فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۴۲۱ تا ۱٬۴۴۰ مورد از کل ۷٬۵۲۷ مورد.
۱۴۲۱.

نقش خاندان بنی عامر در تاریخ اندلس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: اندلس بنی عامر حجابت ملوک الطوایف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۱۹
در تاریخ اندلس شخصیت ها و خاندان های نامداری وجود داشتند که در سرنوشت این سرزمین تاثیرهای متفاوتی از خود به جای گذاشتند. یکی از این خاندان ها، بنی عامر هستند که در نیمه دوم قرن چهارم، هنگامی که دولت امویان یک دوره اقتدار و عظمت را پشت سر گذاشته بود به گونه ای جدی در صحنه سیاست ظاهر شدند و به زودی زمام امور را در این کشور به دست گرفتند. سه تن از این خاندان در منصب حجابت به مدت بیش از سه دهه، حکمرانان مطلق اندلس بودند در حالی که خلیفه اموی تحت اختناق آنان هیچ دخالتی در اداره کشور نداشت. اما عوامل گوناگونی این اقتدار را به انحطاط بدل ساخت که از آن جمله می توان استبداد رای در سیاست داخلی، بی پروایی در سیاست خارجی و نادیده انگاشتن قدرت عناصر اصلی حکومت را برشمرد. با این حال عامریان و برخی وابستگان آن ها پس از نابودی قدرت سیاسی شان در حکومت مرکزی توانستند چند صباحی به صورت ملوک الطوایفی بر برخی نواحی اندلس امارت داشته باشند که به سبب ضعف سیاسی و نظامی شان به زودی در امارت های قدرتمندتر استحاله شدند.
۱۴۲۲.

خوارج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امامت موالی خروج تاریخ سیاسی نشر اسلام ازارقه دار هجرت اجتماعی سیستانا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۸۳
خوارج یکی از جریان های مؤثردر تحریکات دنیای اسلام در قرون اولیه هجری محسوب می شوند که به دلایل مختلف سیاسی ، مذهبی، در نخستین نیمه قرن اول هجری ظهور کردند و شعب گوناگون آن در نقاط مختلف قلمرو اسلامی پراکنده شد و هوادارانی از میان غیر عرب یافتند. به پشتوانه این نیروهای جدید بود که حدود سه قرن چهره نظامی خود را حفظ نمودند و قیام های گسترده ای علیه خلفای اموی – عباسی ترتیب دادند. با این حال علی رغم تلاش های مداوم خوارج در متزلزل ساختن بنیان های این دو سلسله ، ایشان هیچگاه به عنوان آلتراناتیو – جانشین احتمالی – امویان یا عباسیان مطرح نشدند. از جمله مناطقی که از کانون های دیرپای خوارج شد، مناطق جنوب شرقی ایران ( سیستان بزرگ ) بود. در مقاله حاضر ضمن توصیف کلیاتی درباره خوارج به بررسی فراگرد نفوذ و استقرار خوارج در ایران پرداخته و برخی نتایج ناشی از آن را یادآور می شویم.
۱۴۲۶.

مبانی متافیزیکی علوم طبیعی در تمدن اسلامی؛ بررسی موردی تأثیر آموزه های قرآنی بر دانش جغرافیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن متافیزیک جغرافیا تمدن اسلامی علوم طبیعی فلسفة علم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ مباحث نظری
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
تعداد بازدید : ۲۳۳۵ تعداد دانلود : ۹۰۶
تأثیرپذیری علم از مبانی متافیزیکی از مسائل بنیادین فلسفه علم است که ارتباط نزدیکی با مسئله اسلامی سازی علوم دارد. مقالة حاضر با تکیه بر دیدگاه های فیلسوفان جدید علم مانند پوپر، لاکاتوش، کوهن و برت و با الهام از آرای سید حسین نصر درباره ابتنای علوم اسلامی بر اصول دین اسلام، در بررسی موردی دانش جغرافیا کوشیده است بخشی از این اصول را که ملهم از قرآن است، شناسایی کند. با توجه به فراوانی چشمگیر منابع جغرافیایی در گسترة تمدن اسلامی، در این مقاله سه کتاب صوره الأرض، معجم البلدان و تقویم البلدان واکاوی شده اند. افزون بر نگاه خاص قرآن به سودمندی علم که بر کارکردهای دینی و اجتماعی دانش جغرافیا اثر گذاشت، به نظر می رسد این آموزه ها نیز بر دانش جغرافیا تأثیرگذار بوده اند: سلسله مراتب هفت گانه هستی، پیوند جغرافیا با تاریخ و وجه عبرت آموزی آن، اماکن مقدس مذکور در قرآن و مؤلفه های جغرافیایی این جهانی قرآن مانند آب، گیاهان، حیوانات، کوه ها و راه ها.
۱۴۲۷.

