زینب صدیقی

مقدمه: کتابخانه های دیجیتال با هدف ارائه خدمات به تمامی مراجعان به وجود آمده اند. یک گروه از کاربران نیازمند دریافت خدمات، افراد دارای آسیب بینایی هستند. هدف این پژوهش آشنایی با انواع خدمات کتابخانه های دیجیتال ارائه دهنده خدمات به نابینایان و کم بینایان و بررسی میزان رعایت این معیارها در کتابخانه های دیجیتال مورد مطالعه، بوده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایش توصیفی و پژوهش کتابخانه ای است. با بررسی متون و منابع مرتبط، مؤلفه هایی برای ارزیابی خدمات ارائه شده به کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان در قالب سیاهه وارسی، متشکل از دو بخش حاوی مؤلفه های مربوط به بخش «منابع» (۲۲ مؤلفه) و بخش «امکانات و تسهیلات» (۲۴ مؤلفه) تهیه شد. سپس برای هر یک از کتابخانه های مورد بررسی، سیاهه وارسی ای تکمیل گردید. داده های حاصل، پس از استخراج از سیاهه وارسی، با استفاده از نرم افزار آماری ۱۷SPSS مورد تجزیه وتحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: از بین کتابخانه های مورد بررسی، دو کتابخانه «سازمان ملی نابینایان کانادا» و «کتابخانه نابینایان هلند» بیشترین و «کتابخانه هند (کتابخانه کتب بریل برخط)» و «کتابخانه کنگره (خدمات کتابخانه ملی برای نابینایان و معلولین جسمی)» کمترین میزان ارائه منابع به نابینایان و کم بینایان را به خود اختصاص می دهند. در بین منابع نیز «کتاب بریل» (با استفاده در ۱۵ کتابخانه)، «کتاب الکترونیکی» (با استفاده در ۱۳ کتابخانه) و «کتاب درشت خط» و «کتاب دیجیتال گویا» (هر یک با استفاده در ۱۲ کتابخانه)، بیشترین میزان ارائه را در کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان به خود اختصاص داده اند. همچنین یافته ها نشان داد که مؤلفه «عدم استفاده از جداول بدون عنوان»، با استفاده در ۱۶ کتابخانه بیشترین و «پشتیبانی از صفحه کلید بریل»، کمترین میزان استفاده را داشته است. در بین کتابخانه های مورد بررسی نیز، کتابخانه «سازمان ملی نابینایان کانادا» بیشترین و «کتابخانه کنگره (خدمات کتابخانه ملی برای نابینایان و معلولین جسمی)» کمترین میزان استفاده از امکانات و تسهیلات را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه های مورد بررسی کمتر از ۵۰ درصد خدمات و منابع مورد انتظار را در کتابخانه خود ارائه داده اند. بنابراین می توان چنین استنباط نمود که با وجود اینکه کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان گام های اولیه را در جهت ارائه خدمات و منابع به کاربران برداشته اند؛ اما تا رسیدن به حد کمال فاصله بسیار دارند. با توجه به این که افراد دارای آسیب بینایی قشر وسیعی از مردم جهان را تشکیل می دهند، نمی توان نیازهای اطلاعاتی آنها را نادیده گرفت. بنابراین لازم است کتابخانه ها به منظور ارائه خدمات هر چه بیشتر به کاربران خود همگام با فناوری های نوین قدم برداشته و به پیش روند. میزان خدمات ارائه شده در کتابخانه نه تنها می تواند معیاری برای اندازه گیری سطح خدمات کتابخانه باشد، بلکه می تواند معیاری برای اندازه گیری سطح تمدن اجتماعی یک جامعه نیز باشد.

هدف: این پژوهش با هدف درک میزان علاقه به موضوع سایبرنتیک در سطح بین المللی در بازه زمانی 16 ساله (1995 – 2011) صورت گرفته است تا دریابد که آیا موضوع سایبرنتیک از الگوی مدیریت مد زودگذر پیروی می کند یا خیر.   روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، پیمایش توصیفی است؛ بدین منظور، پس از شناسایی و انتخاب کلیدواژه های این حوزه به کمک منابع اطلاعاتی مختلف، کار جست وجوی پیشرفته واژه های گزینش شده در پایگاه اطلاعاتی «امرالد» و «وایلی» انجام و تعداد انتشارات صورت گرفته در هر سال بر مبنای عنوان، چکیده و کلیدواژه، استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: یافته های به دست آمده از پژوهش نشان داد که بیشترین تعداد مقالات در موضوع سایبرنتیک در اواخر دهه 90 در پایگاه اطلاعاتی امرالد منتشر گردیده و از آن زمان تاکنون نیز روند صعودی را در پیش گرفته است. پایگاه وایلی نیز نتایج مشابهی را نشان داد. بنابراین در اوایل قرن 20 شاهد رشد روزافزون انتشارات مرتبط با این موضوع هستیم که این مسئله، پیروی سایبرنتیک از الگوی مدیریت مد را به چالش می کشد. بدین مفهوم که علاقه به این موضوع از الگوی نوسانات زنگی شکلآبراهامسون که نشان دهنده مدیریت مد زودگذر است پیروی نمی کند.   نتیجه گیری: بنابر نتایج حاصل، میزان علاقه به موضوع سایبرنتیک از الگوی نوسانات زنگی شکل که نشان دهنده مدیریت مد است، پیروی نمی کند و با توجه به افزایش تعداد مقالات در موضوع سایبرنتیک و به دنبال آن افزوده شدن تعداد مجلات تخصصی در این زمینه موضوعی، احتمال نهادینه شدن سایبرنتیک به عنوان یک رشته دانشگاهی، برای آینده قابل پیش بینی وجود خواهد داشت.

