تاریخ: طنین صدای دکتر مصدق در تالار شورای امنیت (قراردادهای استعماری و ملی شدن صنعت نفت)
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۷۵ مورد.
نخشت وزیر ملت
حوزه های تخصصی:
دکتر مصدق: چه امری نامشروع تر از اینکه قراردادی ملتی را تحت اسارت دولت دیگری قرار دهد؟ (قراردادهای استعماری و ملی شدن صنعت نفت)
منبع:
گزارش تیر ۱۳۸۷ شماره ۱۹۸
حوزه های تخصصی:
پول نفت را بگیر حرف نزن
منبع:
شهروند ۱۳۸۷ تیر شماره ۵۴
حوزه های تخصصی:
از ملی‌شدن تا دولتی‌شدن نفت درگفتوگو با دکتر موسی غنی‌نژاد
حوزه های تخصصی:
رانت نفت و دردسرهایش
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۹
حوزه های تخصصی:
زمانی که درآمدهای نفتی کشورهایی چون ایران از دهه 1330 به بعد رو به افزایش گذاشت و نفت به عنوان یک «متغیر مستقل» در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران قد علم کرد، صفت «رانتینر» نیز به سایر ویژگی های دولت های جهان سوم اضافه شد.نظریه پردازان عرصه سیاست و دولت دریافتند که برای توصیف و تحلیل ویژگی های دولت در کشورهای شرقی و آسیایی باید به رانت داری نفتی نیز در تحلیل نظام های سیاسی این کشورها دقت کنند. در مقاله زیر خصوصیت، زمینه ها و پیامدهای رانت داری نفتی در دوران پهلوی اول و دوم بررسی شده است تا میزان حسن یا سوءاستفاده آنها از درآمدهای نفتی سنجیده شود.
مصدقی که می توانست
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۹
حوزه های تخصصی:
درحالی که سهم نفت در مناسبات سیاسی ــ اقتصادی جهان روزبه روز بیشتر می شد و نیاز دنیای صنعتی را به این ثروت خداداده کشورهایی چون ایران بیشتر می نمود، متاسفانه وضعیت نابسامان سیاسی و اجتماعی این کشورها اجازه مدیریت درست اقتصاد انرژی را نمی داد، به گونه ای که این طلای سیاه عملاً به بلای سیاه اقتصاد ایران و کشورهای مشابه تبدیل شده بود. به ویژه فساد دستگاه سیاسی و اداری راه هرگونه کوتاهی، تبانی و خیانت را باز کرده و بسیاری از عُمال داخلی را به مزدوران استعمار خارجی مبدل نموده بود.در این میان عملکرد دولت ملی دکتر محمد مصدق، صرف نظر از بعضی اشتباهات فکری و سیاسی، در خور ستایش و احترام است. نمی دانیم که اگر کودتای ننگین 28 مرداد انجام نمی شد، دولت ملی دکتر مصدق تا چه حد دوام و قوام می یافت، اما به هرحال این نیروی بالقوه قدرتمند وجود داشت که ایران از طریق یک اقتصاد سالم دوگانه نفتی و غیرنفتی به رشد و توسعه مدنظر دست یابد.
از ملی‌شدن نفت ایدئولوژی نسازید
حوزه های تخصصی:
مجلس شانزدهم و تحولات سیاسی ایران (1328-1330 ش)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
مجلس شورای ملی دوره شانزدهم (1328-1330 ش) از مجالس مهم و پرتکاپوی عصر پهلوی دوم به شمار می آید که در مقایسه با سایر مجالس آن دوره از اهمیت و حساسیت بسیار برخوردار بود. این مجلس در شرایطی تشکیل یافت که دولت ساعد با حمایت انگلستان و دربار پهلوی تلاش می کرد تا قرارداد الحاقی نفت (گس-گلشائیان) را به تصویب مجلس برساند. پس از رد قرارداد مزبور از سوی کمیسیون مخصوص نفت، زمینه ملی شدن صنعت نفت ایران فراهم گردید. با ملی شدن نفت و روی کار آمدن دولت مصدق، مجلس شانزدهم از اهمیت بیشتری برخوردار گشت و نقش موثری در تحولات سیاسی آن دوره ایفا نمود. در نوشتار حاضر به بررسی نحوه انتخابات مجلس شانزدهم، ترکیب سیاسی-اجتماعی نمایندگان، مصوبات عمده و اثرگذار مجلس و چگونگی روابط مجلس با دولت مصدق پرداخته شده است.
