فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۷۶۱ تا ۱۵٬۷۸۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۷۶۱.

بررسی رابطه بین سرمایه های روانشناختی ونماز

نویسنده:

کلید واژه ها: سرمایه های روانشناختی خوش بینی امید خودکارآمدی تاب آوری نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۵۹۴
در سالهای اخیر توجه روانشناسان به مقوله روانشناسی مثبت گرا جلب شده و در تمام حوزه های روانشناسی توانسته نظریات گران بهایی ارائه کند در بحث روانشناسی مثبت گرا مقوله سرمایه های روانشناختی انسان در کنار دیگر نیازهای انسان مورد بحث قرار گرفته است این سرمایه ها عبارتند از: خود کار آمدی یا اعتماد به نفس ،امیدواری،خوش بینی وتاب آوری می باشد. در این پژوهش سعی شده تا رابطه این چهار مولفه با نمازوتاثیری را که نمازازنظر روانی روی چهار مولفه مذکور می گذارد را موردبررسی قرار داد.از آنجا که نماز،عالی ترین روش نزدیکی وقرب به سوی معبود است دارای اثرات مختلفی خواهد بود که نیاز به پژوهش دارند یکی از این اثرات آرامش روانی است که در پی داردکه این آرامش باعث بهزیستی روانی افراد می شود که این بهزیستی روانی در کنار سرمایه های روانشناختی محقق خواهد شد.این امر نشان دهنده اهمیت این مقوله در روند زندگی انسان می باشد که در این مقاله مفصل به آن اشاره خواهد شد.نماز به عنوان یکی از مهمترین فرایض دینی،نقطه اوج عبادت است رابطه معنی دار با سرمایه های روانشناختی دارد.انجام فعالیتهای مذهبی به ویژه نماز امید به زندگی را افزایش ،خوش بینی وخودکارآمدی را بالا برده وبرای غلبه برسختی ها تاب آوری را افزایش داده وسازگاری را در پی خواهد داشت .
۱۵۷۶۲.

نماز؛ تعالی فردی و اجتماعی در پرتو نگاه قرآن و عرفان

کلید واژه ها: نماز تعالی فردی تعالی اجتماعی قرآن عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۳۲۵
این نوشته پرتوی است از در مصادیق تعالی در نماز، با جرعه نوشی از (شراب طهوری) که راه نیل به آن فاسجدله(انسان/۲۶) و با سیری در اشعار و بهره ای از نورانیت آیات و روایات، سراغ جلوه هایی از تعالی فردی و اجتماعی در نماز را گرفته، با مختصر پرداختی به عنصر زکات و جوانب طراوت آفرین آن و نیم نگاهی به فواید بی کرانه ی اقیانوس مواج نماز جماعت برای برخورداری از ظرفیتهای مقدس و متعالی آن را. تعالی در نماز بلند پایگی است، بالا رفتن و اوج گرفتن است اما نه هر بالائی، بلکه تقرب و نزدیک شدن به خداست. اولین واجب در نماز که (نیت) یعنی تعیین هسته ی مرکزی عمل است، با کلمه مبارکه (قربة الی الله) زینت می یابد. قرب، نی بالانه پستی جستن است؛ قرب حق از حبس هستی رستن است (مثنوی مولوی).پس در همان قدم اول، مقصد مشخص است، همانطور که در آوای ملکوتی اذان می شویم، (آمد ندا از آسمان جان را که بازآ، الصلاه) دعوتی جانانه با نغمه ای عرشی که: (خیزید عاشقان که سوی آسمان رویم)(کلیات شمس). حضرت امام خمینی (ره) در استحباب افزودن ۶ تکبیربر تکبیره الاحرام در تحریر الوسیله می فرمایند: (پس بگوید "وجهت وجهی للذی فطرالسموات (۷۹/ انعام)" پس از آن قرائت را شروع کند) یعنی توجه محض به خالق آسمانها . چه حقیقت دل انگیز و چه معنویت روح نوازی از تعالی در گام آغازین معراج مومن موج می زند. رویم به خداست همان بلند بالائی که رب بزرگ جهانها با همه جلال و عظمتش ،و رب من است، ربی الاعلی؛ و با این تکبیر در لحظه ی آغاز محرم میشوی و به حریم حرم راه می یابی بالا میروی، نزدیک میشوی و متصل می گردی بسان قطره ای که به اقیانوس می پیوندد.
۱۵۷۶۳.

