مدیریت اطلاعات سلامت

"مقدمه: با توجه به پدیده ی انفجار اطلاعات در اثر رشد فن آوری اطلاعات و ابزارهای الکترونیک و رایانه ای در دهه ی گذشته، برپا کردن سیستم هایی برای تولید و مدیریت اطلاعات ضروری است. در این راستا تحقیق حاضر به بررسی میزان کاربست سیستم های اطلاعاتی در بیمارستا ن ها و مزایا و معایب آن پرداخت. روش بررسی: در این تحقیق توصیفی، 15 نفر از مدیران بیمارستان های شهر اصفهان از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند و جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه ی سازمان یافته با آنان با استفاده از چک لیست 18 سؤالی در ارتباط با وظایف، ویژگی ها، مزایا و معایب سیستم های اطلاعاتی با پایایی 90/0 = r و روایی محتوایی و صوری تأیید شده توسط افراد متخصص انجام شد. پس از جمع آوری مصاحبه و چک لیست ها، پاسخ ها کد گذاری و در قالب سه مقوله ی وظایف، ویژگی ها و تأثیر سیستم های اطلاعاتی بر فرهنگ سازمانی ارایه شد. یافته ها: بیمارستان ها شامل 11 زیرسیستم پذیرش، ترخیص و هزینه یابی بیمار، بایگانی، آزمایشگاه، اطاق عمل، مدیریت مدارک پزشکی، مدیریت بخش ها، رادیولوژی، پرستاری، داروخانه و انبار دارویی، آمار و اطلاعات بیمارستانی می باشد. مزایای سیستم های اطلاعاتی در بیمارستان شامل صرفه جویی در زمان، کاهش هزینه ی نیروی انسانی، ارسال سریع داده ها و افزایش قابلیت دسترسی و معایب آن شامل محرمانه بودن اطلاعات بیمار و اسناد پزشکی، عدم همکاری و تلاش سازمان های مرتبط با بیمارستان و هزینه ی بالا در استفاده از سیستم اطلاعات برای بیمارستان ها بود. نتیجه گیری: سیستم های اطلاعاتی در بیمارستان شامل 6 زیر سیستم کلی برنامه ریزی خدمات، ارسال صورت حساب، تجهیزات، مدیریت منابع، درمان و بهداشت عمومی است که عناصر فرهنگ سازمانی بر هر کدام از این زیرسیستم ها تأثیر می گذارد."

"مقدمه: فن آوری اطلاعات مجموعه ای از ابزارها، تجهیزات، دانش و مهارت هاست که از آنها در گردآوری، ذخیره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات استفاده می شود. هدف این پژوهش تعیین نتایج توسعه ی فن آوری اطلاعات در واحدهای اداری ساختمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از دیدگاه مدیران و کارکنان مربوط در سال 1384 بود. روش بررسی: در این پژوهش کاربردی- توصیفی، 170 از مدیران و کارکنان حوزه ی معاونت های پشتیبانی، آموزشی، پژوهشی و واحدهای اداری و مالی ساختمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1384 بود. پژوهشگر با استفاده از پرسش نامه به جمع آوری اطلاعات پرداخت. این پرسش نامه در برگیرنده ی اطلاعات فردی جامعه پژوهش، زمان و مدت استفاده از فن آوری اطلاعات در انجام وظایف شغلی و مزایا و کاربرد استفاده از فن آوری اطلاعات بود. روایی علمی پرسش نامه باز روش اعتبار محتوا و پایایی آن با Cronbach Alfa مساوی 75/0 اثبات شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و EXCEL انجام شد. یافته ها: بیشترین فراوانی در مزایای استفاده از فن آوری اطلاعات مربوط به انجام سریعتر وظایف (7/60 درصد) و کمترین مربوط به دستیابی به اهداف شغلی بود (5/18 درصد). بیشترین کاربرد نرم افزارها مربوط به WORD (56 درصد) وکمترین مربوط به نرم افزارهای ارتباطات آنلاین (کنفرانس الکترونیکی، chat و ...) بود (3/5 درصد). نتیجه گیری: مزایای استفاده از فن آوری اطلاعات در واحدهای اداری به کاهش هزینه ها، انجام سریعتر و کیفیت بهتر وظایف محدود می گردد. نبود تأمین امنیت اطلاعات مهم سازمان به علت نبودن نرم افزارهای حفاظتی مناسب، سبب شده است تا پاسخ دهندگان کمترین استقبال را از فن آوری اطلاعات در تأمین امنیت اطلاعات مهم سازمان به عمل آورند."

