فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۲۲۱ تا ۱۱٬۲۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
امام رضا (ع) نماد فضیلتها
طبقه بندی آموزه های اعتقادی در دوره های مختلف کلام اسلامی
حوزه های تخصصی:
علم کلام در جهت فهم، تبیین، توجیه و دفاع از تعالیم دینی شکل گرفته است. متکلم نقش واسطه میان نصوص دینی و ذهن و زبان مخاطبان را بر عهده داشته و غالباً همگام و همراه با تحولات زمانه و زمینه، تغییراتی در مفهوم سازی و بهره جویی از دستگاه های مفهومی موجود ایجاد کرده است. به موازات تطور و تحول در علم کلام، طبقه بندی تعالیم دینی به طور عام و آموزه های اعتقادی به طور خاص نیز دچار تحول شده است. گرچه لزوماً این تحول به معنای کامل شدن و دقیق تر شدن نبوده است، ولی بیشتر، سمت و سوی دقت در روش شناسی و عمق در محتوا را پی میگرفته است. به هر میزان که در روش شناسیها دقت بیشتر صورت گرفته، محتوا دچار تحول شده و طبقه بندی ارائه شده از تعالیم دینی نیز عینیتر شده است. طبقه بندیهای جدید ارائه شده از تعالیم دینی در بستر دانش تفسیر قرآن کریم و دانش کلام، به تدریج جایگاه خویش را در هندسة معرفت دینی بازیافته و سهم مؤثری در بازسازی، نوسازی و تنسیق دانش کلام ایفا خواهد کرد. این نوشتار گزارشی از تطورات دانش کلام در عرصة روش شناسی و طبقه بندی تعالیم دینی، فراروی خواننده ارجمند قرار میدهد.
دلیل افتراض: گزارش و سنجش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دلیل افتراض یکی از پرکاربردترین روش های منطق سنتی است که منطق دانان مسلمان درباره ی ساختار و چیستی آن هم رای نیستند. از یک سوی، سهروردی و فخر رازی آن را گونه ای از قیاس شکل سوم به شمار آورده اند، و از سوی دیگر، خواجه نصیر، نه تنها آن را قیاس شکل سوم نمی داند، بلکه یک سره آن را از قلمرو قیاس بیرون کرده است. نگارنده در این جستار، پس از گزارش دیدگاه این سه منطق دان، به سنجش رای خواجه نصیر پرداخته است.
باورهای عامیانه ی طبی در پاره ای از متون ادبی
حوزه های تخصصی:
بررسی مصادیق باورهای عامیانه ی طبی در ادبیات فارسی و گره گشایی از مشکلات و دشواری های نهفته در ادبیات و عبارات متون ادبی ، محور اصلی این مقاله است . نخست ، اسباب و عوامل بیماری ها در نزد اقوام و ملل مختلف ، در سده های پیشین بر شمرده شد و مطالبی در باره ی عواملی چون : قهر و خشم خدایان ، حلول ارواح خبیث در کالبد آدمیان و سحر و جادو نگاشته شد ؛ سپس بعضی از موضوعات طبی از قبیل : اختلاج ، استخوان سوخته ، ام الصبیان ، بلادر ، دیوانگی و فصد که پاره ای از باورهای عامیانه را به خود اختصاص داده اند ، مورد تحلیل و توجیه قرار گرفته اند ...
سبک زندگی ائمه (ع) در امور معیشتی و بازتاب آن در زندگی اجتماعی شیعیان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
این نوشتار می کوشد با استناد به داده های موجود در گزیدة منابع شیعی، پس از ارائة گزارشی از دیدگاه و رفتار عملی ائمه: در امور معیشتی، بازتاب آن را در زندگی اجتماعی شیعیان در عصر حضور بکاود. این مقاله نشان می دهد ائمه: برای تبیین بعد نظری سبک زندگی در امور معیشتی، حداقل بر شش محور نگاه مثبت نگر به دنیا و بهره جستن از آن برای اهداف والا، تبیین سیره انبیا و اولیای الهی در اهتمام به تأمین معاش، برحذر داشتن از سستی و کسالت، اصلاح معنای زهد در دیدگاه عمومی جامعه تأکید می کردند. این سبک زندگی، حیات اجتماعی شیعیان عصر حضور را تحت تأثیر قرار داده بود و بازتاب نگرش و رفتار معصومان در زندگی عادی شیعیان و در مواردی چون حضور فعال در مشاغل متنوع، برخورداری از مهارت های شغلی و اهتمام هم زمان به کار و علم آموزی دیده می شود.