نقش نماز و دعا در تقویت بهداشت روانی

کلید واژه ها: اسلام نماز دعا بهداشت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴۴ تعداد دانلود : ۱۹۲۲
آگاهی از عواملی که به ارتقای سلامت انسان کمک می کند ، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بر مبنای این آگاهی آدمی می تواند از هر عامل مخرب ، سلامت و شادابی خود را برهاند و همواره جسم و روانی برخوردار از تعادل و سلامت و همراه با شادابی واقعی داشته باشد . آن چه در اسلام بر آن تأکید شده این است که انسان نباید با رفتارهای خود زمینه گرفتار شدن در دام بیماری های روانی را فراهم کند .پژوهش های زیادی نشان داده اند نماز و دعا می تواند مسائل و مشکلات روحی و روانی انسان را کاهش دهد. علت تأکید اسلام بر ذکر پیوسته ی خداوند ، این است که انسان در خلال زندگی دنیوی ، لحظه به لحظه ممکن است استرس ها و فشارهای روانی گوناگونی را تجربه کند ، که غلبه بر آن ها به تدریج از قدرت روحی و روانی انسان کاسته و زمینه را برای ایجاد بیماری های خطرناک روانی و گاه جسمی فراهم می سازد . بنابراین انسان باید با ارتباط دادن خویش به منبع و سرچشمه ی هستی و استمداد قلبی از او و در سایه ی دعا و نیایش پیوسته بر قدرت روحی و روانی خود بیفزاید . بنابراین باید تمامی اوامر و نواهی خداوند را درتقویت بهداشت روان همواره نصب العین خود قراردهیم وبرای اجرای آن از خداوند استمداد جوییم . روش تحقیق از نوع کتابخانه ای با مراجعه به آیات قرآن ، تفاسیر و روان شناسان بهداشت روان به تحلیل و توصیف آن پرداخته شده است.
۱۵۷۶۴.

بررسی و نقد انگاره برتری ذاتی بنی اسرائیل بر اساس مطالعه تطبیقی تفاسیر قرآن و تفاسیر عهد عتیق

کلید واژه ها: تفسیر قرآن مفسران عهدعتیق بنی اسرائیل برتری ذاتی تفضیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۲۳۱
تعابیری در آیات قرآن کریم و عهد عتیق یافت می شود که موهم برتری ذاتی قوم بنی اسرائیل است. پژوهش حاضر، با روش تحلیلی-تطبیقی این انگاره را با مستنداتی از تفاسیرقرآن و تفاسیر عهد عتیق، مورد بررسی و نقد، قرار گرفته است. مفسران عهد عتیق، در نقد این انگاره، به لغو برتری بنی اسرائیل پس از گوساله پرستی و درگیری یهود با پیامبران الهی، ناسازگاری آن با عقل، نامعلوم بودن ریشه این اعتقاد، غیرانسانی بودن تعصب برخی متون یهود بر نژادپرستی، اشاره کرده اند. مفسران قرآن کریم، نیز این انگاره را بر اساس ادله-ای همچون مشروط بودن برتری بنی اسرائیل به ایمان و پذیرش ولایت آل محمد(ص)، محدودیت زمانی و مکانی این برتری، تعارض آن با آیات خیریت و برتری امت حضرت محمد(ص)، متأخر بودن آیات برتری امت اسلام نسبت به آیات برتری بنی اسرائیل در ترتیب نزول و ضرورت فهم صحیح تفضیل به معنای «تخصیص نعمت های فراوان به این قوم، سرزنش های مکرر بنی اسرائیل درآیات قرآن، نقد و رد کرده اند. بدینسان آیات برگزیدگی و تفضیل قوم بنی اسرائیل، محدود به زمان خاص بوده و تداوم نیافته است.
۱۵۷۶۵.