"مقدمه: برای عملی شدن رسالت کتابخانه ها برای تأمین دسترسی سریع و بهینه ی پژوهشگران به اطلاعات، تهیه ی مجلات الکترونیکی معتبر با دسترسی آزاد می تواند مکملی برای تأمین نیازهای اطلاعاتی آنان باشد. در این مقاله میزان استناد به مجلات الکترونیک رایگان پزشکی پایگاه اطلاعاتی DOAJ در مقالات مجلات معتبر دانشگاه های علوم پزشکی ایران بررسی شد. روش بررسی: این پژوهش با روش پیمایشی - توصیفی به تحلیل استنادی مآخذ 38 مجله ی علمی- پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک کشور در بین سا ل های 1385-1384 از نظر میزان استناد به 369 مجله ی الکترونیکی رایگان پزشکی موجود در پایگاه DOAJ پرداخت. داده های پژوهش با استفاده از دو چک لیست گوناگون که یکی به بررسی تعداد استنادهای مقالات مجلات ایرانی و دیگری به جمع آوری استنادها به مجلات رایگان می پرداخت، از مجلات علمی-پژوهشی ایران جمع آوری و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میزان استناد به مجلات الکترونیک رایگان پزشکی کمتر از یک درصد بود و میزان استناد به آنها در سال 85 رشد محسوسی را نسبت به 84 نشان نمی داد؛ از این میان مجله Daru دانشکده ی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و Iranian Urology Journal دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیشترین استناد به مجلات الکترونیک رایگان پزشکی را داشتند. همچنین در موضوعات medicine (general) Public health میزان استنادها به مجلات الکترونیک رایگان پزشکی بیشتر از سایر موضوعات پزشکی بود. از بین 369 مجله الکترونیک رایگان پزشکی، مجله BMC Public health با 2 مورد استناد در حوز ه ی بهداشت عمومی بیشترین استنادها را به خود اختصاص داد. نتیجه گیری: شناسایی و معرفی مجلات معتبر و پراستناد الکترونیک رایگان پزشکی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی پزشکی و ارائه آنها به جامعه پزشکی از راه های گوناگون امری ضروری به نظر می رسد؛ زیرا فراهم نمودن زمینه ی دسترسی سریع و آسان به اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران وظیفه ی اصلی کتابخانه ها در محیط های آموزشی، بهداشتی و درمانی به شمار می رود."

"مقدمه: فرآیند ترخیص یک گلوگاه اساسی در مدیریت بیمارستان است و اصلاح مسیر ترخیص یک استراتژی اصلی است که کلیه ی فعالیت های بیمارستان به منظور نیل به هماهنگی حول این استراتژی تعریف، تدوین و اجرا می گردد. هدف از انجام این پژوهش تعیین گلوگاه ها و میانگین زمان انتظار بیماران بستری در فرآیند ترخیص و راه کارهایی برای کاهش آن در بیمارستان شهید بهشتی در سال 1385 بود. روش بررسی: در این پژوهش کاربردی و تحلیلی- موردنگاری، جمعیت هدف صاحبان فرآیند ترخیص شامل کارکنان، مدیران و مشتریان داخلی به عنوان ارائه دهندگان خدمات مربوط به ترخیص و همچنین بیماران بستری و همراهان آنان به عنوان مشتریان خارجی که به یکی از واحدهای بیمارستانی جهت انجام امور اداری ترخیص مراجعه می کنند را شامل می شد. ابزار شامل دو پرسش نامه و چهار فرم جمع آوری اطلاعات زمان سنجی بود. روایی فرم جمع آوری اطلاعات و پرسش نامه های طراحی شده توسط کارشناسان و پایایی دو پرسش نامه به ترتیب با ضریب Chronbach Alfa مساوی 85 و 92 درصد تصویب شد. نتایج حاصل از این پرسش نامه ها و فرم جمع آوری اطلاعات به وسیله ی روش های آمار توصیفی (تعیین درصد و توزیع فراوانی) و استنباطی و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و (Windows Quantative Systems for Business) Win QSB تحلیل شد. یافته ها: از دیدگاه جامعه ی مورد پژوهش، فاکتورهای اصلی تأثیرگذار بر زمان متوسط انتظار در بیمارستان بهشتی در اصفهان، مسائل مالی بیماران و در دسترس نبودن اینترن ها برای نوشتن برگه های خلاصه پرونده بود. بالاترین طول زمان در فرآیند ترخیص 74/0 در دقیقه در کار اینترن ها و کمترین 002/0 در دقیقه در داروخانه بود. نتیجه گیری: برنامه ریزی برای ترخیص نقش مهمی در سیستم بهداشت و سلامت در اکثر کشورها دارد و هدف آن کاهش طول ماندگاری بیمار در بیمارستان و بستری بیماران جدید در بیمارستان می باشد. بنا بر این باید بین ایستگاه های مرتبط با فرآیند ترخیص یک پل ارتباطی وجود داشته باشد و نظام اطلاعات بیمارستانی این پل ارتباطی است."

