حضور نیروهای بیگانه در خلیج فارس با ورود پرتغالیها آغاز شد و در پی آنها انگلیسیها نیز وارد شدند. نیمه دوم سده نوزدهم میلادی دوران تحکیم قدرت ایران در سواحل شمالی خلیج فارس بود. اگر اکتشافات نفتی و درآمدهای سرشار آن نبود، حیات اقتصادی و اجتماعی خلیج فارس و نواحی پس کرانه ای آن از بین می رفت.
کاترین دوم توجه خاصی به توسعه اراضی روسیه داشت. وی پس از جلب آراکلی خان وی را به عنوان حاکم گرجستان انتخاب کرد که این امر با انعقاد معاهده گیورگیوسک رسمیت یافت. عثمانیها اعتراض کردند اما هنگامی که از روسها شکست خوردند از هر گونه ادعایی نسبت به گرجستان و قفقاز صرف نظر کردند. در حقیقت انعقاد معاهده گیورگیوسک، زمینه ساز اصلی بروز جنگهای طولانی ایران و روس شد.
روابط ایران و هند پس از 1947 از نظر چگونگی روابط، متفاوت از دوره های پیشین است، اما نشانه هایی از گذشته همچنان در آن وجود دارد. پس از پیمان دوستی ایران و هند در 1950، ارتباطات دو طرف به طور کلی، تا حدودی درست، اما سرد، نه چندان کلیدی و متمایل به بدگمانی و بدبینی متقابل و حتی آمیخته با دشمنی باقی ماند.
پس از سخنرانی تاریخی ژنرال محمد ایوب خان در 1962 در شهر کویته، درباره احداث کنفدراسیون مشترک ایران و پاکستان و افغانستان، واکنشها و تفسیرهای گوناگونی بر پا شد. علایق مشترک تاریخی و فرهنگی این سه کشور و وضعیت سیاسی منطقه در دهه 1960 تاثیر بسزایی در سر برآوردن چنین پیشنهادی داشتند.
در واقع آنچه موجب شکل گیری جمهوری متحد عربی شد نه اندیشه پان عربی، بلکه زمینه های اجتماعی و سیاسی داخل و خارج سوریه بود که آن کشور را به سوی اتحاد با مصر پیش برد. اما هنگامی که سوریها متوجه شدند که بازنده این سیاست بوده اند، دیگر حاضر به ادامه این بازی نشدند و منافع ملی خود را بر اندیشه پان عربی برتری دادند.
مشروحی از تجاوزات نظامی عراق به ایران در دهه 1980 همراه با گوشه نظری به اختلافهای مرزی ایران و عراق از زمان عثمانی و چگونگی قبول قطعنامه 598 از سوی ایران در پی فشارهای بی امان سیاسی و نظامی قدرتهای بزرگ و شورای امنیت که ایران را ناگزیر از پذیرش این راه حل ساخت.
در بایگانی اسناد وزارت امور خارجه، اسناد زیادی برای اثبات تاثیر ارتباط و وابستگی به صاحب منصبان و افراد ذی نفوذ، در استخدام افراد در وزارت امور خارجه وجود دارد. با گسترش روابط سیاسی ایران با کشورهای دیگر جهان، از جمله ممالک اروپایی و پیچیده شدن این روابط، تصمیماتی برای جذب نیروهای کارآمد و کارشناس برای خدمت در وزارت امور خارجه گرفته شد.
استخدام اتباع خارجی در عصر قاجاریه، در آغاز از استخدام مستشاران نظامی خارجی آغاز شد. استخدام غیر نظامیان خارجی، در رتبه دوم اهمیت پس از استخدام نظامیان قرار داشت. مستخدمان غیر نظامی خارجی هم در دو دسته خدمات دولتی و خدمات ویژه درباری به کار گرفته می شدند.
در بررسی نحوه واکنش ایران به نقض بی طرفی در جنگ به نقش جبهه مردمی یا به عبارتی حوزه اجتماعی و نیز عملکرد ایران می پردازیم. در صحنه دولتی کارگزاران دولت ایران و به ویژه وزارت امور خارجه و در جبهه مردمی نیز فتاوای اعلان جهاد علماء در برابر قوای متفقین ایستادگی می کردند.
این کتابحانه که در حکم کتابخانه ملی روسیه است، پس از فروپاشی شوروی کتابخانه عمومی سالتیکوف شدرین نامیده شد و یکی از کهن ترین کتابخانه های سراسر شوروی است که مرکز مهم پژوهشهای هماهنگ و روش شناسی مربوط به فعالیتهای کتابخانه ای در روسیه می باشد.
پس از فروپاشی شوروی به موازات فعالیت شعبه های زبان و ادبیات فارسی و تاریخ ایران در انستیتوی خاورشناسی آکادمی علوم روسیه و دانشکده های خاورشناسی روسیه، شعب قفقاز، آسیای مرکزی و افغانستان شناسی در دانشکده های خاورشناسی روسیه فعال تر شده اند.
ضرورت همکاری و همزیستی منطقه ای موجب توجه به تاریخ منطقه قفقاز شده است. آگاهی از نحوه تعامل مورخان کشورهای جدید قفقاز با تاریخ این منطقه و شیوه استخراج “تاریخ مستقل خود” از دل “تاریخ مشترک” بر لزوم برگزاری دیدارهای پیوسته علمی دو جانبه و چند جانبه بین آگاهان تاریخ منطقه صحه می گذارد.
این کتاب که نوشته احرار مختار در تاجیکستان است، مجموعه ای ارزشمند از آنچه در قرون پیشین بر این شهر باستانی و مهم از جهت فرهنگی گذشته است و تصویری کامل از این شهر در دوره های مختلف و بناهای آن برای خواننده ترسیم می نماید.