سبک شناسی کتاب «مختصر تاریخ دمشق»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: ابن عساکر ابن منظور مختصر تاریخ دمشق تاریخ دمشق تلخیص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۲
شهرت ابن منظور، به تألیف لغت نامه بزرگ لسان العرب است. ولی وی تنها در ادبیات متوقّف نشده است بلکه در علوم گوناگون آن روز، نظیر رجال و حدیث نیز تلاش های سترگی را به منصه ظهور رسانده است. ابن منظور، در نگارش هایش دو شیوه به ظاهر مخالف را در پی گرفته است: نخست، تلخیص یا کوتاه نگاری کتاب های جامع، و دوم، جامع نگاری. آن چه پیش روی شماست، بررسی شیوه تلخیص وی از کتاب تاریخ دمشق است. نویسنده مختصر تاریخ دمشق، در تلخیص کتاب مفصّل ابن عساکر، چنان هنرنمایی کرده است که این اثر را در شمار بهترین نگارش های حدیثی ـ رجالی قرار داده است. به نظر می رسد بررسی شیوه های کوتاه نگاری دانشیان بزرگی چون ابن منظور، می تواند در چگونگی تلخیص آثار حدیثی در عصر حاضر یاری رسان باشد.
۱۴۳۲.

پژوهشی در کتابشناسی جنگهای رده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خلافت ارتداد رده مانعین زکات تک نگاریها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۳۵۰
جنگهای رده از دیدگاه تاریخی حائز اهمیت فراوان است و در دست داشتن تحلیل صحیحی از این جنگها می تواند در تحلیل فرایند گسترش اسلام در سدة نخست هجری و نیز جایگاه خلافت در برهة آغازین آن کار باشد. پوشیده نیست که در روایات کهن تاریخی، ارتداد در مسأله رده به دو معنای خروج از دین، و امتناع از پرداخت مالیات همراه با پذیرش اسلام مطرح بوده و خلط بین این دو معنا موضوع تاریخی رده را ابهام قرار داده است. در مقاله حاضر به عنوان دو موضوع پایه برای پژوهش درباره رده، نخست طرحی برای رده بندی گزارشهای کهن رده بر اساس تفکیک این دو معنا ارائه شده و سپس قدیم ترین منابع تاریخی درباره جنگهای رده معرفی شده است.
۱۴۳۵.

بررسی فرایند تحدید نفوذ سازمان روحانیت شیعه در عصر رضاشاه پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکولاریسم رضاشاه نوسازی سازمان روحانیت شیعه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه حوزه و روحانیت
تعداد بازدید : ۲۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۳۵
رضاخان، برای تثبیت خود و ایجاد حکومتی عاری از نفوذ مذهب و روحانیان ـ الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه ـ اقداماتی انجام داد. هرچند نوسازی در این دوره ـ که با الگوی مدرنیسم غربی مطابقت دارد ـ به صورت ناقص و نیم بند انجام شد، اما ثمره مهم آن، یعنی سکولاریسم پیگیری شد و تا حد قابل ملاحظه ای اجرا شد. در این راستا سازمان روحانیت شیعه به عنوان یک نهاد دینی در معرض تحدید و حذف از صحنه اجتماع قرار گرفت؛ تا جایی که اعضای این سازمان به صحنه رویارویی مستقیم با مصداق های نوگرایی عصر رضاشاه کشیده شدند. این مقاله تلاشی در پاسخ به این سؤال اساسی است که اصلاحات و سیاست های نوگرایانه رضاشاه چه تاثیری بر قدرت و نفوذ سازمان روحانیت شیعه در جامعه ایران داشته است؟ به نظر نگارنده رضاشاه با نوسازی ارتش و نظام اداری، نظام قضایی، نظام آموزشی و سازمان اوقاف حکومت خود، باعث کاهش چشمگیر نفوذ و قدرت روحانیت شیعه در سالهای 1299 تا 1320 شد.
۱۴۳۶.