ساختار سبع مثانیِ قرآن کریم(نظریه ای جدید در باب چینش سوره ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: چینش سوره ها تناسب سوره ها گروه سوره ها احزاب هفتگانه سور احزاب چهارگانه سور زوجیت سوره ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۳۲۸
مسأله ترتیب سوره ها در مصحف، یکی از مسائل مهم تفسیری و علوم قرآنی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دانشمندان علوم قرآنی و مفسران غالباً یا این چینش را ناشی از اجتهاد صحابه می دانند و یا صرفاً این چینش را چینشی توقیفی بر اساس طول سوره ها محسوب می کنند، در این میان برخی نیز توجه خود را به چینشی دیگر از سوره ها، یعنی چینش نزولی معطوف کرده اند. البته معدودی از دانشمندان علوم قرآنی و مفسران، علاوه بر باور به توقیفی بودن ترتیب سوره ها به حکیمانه بودن این چینش نیز اعتقاد داشته و در راستای تبیین حکمت چینش سوره ها، نظراتی را مطرح کرده اند. نظریه تناسب خطی سوره ها، نظریه احزاب چهارگانه با محوریت سوره بقره و نظریه احزاب هفتگانه مکی- مدنی شامل زوج سوره ها، سه نظریه ای است که تاکنون در این باره مطرح شده است. در این مقاله ابتدا این سه نظریه مطرح و مورد نقد و بررسی قرار می گیرد، آنگاه با تصحیح و تکمیل نظریه سوم، نظریه جدیدی درباره نظام و چینش سوره ها در قرآن مطرح می گردد.
۱۵۷۶۶.

کارکردهای اجتماعی اخلاق دینی و قرآنی در جامعه از منظر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اخلاق و جامعه دین کارکرد اخلاق اخلاق قرآنی تفسیر المیزان علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۴۶۱
علامه طباطبایی اخلاق را ملکات فاضله می داند که تحصیل آن با تکرار عمل صالح به دست می آید . و اساس و معیار فعل اخلاقی را ذات مقدس خدا و عشق به او و کارکردهای اجتماعی اخلاق را تأمین سعادت دنیوی و اخروی، تأمین بهداشت جسمی و روحی انسان، اصلاح جامعه، ایجاد وحدت و همبستگی اجتماعی، تنظیم زندگی اجتماعی انسان، شکوفایی تمدن و فرهنگ، و... می داند. از دیدگاه ایشان جامعه برخوردار از عینیت و حیثیت حقوقی بوده و شخصیتی مستقل از تک تک افراد دارد و نیروی آن بر نیرو، فکر و شعور فرد غالب است. در نتیجه، اخلاق در دیدگاه او امری جدا از شرایط اجتماعی نیست و به محض تغییر شرایط، اخلاق هم تغییر می کند . وی معتقد است قرآن با پذیرش وجود، عمر، کتاب، شعور، فهم، عمل، اطاعت و معصیت برای اجتماع، بر وجود مستقل آن دلالت دارد. علامه اخلاق را مؤثر در جامعه و متقابلاً نیز به تأثیر جامعه در اخلاق نظر دارد. به عقیده ایشان اخلاق، روح جامعه است؛ و قوانین اجتماعی در جامعه در گرو و بر عهده اخلاق می باشد. بین اخلاق و اعمال در جامعه ارتباط تعاملی وجود دارد و اعمال در عقاید و اخلاق، و عقاید در اخلاق و اعمال، و اخلاق در عقاید و اعمال مؤثر است.
۱۵۷۶۷.

تبارشناسی روایات تفسیر العسکری و تأثیر آن بر اعتبارسنجی تفسیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر العسکری روایات کوتاه روایات متوسط روایات بلند و مفصل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۹۴
تنها تفسیر مکتوب، چاپ شده و در دسترس، منسوب به امامان معصوم علیهم السلام، کتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) است. این تفسیر به املای امام بوده و دو نفر به نامهای ابوالحسن و ابویعقوب آن را نوشته اند و با وسایطی به ما رسیده است. شناخت تفسیر مذکور می تواند، در فهم کلام امام حسن عسکری (ع) و نیز به فرآیند انتساب آن کمک کند. تاکنون در معرفی این اثر منسوب به معصوم(ع)، تلاشهای جدی صورت نگرفته است. لذا شناخت ساختار و نحوه طراحی تفسیر العسکری، بر بهره مندی ما می افزاید. در تقسیم بندی روایات تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع) به روایات کوتاه، متوسط و بلند و طولانی، بررسی ها نشان می دهد که روایات کوتاه، بیشترین شواهد و متابعات، روایات متوسط به نسبت کمتر و روایات بلند و طولانی اکثراً فاقد مستندات قرآنی و شواهد و متابعات و غالباً جزو متفردات می باشند. شناخت روایات تفسیر العسکری و نوع طبقه بندی آن مانند: روایات کوتاه، روایات متوسط و روایات طولانی و مفصل، افزون بر آن که جهت انتساب تفسیر العسکری به امام (ع) یاری رسان است، از طرفی دیگر ما را به وجود مطالبی نادرست که بتوان بر اشتباه راویان و نسّاخ یا نفوذ جعل جاعلان حمل کرد واقف می سازد. در نهایت پژوهش حاضر، می تواند تأثیر مناسبی بر اعتبار سنجی تفسیر العسکری داشته باشد.
۱۵۷۶۸.