صدسالگی صنعت نفت ایران : گفت و گو با فریدون برکشلی و علی اکبر وحیدی آل آقا
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۹
حوزه های تخصصی:
بیش از یک قرن از عمر صنعت نفت ایران ما می گذرد، ولی هنوز هم از لحاظ اقتصادی شدیداً وابسته به نفت و از نظر تکنولوژی صنایع نفتی نیازمند غرب هستیم. هنوز هم نمی دانیم که این ماده برای تاریخ و تمدن ایرانی ــ اسلامی ما، طلای سیاه بوده است یا بلای سیاه؟ حتی کشورهای کاملاً عقب افتاده و بی ذخایری را در اطراف خود می بینیم که نداشتن نفت باعث شکوفایی در عرصه های دیگر اقتصادی آنها مانند، بازرگانی، توریسم و صنایع مصرفی شده و فقر ذخایر طبیعی و معدنی در عمل به آنها توانایی بخشیده است تا ناتوانی.حتی اگر در صنایع نفتی مقام ممتازی هم به دست آورده باشیم، باز باید دید تحول در منابع و فناوری های انرژی و جهش قریب الوقوع صنایع و امکانات به سوی استفاده از انرژی های نو، ما و اقتصاد انرژی ما را در مسیر کژراهه نینداخته باشد.حاصل گفت وگوی دکتر محمدباقر حشمت زاده با دو تن از کارشناسان حوزه نفت، آقایان دکتر فریدون برکشلی ــ دارای قریب سی سال تجربه علمی و عملی در زمینه نفت و اقتصاد انرژی ــ و مهندس وحیدی آل آقا ــ فارغ التحصیل امپریال کالج انگلستان و کارشناس دبیرخانه اوپک در وین ــ پیش روی شماست تا مهم ترین مسائل مربوط به نفت و صنایع نفتی را از زبان آنها بشنوید. به امید توجه و بهره برداری شما.
ثروت نفت باعث سقوط شاه شد
منبع:
شهروند ۱۳۸۷ تیر شماره ۵۴
حوزه های تخصصی:
روحانیت، رویاروی استبداد واستعمار
حوزه های تخصصی:
آنگاه که آیت‌الله کاشانی در زمستان سال 1299 به ایران بازگشت، آیت‌الله‌العظمی سید ابوالحسن اصفهانی با ارسال نامه‌ای به اطلاع مومنین رساند که کاشانی از هر جهت شایسته و به صفات حمیده آراسته و در دیانت و درستکاری کم‌نظیر است و «متدینین، وجود محترم آن جناب را مغتنم» بدانند (سند شماره 1)
کاش ما نفت نمی داشتیم!
حوزه های تخصصی:
در این شماره بر آن شدیم تا ضمن درج مصاحبه مهم و تاریخی آیت‌الله کاشانی با نویسنده معروف، آندره موروی، جلوه‌هایی از شخصیت سیاسی و موقعیت بین‌المللی آیت‌الله را در معرض دید و داوری خوانندگان تیزبین و نکته‌سنج قرار دهیم. در این گفتگو، مرحوم کاشانی با ارائه تعریفی دقیق از امپریالیسم، زمان آگاهی خویش را به رخ می‌کشد و با محکوم ساختن استعمار بویژه استعمار فرانسه و انگلیس مصاحبه‌گر فرانسوی را به چالش می‌طلبد. موروی نیز که دعوی روشنفکری دارد، با دفاع از عملکرد استعماری دولت فرانسه در تونس و... دست خود را رو می‌کند و کوته‌بینی‌اش را به نمایش می‌گذارد و ننگ ابدی را برای خویش می‌خرد. همچنین در آن برهه زمانی که ملت ایران، یکپارچه در برابر انگلیس مکار قد علم کرده است، آیت‌الله می‌کوشد با جدا کردن انگلیس به عنوان دشمن شماره یک ملت ایران از سایر قدرت‌های زمان، همچون شوروی و آمریکا، در مقابل سوالات حساب شده موروی، پاسخ‌هایی دقیق و سنجیده دهد تا از این فرصت، به بهترین وجه به نفع نهضت ملی ایران بهره‌گیری نماید.
