دانش مدیریت

دانش مدیریت

دانش مدیریت 1380 شماره 55

مقالات

۱.

مدیریت دولتی و عدالت اجتماعی

کلید واژه ها: برابری فمنیسم آزادی لیبرالیسم لیبرال دموکراسی عدالت اجتماعی سوسیالیسم مشروعیت مدیریت دولتی اجتماع گرایی فرانوگرایی نفع عمومی حق مداری عدل پذیری حق گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰۲ تعداد دانلود : ۲۱۷۷
انسان و نحوه شکل گیری دولت ها در عرصه جوامع انسانی؛ به نظر می رسد که تحقق عدالت اجتماعی؛ مبنای توجیه حیات دولت و سنگ پایه مشروعیت اقدام آن در عرصه های سیاسی اقتصادی و فرهنگی جامعه است. تلاش نوع بشر در تمنای عدالت در چالش دنباله دار صاحبنظران برای مفهوم پرداز آن انعکاس یافته و در سیر تاریخ روایت های گوناگونی از عدل را فرا روی مشتاقان عدالت قرار داد هاست به طوری که در یک دسته بندی از مکاتب فلسفی سیاسی؛ جیمز پی؛ استربا؛ آرمان سیاسی نهایی آموزه های لیبرالیسم؛ سوسیالیسم؛ لیبرال دموکراسی؛ اجتماع گرایی؛ فمنیسم و فرانوگرایی را نیل به مطلوب هایی چون آزادی؛ برابری؛ آمیزه آزادی و برابری؛ نفع عمومی؛ برابری زن و مرد و نفی فرا روایت ها و نظریه های کلان فرض کرده اتس؛ گویا جوامع بشری فراخور بلوغ و نیاز خود تعاریفی را بر مفهوم حقیقی عدل تحمیل کرده اند از این رو تامل بر تضارب آرای طرفداران مکاتب فوق ذهن را به جستجوی سرشت حقیقی عدل رهنمون می سازد سرشتی که با نفی نسبی انگاری در مفهوم پردازی عدالت بر مدار حق و تعهد به آن قابل تعریف است واسوه هایی چون عدالت احمد ی(ص) و علوی (ع) را به جهان بشریت عرضه می دارد. دیگر آنکه تمایل به عدل حق مدار و تلاش برای تحقق آن در گرو بلوغ عدل پذیری و حق گرایی عامه مردم است. از این رو می توان گفت که تحقق " جامعه عدل" متضمن "مفهوم پردازی حق مدار" و "پذیرش مشتاقانه" آن توسط اکثریت جامعه است.
۲.

نگرش فراپارادایمی به مدیریت دولتی

نویسنده:

