فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۳۴۱ تا ۱۵٬۳۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۳۴۱.

آیین زرتشت: شریعت محور یا شریعت گریز؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیین زرتشت شریعت شریعت گریزی وحی الهی وندیداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۵ تعداد دانلود : ۵۷۴
جعل احکام و قوانین در ادیان، مقدمة رسیدن به تکامل و سعادت ابدی است. لازمة وصول به این مقصد، این است که خدای جهان آفرین و آگاه به مصالح انسانی، احکام الهی را از طریق پیامبران به بشر رسانده باشد. در گاهان (=گات ها) منسوب به زرتشت پیامبر و تنها متن آسمانی نزد زرتشتیان، سخنی از شریعت نیامده است؛ بلکه بیشترِ مباحث فقهی و حقوقی، در وندیداد اوستا و سایر متون دینی زرتشتیان آمده است. شریعت زرتشتی در دوره های مختلف دچار تغییر و تبدیل شده است و به تصریح موبدان زرتشتی، این امر یعنی تغییر و حذف برخی احکام حقوقی و شرعی همچنان ادامه دارد. منشأ این همه دگرگونی در احکام و قوانین تا به امروز، بدین سبب بوده است که این امور ساخته و پرداخته بشر بوده اند، نه وحی و کلام الهی. مقالة حاضر نخست به توصیف شریعت و مباحث مرتبط با آن در آیین زرتشت پرداخته و ادامة مباحث به تحلیل و بررسی مباحث مطرح شده اختصاص یافته است.
۱۵۳۴۲.

نهی از منکر و تحولات جدید اسلامی؛ نقد دیدگاه مایکل کوک

کلید واژه ها: نهی از منکر تحولات جدید اسلامی مایکل کوک اندیشه ی سنیان اندیشه ی امامیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۱۱
کتاب آقای مایکل کوک مورّخ سرشناس امریکایی انگلیسی با نام امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی در نوع خود اثری تاثیر گذار به ویژه در جامعه علمی ایران اسلامی بوده و از این رو بارها ترجمه و نشر یافته است فصل هجدهم به منزله شاه بیت این کتاب می باشد که در آن پرده از اندیشه ی راهبردی و استراتژی نویسنده در مواجهه با جامعه اسلامی و ایران اسلامی پس از تحولات چند دهه اخیر و تأثیری که تمدن غربی بر جوامع کهن اسلامی در این تحولات داشته و دارد، بر می دارد. از این رو نقد و بررسی بخش اول فصل هیجدهم کتاب در دستور کار مقاله ی پیش رو، قرار دارد و طیّ آن آشکار خواهد شد که برخلاف پیش بینی نویسنده نمی توان در آینده شاهد اضمحلال جوامع اسلامی در تمدن غرب باشیم بلکه بر اساس قوانین و سنت های الهی و ادله ی تاریخی مسئله بر عکس می باشد. در این میان اگر چه تفاوتهای مهمی میان جامعه سنّیان و امامیه وجود دارد که نمی توان منکر بود، و اگرچه لایه های از نویسندگان روشنفکر جامعه ی مسلمانان و ایرانیان سعادت را در گرایش به غرب و استحاله ی جامعه ی اسلامی به سمت فرهنگ غربی، می شمارند. ولی این نظر وجه غالب حرکت فرهنگی مسلمانان به ویژه امامیه و ایرانیان محسوب نمی شود و این جامعه در این طوفان حوادث، نه با سلب و مردود شمردن مطلق و نه با ایجاب و خوش بینی و اعتماد ساده لوحانه بلکه در پیش گرفتن مسیری میانه راه خود را پیدا خواهد کرد.
۱۵۳۴۳.

تأملات تفسیری فیض کاشانی در«الصافی» (شیوه حدیث شناسی)

کلید واژه ها: روایات تفسیری مبانی فقه الحدیث فیض کاشانی تفسیرصافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
تفسیرصافی از تفاسیر روایی با رویکرد تأویلی است. فیض کاشانی در این تفسیر، علاوه برگزینش ونقل روایات تفسیری از برخی منابع شیعه، براساس مبانی خود به فهم و نقد این روایات نیز پرداخته، که مبانی فقه الحدیثی او در مقدمه برخی از کتابهایش موجود است. مهمترین این مبانی عبارت از لزوم موافقت حدیث با محکمات قرآن، سنّت ثابت و روایات معصومان(ع) در کتب شیعه است. سایر مبانی او عبارتند از: عقیده به لزوم کاربرد عقل درتأیید وجمع روایات، توجه به سبب صدور و نقش زمان و مخاطب درحدیث، توجه به اختلاف فهم مخاطبان ، لزوم استفاده ازعلوم ادبی ، عقیده به عدم وجود تعارض واقعی میان روایات معصومان(ع) و لزوم رفع تنافی در صورت وجود تعارض ظاهری، رجوع به مرجّحات منصوصه هنگام تعارض اخبار، و به تأویل بردن روایات به منظور ایجاد وفاق بین آنها. البته برخی از این تأویلات، نیازمند تأمل است. در این تحقیق، مبانی فقه الحدیثی فیض در روایات تفسیری صافی بررسی شده است
۱۵۳۴۴.