نقد و بررسی «اشتراط ضمان در اجاره» در پرتو دیدگاه امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تمام فقیهان در این مسأله اتفاق نظر دارند که عین مستأجره نزد مستأجر امانت است و در صورت تلف یا عیب عین مستأجره او ضامن نخواهد بود، مگر اینکه افراط یا تفریط کرده باشد. و همانطور که صاحب جواهر این نکته را بیان می کند در این مسأله بین فقیهان اجماع وجود دارد. اما در صورتی که شرط ضمان در عقد اجاره صورت گیرد آیا باز حکم، عدم ضمان مستأجر است یا خیر؟ در اینجا میان فقیهان اختلافی وجود دارد. مشهور بین فقها آن است که شرط ضمان در اجاره صحیح نیست ولی بعضی از بزرگان همچون سید مرتضی و محقق اردبیلی و صاحب ریاض و همچنین صاحب عروه شرط ضمان در اجاره را هم صحیح دانسته اند. گروهی از این فقیهان با قیاس اجاره به عاریه، شرط ضمان مستأجر را صحیح دانسته و بر اساس «المؤمنون عند شروطهم» شرط را لازم الاجرا دانسته اند. چون در باب عاریه شرط ضمان صحیح دانسته شده است، لکن فقهای دیگر می گویند: در باب عاریه نیز حکم برخلاف قاعده است و آن نیز به دلیل ورود حدیث خاصی است وگرنه قیاس در مذهب ما جایز نیست. در این مسأله نظر امام هم موافق با صاحب عروه، مخالف مشهور است که شرط ضمان در اجاره را صحیح دانسته و حکم به صحت شرط ضمان در اجاره می کند. در مقابل محقق خویی و صاحب المستمسک موافق با مشهور بوده و شرط ضمان در عین مستأجره را صحیح نمی دانند.
تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای (چیستی و چگونگی تکامل تمدنی جمهوری اسلامی ایران)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۷۴)
198 - 237
حوزه های تخصصی:
بسیاری از اندیشمندان و شخصیت های علمی و فکری جهان، بر این عقیده اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و فراتر از آن مسائل جهان اسلام، اندیشه ها و دیدگاه های ایشان در موضوع تمدن نوین اسلامی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله کوشیده ایم با استناد به بیانات و سخنرانی های ایشان در دوره زمانی سال های 1368 تا 1394 و با بهره گیری از روش مفهوم سازی بنیادی، «هندسه کلان اندیشه تمدنی» ایشان را استخراج و توصیف کنیم. اگرچه بی تردید هرکدام از مقوله های مفهومی اشاره شده در این نوشتار به تنهایی ظرفیت بررسی ها و نگارش های جداگانه دارند، این مقاله بر ساختار کلی و رئوس اصلی تشکیل دهنده اندیشه تمدنی آیت الله خامنه ای متمرکز شده است. از این رو، سه بخش اصلی مقاله عبارتند از: (1) بررسی امکان یا امتناع تمدن نوین اسلامی؛ (2) مفهوم شناسی (چیستی) تمدن نوین اسلامی؛ (3) ایجاد و تکوین تمدن نوین اسلامی. در بخش سوم که به چگونگی رسیدن به تمدن اسلامی می پردازد، مقوله های زیر بررسی شده اند: الف) پیش نیازهای شکل گیری تمدن اسلامی؛ ب) مراحل تکوین تمدن اسلامی؛ ج) الزامات رسیدن به تمدن اسلامی. گفتنی است به دلیل ویژگی عینیت گرایانه اندیشه تمدنی آیت الله خامنه ای، مباحث این مقاله، ماهیت انضمامیِ ناظر به حرکت تمدنی جمهوری اسلامی ایران را نیز دارد.
انسان و جهان آینده
نگاهى به احوال و آثا رجلال الدین عبدالرحمن سیوطى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جلال الدین عبدالرحمن سیوطى از علماء و نویسندگان بزرگ عصر ممالیک و از پیشتازان عرصه تألیف و یکى از پر اثرترین نویسندگان اسلامى است، تعداد آثار او را بیش از 500 اثر ذکرکرده اند، در اکثر زمینه هاى دینى و ادبى آثار مهمى بر جاى نهاده است. کتابهاى او در موضوعات تفسیر و علوم قرآن، حدیث، فقه, علوم عربى ) لغت، صرف، نحو، معانى و بیان) تاریخ و طبقات و... مى باشد. در مقامه نویسى نیز دستى داشته و حدود 25 مقامه از او به یادگار مانده است. از مهمترین آثار او الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، الاتقان فى علوم الـقرآن، الجامع الصغیر فى الحدیث البشیر النذیر، المزهر فى علوم اللغة و انواعها، الاقتراح فى اصول النحو و تاریخ الخلفاء مى باشد. در اواخر عمر عزلت گزیده و ترک تدریس و افتاء نموده است و پس از 62 سال عمر پربار در سال 911ه. ق در قاهره بدرود حیات گفت.