کلید واژه ها: پارادایم مدیریت دولتی سنتی مدیریت دولتی نوین علوم هنجاری مساله مد تفکر پارادایمی غار افلاطونی گروه اندیشی خود مرجعی نگرش فراپارادایمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵۹ تعداد دانلود : ۲۵۳۴
نگاهی به تاریخ علم در می یابیم که توسعه علم به جای اینگه از طریق واقعیت هایی که خود را برای اندیشمندان آشکای می سازد (نگرش استقراء گرا) و یا بوسیله دانشمندانی که در هر آزمایش سعی در ابطال فرضیات خود دارند (نگرش ابطال گرا) و به طور مستمر و تجمعی انجام پذیرد از طریق دوره های غیرمستمری از علوم هنجاری و تغییرات انقلابی صورت می گیرد بدین معنی که در تاریخ هر رشته علمی برای یک دوره زمانی یک شیوه نگرش به جهاتن هنجار تلقی می گردد و در صورتی که این شیوه پاسخگوی مسایل و مشکلات نبود با بحران مواجه شده و در نتیجه این بحران یک انقلاب علمی رخ می دهد تاریخ علم شاهد انقلاب های متعددی بوده که طی آن یک شیوه نوین دیدن؛ جایگزین شیوه قبل گردیده است. چزیز که توماس کوهن آن را تغییر پارادایم می نامد. طبق تعریف پارادایم عبارت است از یک شیوه دیدن جهان که در یک دوره زمانی خاص مورد قبول اکثریت اعضای یک جامعه علمی است. به طور کلی تفکر پارادایمی دارای دو نوع کارکرد منفی است اول اینکه پارادایم ارتباط نزدیکی با مفهوم علوم هنجاری دارد بدین معنی که در هر مقطع زمانی و در هر رشته علمی می تواند شیوه ای از تفکر مد گردد و هر گونه مخالفت با آن با یک استراتژی سیاسی دفاعی مشترک از سوی اکثریت اعضای جامعه علمی روبرو شود چیزی که می توان آن را مساله مد نامید. دوم اینکه تفکر پارادایمی در یک جامعه علمی شرایطی چون غار افلاطونی بوجود می آورد بدین معنی که هر گرونه در دفاع از پارادایم خود از پارادایم خود استفاده نموده و در نتیجه دچار آسیب هایی چون گروه اندیشی و خود مرجعی می گردد و با نوعی بخشی نگری و نزدیک بینی به جها می نگرد. از آنجا که پارادایم مدیریت دولتی نوین که به معنی بکارگیری شیوه های مدیریتی بخش خصوصی در بخش دولتی بوده و شامل مولفه هایی چون خصوصی سازی؛ کاهش اندازه دولت؛ به پیمانکار دادن امور؛ مشتری گرایی و ... است تیز از این کارکردهای منفی مصون نمی باشد د راین مقاله جهت غلبه بر محدودیت های تفکر پارادایمی بر نگرش فراپارادایمی به مدیریت دولتی تاکید می گردد نگرشی که بر اساس مد روز بنا نگردیده و دیدگاهی جامع نسبت به رابطه دولت- ملت دارد در این نگرش به جای اینکه مردم صرفا به عنوان مشتری نگریسته شوند مدیران دولتی صرفا دارای ویژگی های یک مدیر کارآفرین باشند و جامعه نیز صرفا نیازمند یک بخش خصوصی قوی تلقی شود مردم به طور همزمان مشتری ارباب رجوع؛ شهروند و تبعه بوده؛ مدیران دولتی به طور توامان دارای نقش های سیاست گذار؛ مدیر و حقوقدان می باشند و جامعه نیز به طور متوازن نیازمند بخش خصوصی قوی؛ بخش دولتی قوی؛ بخش تعاونی قوی و یک جامعه مدنی قوی است. بر این اساس مدیریت دولتی مستلزم درک همزمان مدیریت؛ سیاست و حقوق؛ و توجه به ارزش های متفاوت حاکم بر هر یک از این رشته ها (شامل کارآیی؛ نمایندگی و عدالت) در بخش دولتی است.
۳.

به سوی دولت الکترونیک: برنامه ای برای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲۵
دولت الکترونیکی (E- Government) عبارت است از بکارگیری تکنولوژی اطلاعات توسعه دولت؛ به منظور ارائه اطلاعات و خدمات به مردم شرکت های تجاری کارکنان و سایر دوایر دولتی با سهولت بیشتر و کیفیت بهتر. دولت الکترونیکی که ایجاد آن وابستگی زیادی به استفاده دوایر دولتی از شبکه اینترنت برای ارائه اطلاعات و خدمات دارد منجر به تبدیل دولت موجود به دولت ساده؛ اخلاقی؛ مسوولیت پذیر؛ پاسخگو و شفاف و به طور خلاصه دولتی هوشمند (SMAR) خواهد شد. در این مقاله پس از تعریف دولت الکترونیکی و تبیین کاربردهای اصلی آن شامل دولت با شهروندان (G2C) دولت با شرکت های تجاری (G2B) دولت با کارکنان (G2E) و بالاخره دولت با دولت (G2G) وضعیت دولت الکترونیکی در وزارتخانه های ایران مورد بررسی قرار می گیرد و یک طرح پنج مرحله ای برای پیاده سازی دولت الکترونیکی در ایران پیشنهاد می گردد. این برنامه با پیاده سازی سایت مرجع دولتی (E-Government Portal) که به عنوان پنجره های واحد (Single Window) برای مردم به خدمات دولتی عمل می نماید آغاز می گردد با حضور فعال کلیه دوایر دولتی بر روی اینترنت برای ارائه خدمات و به دنبال آن ایجاد امکان تعامل و تراکنش مالی توسط دستگاه های دولتی (از قبیل دریافت مالیات؛ هزینه آب و برق و جریمه و غیره) تکامل می یابد و نهایتا به ایجاد سازمان های مجازی دولتی که تنها در فضای سایبرنتیکی وجود دارند و هدف اصلی از آنها ایجاد سهولت و سرعت هر چه بیشتر در ارائه خدمات دولتی به مردم است خاتمه پیدا می کند. در مرحله نهایی که اصطلاحا Agency Centric نامیده می شود به صورت یکجا از طریق اینترنت دریافت می کنند. مرحله ای که پیشرفته ترین سطح تکوین دولت الکترونیکی در یک کشور است.
۴.