معرفی اثر و بررسی شیوه هنری قدیمی ترین درب خاتم حرم مطهر حضرت احمد بن موسی الکاظم - شاهچراغ(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۳۲۶
ایران مهد هنرهای تجسمی و صنایع دستی بی شمار است. در این میان هنر خاتم کاری بدون شک یکی از بومی ترین هنرهای دست هنرمندان این مرز و بوم به شمار می رود. عرصه بلامنازع این هنر اماکن مقدس با جنبه مذهبی بوده و هست. درب خاتم کاری متعلق به حرم حضرت احمد بن موسی الکاظم (ع) با تلفیقی از عشق و هنر، یکی از با ارزش ترین آثار به جای مانده از هنرمندان مسلمان است. در این پژوهش سعی بر شناسایی دوره زمانی و شیوه هنری فن خاتم کاری به کار رفته بر روی این درب شده است.
۱۵۷۶۹.

معرفی فهرستی مجلّه های مرتبط با قرآن و حدیث

نویسنده:

کلید واژه ها: نشریات قرآنی و حدیثی مطالعات دینی چاپ مقاله علمی - پژوهشی علمی - ترویجی علمی - تخصّصی علوم قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۲ تعداد دانلود : ۶۱۹
یکی از ضرورت های پژوهش در حوزه قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی، شناخت مجلّه های مرتبط با آنهاست. پژوهشگران مطالعات اسلامی برای ارائه مقالات نو، نیازمند آگاهی از پیشینه مقالات و مجلّه های مرتبط با موضوع خود هستند. هدف نویسنده از معرّفی مجلّه ها، شناساندن آنها به پژوهشگران و آسان سازی نشر نگاشته های آنهاست. با توجّه به این که تاکنون فهرست جامعی از مجلّه های مرتبط با قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی ارائه نشده، نگاشته حاضر درصدد ارائه این فهرست بر آمده و مجلّات را بر اساس رتبه علمی - پژوهشی، علمی - ترویجی و علمی - تخصّصی دسته بندی می کند. با بررسی های به عمل آمده، 189 مجلّه یافت شد که 102 مجلّه، علمی – پژوهشی، 33 مجلّه، علمی - ترویجی و 54 مجلّه، علمی - تخصّصی است. در معرّفی هر کدام از مجلّه ها که گستره حوزوی و دانشگاهی را شامل می شود، صاحب امتیاز، آدرس وب سایت (اگر داشته باشند)، مدیر مسؤول و شماره تلفن مجلّه بیان می گردد.
۱۵۷۷۰.

روش شناسی حقوق کیفری ایران و غرب در مواجهه با احکام ثابت

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه حقوق کیفری منطق ارسطویی منطق حقوق کیفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
فلسفه حقوق و از جمله فلسفه حقوق کیفری، با دو پرسش با نهادهای حقوقی مواجه می شود. سوال در مباحث معرفت شناختی، این است که «ماهیّت حقوق چیست؟» اما در مباحث جدید روش شناختی در علم حقوق، در جستجوی جواب این پرسش هستندکه «روش علم حقوق چیست؟» این دو پرسش متفاوت، به دنبال خود دوگونه فلسفه حقوق می آفریند که یکی به دنبال شناخت ذات و ماهیت حقوق است و دیگری در صدد شناخت علم حقوقی است که تحقق عینی دارد. پرسش و پاسخ نخست، بیشتر مربوط به فلسفه حقوق کیفری است که گرچه کمتر مورد بحث واقع شده است اما مباحث روش شناختی حقوق کیفری عمدتاً مغفول مانده است. اهمیت بررسی پرسش اخیر بویژه در کشور ما در آن است که ما به عنوان کشوری با نظام حقوقی مدون، قانون را مهمترین منبع حقوق می دانیم و در عین حال قوانین کیفری ما منشأ و مبنایی دوگانه دارند. برخی از آنها، یعنی جرایم غیر مستوجب تعزیر، از احکام ثابت شرعی در فقه جزایی اسلام سرچشمه می گیرند و برخی از جرایم تعزیری از احکام متغیر یا عرفی در فقه جزایی هستند. این مقاله به اختصار در صدد بررسی سوال دوم و پاسخ های متناسب در مواجهه منطق حقوق کیفری با احکام ثابت شرعی در نظام عدالت کیفری ایران است.
۱۵۷۷۱.

