستقیم قدرت پیش­بینی­ سرزندگی تحصیلی را دارند. دوم، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده پیش­بینی­کننده­ی مستقیم ابعاد خودکارآمدی هستند. سوم، پس از بررسی ضریب مسیر بدست آمده معلوم شد که خودکارآمدی نقش واسطه­ای میان جهت­گیری گفت و شنود و سرزندگی تحصیلی دارد. یافته­ها با توجه به پژوهش­های پیشین به بحث گذاشته شده و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیشتر در این زمینه مطرح شد.

هدف از پژوهش حاضربررسی نقش واسطه گری جهت گیری هدف در رابطه­ی خودکارآمدی و ارزش تکلیف با انواع راهبردهای شناختیبود. به این منظور تعداد 365نفر (173 پسر و 192 دختر) از دانش آموزان پایه­ی اول دبیرستان در شهر شیراز به روش نمونه گیری خوشه­ای تصادفی چند مرحله ایانتخاب شدند. مشارکت کنندگان پرسشنامه­ی جهت گیری هدف الیوت و مک گریگور و مقیاس های خودکارآمدی، ارزش تکلیف و راهبردهای شناختی از پرسشنامه­ی راهبردهای انگیزشی برای یادگیریپنتریچ و همکاران را تکمیل نمودند. به منظور بررسی هدف پژوهش،رابطه­ی متغیرها در قالب یک مدل علّیبررسیو مورد آزمون قرار گرفت. روش تحلیل مسیر حاکی از برازش خوب مدل بود ونتایج نشان داد که متغیرهای مستقل برونزای خودکارآمدی و ارزش تکلیف هم به طور مستقیم و هم به واسطه­ی انواع جهت گیری هدف بر متغیرهای درونزای راهبردهای شناختی تاثیر دارند. به این صورت که دو متغیر خودکارآمدی و ارزش تکلیف از طریق جهت گیری هدف تسلط گرایشی انواع راهبردهای شناختی را به نحو مثبت و معناداری تبیین کردند.بین دو متغیر برونزای پژوهش با جهت گیری هدف تسلط اجتنابی رابطه­ی معناداری به دست نیامد و هدف مذکور هیچ یک از انواع راهبردهای شناختی را نتوانست پیش بینی نماید. متغیر خودکارآمدی بر جهت گیری هدف عملکرد گرایشی بطور مثبت و معناداری تاثیر داشت و این هدف نیز راهبرد بسط را به نحو مثبت پیش بینی نمود. جهت گیری هدف عملکرد اجتنابی بطور منفی توسط خودکارآمدی پیش بینی شده، و این هدف هم راهبرد مرور ذهنی را به نحو مثبت پیش بینی کرد. همچنین نتایج نشان داد که جهت گیری هدف غالب در بین دانش آموزان مورد مطالعه­­، از نوع تسلط گرایشی و عملکرد گرایشی می باشد.

در این پژوهش تاثیر تعاملی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و سبک های شناختی بر عملکرد حل مسئله ریاضیدانش آموزان سال سوم دبیرستان رشته ریاضی فیزیک مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، 111 نفر از دانش آموزان رشته ریاضی فیزیک سال سوم دبیرستان شهر خوی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای در دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل قرار گرفتند. ابتدا از آزمودنی ها پیش آزمون حل مسئله ریاضی به عمل آمد. سپس به آزمودنی ها به مدت 16 جلسه 90 دقیقه ای راهبردهای خودتنظیمی آموزش داده شد. سپس پس آزمون حل مسئله ریاضی اجرا شد. یافته های پژوهشی نشان داد که عملکرد حل مسئله ریاضی دانش آموزان بر اثر آموزش راهبردهای خودتنظیمی افزایش می یابد. عملکرد حل مسئله ریاضی دانش آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی وسبکشناختی همگرا و جذب کنندهافزایش یافت. عملکرد حل مسئله ریاضی (سطح مفهومی) دانش آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبکشناختی همگرا و جذب کنندهافزایش نیافت ولی عملکرد حل مسئله ریاضی (سطح راهبردی) دانش آموزان با توجه به آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبکشناختی همگرا و جذب کننده افزایش یافت.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش فراشناخت، هوش و خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال اول متوسطه بود. نمونه ی پژوهش که به روش تصادفی خوشه ای انتخاب گردید، شامل 298 دانش آموز (123 دختر و 175 پسر) سال اول دبیرستان شهرستان دنا از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد بود. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه ی آگاهی فراشناختی شراو و دنیسون، خرده مقیاس خودکارآمدی پینتریچ و دی گروت، و آزمون هوشی پیش رونده ی ریون استفاده شد. برای سنجش پیشرفت تحصیلی نیز از نمرات آزمون هماهنگ پایان ترم درس ریاضی و فارسی استفاده گردید. نتایج حاصل از محاسبه ی پایایی و روایی ابزار ها حاکی از پایایی و روایی قابل قبول آن ها بود. یافته های حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان نشان داد که هوش بیشترین سهم را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دارد (51/0β =) و بعد از آن به ترتیب خودکارآمدی (16/0β =) و فراشناخت (11/0β =) قرار می گیرد. همچنین، از بین مولفه های فراشناخت تنها دو مولفه دانش موقعیتی (19/0β =) و راهبرد مدیریت اطلاعات (23/0β =) سهم معنا داری در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دارند. در ادامه ی مقاله یافته ها مورد بحث قرار گرفت و پیشنهادهایی در جهت افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان و نیز مولفه های فراشناختی دانش موقعیتی و مدیریت اطلاعات ارائه شد.

مطالعه ی حاضر با هدف مقایسه ی اثر بخشی روش خودآموزی شناختی با آموزش خصوصی همتایان در ارتقاء پیشرفت ریاضی و، کاهش اضطراب ریاضی و بهبود نگرش به ریاضی در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی انجام شده است. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون ، پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور تعداد 3 کلاس پنجم ابتدایی (11ساله) از دو مدرسه ی دخترانه با میانگین تعداد 18 نفر دانش آموز با روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند. پس از اجرای روش های آموزشی، جهت گردآوری اطلاعات، از مقیاس 22 ماده ای اضطراب ریاضی برای کودکان چیو و هنری با پایایی 95/0، و 95/0، مقیاس 23 ماده ای نگرش به ریاضی آیکن با پایایی 96/0 و 83/0 در دو مرحله ی پیش آزمون و پس آزمون در این مطالعه و آزمون معلم- محقق ساخته ی پیشرفت ریاضی که روایی آن با نظر معلمان 3 کلاس تایید شد، استفاده گردید. داده ها با استفاده از SPSS در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس) تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد آموزش خود آموزی شناختی منجر به کاهش اضطراب ریاضی و بهبود نگرش دانش آموزان به درس ریاضی گردیده، اما پیشرفت تحصیلی آنها را بطور معنادار نسبت به گروه گواه افزایش نداده است، آموزش خصوصی همتایان نیز نگرش مثبتی به درس ریاضی در دانش آموزان ایجاد نموده که در مقایسه با گروه گواه این تفاوت معنادار بوده است. از محدودیت های این پ ژوهش، می توان به یکسان نبودن معلمان در گروه ها، عدم کنترل باورهای معلمان و اسنادهای دانش آموزان اشاره نمود، که پیشنهاد می شود در پژوهش های آتی به این مقوله توجه شود.