در جستجوی عوامل پشتیبانی کننده تجزیه و تحلیل SWOT در تدوین استراتژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۱
ین مقاله تبیین مینماید که هر "استراتژی" نظیر "تصمیم " نیازمند یک سیستم پشتیبیانی کننده بنام (S.S.S) Strategy Support System است. بر این اساس عوامل چهارگانه تحلیل و فرم دهنده استراتژی های SWOT؛ یعنی توان؛ تهدید ضعف و فرصت به موجب دو عامل مستقل و تاثیرگذار دیگر به نام های Synectic (تفکر خلاق) و Strive (تلاش سرسختانه) حمایت و پشتیبانی می شوند؛ به نحوی که ضمن حفظ توان ها و فرصت ها؛ سعی در افزایش آنها نموده ومانع آنتروپی یا زوال آنها می گردند. از سوی دیگر این دو عامل (2S)؛ تهدیدها و صعف ها را نیز کاهش داده و سعی در از بین بردن آنها دارند. بعلاوه Synectic موجب تشخیص دقیق تهدید و ضعف؛ و راهیابی به هدف مهار و مالا تبدیل آنها به فرصت و قوت (با بهره گیری از Strive) می گردد؛ همچنین موجب پی بردن به رهیافت ها و تاکتیک های مربوط به راهبردها و نیز شناسایی فنون و تکنیک های بکار رفته در رهیافت ها می شوند و از آن رهگذر است که در هر تسلل بار سیستمی تصمیمات و اقدامات راهبردی (استراتژیک) فزونی می یابد.
۵.

ارائه چارچوبی برای توسعه سیستم های پشتیبیان تصمیم گیری استراتژیک در برنامه های اصلاحات دولت ایران

کلید واژه ها: تصمیم گیری استراتژیک اصلاحات عصر اطلاعات سیستم های پشتیبان تصمیم گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۱
مقاله حاضر"بازآفرینی دولت" و ریشه های شکل گیری آن را به عنوان پارادایم جدیدی در حوزه اصلاحات بخش امور دولتی مورد بحث قرار داده است. سپس در ادامه ضمن مرور رویکردهای متفاوت به اصلاحات عصر اطلاعات در دولت رویکرد یکپارچه سازی به عنوان رویکردی که بیشترین احتمال موفقیت اصلاحات را در برد دارد معرفی شده است. در مرور پیشینه تحقیق معیارهای کارآمدی سیستم های پشتیبان تصمیم (DSS) از نقطه نظر مدیران- به عنوان کاربران اصلی این سیستم ها- به طور خلاصه بررسی شده است. به دلیل ماهیت گروهی تصمیم گیری استراتژیک در سطح دولت سیستم های پشتیبان تصمیم گروهی به عنوان الگوی عام سیستم های پشتیبان تصمیم گیری استراتژیک معرفی شده اند و ضمن احصاء تفاوت های میان این سیستم ها و سیستم های پشتیبان تصمیم معمولی معماری یک سیستم پشتیبان تصمیم سازمانی مورد بحث قرار گرفته است . در انتها چارچوبی برای توسعه سیستم های پشتیبان تصمیم گیری استراژیک در دولت مبتنی بر رویکرد یکپارچه سازی نسبا به اصلاحات عصر اطلاعات پیشنهاد شده است.
۶.

مدیریت دولتی و سازمان های محلی با نگاهی به ایران

نویسنده:

کلید واژه ها: دولت مدیریت دولتی سنتی مدیریت دولتی نوین سازمان های محلی نوع شناسی سازمان های محلی سازمان های محلی سنتی و نوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵۰ تعداد دانلود : ۲۹۳۲
مدیریت دولتی رشته ای علمی است که مباحث مربوط به اداره امور عمومی را مطرح نموده و متناسب با نوع ساختار دولت ها در سطوح مختلف حکومتی جریان می یابد. رهایی از تصدی گری تقویت مشارکت مردمی و ایجاد خودگردانی محلی از مشخصه های مدیریت دولتی نوین درعصر حاضر بوده و ایحاد و توسعه سازمان های محلی دارای نقش قابل توجهی در تحقق چنین الزاماتی است.و در این مقاله ضمن پرداختن به انواع ساختار دولت و مدیریت در بخش عمومی جایگاه سازمان های محلی در سطوح مدیریت دولتی مورد بررسی قرار می گیرد. برای درک مفهوم سازمان محلی تعاریف مخالفی ارائه خواهد شد و سپس عناصر تشکیل دهنده و ویژگی های آن به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نوع شناسی سازمان های محلی بررسی نظرات موافقیت و مخالفین سازمان های محلی و مقایسه ویژگی های سازمان های محلی سنتی و نوین از دیگر مباحث مطرح شده در این مقاله است. و بالاخره در پایان با توجه به شکل گیری سازمانهای محلی در ایران (شوراهای اسلامی به عنوان قوه مقننه محلی وشهرداری ها به عنوان قوه مجریه محلی) تلاش گردیده تا تصویری از وضعیت سازمان های محلی در ایران نیز ارائه گرد
۷.