تحلیل فقهی و حقوقی «لیسانس اجباری» در موافقت نامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حقوق مالکیت فکری لیسانس اجباری سوء استفاده از حق لیسانس اعمال ضد رقابتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
قرارداد «لیسانس» یکی از قرارداد های انتقال فناوری در حوزه تجارت بین الملل است. این قرارداد به صورت ارادی و در بعضی موارد به صورت اجباری منعقد می شود؛ در موافقت نامه «تریپس»(Trips) موارد صدور لیسانس اجباری بیان شده است. در این مقاله، موارد اجباری تحلیل و بررسی شده است و به امکان صدور لیسانس اجباری در حقوق ایران و فقه امامیه پرداخته می شود. لیسانس اجباری مخالف قاعده تسلیط در فقه است؛ بنابراین باید مبنای فقهی صدور لیسانس اجباری بیان شود. «اضطرار ملی»، «رویه ضد رقابتی»، «کار عمومی غیر تجاری» و «اختراعات وابسته» از موارد صدور لیسانس اجباری در موافقت نامه تریپس و حقوق ایران می باشد؛ با این تفاوت که در حقوق ایران، اضطرار ملی، تحت عنوان «حصول شرایط قهریه» از آن صحبت شده است و صدور لیسانس اجباری در مورد فناوری نیمه هادی ها برای استفاده عمومی غیر تجاری اجازه داده می شود.  لیسانس اجباری در موارد فوق را می توان در فقه بر اساس قاعده اضطرار، قاعده تقدیم اهم بر مهم، قاعده «لاضرر»، اختلال نظام، مصلحت و منفعت عمومی، صادر کرد.
۱۵۷۷۲.

تبیین عوامل «تأویل گریزی» در اندیشه کلامی علامه مجلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأویل گریزی عقل اخباری گری اندیشه کلامی دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۵
«تأویل» یکی از اصلی ترین فرآیندهای ذهن و تفکر انسان است. رهیافت تأویل، به معنای عبور ضابطه مند از ظواهر اخبار و کشف معانی باطنی ورای الفاظ، یکی از شیوه های مؤثر در فهم آموزه های کلامیِ مأخوذ از متون قرآنی و روایی است که در بین اندیشمندان مسلمان، موافقان و مخالفان زیادی دارد. در این میان رویکرد سلبی علامه مجلسی به فرایند تأویل از جهت روش شناسی کلامی، درخور تأمّل و بازنگری بوده و کمتر مورد عنایت پژوهشگران و صاحب نظران واقع شده است. علامه مجلسی- به دلایلی که تبیین شده- در مسئله تأویل آیات و روایات به شدّت اهل احتیاط و اجتناب بوده است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است ضمن بیان چیستی تأویل و ضرورت آن، رویکرد علامه مجلسی به این روش در فهم دین، با ارائه شواهدی گویا از آثار او تحلیل شود. رواج اخباریگری و تأثیر آن بر اندیشه مجلسی، پیدایش فرقه متصوّفه و تأویل های بی ضابطه آنها از
۱۵۷۷۳.

بررسی حقوق اقلیت های دینی از منظر فقه وحقوق موضوعه ایران و بین الملل با تاکید بر آزادی عقیده وبیان

نویسنده:

کلید واژه ها: اقلیت های مذهبی آزادی بیان فقه حقوق موضوعه ایران حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۴۲۸
رویکرد اسلام در حقوق بشر منطقی است عقلانی که جایگاه بالایی را برای انسان در نظر دارد وحقوق بشر اسلامی متناسب با همین منطق عقلانی پای ریزی شده است. دراین منطق، حقوقی ذاتی وفطری برای انسان منظور شده است که شامل همهی انسانها از آن جهت که انسان اند می شود.در منظومه شریعت اسلامی جایگاه اقلیت های دینی درحقوق مشترک انسانی هیچ تفاوتی با اهل اسلام ندارد.مساوات ،امنیت وآزادی خصوصا آزادی عقیده وبیان جزو همین حقوق مشترک می باشند. البته اظهار عقیده در اسلام دارای قلمرو خاص است. این آزادی تا زمانی امکان پذیر است که به امنیت، نظم، سلامت، اخلاق عمومی و یا قوانینی که در دولت اسلامی حکم فرماست، تعارضی نداشته باشد. این قلمرو و حدود برای آزادی در این حوزه، نقطه مشترکی است که با حقوق موضوعه ایران وبین الملل نیزتطابق دارد. دراین مقاله بعد از بررسی حقوق اقلیت های مذهبی در دین اسلام وحقوق موضوعه ایران وبین الملل به این نتیجه رسیدیم که اصل این حقوق وتاکید برآنها از طرف شریعت اسلام وحقوق موضوعه ایران وبین الملل دارای حدود وقلمرویی است که تابع قوانین داخلی کشورهاست لذا آنچه به نظر می رسد امروز موجبات چالش را برای اقلیت ها در حوزه بیان وعقیده بوجود آورده است نقص پر رنگ قانون وشریعت نیست بلکه این نقیصه را بیشتر در حوزه عملکرد حاکمان وجوامع اکثریت دینی باید پی گرفت.
۱۵۷۷۴.