سیمای ویژگیهای انسان مطلوب از دیدگاه تربیتی اسلام
حوزه های تخصصی:
بررسی ویژگی های انسان مطلوب و ارایه الگویی برای آن، یکی از اساسی ترین گام های طراحی برنامة تربیتی کارآمد است، چرا که غایت اصلی آموزش و پرورش تربیت انسان مطلوب است. از آنجا که انسان مطلوب هر فرهنگ و مکتبی با انسان مطلوب دیگر فرهنگ ها متفاوت است، ضروری است پیروان هر مکتب و فرهنگی برای تدوین نظام تربیتی کارآمد و مطلوب خود، در مرحلة اول به ترسیم سیمای انسان مطلوب فرهنگ خود بپردازند. این مقاله بر آن است شمایی کلی از ویژگی های انسان مطلوب در اسلام را ترسیم کند. برای دستیابی به این هدف، نخست هدف غایی پرورش انسان از دیدگاه اسلام را بررسی و در ادامه مراحل رشد و تکامل انسان در مسیر رسیدن به هدف غایی مورد نظر را ترسیم و در پایان ویژگیهای اعتقادی، اخلاقی و عبادی دانش آموزان در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را بیان کرده است.
تحلیل ابعاد تأثیرگذاری لقمه حرام در شخصیت انسان با تأکید بر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰
107-126
حوزه های تخصصی:
بررسی عوامل مؤثر در شکل گیری شخصیت انسان ازجمله مسائل مهم و کلیدی در حوزه علوم تربیتی و روان شناسی و نیز در نگاه آیات و روایات است. در این میان نقش تغذیه جسمی انسان و تأثیر جدی آن بر بعد شخصیتی و روانی جای مداقّه و بررسی بیشتری دارد. این پژوهش ضمن بررسی اهمیت لقمه از نگاه آیات و روایات، به بررسی تأثیر حرام یا حلال بودن آن در شکل گیری و رشد شخصیت انسان می پردازد. بررسی آیات و روایات نشان می دهد که ازجمله مهم ترین روزنه های ورود شیطان و اخلال در شخصیت انسانی، حرام نمودن و یا حداقل شبهه دارکردن لقمه است. بنابراین انسان باید نقش لقمه را در مقایسه با سایر عوامل جدی تر بنگرد. پژوهش حاضر در بردارنده این نتایج شد که تأثیرگذاری لقمه حرام از سه جهت در شخصیت انسان حائز اهمیت است: الف) بعد معرفتی انسان و مانعیت در شناخت صحیح؛ ب) در قلب و روان انسان به صورت تاریک شدن، مهرخوردن و حتی مرگ قلب؛ ج) در رفتار به صورت تغییر شخصیت انسانی و تبدیل آن به حیوانیت و سبعیت. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است.
بررسی فقهی حکم زنده شدن اعدامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زنده شدن فرد اعدامی به ندرت اتفاق می افتد. با وجود این، تکرار حکم اعدام یا عدم آن در مورد چنین فردی امر پیچیده و حساسی است. قتل یک انسان بی گناه برابر قتل نوع انسان محسوب شده و نیز حیات یک انسان، مانند حیات نوع بشریت است. برخی از فقهای عظام در این مورد به بقای حد و قصاص حکم داده اند، زیرا حکم صادره در مورد چنین فردی، اعدام است و مسمای این حکم زمانی محقق می شود که عدم حیات و مرگ او حاصل شود. همچنین در روایت صحیحه ای از امام علی (ع) در مورد حکم سنگسار فردی که هنوز رمقی در او باقی مانده بود، امام (ع) به سنگسار مجدد مجرم حکم کرده اند. در این مورد نیز با باقی ماندن حیات مجرم، اعدام باید مجدداً اجرا شود. در این مقاله روایت ابان بن عثمان، عدم تکرار حد رجم در صورت فرار، شرط اعتدا به مثل در قصاص و قاعده درء نیز به عنوان ادله منع تکرار حکم اعدام، نقد و بررسی خواهند شد.