درخت حوزه‌های تخصصی

نوشتار حاضر با توجه به نیاز علمی جامعه امروزی به الگوی رفتار ارتباطی با همسر، درصدد استنباط و ارائه معیارهای سازگاری و اخلاق مدارا در زندگی زناشویی برآمده است. این مقاله به سبک مساله محور و با روش کتابخانه ای و مراجعه به منابع معتبر به تبیین مولفه های الگوی مدارا با همسر در پرتو آموزه های مترقی اسلام می پردازد. بدین منظور ابتدا به طرح دقیق مساله پرداخته، تصویری از هویت و چیستی «رفق و مدارا» در فرهنگ دینی ارائه می دهد. در ادامه با رهیافتی درون دینی به بیان ضرورت مدارا با همسر و سپس به تبیین خصوصیات همسران سازگار و اهل مدارا از موضع علم و دین می پردازد.

مفاهیم زیبایی و آرایش در جامعه ی معاصر پیوند تنگاتنگی با جنسیت پیدا کرده است. بر این اساس اغلب نظریه پردازان فمینیست بخشی از تلاش های نظری خود را معطوف به همین بحث کرده اند. در این مقاله با توجه به اهمیت این بحث، مفهوم زیبایی به صورتی مختصر کنکاش شده و سپس با استدلالی در خصوص اینکه به باور عموم مردم زیبایی را می توان با پول و تلاش فردی به دست آورد به بحث آرایش و جراحی زیبایی و تاریخچه ی این دو مقوله در جهان و ایران پرداخته شده است. در بحث ایران به نقش رسانه ها و مطبوعات در خصوص ورود فرهنگ زیبایی غربی به ایران صحبت شده و سپس به آمار مصرف لوازم آرایشی و نیز اقدام به اعمال جراحی در جهان و ایران و روند رو به رشد آن اشاره شده است. در بخش نظریات، سه رویکرد در ارتباط با فرهنگ مصرف لوازم آرایشی مطرح شده اند سپس در ارتباط با جراحی زیبایی نظریات فمینیستی موافق و مخالف آورده شده اند. در نهایت نتیجه گیری از بحث ها ارائه شده است.

خیانت جنسی به عنوان یکی از مصادیق اباحی گری جنسی، از مسائل و معضلات فرهنگی جامعه ایران است که نگرانی اندیشمندان فرهنگی – اجتماعی، سیاستگذاران و مدیران را به دنبال داشته است. این پژوهش، با هدف بصیرت زایی و شناخت عمیق مسئله خیانت، در قالب مطالعه ای کیفی به جست وجوی زمینه های اجتماعی خیانت در جامعه ایران معاصر پرداخته است. این تحقیق با تحلیل مضمونی دیدگاه های زنان و مردانی که خواسته یا ناخواسته خیانت و بی وفایی را تجربه کرده اند، به مطالعه زمینه هایی همچون سطوح عینی، کنترل های درونی و بیرونی پرداخته است. وجود برخی محمل ها و قابلیت ها همچون زیبایی ظاهری، ثروت، توانایی در جذب احساسات طرف مقابل و نیز ویژگی های موقعیتی مثل فضای باز ابراز احساسات عاطفی، ارتباط عادی با جنس مخالف در کنار ضعیف بودن زمینه های کنترل درونی، مثل درون مایه های دینی و اخلاقی و کنترل های بیرونی، مثل ضعف عملکرد عوامل بازدارنده حقوقی و قانونی از جمله زمینه های تسهیل کننده ارتباط جنسی اباحه گرانه و خیانت می باشد که افراد مورد مصاحبه بدان اذعان کرده اند.

بحث جنسیت و زن در آگهی های تجاری یکی از مباحث جنجالی است. این موضوع بین منتقدان آگهی ها به ویژه در کشورهای غربی که شیوع استفاده ابزاری از زنان رایج تر است، از جایگاه خاصی برخوردار است. برخوردهای کلیشه ای و برداشت های اجتماعی معین از نقش زنان در جامعه موضوع این مناقشات را شکل می دهد. با توجه به تأثیر گذاری تولیدات رسانه ای و از آن جمله تبلیغات بر فرهنگ، چگونگی بازنمایی زنان در تبلیغات و قوانین حمایتگر جهت تضمین بازنمایی صحیح دارای اهمیت ویژه ای است. این مقاله در پی آن است که به شیوه توصیفی و با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای به بررسی و ارزیابی حمایت های صورت گرفته از شأن و منزلت زن در قوانین و مقررات آگهی های تجاری موجود بپردازد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در کشور ما هنوز مقررات جامعی در این زمینه وضع نشده است و با وجود زمینه های بسیار مساعد و مناسب در فقه و قانون اساسی، کشور ما بدون حقوق تدوین شده در این زمینه است. از سوی دیگر همین قواعد موجود نیز بعضاً از ضمانت اجرای کافی و مؤثری برخوردار نمی باشند.