بررسی تقریرهای مهم برهان اخلاقی نظری بر وجود خدا با رویکرد عینیّت ارزش های اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: خداوند برهان اخلاقی برهان نظری عینیت ارزش های اخلاقی نظریه امر الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از یک رشته مقدمات با محتوای تجربه و اندیشه اخلاقی صورت یافته اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می یابند. برخی همچون کانت با استناد به اینکه اخلاق اساساً تعهدی عقلانی است، بر ضرورت وجود قاعده اخلاقی در جهان هستی تأکید ورزیده، مدعی اند فرد به دلیل عمل به ارزش های اخلاقی، ناگزیر به پذیرش وجود خداوند است. منتقدان معتقدند این گونه برهان از اثبات وجود خارجی خداوند ناتوان است؛ ازاین رو، برخی دیگر با تکیه بر وجود عینی ارزش های اخلاقی، به ارایه برهانی نظری بر وجود خدا پرداخته اند که مقبولیت بیشتری یافته است. مدعا این است که رفتارهای اخلاقی انسان ها در ادوار مختلف، مبتنی بر وجود مجموعه ای از ارزش های اخلاقی عام، جهان شمول و آفاقی است که صرفاً با در نظر گرفتن خدایی یگانه قابل تبیین است. بعضی دیگر نیز اساساً بر سرشت دینی الزام و انگیزش اخلاقی توجه نموده، بر این باورند که جز خداوند و اوامر او، هیچ نیرویی نمی تواند فاعل اخلاقی را به سوی انجام افعال اخلاقی ترغیب نماید. در مقاله حاضر، تقریرهای گوناگون برهان اخلاقی نظری مبتنی بر عینیت ارزش های اخلاقی بررسی و نقد می گردد. در ارزیابی کلی نتیجه گرفته می شود هرچند این گونه برهان از حیث سازگاری درونی و بیرونی دارای نقاط ضعف است، در تکمیل استدلال های خداگرایانه حایز اهمیت است
۱۵۷۷۵.

تحلیل تطبیقی مولفه های میثاق غلیظ در آیات 15-7 سوره احزاب از دیدگاه مفسران فریقین

کلید واژه ها: تحلیل میثاق غلیظ سوره احزاب آرای تفسیری مفسران شیعه اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۵
لازمه فهم صحیح متون دینی، واکاوی دقیق تعابیر و اصطلاحات به کار رفته در آن است. اختلاف نظر مفسران درباره بعضی اجزای کلام، این احتمال را گوشزد می کند که ممکن است گرایش ها و مشرب های فکری متفاوت، در آرای تفسیری ایشان موثر باشد. این نشانه بر آن می دارد تا با نگاهی ژرف به حلّ اختلاف اقدام نمود و از دیگر سو، در صورت نبود اختلاف و تشابه دیدگاه ها ذیل آیه یا سیاق واحد، رأی به عدم تأثیرگذاری مشرب های فکری در تفسیر ایشان داد. این امر، بررسی تطبیقی آرای مفسران با مکاتب و مذاهب مختلف تفسیری را ضروری می سازد. بر این اساس، پژوهش حاضر به واکاوی مولفه های کلیدی در آرای مفسران شیعی و اهل سنت، ذیل آیات 7 - 15سوره احزاب، با رویکرد تطبیقی جزئی و روش توصیفی- تحلیلی پرداخته و وجوه افتراق و اشتراک در تفاسیر عرضه شده را مورد توجه قرار داده است. حاصل این پژوهش بر اتفاق آرای مفسران ذیل برخی مولفه ها مانند «امداد الهی» و «ضعف ایمان منافقان» صحه می گذارد، ضمن این که از اختلاف رای و روش ایشان گاه کلی و گاهی نیز در امور جزئی، جهت تبیین مولفه هایی چون «میثاق غلیظ»، «صدق» و «ترس شدید» حکایت می کند. 
۱۵۷۷۶.