مطالعه نظام پاسخگویی دولت در ایران: نگرشی تطبیقی

کلید واژه ها: دولت مطالعه تطبیقی مدیریت دولتی شهروندان نظام پاسخگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷۲ تعداد دانلود : ۴۹۲۹
در این تحقیق نظام پاسخگویی دولت در ایران با نظام پاسخگویی دولت در کشورهای فرانسه؛ انگلستان؛ ژاپن و آمریکا مقایسه می گردد. این بررسی بر محور سه حوزه حقوق اساسی؛ نظام اداری و جامعه مدنی صورت می گیرد که می تواند به عنوان مبنای جهت طراحی الگوی مناسب نظام پاسخگویی دولت در مقابل شهروندان و احقاق حقوق ارباب رجوع در ایران قرار گیرد.
۸.

مدیریت دولتی و فرهنگ اجتماعی

کلید واژه ها: فرهنگ فرهنگ سازمانی نظام حقوقی نظام اقتصادی نظام سیاسی مدیریت دولتی درخت فرهنگ نظام جغرافیایی اقلیمی نظام اجتماعی نظام اداری نظام فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱۷ تعداد دانلود : ۱۵۳۲
رابطه میان کنشی بین فرهنگ عمومی و مدیریت دولتی بررسی و از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد از طرفی مدیریت دولتی در بستر فرهنگ جامعه شکل گرفته و عمل می کند و طرف دیگر فرهنگ عمومی یک جامعه با توجه به ساز و کارهای حاکم بر مدیریت دولتی آن شکل می گیرد. فرهنگ هر جامعه به مثابه یک درخت با ریشته ها؛ تنه؛ شاخ و برگ و میوه خاص خود شکل گرفته و از فرهنگ سایر جوامع متفاوت است. مفاهیم ارزشی و اساسی هر فرهنگ در ریشه ها ساختار و مفاهیم در تنه یا ساقه درخت و جلوه های بیرونی فرهنگ در شاخ و برگ ها خود را نشان می دهند. با این تمثیل یا استعاره به راحتی می توان مفهوم پیچیده فرهنگ را که از سال ها پیش در نوشته های نظریه پردازان علوم اجتماعی آماده است تبیین و جایگاه مدیریت عمومی را با آن مورد ارزیابی قرار داد. بر این اساس مدیریت دولتی هر جامعه نیز به مثابه اجزای درخت فرهنگ همان جامعه و با ویژگی های بومی و خاص خود پدید می آید. به طور قطع این درخت در خاک خاصی متشکل از عواملی چون عوامل جغرافیایی- اکولوژیکی؛ عوامل سیاسی؛ عوامل اقتصادی؛ عوامل اجتماعی؛ عوامل حقوقی؛ عوامل امنیتی و نظامی و عوامل تکنولوژیکی شکل می گیرد و بالنده می شود. نظام اداری چنین است که پدید آمده؛ توسعه می یابد و جهت گیری می کند. با درک این عوامل می توان نظام اداری کارا و موثرتری را پایه گذاری و از آن در جهت تمثیت امور عمومی جامعه استفاده نمود.
۹.

مدیریت دولتی و اعتماد عمومی

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی اعتماد عمومی اعتماد اعتباری اعتماد متقابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۶۵۳
اعتماد عمومی یکی از سرمایه های اجتماعی است که وحدت را در سیستم های اجتماعی ایجاد و حفظ نموده و ارزش های دموکراتیک را پرورش می ده. اعتماد شهروندان را به نهادها و سازمانهایی که نمایندگان آنها هستند پیوند می دهد و بدین طریق مشروعیت اثر بخشی دولت دموکراتیک افزایش می یابد. در این مقاله ضمن تعریف؛ بیان اهمیت و نوع شناسی اعتماد عمومی در قالب انواع اعتماد اعتباری؛ اعتماد متقابل و اعتماد اجتماعی راه کارهای اعتماد سازی میان دولت و شهروندان تبییت می گردد. همچنین بر این نکته تاکید می شود که تنها سطح متوسطی از اعتماد؛ کارکردی و سازنده است بدین معنی که اعتماد احساسی و افراطی مردم نسبت به دولت و مدیران دولتی مانع نقد و اصلاح عملکرد آنها می شود و کاهش اعتماد عمومی نیز مشروعیت نظام سیاسی و مدیریت دولتی را زیر سئوال می برد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