جامعه شیعه در مدینه منوره(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: مترجم:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۶
مقاله حاضر بخش نخست مقالهای بلند است که درباره «جامعه شیعه در مدینه» نگارش یافته و فصول اصلی آن عبارتند از: امیرنشین شیعی بنوالحسین، اشراف حسینی در مدینه جدید، حرب و شاخههای شیعی آن، نخاوله و ریشهها و ویژگیهای اجتماعی آنها. دو قسمت دیگر این مقاله در شمارههای بعد به چاپ خواهد رسید و در انتها کتابنامه نیز خواهد آمد. إنشاءالله. پژوهش و تحقیقات من در باره شیعیان مدینه، از دهه 1980 آغاز شد، اما به دلایلی، هر بار مجبور شدم تا کار پژوهش را برای مدتی طولانی قطع کنم. بعد از سالها، شمار زیادی از همکاران دانشگاهی یا محققان (از پیش و تاکنون) و نیز برخی از دانشمندان مسلمان، کتابداران، کتابفروشان و دیگران مرا به صورتهای مختلف در تهیه کتابها، نشریات و عکسها یاری دادند، به طوری که اطلاعات کتابشناسانه فراهم آمده، مرا به منابع ناشناخته راهنمایی کرد و سبب حلّ مشکلات زباشناسانه و سایر مشکلاتی شد که من در هنگام تحقیق بر روی منابع، با آنها روبرو بودم. این افراد زیادتر از آنند که در اینجا از ایشان به نام یاد شود. من از همه آنها سپاسگزاری میکنم. همچنین از Deutsche Forschungsgemeinschaftبرای حمایتهای فراوانش، صادقانه متشکرم; از جمله برای امکانی که در سال1995 برایم فراهم کرد تا یک تابستان به عنوان فرصت مطالعاتی بگذرانم; دورانی که به تحقیق روی مذهب شیعه امامیه پرداختم و تحقیقاتم را منظم کردم.
۱۴۳۷.

بینش و نگرش در تاریخ نگاری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه تاریخ تاریخ‏نگاری علم تاریخ تاریخنگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۱۴
هرچند تاریخ‌نگاری اسلامی هم زمان با تکوین تمدن اسلامی به سرعت رو به رشد نهاد، اما پویایی و رشد فلسفی چندانی نداشت. در بهترین حالت با رویکردی کلامی و با روشی متأثر از قاعده علوم حدیث و رجال بررسی می‌شد. البته چهره‌هایی استثنایی همانند ابن مطهر مقدسی تا حدودی متفاوت‌تر از دیگران عمل کرده و نگاه مشخص‌تری به موضوع داشته‌اند. ابن مطهر در کتاب البدء و التاریخ، نوعی نگاه معرفت‌شناسی به موضوعات داشته و با وجود این‌که در بخش‌های تاریخی کتاب، بُعد معرفت‌شناسی ضعیف‌تر می‌شود، در مقایسه با دیگر مورخان نگاه تحلیلی و انتقادی‌تری به وقایع تاریخی داشته است. در این مقاله، ابتدا نگرش عمومی حاکم بر تاریخ‌نگاری اسلامی مورد نظر قرار می‌گیرد و در ادامه بینش تاریخ‌نگاری ابن مطهر بررسی می‌شود.
۱۴۳۹.

تاریخ فاطمیان از دیدگاه تقی الدین مقریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مصر مقریزی خلافت فاطمی دعات و جنبش دعوت تشیع اسماعیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۱ تعداد دانلود : ۹۴۰
تقی الدین احمد مقریزی (766 ـ 845 ق) یکی از مورخان برجسته و صاحبنام مصری است که تالیفات ارزنده ای در زمینه های مختلف تاریخ و فرهنگ اسلام دارد و به دلیل علاقه به اسلام و مصر، در پویش های تاریخی خود به دوران خلافت فاطمیان در سده های چهارم تا ششم هجری، از جهات مختلفی پرداخته است؛ از جمله در بررسی نظامات اداری و فرهنگی مصر و نیز تحولات تاریخی آن در دو کتاب مستقل به نام های «خطط» و «اتعاظ الحنفاء» اطلاعات ارزنده و گاهی نادر از مصر در روزگار خلفای فاطمی داده است. این مقاله کوشیده است به تاثیرات وارده بر مقریزی در طول بررسی و نگارش تاریخ دوران فاطمیان بپردازد؛ برای مثال مسئله انتساب مورخ به خلیفگان اسماعیلی مذهب فاطمی و همدردی او با ایشان، بهره گیری مقریزی از رسالات دست اول اسماعیلیان و بررسی آموزه های آنها تا زمانی که به خاطر پیچیدگی جوهره تعالیم اسماعیلیه و احساسات ضد فاطمی، از همدردی و پیگیری کامل ماجرای جنبش اسماعیلی ـ فاطمی دست شست. در این مقاله که نام اصلی آن «مقریزی و فاطمیان» بوده است، مترجم با ارائه نقد و ملحقات مختصری، به تشریح پاره ای از ابعاد موضوع و بسط مطالبی پرداخته است که نویسنده از آن به اجمال عبور کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان