درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله حاضر برگرفته از نتایج یک تحقیق تجربی درباره پیامدهای اجتماعی تحصیلات عالی در زنان شهر تهران است. در چند دهه گذشته زنان در ایران تحرک فرهنگی و آموزشی بارزی را تجربه کرده اند؛ به طوری که فقط در بخش آموزش عالی شاهد افزایش چشمگیر حضور زنان بوده ایم. ارتقای سطح تحصیلات زنان آثار و نتایج متعددی بر روابط، شرایط و موقعیت های اجتماعی-اقتصادی آنان در جامعه داشته و در مقابل منشا تغییرات و تحولاتی در روابط آنان با محیط اجتماعی شده است.در تحقیق حاضر تاکید عمده بر تاثیرات تحصیلات عالی در زنان بر سن ازدواج، میزان باروری، کنترل خشونت خانگی، احساس خود اثربخشی، مشارکت اجتماعی و فرصت های اشتغال در خارج از خانه بوده است.روش تحقیق در مطالعه حاضر از نوع توصیفی و مبتنی بر پیمایش است. از این منظر تحقیق از نوع همبستگی علی و پس رویدادی است.جامعه تحت مطالعه را زنان 18 تا 60 سال شهر تهران تشکیل می دهند که بر اساس سرشماری سال 1385 حدود 2730275 نفر است. نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران با احتساب دقت احتمالی 5 درصد حدود 384 نفر محاسبه شده است که با استعانت از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای(pps) انتخاب شده است.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهد که:با برخورداری زنان از تحصیلات عالی، سن ازدواج در آنان افزایش پیدا کرده و در مقابل میزان باروری آنان کاهش پیدا می کند، هم چنین میزان کنترل آنان بر خشونت خانگی افزایش می یابد، میزان مشارکت آنان در فراشدهای اجتماعی ارتقا پیدا می کند و بالاخره با افزایش سطح تحصیلات عالی، فرصت های بیش تری برای اشتغال در محیط خارج از خانه برای آنان فراهم می شود. با این توصیف نتایج تحقیق تفاوت معناداری را میان دو گروه از زنان دارای تحصیلات عالی و فاقد تحصیلات عالی از حیث شیوه های فرزندپروری و میزان مشارکت در فرایند تصمیم گیری های مربوط به امور خانه و خانواده نشان نداد.

پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه دو نسل از زنان ایرانی از نظر قرارگیری در انواع منزلت های هویت شغلی (هویت موفق، هویت بحران زده، هویت سردرگم و هویت دنباله رو) می پردازد. روش مطالعه، روشی توصیفی است و جامعه مورد پژوهش کلیه دانشجویان دختر دانشگاه علامه طباطبایی و مادران آن ها است. نمونه انتخابی به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای صورت گرفته است. به این منظور از بین کلیه دانشکده ها به صورت تصادفی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی و سپس از بین کلیه رشته ها، رشته تکنولوژی آموزشی و سپس سه کلاس به صورت اتفاقی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه باز پاسخ محقق ساخته می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا، آزمون حقیقی فیشر و نرم افزار spss انجام شد. نتایج یافته ها نشان از آن است که بین دو گروه مورد مطالعه از نظر قرارگیری در انواع منزلت های هویت شغلی تفاوت معناداری مشاهده شده است

قبـل از اسلام در منطقه جزیزﺓ العرب همانند سایر مناطق ، نگرش منفی به زن نگـاه غالب بوده است. اسلام این نگاه را متحول کرد. خلقت یکسان زن ومرد در گفتمان قرآن، تساوی آن ها را در کسب ارزش های معنوی وعدم تفاوت در مشارکت اجتماعی زن ومرد را به دنبـال داشت. این بینش در گفتمان نبوی با حضور زن در اجتماعات دینی و در عرصه ی علم آموزی و مشارکت در امور جنبه ی عینی و عملی به خود گرفت. با رحلت پیامبـر(ص) اراده ی جامعه ی اسلامی بر این اندیشه استوار شد که گفتمان اسلام در باب زن در حاشیه قرار گیرد. نگارنده بر آن است که عناصر ادیان و اقوام دیگر از جمله عناصر فرهنگ یهود در تقویت این جریان و باز تولید نگاه جاهلی به زن تاثیر گذار بودند. فرهنگ یهود که در بر گیرنده ی شاخص های نگاه منفی به زن در بعد اجتماعی بود،بانگاه جاهلی در این زمینه هم سویی یافت . نتیجه مبین آن است که سیاست خلفا در فراهم کردن زمینه برای نفوذ و رواج عناصر فرهنگ یهود به وسیله احبار نو مسلمان و راویان آن ها منجر به ظهور احادیث و روایت های شدکه هر چند به نام احادیث اسلامی به فرهنگ اسلامی راه یافت ،اما در حقیقت چیزی جز بازتولید نگاه جاهلی به زن نبود. از این رو ،آگاهی از آموزه های اصیل اسلامی از آموزه های جاهلی بازتولید شده به نام اسلام از اهداف این پژوهش است.

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین نگرش دانشجویان دختر نسبت به خشونت بر ضدّ زنان است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسش نامه بوده است که پایایی (78/0) و اعتبار آن از طریق اعتبار سازه تأیید شده است. جامعة آماری تحقیق، متشکل از دانشجویان دختر دانشگاه مازندران بوده است. در مجموع 450 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب انتخاب شدند. چهارچوب نظری تحقیق، دیدگاه یادگیری اجتماعی بوده است. متغیرهای مستقل مدل تحلیلی که در پی تبیین متغیر وابسته (نگرش نسبت به خشونت بر ضدّ زنان) بوده اند، شامل جامعه پذیرشدن با نقش های جنسیتی، تشویق و تنبیه متفاوت، مشاهده روابط خشونت آمیز، تجربة خشونت و تقلید از والد هم جنس بوده است. بر اساس تحلیل داده های تحقیق، تمامی فرضیه های نه گانه تحقیق تأیید شدند. از میان پنج متغیر مستقل، متغیر تجربه خشونت (47/0) قوی ترین و مهم ترین پیش بینی کننده (مستقیم) نگرش نسبت به خشونت علیه زنان است. بعد از آن به ترتیب متغیر های جامعه پذیری (23/0)، مشاهده خشونت (22/0)، الگوی پاداش و تنبیه (14/0) و تقلید (11/0) بیشترین تأثیر را بر نگرش نسبت به خشونت بر ضدّ زنان داشته اند.