حجاب یکی از مسایل اصلی مشترک بین ادیان الاهی است. تمایل به پوشیده ماندن در یهود، مسیحیت و اسلام امری درونی است و عفاف و خویشتن داری فضیلت اخلاقی شمرده میشود. از این رو پاکی نگاه و حفظ حریم زن و مرد، راهکار گسترش فرهنگ عفاف است. طرح مسئله پوشش در آیین یهود و مسیحیت موجود، با ابهام و اجمال همراه است، اما اسلام این حکم ادیان گذشته را با بیانی روشن، اصلاح و تکمیل کرده است. تأکید بر چادر و برقع به عنوان ارکان اخلاقی یهود و مسیحیت در پوشش و توجه به خانه نشینی زنان، نمونه هایی از مواضع سخت این دو آیین است، اما اسلام این موضوع را، به دور از افراط و تفریط به گونه ای طراحی کرده است که در جهت فعال سازی جامعه زنان، مؤثر و مفید باشد

زنان در فرایند توسعه همه کشورها نقشی مهم و تاثیرگذار دارند. هدف اصلی این نوشتار بررسی تاثیر توانمندی زنان بر توسعه روستایی در ایران است. توانمندی زنان خود شامل سه شاخص از نظر اقتصادی «تولیدی»، از نظر اجتماعی «فعال» و از نظر سیاسی «مشارکت کننده ای» آگاه است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی و ابزار انجام آن پرسش نامه بوده است. جامعه آماری عبارت است از گروه زنان فعال جمعیتی 18تا 45 سال مناطق روستایی شهرستان مرودشت از توابع استان فارس. با توجه به آزمون آماری کرونباخ و میزان اعتبار حاصل از پرسش نامه، نتایج این مطالعه نشان می دهد هرچه زنان توانمند تر می شوند، بر میزان مولد بودن، مشارکت سیاسی آن ها و همچنین نقش اجتماعی آن ها افزوده می شود. این خود مستلزم بالا بردن سطح آموزش و تحصیلات زنان است که نیاز به مدیریتی با جهت گیری مثبت در مورد آموزش آنان در این زمینه آشکار است

موضوع این پژوهش، جنبشِ زنانِ ایران از انقلاب مشروطه تا کودتای 28 مرداد است. این نوشتار می کوشد به این پرسش پاسخ گوید که «چرا فعالیت های زنان چپ گرا در جنبشِ زنانِ ایران، در این برهه ی زمانی شکست خورد؟» برای ریشه یابیِ این رخداد، از نظریه ی کارکردگراییِ پارسونز استفاده شده است. مدعای این پژوهش چنین است که: سازمان های چپ گرای فعال در جنبشِ زنانِ ایران، به دلیل مطابقت نداشتن با فرهنگ اجتماعی ایران، دنبال نکردن اهداف اولیه (کسب حقوق زنان) و پایدار نبودن شکست خوردند. نتیجه ی بررسی ها نشان می دهد که گروه های زنانِ چپِ فعال در جنبش زنان ایران، در دوره ی پهلوی دوم، به علت وابستگی به احزاب چپ، به ویژه حزب توده صدمات بسیاری دیدند و مشکلاتی که ستون های حزب توده را به لرزه درآورد، سازمان های زنانِ وابسته به این حزب را هم گرفتار کرد و به شکست فعالیت های آنها در جریان جنبشِ زنانِ ایران منجر شد.

نقد و بررسی ماده 1130 ق.م. ماده 1130 پیشین قانون مدنی مصوب 1314، سه علت را برای طلاق به درخواست زن ذکر کرده بود: 1- مواردی که شویر سایر حقوق واجبه زن را وفا نکند و اجبار او هم به ایفا ممکن نباشد. 2- سوء معاشرت شوهر به حدی که ادامه زندگانی زن را با او غیر قابل تحمل سازد. 3- در صورتی که به واسطه امراض مسری صعب العلاج، دوام زناشویی برای زن قابل مخاطره باشد.

زمینه و اهداف: افزایش سن ازدواج دختران از زمره تحولاتی است که در نتیجه تغییرات کلان در سطح جامعه حادث شده است. پدیده افزایش سن و در ادامه بروز تجرد در دختران باعث نابسامانی هایی چون آسیب های روانی می شود. این تحقیق با هدف مقایسه نیمرخ آسیب های روانی دختران مجرد با زنان متاهل انجام شده است. برای این منظور240 نفر از زنان مجرد و متاهل30 تا 45ساله شاغل در معاونت های بهداشتی ودرمانی دانشگاه علوم پزشکی شهر تبریز به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب وپرسشنامه SCl90-R راتکمیل نمودند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS وروش تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) تحلیل شد. یافته ها نش نشانگر این است بین دو گروه مورد مطالعه در مولفه افسردگی (05/0P< و969/6 =F) و نیز در مولفه حساسیت در روابط متقابل (05/ و993/7 =F) تفاوت معنادار وجود دارد. در مقایسه میانگین های بین دو گروه مجرد و متأهل، میانگین افسردگی در گروه مجردها نسبت به گروه متأهل بیشتر است (گروه مجرد07/1وگروه متاهل81/0) و نیز میانگین حساسیت در روابط متقابل در گروه مجرد نسبت به گروه متأهل بیشتر است (گروه مجرد91/0وگروه متاهل 67/0)، ولی در سایر مولفه های آسیب روانی در دو گروه تفاوت معنادار وجود ندارد. این تحقیق به طور معنی دار مشکلات روانی از جمله افسردگی و حساسیت در روابط متقابل در دختران مجرد را نشان داد که این امر ضرورت توجه روان شناسان و مشاوران خانواده و سایر متولیان مسائل خانواده را به این آسیب ها خاطر نشان می سازد.

مقاله ی حاضر حاصل یافته های پژوهشی است که به منظور بررسی بازنمایی رسانه های غربی از حجاب زن مسلمان از جنبه ی حقوقی و سیاسی انجام شده است. مسئله ی مهم در بازنمایی واقعیت توسط رسانه ها این است که یک رسانه هیچ گاه ابزار خنثی و یک میانجی بی طرف در ارائه ی تصویر به حساب نمی آید. رسانه متکی به زبان و معناست و زبان و معنا نیز در چارچوب گفتمان همواره متکی بر قدرت است. لذا بازنمایی حوادث توسط رسانه ها، بدون درنظر گرفتن جنبه ی اخلاقی آن سوگیری ایدئولوژیک دارد و در راستای تضعیف یا تثبیت قدرت و گفتمان ویژه ای گام برمی دارد. یافته ها نشان می دهد در کلیشه سازی رسانه ای غرب نسبت به حجاب شخصیت زن مسلمان محجبه به عنوان نماد ضد حقوق زن و سیاسی منفی جلوه داده می شود.

حجاب هر چند حائلی برای فرد محسوب می شود، اما به طور کلی چادری بسیار بزرگ برای جامعه و تداوم امنیت پایدار قلمداد می گردد. هر چه حجاب مبنایی برای گسترش عفاف و تحقق امنیت باشد، حجاب گریزی با نا امنی توافق حاصل می نماید. حجاب گریزی یکی از مشکلاتی است که راه حل فوری ندارد، یعنی نیاز به نهادینه کردن فرهنگی دارد. حجاب را در چارچوب تشدید مجازات عملیاتی کردن، نهادینه کردن اجباری است که تغییر ساختاری در این زمینه را به تاخیر خواهد انداخت. حجاب گریزی اگر گسترش یابد به بدحجابی و بی حجابی تبدیل می گردد که در نهایت با امنیت اجتماعی رابطه معکوسی خواهد یافت. براین اساس از مدلی علی با اشاره به چهار محیط اجتماعی بهره گرفته شده است. این چهار محیط عبارتند از: 1. محیط خانوادگی؛ 2. محیط تحمیلی؛ 3. محیط اتفاقی؛ 4. محیط انتخابی. مقاله حاضر جزء مطالعات توصیفی تحلیلی و در آن از روش تحقیق پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با توجه به حجم جامعه آماری،180 نفر تعیین گردیده است. از کل طیف محجبه تا بدحجاب که با شاخص 400 درصدی سنجیده شده است، 145% باحجاب متوسط، 136% بدحجاب و 119% افراد محجبه قرار گرفته اند. با استفاده از تکنیک تحلیل مسیر، تاثیر متغیر فقدان الگوهای عینی بر عامل مهندسی فرهنگی به طور مستقیم 232/0 و به طور غیرمستقیم 298/0 بوده که تاثیر کلی این شاخص برابر با 530% بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده وضعیت تاهل، سن، محل سکونت، محل تولد، سطح تحصیلات و... هیچگونه تاثیر قابل ملاحظه ای بر رعایت حجاب یا عدم آن نشان نداده اند و از سوی دیگر بین حجابی که واقعا در جامعه رعایت می شود و حجابی که زنان و دختران دوست دارند داشته باشند، شکافی عمیق در حال به وجود آمدن است.

عوامل بسیاری در ایجاد نابرابری آموزشی دخالت دارد که از جمله ی آن ها می توان به جنگ، فقر،نژادپرستی، کش مکش های داخلی و سیاست های غلط آموزشی اشاره کرد. محرومیت از آموزش، هنگامی که دختران به طور خاص مورد توجه قرار می گیرند، وضع اسفناکی به خود می گیرد، زیرا عامل بازدارنده ی دیگری به نام جنسیت مطرح می شود که تحت تأثیر عوامل فرهنگی و باورهای منفی درباره ی دختران، تبعیض آموزشی مضاعفی را علیه آنان رقم می زند. در پژوهش حاضر که توصیفی - تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز آن به روش کتاب خانه ئی جمع آوری شده است، به دلیل نقش غیر قابل تردید آموزش زنان بر توسعه ی کشور، سعی شده است وضعیت آموزش دختران کشورمان به لحاظ کمی و کیفی واکاوی شود، تا از این راه زمینه های نابرابری آموزشی بر اساس جنسیت و علل و عوامل این نابرابری ها مورد شناسایی قرار گیرد و راه کارهایی برای رفع معضلات و تنگناهای موجود ارائه شود.