"مقدمه: پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی یکی از مهمترین منابع کسب اطلاعات علمی توسط اعضای هیأت علمی است که اهمیت این منابع در زمینه ی تحقیق و رشد علم ضرورت مطالعاتی در این زمینه را روشن می کند. این پژوهش با هدف تعیین رابطه ی استفاده از مجلات الکترونیکی آبونمان شده ی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با تعداد واحدهای درسی و مرتبه ی علمی اعضای هیأت علمی آن دانشگاه، به انجام رسید. روش بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی است که گردآوری داده ها با پرسشنامه انجام گرفت. پرسشنامه ای که روایی آن با مطالعه ی آزمایشی روی گروه کوچکی از اعضای هیأت علمی و پایایی آن با فرمولCronbach Alfa تأیید شده بود، در بین 123 نفر از اعضای نمونه توزیع و تکمیل شد. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول Cochrane تعیین شد و انتخاب از بین افراد جامعه نیز با روش تصادفی صورت گرفت. تحلیل یافته ها نیز با کمک از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین استفاده از پایگاه اطلاعاتی Science Direct وکمترین استفاده نیز از پایگاه Willey بود. عدم کیفیت اطلاعات پایگاه ها مهمترین عامل بازدارنده ی استفاده از پایگاه ها بود و ناکافی بودن منابع (کمیت) و عدم دسترسی آسان به اینترنت در درجه ی بعدی اهمیت قرار گرفتند، همچنین افزایش تعداد پایگاه ها و در اختیار داشتن اینترنت پرسرعت مهمترین عواملی بودند که می توانست موجب افزایش میزان استفاده از پایگاه ها توسط اعضای هیأت علمی شود. نتیجه گیری: با افزایش ساعات تدریس اعضای هیأت علمی، استفاده آنها از پایگاه های اطلاعاتی کاهش می یافت که به نظر می رسد به علت کمبود وقت آنها برای بهره گیری از اطلاعات به روز باشد. بدین صورت پیشنهاد می گردد به منظور استفاده بیشتر از اطلاعات و همچنین افزایش کیفیت تدریس، ساعات تدریس اعضای هیأت علمی تعدیل شود."