مصدق و ملی‌کردن نفت درگفتوگو با دکتر فخرالدین عظیمی
حوزه های تخصصی:
نقدی بر تاریخنگاری نهضت ملی نفت
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر، نگاه انتقادی و آسیب‌شناسانه دارد به شیوه تاریخنگاری موجود مربوط به دوران نهضت ملی. درباره تاریخ نهضت ملی نفت، جای خوشوقتی است که در سه دهه اخیر، برخی از اسناد و خاطرات مهم و رهگشای مربوط به آن دوران حساس تاریخی چاپ و منتشر شده است. علاوه بر این، دیدگاه‌های متفاوت و بعضا متضاد موجود در گزارش و تحلیل حوادث نهضت (بویژه علل ناکامی و شکست آن) در چالش با یکدیگر، کمابیش در کتاب‌ها و جراید درج و مطرح گردیده و در نتیجه، ما نسبتا با نوعی «موازنه اطلاعاتی» در این زمینه روبه‌رو هستیم که امکان آشنایی دقیق و نقادانه پژوهشگران با آراء و نظریات متفاوت در مورد روند نهضت و نقاط قوت و ضعف عملکرد دست‌اندرکاران آن را فراهم می‌سازد. در کنار این «وجه مثبت» قضیه، اما، یک سلسله «نقاط منفی» نیز وجود دارند که اهم آنها عبارت است از: بی‌طرف نبودن مورخان نسبت به موضوع تحقیق (یعنی شخصیت‌ها و عوامل دست‌اندرکار در حوادث دوران نهضت ملی)، عدم رعایت موازین علمی و قضایی در تحلیل موضوعات و داوری نسبت به اشخاص، تناقض پنهان یا آشکار در ادعاها و قضاوت‌ها، تتبع ناکافی در حوادث تاریخی و عملکرد سران و فعالان نهضت، و عدم «جامع‌‌نگری» نسبت به پیشینه و پسینه اشخاص و جریانات، یکسان شماری افراد متفاوت در اندیشه و عملکرد با یکدیگر، و... ذیلا توجه خوانندگان هوشمند و حق پژوه را به نمونه‌هایی از موارد فوق جلب می‌کنیم
لایحه امتیاز نفت به کنسرسیوم
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۹
حوزه های تخصصی:
ماجرای ملی شدن صنعت نفت در تاریخ معاصر ما به خودی خود نقطه اوج و نمادی از مجاهدت و استقامت ایرانیان محسوب می شود، اما نتیجه تاریخی آن چیزی جز تداوم سلطه استعمار بر منابع نفتی ایران نبود. تشکیل یک کنسرسیوم از غول های نفتی برای استخراج و فروش نفت، آخرین حکم دیوان دادگستری بین المللی لاهه برای حل مشکل نفت ایران بود! که اگرچه ظاهری خوش آب و رنگ داشت، ایران را در وابستگی کامل به غرب انداخت و متن آن به قدری ذلت بار بود که لایحه امتیاز نفت به کنسرسیوم با عنوان «قرارداد فروش نفت و گاز» به مردم و مجلس معرفی گردید، اما کنسرسیوم اجازه نداد حتی این نام در سند رسمی قرارداد آورده شود و به جای آن واژه «قرارداد نفت» (Oil Agreement) را در متن قرارداد ذکر نمود.برای اطلاع بیشتر از ماجرای کودتای نفتی و میوه سیاه آن، یعنی کنسرسیوم نفت ایران، خواندن نوشتار زیر را به شما خوانندگان محترم پیشنهاد می کنیم.
بررسی و نقد شرح حال مصدق در دایره المعارف جدید کوچک بریتانیکا و فرهنگ کوچک مصور لاروس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
بررسی و نقد مطالب ایران شناختیک در کتب مرجع سایر کشورها به زبان هایی به جز فارسی امری است بسیار ضروری، که تا کنون در میهن ما به آن بسیار کم پرداخته شده است. مقاله رودر رو نشان می دهد که چگونه کتب مرجعی مانند دایره المعارف جدید کوچک بریتانیکا، با بیش از دو قرن سابقه انتشار، و فرهنگ کوچک مصور لاروس، با بیش از یک قرن سابقه انتشار، هر یک با توجه به حجمش، در مدخل خود در مورد محمد مصدق، مرتکب اشتباهات متعدد شده است. اکثریت قریب به اتفاق مراجعه کنندگان به این دو مرجع، در کشورهای مختلف دنیا، در گذشته و حال، در مورد صحت مطالبشان تردید به خود راه نمی دادند و هنوز راه نمی دهند، و هر دو مرجع در محافل علمی دنیا بسیار شناخته شده هستند و بسیار مورد تحسین واقع شده و می شوند. موضوعی که پوشیده است این است که چه معیارهایی برای گزینش نویسندگان مداخل این دو مرجع جهانی لحاظ گردیده و می گردد