امیرهوشنگ بختیاری

فصلنامه پژوهشهای علمی حکمت با همکاری مشترک رایزنی سفارت جمهوری اسلامی در باکو و انستیتو شرق شناسی ضیاء بنیادوف، وابسته به آکادمی ملی جمهوری آذربایجان، منتشر می شود و مقاله ها و مطالبی پیرامون پژوهشهای علمی و تاریخی درباره مشترکات سیاسی، فرهنگی و مذهبی دو کشور دوست و همسایه، ایران و آذربایجان و برخی از کشورهای همجوار را در بردارد.

افزایش دخالتها و دسیسه های انگلیسها موجب شد که دولت ایران به تدریج آنها را از ایران بیرون نماید. مصدق با انجام کارهایی همچون: ممنوعیت بانک انگلیس و خاورمیانه از تصدی معاملات ارزی، اخراج کارکنان انگلیسی شرکت سابق نفت انگلیس و ایران و انحلال کنسولگریهای انگلیس در نه شهر ایران، هدف خود را پیش برد.

مقامات و مطبوعات ترکیه از همان روزهای نخست شنیده شدن زمزمه ملی شدن صنعت نفت ایران و مخالفت انگلیسیها با این امر، نگرانی خویش را از احتمال بروز درگیری میان ایران و انگلیس ابراز داشتند. دولتمردان ترکیه موضوع اختلاف ایران و انگلیس بر سر ملی شدن صنعت نفت را قربانگاه امنیت ملی و منافع ملی خویش می دانستند و ترس ترکیه از شوروی مهم ترین عامل در نحوه برخورد ترکیه در برابر این مسئله بود.

استخدام اتباع خارجی در عصر قاجاریه، در آغاز از استخدام مستشاران نظامی خارجی آغاز شد. استخدام غیر نظامیان خارجی، در رتبه دوم اهمیت پس از استخدام نظامیان قرار داشت. مستخدمان غیر نظامی خارجی هم در دو دسته خدمات دولتی و خدمات ویژه درباری به کار گرفته می شدند.

یک تاجر ایتالیایی به نام ژوزف کنسونو با انعقاد معاهده ای در 1878 متعهد به تهیه پارچه ماهوت برای سر و سامان بخشیدن به وضعیت پوشش سربازان شد. در ظاهر این قرارداد، بدون اشکال به نظر می رسید اما بعدها آشکار شد که مفاد قرارداد و به طور کامل یک طرفه و به سود کنسونو و به زیان دولت ایران تنظیم شده است.