"مقدمه: افزایش شدید هزینه ها در تمام دنیا اکثر دولت ها و سازمان های ذیربط را وادار نموده است تا در مورد آن به تفکر پرداخته، این خدمات را از جنبه های مالی و اقتصادی مورد تحلیل قرار دهند. در این راستا محاسبه ی هزینه از ابزارهای حیاتی و مهم در جلوگیری از به هدر رفتن منابع، کاهش منطقی هزینه ها و استفاده ی بهینه از امکانات است. از این رو این تحقیق با هدف محاسبه ی هزینه سودمندی بانک های اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی و گذشته نگر انجام گرفت؛ بدین ترتیب که در محاسبه ی هزینه، هزینه ی اشتراک هر یک از بانک های اطلاعاتی به علاوه ی هزینه ی نیروی انسانی، هزینه ی مواد مصرفی و هزینه ی استهلاک تجهیزات و ساختمان محاسبه گردید. این محاسبات بر اساس چک لیست محقق ساخته بر اساس آیتم های ذکر شده صورت گرفت. زمان انجام این تحقیق سال 2007 میلادی بود. سپس هزینه ی تمام شده به ازای میزان Dawn load هر مقاله در هر یک از بانک های اطلاعاتی مذکور محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که هزینه سودمندی بانک اطلاعاتی Elsevier از همه بیشتر و هزینه سودمندی بانک Springer از همه کمتر است. در این میان بانک اطلاعاتی Ovid نیز دارای میزان هزینه سودمندی مناسبی بود. نتیجه گیری: مدیران در سیستم های اطلاع رسانی باید با کمک گرفتن از تکنیک های مدیریتی منابع اطلاعاتی خود را ارزیابی نموده، به انتخاب بهتر گزینه های ممکن بپردازند. در این میان می توان یکی از عوامل مهم تهیه و انتخاب پایگاه های اطلاعاتی و نیز تمدید مدت اشتراک آنها را هزینه سودمندی آنها دانست."

"مقدمه: سیستم های اطلاعاتی مدیریت یکی از عوامل مؤثر در بهبود نظام تصمیم گیری مدیران در سازمان به شمار می روند. پژوهش حاضر به بررسی رابطه ی بین استقرار سیستم های اطلاعاتی مدیریت و ساختار سازمانی در ادارات دولتی شهر کرمان پرداخته است. روش بررسی: این مطالعه از دسته مطالعات مقطعی بود. جامعه ی آماری این پژوهش را کارشناسان ادارات دولتی شهر کرمان تشکیل داده بودند و حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای معادل 385 نفر انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه ای شامل دو بخش سیستم های اطلاعاتی مدیریت و ساختار سازمانی (رسمیت، پیچیدگی و تمرکز) بود. روایی پرسش نامه با استفاده از روش محتوا برای سیستم های اطلاعاتی مدیریت 83 درصد و برای پرسش نامه ی ساختار سازمانی 82 درصد و پایایی پرسشنامه ها به ترتیب با استفاده از تکنیک آزمون-بازآزمون و تعیین ضریب همبستگی برابر 92 درصد و 88 درصد تعیین گردید. داده ها پس از ورود به نرم افزار آماری SPSS با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن (Spearman) و کندال (Kendall) و تحلیل لگ خطی تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: بین سیستم های اطلاعاتی مدیریت و متغیر تمرکز با ضرایب همبستگی Kendall 408/0 و Spearman 309/0 ارتباط مستقیم معنی داری وجود داشت. بین سیستم های اطلاعاتی مدیریت و متغیر رسمیت با ضرایب همبستگی Kendall و Spearman به ترتیب 314/0- و 238/0- ارتباط معنی دار ولی معکوس وجود داشت. نتیجه گیری: استقرار نظام اطلاعات مدیریت در ادارات مورد بررسی باعث افزایش میزان تمرکز در تصمیم گیری در سطوح مدیریتی، کاهش میزان رسمیت سازمانی و افزایش پیچیدگی افقی و کاهش سلسله مراتب سازمانی می شود. "

"مقدمه: با توجه به این که استفاده از اینترنت به طور چشم گیری رو به افزایش است، نگرش افراد نسبت به اینترنت مورد توجه پژوهشگران، بازاریان و تولیدکنندگان منابع اطلاعاتی آن می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس نگرش به اینترنت (IAS-40) به عنوان یک ابزار جامع بود که شامل چهار خرده مقیاس اضطراب اینترنت، مفید بودن اینترنت، لذت بخش بودن اینترنت و احساس خودکارآمدی در استفاده از اینترنت است. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی، جامعه ی پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه های اصفهان، آزاد واحد نجف آباد و واحد خوراسگان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 87-86، بود. به روش نمونه گیری تصادفی، 359 نفر از دانشجویان انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه های سنجش نگرش نسبت به اینترنت، اضطراب حالت اشپیل برگر، باورهای خودکارآمدی شرر و پرسش نامه ی سرزندگی جمع آوری شد. روایی ابزار با استفاده از نظر متخصصان تأیید گردید. داده ها با نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل پایایی نشان داد که هر چهار خرده مقیاس و کل پرسش نامه از ضرایب « همسانی درونی » و « بازآزمایی » بالا و معنی داری برخوردار بودند. در بررسی روایی هم زمان، ضریب همبستگی بین خرده مقیاس و اضطراب اینترنت با پرسش نامه ی اضطراب حالت اشپیل برگر (53/0 = r) و خرده مقیاس خودکارآمدی با مقیاس باورهای خودکارآمدی شرر (55/0 = r) معنی دار بود (01/0 > P). در بررسی روایی سازه، نتایج تحلیل عامل تأییدی (CFA)، نشان داد که چهار عامل به دست آمده با ساختار اصلی پرسشنامه ها و چهار خرده مقیاس آن هماهنگی کامل دارد و همه ی بارهای عامل به دست آمده، معنی دار بودند. نتیجه گیری: پرسش نامه، از مؤلفه های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و قابل استفاده در پ‍ژوهش های مربوط به اینترنت است."

