روستا و توسعه

روستا و توسعه

روستا و توسعه  1385 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

امکان سنجی ایجاد مراکز فناوری اطلاعات در مناطق روستایی ایران مطالعه موردی: روستاهای استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات توسعه روستایی امکان سنجی نظام اطلاع رسانی روستایی خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 784
در بیشتر کشورهای جهان شکل غالب برای دسترسی همگانی به اطلاعات و خدمات الکترونیکی به ویژه در مناطق روستایی، ایجاد مراکز ارتباط از راه دور(1) یا مراکز فناوری اطلاعات است. در ایران نیز براساس طرح «تجهیز ده هزار مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی» مقرر شده است که در ده هزار روستای کشور مرکز فناوری اطلاعات ایجاد شود. اما با توجه به تجارب جهانی، برای اینکه این مراکز بتوانند در توسعه روستایی نقش داشته باشند، لازم است شرایط مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و سیاسی در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی مورد توجه قرار گیرد و آمادگی لازم برای ایجاد این مراکز به وجود آید. در این مقاله، میزان آمادگی روستاهای استان خراسان رضوی برای ایجاد چنین مراکزی بررسی شده است. در این مطالعه موردی، به منظور مشخص شدن وزن و اهمیت هر یک از عوامل مؤثر در ایجاد این مراکز، از نظر 20 نفر از کارشناسان استفاده شد. تعداد روستاهای نمونه استان خراسان رضوی نیز بر اساس فرمول کوکران 30 پارچه تعیین شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که شرایط اجتماعی، اقتصادی و کالبدی موجود در روستاهای مذکور با سطح استاندارد مورد نظر کارشناسان برای ایجاد مراکز فناوری اطلاعات فاصله معناداری دارد و در این میان صرفاً شرایط طبیعی، که از نظر کارشناسان دارای پایین ترین سطح اهمیت است، در حد مطلوب قرار دارد.
۲.

بررسی جایگاه و نقش مطالعات بین رشته ای در مطالعه جوامع روستایی با تاکید بر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی جامعه شناسی روستایی مطالعات روستایی مطالعات بین رشته ای مکتب آنال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 355
سال هاست که رشته های علمی مختلف به مطالعه جامعه روستایی می پردازند، اما پیرامون تعامل و قلمرو فعالیت آنها، پرسش و چالش قابل اعتنایی صورت نگرفته است. موضوعی که به تازگی نسبت این رشته ها به ویژه جغرافیا، تاریخ، جامعه شناسی، کشاورزی و منابع طبیعی را به چالش فرا خوانده است، بحث مطالعات بین رشته ای است. مقاله حاضر به بررسی تطبیقی قلمرو فعالیت، گونه های تعامل و وابستگی های رشته های مختلف در مطالعات روستایی می پردازد. استدلال اصلی مقاله این است که طرح مطالعات بین رشته ای قبل از هر چیز انتقاد به انحصارطلبی و خط کشی های موضوعی میان رشته هاست. هدف این نوع مطالعات از بین بردن استقلال روشی و تضعیف ماهیت رشته های مستقل نیست بلکه یافتن شاخص های ترکیبی میان رشته های چندگانه و مرتبط است. در این مقاله، شاخص ترکیبی و بین رشته ای مورد توافق «توسعه روستایی» تلقی شده است. این شاخص نه در حوزه روش و قلمرو بلکه در شمول هدف رشته های یادشده قابل تحلیل و بررسی است. توسعه روستایی علوم مختلف را در منظومه ای مشخص گرد هم می آورد که به واسطه اهداف مشترک، بر نحوه نگرش و روش شناسی آنها تأثیر گذار خواهد بود
۳.

بررسی موانع مشارکت آب بران در مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت آب بران شبکه های آبیاری شبکه های زهکشی مدیریت آبیاری مدیریت زهکشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 567
به منظور تعیین موانع موجود در زمینه مشارکت آب‏بران در مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، شبکه آبیاری و زهکشی درودزن که یکی از مدرن ترین شبکه‏های کشور و نیز بزرگترین شبکه در استان فارس به شمار می رود، مورد مطالعه قرار گرفت. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل 118 پرسشنامه، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای، به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طیف چند گزینه ای لیکرت و معیار درصد فراوانی نسبی استفاده شد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که به طور کلی میزان مشارکت آب بران در مراحل مختلف طرح تکمیلی شبکه آبیاری و زهکشی درودزن، در سطح پایینی قرار دارد. این در حالی است که براساس بخش دیگری از یافته های مطالعه، آب بران نیاز به مشارکت را احساس کرده اند. موانع مشارکت در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی درودزن به ترتیب اولویت عبارت اند از: سازمان های دولتی، سازمان های محلی، مشکلات اقتصادی آب بران، عدم کفایت تفاهم و همکاری موجود بین آب بران، عدم توجه کافی به آموزش و ترویج، و ناکافی بودن آب توزیعی بین آب بران. توصیه ما برای کاهش یا برطرف کردن این موانع بدین قرار است: بازنگری در نقش فعلی سازمان های دولتی مرتبط با موضوع، اصلاح و تقویت تشکل ها و سازمان های محلی، توجه به مشکلات اقتصادی آب بران، اهتمام هرچه بیشتر به امر آموزش و ترویج، و تلاش در جهت توزیع آب کافی.
۴.

تحلیل رگرسیونی عوامل موثر بر پایداری کشت سیب زمینی در شهرستان فریدونشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کشاورزی پایدار کشت سیب زمینی پایداری کشت فریدونشهر تحلیل رگرسیونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 69
هدف کلی پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری کشت سیب زمینی در شهرستان فریدونشهر است. نظر به غالب بودن کشت سیب زمینی در این منطقه و در نتیجه نقش مهم آن در اقتصاد ، شناسایی عوامل تهدیدکننده تولید پایدار و مستمر این محصول، اهمیت ویژه ای دارد. این تحقیق در سال زراعی 84-1383 انجام گرفته و رویکرد غالب تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل 1200 سیب زمینی کار شهرستان فریدونشهر است که با روش نمونه گیری چند مرحله ای با انتساب متناسب 160 سیب زمینی کار به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق توصیفی نشان داد که بیشتر کشاورزان، سالمند و بی سواد ند. نتایج نشان می دهد که 78/66 درصد از نظام های کشت در گروه نسبتا" پایدار قرار دارند. تحقیق نشان دهنده وجود رابطه مثبت و معنی دار بین پایداری کشت با سن، سابقه کار کشاورزی، سابقه کشت سیب زمینی، عضویت در شرکت تعاونی، نوع زراعت سیب زمینی، وسعت زمین زراعی، وسعت زمین زیر کشت سیب زمینی، ویژگی های بوم شناختی، منزلت اجتماعی، دانش کشاورزی پایدار و نگرش است. در تحلیل رگرسیونی چندمتغیره برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر پایداری کشت، متغیرهای پیش بینی کننده پایداری درشش گام قرار گرفتند که میزان تولید کل، نگرش به کشاورزی پایدار، مقدار تسهیلات دریافتی، دانش کشاورزی پایدار، مشارکت اجتماعی و ویژگی های ارتباطی وارد تحلیل شدند که حدود 81 درصد متغیر وابسته پایداری کشت را تبیین می کنند.
۵.

تحلیل عوامل موثر بر ارزش های خانوادگی جوانان روستایی: مطالعه موردی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اصفهان مطالعه موردی جوانان روستایی ارزش های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 905 تعداد دانلود : 680
مجموعه تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور طی چند دهه اخیر تغییر ساختار و ارزش های خانوادگی نظام ارزشی جامعه شهری و روستایی ایران را در ابعاد مختلف به دنبال داشته است. هدف این تحقیق، شناسایی مهم ترین ارزش های خانوادگی جوانان روستایی و عوامل موثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق را افراد 18 تا 30 ساله ساکن در مناطق روستایی استان اصفهان تشکیل می دهند. در انجام این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. برای جمع آوری داده های میدانی تحقیق با 544 جوان روستایی که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب گردیدند مصاحبه به عمل آمد. ارزش های خانوادگی از جنبه های مختلفی قابل تعمق هستند که در مورد جوانان روستایی تشکیل خانواده ، سن مناسب ازدواج ، ابعاد مهم خانواده ، تعداد ایده آل فرزندان، معیارهای گزینش همسر، نظام تصمیم گیری در خانواده ، استقلال زن در خانواده و شکاف نسلی ارزشی از جمله مهم ترین آ نها به شمار می روند. عوامل دارای تاثیر مستقیم بر ارزش های خانوادگی عبارت اند از: رضایت از زندگی، جنسیت، سطح تحصیلات، استفاده از رسانه های جمعی و شرایط اقلیمی؛ عواملی همچون سن، ارتباط با مراکز شهری، قابلیت دسترسی روستا، وضعیت تاهل و وضعیت اقتصادی به طور غیر مستقیم بر ارزش های خانوادگی تأثیر می گذارند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۱