خوشه بندی سوره های قرآن با تکنیک های داده کاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۵ تعداد دانلود : ۶۳۸
قرآن معجزه جاوید پیامبر اسلام و کتاب آسمانی مسلمانان است. این کتاب مقدس از 114 سوره تشکیل شده که هر سوره در بر دارنده موضوعات مختلفی است. بیشتر موضوعاتی که قرآن به آن ها پرداخته است در بیش از یک سوره مطرح شده اند و این موضوعات مشترک بین سوره ها، نشانه ارتباط بین آن ها است. شناخت این ارتباطات موضوع مهمی است که می تواند به فهم بهتر قرآن کمک نماید. در این مقاله با کمک یکی از تفاسیر قرآن (تفسیر راهنما)، موضوعات مطرح شده در هر یک از سوره ها شناسایی گردیده و میزان شباهت بین سوره ها بر اساس موضوعات مشترک آن ها، با استفاده از معیاری کمّی و بهره گیری از روش های داده کاوی محاسبه گردیده است. در نهایت درختواره شباهت موضوعی سوره ها بر اساس معیار کمّی مورد نظر ترسیم و با استفاده از آن سوره های قرآن به خوشه هایی افراز گردیده اند.
۱۵۷۷۷.

ضرورت اقامه حکومت در عصر غیبت با تاکید بر آراء امام خمینی(ره) و شهید مصطفی خمینی(ره)

کلید واژه ها: حکومت اسلامی ضرورت حکومت عصر غیبت امام خمینی (ره) شهید مصطفی خمینی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۶۶۹
موضوع امکان و ضرورت تشکیل حکومت در عصر غیبت از جمله مباحث مورد مباحثه و مناقشه اندیشمندان حوزه علوم سیاسی و علوم دینی بوده است. در دو سوی جریان، برخی از عدم امکان و ضرورت و در سوی دیگر برخی بر امکان و ضرورت تاسیس حکومت در عصر غیبت سخن به میان آورده و پیرامون آن به ارائه بحث و استدلال پرداخته اند. مقاله حاضر در صدد است به تبیین دیدگاه امام خمینی(ره) و شهید مصطفی خمینی(ره) پیرامون ادله امکان و ضورت تاسیس حکومت در عصر غیبت بپردازد. نیازمندی بشر به حکومت، ماهیت و کیفیت قوانین اسلام، جامعیت ونظام واره بودن احکام اسلام، توجه به ماهیت احکام اسلامی، تشکیل حکومت در سیره معصومان(ع)، بقا احکام شرع در عصر غیبت، نیازمندی اجرای احکام به حکومت و جلوگیری از اختلال نظام و هرج ومرج، از جمله ادله ای است که توسط حضرت امام و شهید مصطفی خمینی به عنوان ادله امکان و ضرورت تاسیس حکومت در عصر غیبت مورد استدلال قرار گرفته اند.
۱۵۷۷۸.

مدلول زبانی وعد و وعید در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وعد و وعید مدلول زبانی فعل ضمن گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۵۰۱
یکی از اسلوب های زبانی پرتکرار در قرآن، وعد و وعید است. بالغ بر 1800 آیة قرآنی متضمن وعد و وعید است که این کثرت در گسترة قرآنی و شکل گیری کلی زبان قرآن و مختصات آن تأثیر بسیار دارد. این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی و تطبیقی تلاش نموده است که مدلول زبانی وعد و وعید قرآنی را در قالب فعل ضمن گفتاری با رویکردی به نظریة افعال گفتاری آستین و جان.آر.سرل شناسایی کند و مختصات آن را به تحلیل گذارد. بر اساس یافته های این پژوهش، مدلول زبانی وعد و وعید، ایصال و القای قصد وعده گزار و حتمیت آن به مخاطب است؛ و اظهار طلب و اراده ای است از سوی متکلم برای واداشت مخاطب به فعل و حالاتی که مطلوب اوست، در قبال تعهدی که به انجام مفاد وعد و وعید می سپارد. برآیند این اظهار قصد، اراده و طلب، همان انگیزشی است که منجر به خوف و رجا و افعال احتمالی دیگر می گردد. لذا مدلول زبانی در وعد و وعید، نوعی انگیزش است که خوف و رجا و افعال بعدی مخاطب بر آن مترتب می گردد. با این تقریب، مدلول زبانی وعد و وعید داخل در زبان انگیزشی قرآن کریم است.
۱۵۷۷۹.