"مقدمه: یکی از مشکلات اساسی که مراکز بهداشتی درمانی، به خصوص بیمارستان ها در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه با آن رو به رو می شوند، نبودتعادل بین نیازها و منابع در دسترس می باشد که این امر ارائه خدمات پزشکی با کیفیت مطلوب را با خطر مواجه می کند. این مقاله نیز با هدف تعیین میزان آمادگی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران از نظر تأمین تجهیزات لازم در مواجهه با بلایا تدوین شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی می باشد. جامعه ی پژوهش شامل ده بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود که بخشی از یک پژوهش بزرگتر در مورد بررسی میزان آمادگی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مواجهه با بلایا از چهار بعد امنیت، ارتباطات، ملزومات و تخلیه در سال 1385 بوده است. ابزار گردآوری داده ها، چک لیستی بود که برای تعیین اعتبار صوری آن از نظر استادان صاحب نظر دانشگاه استفاده شد که با مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستاری، دبیر کمیته حوادث غیر مترقبه و ...) تکمیل گردید و به منظور تحلیل داده ها مشخصه های توصیفی نظیر فراوانی ها، نسبت ها و متوسط درصد با استفاده از ابزار SPSS محاسبه شد. یافته ها: یافته های به دست آمده حاکی از آن است که در مدیریت بلایا از بعد ملزومات، بیمارستان نواب صفوی و هفتم تیر بیشترین درصد امتیاز( 6/66) و بیمارستان های هاشمی نژاد، شفا، فیروزگر و حضرت رسول (ص) کمترین متوسط درصد امتیاز (0/60) را به دست آوردند. نتیجه گیری: مدیریت و به طور کلی مشکل تأمین ملزومات در هنگام وقوع بلایا، در همه بیمارستان های مورد پژوهش وجود دارد ولی دو بیمارستان آموزشی (نواب صفوی و هفتم تیر)، به طور نسبی از صورت مناسب تری برخوردار می باشند. بنا بر این بر لزوم تدوین برنامه ای در همه بیمارستان های یاد شده، به منظور استفاده مؤثر از منابع موجود و جلوگیری از اتلاف منابع بیش از پیش تأکید می گردد. "

"مقدمه: امروزه اهمیت و ارزش اطلاعات در سازمان های مراقبت بهداشتی افزایش یافته است. مدیریت این منبع ارزشمند به تخصص و مهارت های متنوعی نیاز دارد. بنابراین مدیران اطلاعات با توجه به توانمندی های خود نقش حیاتی در سازمان های مراقبت بهداشتی ایفا می کنند. با توجه به این موضوع، در این مقاله به اهمیت، نقش و جایگاه مدیران اطلاعات در سازمان های مراقبت بهداشتی آینده پرداخته شد. نتیجه گیری: مدیران اطلاعات، توانمندان راهبردی برای سازمان های مراقبت بهداشتی آینده خواهند بود؛ از این رو مدیران به منظور موفقیت در این کار مهم باید به دانش و مهارت های متنوعی در زمینه های گوناگون مدیریت و فن آوری اطلاعات، امور فنی مرتبط با آن و علوم مدیریت مجهز باشند و فرایندهای مراقبت بهداشتی را به خوبی درک نمایند."