تاریخ علم

تاریخ علم

تاریخ علم پاییز و زمستان 1387 شماره 7 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تداوم سنت نگارش آثار نورشناسی در رساله مناظر و مرایای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قاسم علی قاینی مناظر و مرایا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۷ تعداد دانلود : ۵۲۱
در شکل های مختلف موجود در طبیعت نسبت های معینی را می توان مشاهده کرد. این نسبت های هندسی تابع اصول انتزاعی و فراطبیعی با اعتقاد بر مقدس بودن موضوع خود و دارای یک زبان نمادین با ویژگی های روحانی دانسته شده اند، از این رو آنها را هندسه مقدس نامیده اند. تقدس هندسه قسمتی از یک دیدگاه کلی تر است که تمدن بشری در دوران باستان را دارای یک منشاء روحانی و عبادی می دانسته است. بنا بر این، تاریخ هندسه مقدس به قرن ها قبل باز می گردد. در جهان سنتی، هندسه از سایر علوم چهارگانه فیثاغورسی، یعنی حساب، موسیقی و نجوم، تفکیک ناپذیر بود. معماری که با هندسه پیوندی نزدیک دارد، خالق اماکن مقدس در طول هزاره ها بوده است و انسان سعی کرده است به وسیله آن نوعی تجلی آسمانی را برای خود فراهم آورد. معماری ایرانی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده اند در ابعاد ساختمان ها، تناسب هایی را به کار گیرند که بازتاب رابطه های کیهانی و نسبت زرین باشند. در این مقاله کوشش شده است تا این روابط در پدیده های طبیعی و بناها معرفی و تحلیل شود.
۲.

هندسه مقدس در طبیعت و معماری ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۲۲
هندسه، طبیعت، معماری ایرانی، زیبایی شناسی، نسبت زرین
۳.

تقسیم وتر و دستان بندی ساز از دیدگاه عبدالقادر مراغی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عبدالقادر مراغی وتر بُعد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۲ تعداد دانلود : ۷۱۲
باب دوم کتابهای جامع الالحان، مقاصد الالحان و نیز فصل دوم کتاب شرح ادوار، که هر سه از تالیفات ارزشمند عبدالقادر مراغی در موسیقی هستند، به تقسیم وتر و دستان بندی ساز اختصاص دارد. مراغی روش های مختلفی را برای تعیین نسبت میان نغمه ها بیان می کند که پایه اصلی آن، نظرات صفی الدین ارموی است و در این میان نکات تازه ای نیز اضافه کرده است. در این مقاله کوشش شده است که با تکیه بر تصحیح جدیدی از کتاب جامع الالحان و مقایسه با دیگر دست نویس های مراغی، این روش ها مطالعه شود.
۴.

ترازهای کرجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نقشه برداری کرجی تراز شاقول مدرج کردن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۵ تعداد دانلود : ۶۶۷
کرجی در إنباط المیاه الخفیه (استخراج آبهای پنهانی) به معرفی و تشریح ترازهای متداول عصر خود پرداخته است. علاوه بر چهار ترازی که به عنوان ابزارهای موجود بررسی شده اند، کرجی دو تراز دیگر، «تراز شاقولی مدرج» و «تراز دوربینی مدرج» را نیز به عنوان ابداعات خود بر آنها افزوده است. در این مقاله پس از معرفی چهار ابزار نخست، این دو تراز با تکیه بر روش کرجی برای مدرج کردن، با شرح بیشتری بررسی خواهند شد و مثال هایی از کاربرد آنها خواهد آمد.
۵.

عوامل مؤثر در توجه پزشکان اندلسی به داروشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اندلس داروشناسی ادویه مفرده ابن جزار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۳۳
شکوفایی دانش پزشکی مسلمانان در اندلس ازنیمه سده سوم هجری و از روزگارمحمد بن عبدالرحمن اوسط آغاز شد. در این میان داروشناسی به عنوان دانشی وابسته، همگام با پزشکی سیر تکاملی خود را طی کرده است؛ اما توجهات دانشمندان اندلسی به موضوع ادویه یا مفردات پزشکی موجب شد که پزشکان و دانشمندان اندلس توجهی فراوان به داروشناسی نشان دهند تا جایی که داروشناسی به رویکرد غالب پزشکی اندلس تبدیل شد. عواملی چند، هر چند نه با یک میزان اهمیت، به این رویکرد اندلسیان کمک کرده است. دراین مقاله برآنیم که به بررسی عوامل مؤثر در ایجاد این رویکرد غالب در پزشکی اندلس بپردازیم.
۶.

A Persian Translation of al-Jawhani’s Additions to 1 Elements Book V(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۲۲۷
During the third/ninth century, several commentators on Euclid’s Elements composed blocks of propositions (called ziyadat) in which they expanded specific concepts or techniques beyond the basic discussions of Euclid. Among the earliest of these ziy?d?t were three propositions created by al-‘Abbas b. Sa‘?d al-Jawhar? in an attempt to demonstrate the validity of Euclid’s definitions V, 5 and V, 7. A unique manuscript of a Persian translation of these propositions has recently been discovered. In this paper, I introduce this Persian text, offer an English translation, and discuss the relationship between the Persian and Arabic versions.
۷.

Development of Chemical Technology in Europe and America in the 20th Century(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۹
The rapid progress in basic sciences and the quick changes in the ways of life in the 19th and 20th centuries led to the possibility and necessity of applying new technologies in the production of different materials. This paper deals with the noticeable development of chemical industries in Europe and America in this period. Meanwhile, it focuses on the relevant process in Czech Lands. The impact of the first and the second World Wars on such trends are also considered.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۴