بررسی و تحلیل آموزه های عرفانی دعای عرفه امام حسین(ع)

کلید واژه ها: آموزه های عرفانی دعای عرفه امام حسین (ع) سیر و سلوک عرفان عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۰ تعداد دانلود : ۷۵۳
عرفان و آموزه های عرفانی، یکی از راه های تکامل انسان و معرفت خداوند و رسیدن به ساحت ملکوتی اوست. از آن جا که کسب آموزه های عرفانی باید از راه صحیح به دست آید تا بتوان به درستی و خلوص آن اعتماد پیدا کرد، برای شناخت وسایل و مراحل این سیر و سلوک عرفانی ضروری است به کتاب و سنت و صاحبان معرفت الهی یعنی معصومان: مراجعه شود. امام حسین(ع) در دعای عرفه، مراحل سیر و سلوک إلی الله را به خوبی در قالب دعا بیان فرموده است که می توان با تحلیل آن، به آموزه هایی هدایت بخش دست یافت. این جستار درصدد است با روش توصیفی _ تحلیلی و بهره گیری از منابع مختلف لغوی و تفسیری و شروح مربوط به ادعیه، مهم ترین آموزه های عرفانی دعای عرفه را استخراج و تبیین نماید و به این نتیجه دست یافته است که در دعای عرفه، به آموزه های عرفانی عملی خاصی مانند توبه، فقر، رضا، ایمان، یقین، توکل، اخلاص و معرفت و توحید می توان دست یافت که هر یک باید در مرحله ای خاص طی شود تا به مرحله بعدی برسد؛ یعنی میان این آموزه ها ترتیب، تقدم و تأخر وجود دارد.
۱۵۷۸۰.

وحدت ذاتی خدا در کلام امام رضا (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا (ع) بساطت ذات وحدانیت ذات نامحدود بودن ذات شناخت خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۲۹۱
در نظام معرفتی اسلام، اساسی ترین شناخت، شناخت خداوند و مهم ترین مبحث در شناخت خدا، توحید است. بنیان عقیده توحیدی انسان، توحید ذاتی است. این عقیده، بر اساس وحدت ذاتی خداوند شکل می گیرد. برای درک واقعیت وحدت ذاتی خداوند، بهترین منبع، سخنان اهل بیت (علیهم السلام) است. پژوهش هایی که با عنوان توحید در کلام اهل بیت (علیهم السلام) انجام شده، یا ناظر به معنای عام آن یعنی خداشناسی است یا اینکه دقت فلسفی لازم را ندارد. پژوهش دقیق فلسفی درباره تبیین وحدت ذاتی خداوند در بیانات حضرت رضا (علیه السلام) صورت نگرفته است. در این مقاله به این پرسش که «از کلمات امام هشتم (علیه السلام) چه مطالب و دلایلی درباره وحدت ذاتی خداوند می توان استنباط کرد؟» پاسخ داده شده است و با کمک تقسیم های فلسفی و به روش توصیفی تحلیلی، دو بخش اصلیِ وحدت ذاتی یعنی بساطت مطلق ذات الهی و وحدانیتش از کلمات امام رضا (علیه السلام) استخراج شده است. در بخش بساطت ذات خدا در کلام حضرت، به سلب جزء و بعض و حدّ و نیز دلایلی بر نامحدودبودن خداوند دست یافتیم. علاوه بر آن، از صمدیت خدا، امتناع تصور حقیقت ذات خدا و عدم قابلیت اشاره ذات او نیز نامتناهی بودن وجود خداوند را تبیین کردیم. سپس با معرفی خداوند به عنوان تنها موجود نامحدود، یکتایی خدا در بساطت مطلقه اش نیز ثابت شد. در بخش دوم نیز به تبیین و اثبات یکتایی ذات الهی، با نفی وحدت عددی و با دلایلی چون «عدم اجماع بر شرک»، «مخلوق بودن ضدیت و مقارنت» و «برهان بسیط الحقیقه» با استفاده از کلام حضرت پرداختیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان