مغولها با تکیه بر ایدئولوژی ملی ایرانیان سعی در تکیه زدن بر جای امپراتوری باستانی ایرانی داشتند لذا برای نخستین بار در این عهد، از زمان فتوحات اسلامی در ایران، ما به واژه‌هایی چون “ایران” و “ایران زمین” برمی‌خوریم که ایلخانان مغول برای سرزمینهای مفتوحه خویش در غرب جیحون، از این نام‌گذاری استفاده می کردند.
به گواهی منابع تاریخی، سلطان حسین بایقرا در نیمی از مدت زمان سلطنتش فلج بوده و بی‌تردید با توجه به وضعیت جسمانی در دو دهة پایانی حکومتش نمی‌توانست رویارویی نظامی با دشمنان را به عنوان راهی مناسب برای حفظ قلمرو خود برگزیند، از این رو به نظر می‌رسد گفتگوهای دیپلماتیک انتخاب وی بوده است.
پیشینة گستردگی فعالیتهای اقتصادی بریتانیا در خلیج فارس به سدة شانزدهم میلادی می‌رسد. بی‌شک این فعالیتهای اقتصادی زمینه‌ساز حضور نظامیان و به خصوص نیروی دریایی انگلیس در خلیج فارس شد که به پایان تلخ و دردآور دخالتهای سرکنسولگری بریتانیا در خلیج فارس با همکاری دولت انگلیسی هندوستان انجامید.
در بحبوحة قرارداد 1919 به ابتکار دولت بریتانیا و همدستی وثوق الدوله و کارشکنیهای انگلیس در سر راه حضور هیئت نمایندگی ایران در کنفرانس صلح 1919 در فرانسه، پیشنهادها و مواضع دولتهای دیگر نیز خواندنی است.
در پی انقلاب بلشویکی روسیه و حکمفرمایی روسهای کمونیست بر سرحدات روسیه تزاری قدیم در شمال مرزهای ایران، مرزهای شمال شرقی و ایلات خراسان نیز از تأثیرات بنیادی حاصله در مرزهای خاک همسایة خود در امان نماندند. در این میان حضور نیروهای انگلیسی هم خود زمینه‌ساز مشکلات دیگری شد.
درسال 1947 سفارت انگلیس در واشنگتن به وزارت امور خارجة امریکا اطلاع داد که دولتش دیگر قادر به جلوگیری از فعالیت کمونیستها در یونان نیست. در پی این خبر غوغایی در آمریکا برپاشد که منجر به برنامة اصل چهار ترومن برای دفاع از دولتهای غیر کمونیستی همچون ایرانی در برابر نفوذ شوروی بود. این مقاله به اختصار به شرح نقشه و فعالیتهای اصل چهار ترومن در ایران می‌پردازد.
این نوشتار بر آن است که صرفاً به نقش و تأثیر عوامل کلی جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و ساختار نظام بین‌الملل مؤثر بر سیاست خارجی در ایران بپردازد.
این نوشته به تحلیل و پیش‌نگاری آیندة روابط ایران و اردن می‌پردازد و عوامل اصلی را که موجب سردی روابط دو کشور گردیده بررسی می‌کند. در پایان پنج راهکار را برای بهبود روابط مطرح می‌کند.
موضوع مقاله اسیران و گم شدگان ارتش امریکا در جنگهای کره، ویتنام و فرمان جنگ سرد و انتقال آنها به شوروی است. این مطالب برای انجام بازجوییهای لازمه، پنتاگون، سرویس اطلاعات خارجی روسیه و نویسندگان تاریخ را به چالش کشانده است.
جنگهای ناپلئون را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد که قسمت نخست آن موفقیت آمیز و بخش دوم این جنگها با شکست و ناکامی روبه‌رو شد. جنگ ناپلئون با آلکساندر اول (تزار روسیه) در زمانی روی داد که “عصر طلایی” پیروزیهای نظامی فرانسه به سرآمده و این کشور سیر نزولی را می‌پیمود.
ادبیات پشتو با ادبیات فارسی نزدیکی خاصی داشته و نفوذ زبان فارسی در سدة یازدهم و دوازدهم در این زبان چشمگیر بوده است و حتی ترجمه‌های جذابی از آثار ماندگار زبان فارسی به این زبان صورت گرفته است.
متن حاضر ترجمة سندی است که کارشناسان سازمان سیا در 8 ژانویة 1953 با هدف بیان وضعیت ایران برای مقامات تصمیم گیرندة دولت آمریکا تهیه شد. این سند پس از گذشت 44 سال از کودتای 28 مرداد از طبقه‌بندی محرمانة این سازمان خارج شده است.
این گزارش بخشی از شرح مأموریت نویسنده در بازدید از آرشیو وزارت خارجة روسیه (دپارتمان اسناد و تاریخ)، آرشیو نظامی و کلکسیونهای تاریخی روسیه، آرشیوهای تاریخی دولت روسیه در سنت پترزبورگ و کتابخانة مهم دیگر در شهرهای بزرگ روسیه است.
پروفسور ولادیمیر پرتوریدزه، ایران‌شناس معروف گرجی، این اسناد را در آرشیوهای گرجستان کشف کرد. کشف اسناد جدید دو زبانة گرجی – فارسی به عنوان کمکی برای مطالعات و ارزیابی جدید برخی از امور و موضوعات تاریخ گرجستان ارزیابی شده است.
با حمایت رهبر فقید انقلاب از اشغال لانة جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام، دانشجویان اشغال کنندة سفارت، دست به افشاگری زده و مجموعه اسناد سفارت امریکا را در بیش از هفتاد جلد کتاب چاپ کرده‌اند، اما از دید سندشناسی، هنوز پرسشهایی در مورد اصالت این اسناد وجود دارد
خاطرات عبدالحسین شیبانی وحید الملک که به کوشش ایرج افشار و کاوه بیات منتشر شده با خروج بخشی از نیروهای سیاسی از تهران در محرم 1342 آغاز می‌شود تا مقدمة صلح و انعقاد عهدنامة متارکة جنگ، در زمان اقامت مؤلف در هلند ادامه می‌یابد.
بررسی ترورهای سیاسی در تاریخ معاصر ایران یکی از مضمونهای مهمی است که تاکنون بدان توجه چندانی نشده است تا اینکه این کتاب دو جلدی از سوی دکتر علی بیگدلی چاپ شد.