معماری به مثابه هنری که تداعی گر عبودیت و توسعه بندگی است، از گذشته جایگاه وحدت و یکپارچگی و وجه تمایز فرهنگ اسلامی ایرانی بوده است. این هنر، اما، با ورود مدرنیته از آماج آن محفوظ نمانده و دستخوش تغییر های محسوس شد. پیامد معماری مدرن مبتنی بر نگرش های راسیونالیسم و پوزیتیویسم، فضاهای تهی و خالی از روح است که گرچه به مدد بالاترین امکانات علمی و فناوری موجودیت یافته، اما گویی هنوز در انتظار نفس مسیحایی است که در آنها روحی بدمد. هستی انسان در ماهیت فضایی و موجودیتش، موجودیتی در جهان و درهم تنیده با آن است؛ لذا، زیست جهان جغرافیایی به خصوص جنبه های فضایی آن، اساس زیست جهان اجتماعی است. انسان با ادراک انفسی فضا به یک «این همانی با فضا» می رسد و هویت خود را در آیینه فضای پیرامونش می بیند. باتوجه به تأثیر های فضا بر نوع ادراک انسانی و غنای معماری ایرانی اسلامی ازیک سو و تحول های مدرن معماری معاصر ایران ازسوی دیگر، مقاله حاضر با مطالعه موردی «خانه عباسیان» به منزله محیطی با عناصر متمایزکننده سبک معماری ایرانی اسلامی و به مدد روش پدیدارشناسی و شیوه های آن ازجمله بررسی اسناد، مصاحبه و مشاهده مشارکتی، ادراک بازدیدکنندگان این خانه را به مثابه کنشگران بررسی انسان شناختی کرده است. ادراک حس آرامش در خانه، ادراک حس معنویت نسبت به سقف های گنبدی، دریافت قابلیت های مکانی خانه در جهت خلوت گزینی، ابراز علاقه مندی به سبک معماری خانه و توانایی کنشگر معاصر بر رمزگشایی از اصل حجاب، نمونه هایی از نتایج تحقیق است

معماری به مثابه هنری که تداعی گر عبودیت و توسعة بندگی است، از گذشته جایگاه وحدت و یکپارچگی و وجه تمایز فرهنگ اسلامی ایرانی بوده است. این هنر، اما، با ورود مدرنیته از آماج آن محفوظ نمانده و دستخوش تغییر های محسوس شد. پیامد معماری مدرن مبتنی بر نگرش های راسیونالیسم و پوزیتیویسم، فضاهای تهی و خالی از روح است که گرچه به مدد بالاترین امکانات علمی و فناوری موجودیت یافته، اما گویی هنوز در انتظار نفس مسیحایی است که در آنها روحی بدمد. هستی انسان در ماهیت فضایی و موجودیتش، موجودیتی در جهان و درهم تنیده با آن است؛ لذا، زیست جهان جغرافیایی به خصوص جنبه های فضایی آن، اساس زیست جهان اجتماعی است. انسان با ادراک انفسی فضا به یک «این همانی با فضا» می رسد و هویت خود را در آیینة فضای پیرامونش می بیند. باتوجه به تأثیر های فضا بر نوع ادراک انسانی و غنای معماری ایرانی اسلامی ازیک سو و تحول های مدرن معماری معاصر ایران ازسوی دیگر، مقالة حاضر با مطالعة موردی «خانة عباسیان» به منزله محیطی با عناصر متمایزکنندة سبک معماری ایرانی اسلامی و به مدد روش پدیدارشناسی و شیوه های آن ازجمله بررسی اسناد، مصاحبه و مشاهدة مشارکتی، ادراک بازدیدکنندگان این خانه را به مثابه کنشگران بررسی انسان شناختی کرده است. ادراک حس آرامش در خانه، ادراک حس معنویت نسبت به سقف های گنبدی، دریافت قابلیت های مکانی خانه در جهت خلوت گزینی، ابراز علاقه مندی به سبک معماری خانه و توانایی کنشگر معاصر بر رمزگشایی از اصل حجاب، نمونه هایی از نتایج تحقیق است.

هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت مقاله های فصلنامه «مطالعات انقلاب اسلامی» است. روش تحقیق پژوهش حاضر تحلیل استنادی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها نشان داد که در 22 شماره این مجله، 199 مقاله منتشر شد که کل مقاله ها تألیفی و یکی از مقاله ها به زبان انگلیسی چاپ شده است. 97 عنوان مقاله به صورت گروهی و مابقی به شکل فردی ارائه شده است. مجموع کل استنادات 6141 و میانگین استنادات برای هر مقاله و هر شماره به ترتیب 85/30 و 13/279 است. کتاب ها با 4415 استناد و منابع انگلیسی زبان با 1144 استناد، بالاتر از سایر منابع قرار گرفتند. از بین کتب استناد شده، 7/90 درصد به صورت فردی و 29/9 درصد گروهی است. همچنین در بین مجلات استناد شده 04/82 درصد به شکل فردی و 95/17 درصد گروهی بودند. در بین منابع استناد شده فارسی 33/78% از کتب، تألیفی و 66/21% ترجمه بود. همین طور در مورد مجلات نیز 72/88% (771) مورد از مقالات مجلات فارسی، تألیفی و 27/11% ترجمه بوده است.