نقش عدالت ترمیمی در واکنش کیفری به جرایم حوزه خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدالت عدالت ترمیمی خانواده واکنش کیفری سیاست جنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۴ تعداد دانلود : ۵۸۹
عدالت ترمیمی به عنوان سیاست جنایی قابل انعطاف سعی می کند به ایجاد سازش بین بزه دیده و بزهکار و خانواده هایشان بپردازد و ضمن تامین حقوق بزه دیده، بین طرفین صلح پایدار ایجاد کند. جرایم حوزه خانواده نیز به دلیل شرایط ویژه حاکم بر رسیدگی و تعیین مجازات این دعاوی، نیازمند اجرای سیاستی منعطف و متناسب هستند که عدالت ترمیمی می تواند نقش مؤثری را در این زمینه ایفا نماید. مقاله حاضر در صدد پاسخ به این سوالات است که اولا نقش عدالت ترمیمی در نظام کیفری حوزه خانواده چیست؟ و ثانیا مصادیق و راهکارهای قوانین کیفری جدید در این زمینه کدامند؟ لذا نویسندگان در این نوشتار ضمن تاکید بر ترمیمی شدن رسیدگی به جرایم خانوادگی، به بررسی مصادیقی چون آزادی مشروط و... پرداخته اند. با افزایش این موارد رویکرد ترمیمی قانون گذار به طور کلی، نه منحصرا در جرایم خانوادگی، اثبات می گردد.
۱۵۳۴۵.

ارزیابی دیدگاه مفسران در تعیین مصداق «رجال اعراف» با رویکرد سازواری سیاق با روایات تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره اعراف رجال اعراف پیامبران سیاق روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۴۷۶
مسأله شناخت اعراف و رجال آن از جمله مسائل چالش برانگیز میان مفسران در تفسیر سوره اعراف است که در باره آن آراء فراوانی از سوی مفسران اظهار شده؛ اما بیشتر آن ها فاقد مستند قرآنی و روایی کافی هستند. نوشتار حاضر، ضمن بررسی آراء مفسران، آن ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرده و در ارز یابی و انطباق آن ها با سیاق آیات سوره اعراف و روایات منقول از معصومان(ع)، چنین نتیجه می گیرد که اولاً: کلمه اعراف به معنای کنگره های حجاب میان بهشتیان و جهنمیان است. ثانیاً: ممکن است بتوان اعراف را با صراط تطبیق کرد که نیازمند بررسی بیشتر است. ثالثاً: از میان دو نظر اصلی در باره مصادیق رجال اعراف، یعنی «پیامبران و اوصیای ایشان» و «کسانی که حسنات و سیئاتشان برابر است»، قول اول با سیاق آیات و روایات، انطباق کامل دارد؛ اما نظر دوم، به دلیل ناسازگاری با سیاق آیات سوره اعراف و اضطراب برخی مستندات روایی آن، چندان قابل قبول به نظر نمی رسد.
۱۵۳۴۶.

قاعده تفسیری «عمومیت خطاب های مفرد قرآن»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: پیامبر عتاب عمومیت خطاب مفرد مخاطب امت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۱۹
قاعده تفسیری به قواعد کلی مفسران در تبیین آیات اطلاق می گردد که حمل خطاب های مفرد قرآن بر عموم مردم به جای شخص رسول اکرم (ص) یکی از این قواعد به شمار می آید. این قاعده که یکی از پرکاربردترین قواعد تفسیری همه مفسران در طول تاریخ است، بیشتر ذیل آیاتی که به نظر مفسر با شؤون پیامبر در تعارض بوده، به کار رفته است؛ به گونه ای که هرچند این قاعده منحصر در آیات عتاب نیست، اما استفاده حداکثری از آن ذیل آیات عتاب، این قاعده را تبدیل به گریزگاهی برای حل مسائل کلامی مفسران کرده؛ به طوری که در طول زمان هرچه از متقدمان فاصله گرفته و به دوران معاصر نزدیک شده ایم، تکیه بر این قاعده در تفسیر آیات عتاب بیشتر گردیده است. با این وجود مفسران با وجود استناد فراوان به این قاعده تفسیری، نه تنها مبانی خود در ضوابط به کارگیری آن را روشن نکرده اند، بلکه به شکلی نامنظم، متعارض و گاه برخلاف سیاق قطعی آیات، از آن استفاده نموده اند. افزون بر آنکه مخاطب بودن پیامبر در بسیاری از خطاب های مفرد و ارتکازات ذهنی مسلمانان بر این مسأله، نشانگر آن است که اصل در خطاب های قرآن، مخاطب بودن پیامبر و نه عمومیت خطاب بوده و استنباط خلاف آن نیازمند قراین جدّی است.
۱۵۳۴۷.

رهیافتی نوین به قاعده جری و تطبیق در ارتباط با پدیده اشتراک، مجاز و آراء علامه طباطبایی(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۶۹
قاعده «جری و تطبیق» از جمله قواعد کلیدی در فهم قرآن است که زمینه هدایت همگانی و فراگیر بودن قرآن را در همه زمان ها فراهم می سازد و علامه طباطبایی نیز به عنوان احیاگر این قاعده در زمان معاصر شناخته می شوند. آنچه درباره این قاعده مهم به نظر می آید، تحلیل این قاعده است و از آنجا که مصداق در قاعده جری و تطبیق جایگاه کلیدی دارد، ارتباط آن با مبحث اشتراک و مجاز بااهمیت است؛ زیرا مقدمه ای مهم برای پی بردن به جایگاه مصادیق در فهم قرآن دارد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و با مطالعه و تحلیل آثار نگاشته شده و با توجه به روایات وارد شده در این حوزه و دیدگاه علامه طباطبایی، به تقسیم بندی این قاعده پرداخته و در ادامه، با توجه به پیوندی که مصادیق با مبحث اشتراک و مجاز دارند، مصادیق قاعده جری و تطبیق با توجه به نظریه روح معنا، زیرمجموعه اشتراک معنوی قرار گرفته و رابطه مصادیق با عبارت آیه از نوع مجاز عقلی دانسته شده است.
۱۵۳۴۸.

معرفت فطری و معرفت عقلی در اندیشه سید بن طاووس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سید بن طاووس معرفت فطری معرفت عقلی ایمان و معرفت کلام نقلی کلام استدلالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۶۰
تحلیل رابطه ایمان و معرفت از مهم ترین مسائل انسان شناسی دینی است. سید بن طاووس از سویی بر نفی روش های کلامی و استدلالی تصریح می کند و از سوی دیگر در مواردی پرشمار، بر عقل فطری تأکید کرده و از استدلال های عقلی بهره جسته است. دیدگاه او بر جریان های عقل ستیز بعدی اثر جدی داشت. ازاین رو جمع بندی دیدگاه وی در نسبت سنجی استدلال عقلی و ایمان در حیات انسان دینی اهمیت می یابد. با کنار هم گذاردن عبارات سید بن طاووس، کفه انتقاد از معرفت استدلالی عقلی سنگینی می کند. به این ترتیب می توان وی را از سردمداران کلام نقلی یا فطری گرایی در علم کلام به شمار آورد. مخالفت با روش تفکر معتزلی در برابر مطلق روش های عقلی و نیز نفی استدلال های پیچیده عقلی در برابر قواعد بسیط عقلی، ازجمله توجیهاتی است که در جمع بین دو رویکرد وی قابل عرضه است. در این مقاله ضمن معرفی دو رویکرد مذکور و جمع بندی نهایی دیدگاه سید، برخی آسیب ها و اشکالات نظریه وی نیز گوشزد شده است.
۱۵۳۴۹.

فیزیکالیسم ناتقلیل گرا؛ بررسی و نقد دیدگاه ننسی مورفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فیزیکالیسم دوگانه انگاری ناتقلیل گرایی علیت از بالا نفس مجرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۴۵۱
دوگانگی یا یگانگی نفس و بدن از موضوعات مهم و بحث برانگیز میان فلاسفه و روان شناسان است. فیزیکالیسم از رویکردهایی است که نفس را از نظر جوهری و وجودی قابل تقلیل به بدن می پندارد. با این حال، فیزیکالیسم ناتقلیل گرا، صفات و استعدادهای نفس را تقلیل ناپذیر به صفات اجزای بدن می شمرد. در نقطه مقابل، دوگانه انگاری جوهری، نه تنها صفات منسوب به نفس، بلکه موصوف به این صفات، یعنی خود نفس، را نیز تقلیل ناپذیر به بدن می داند. مورفی جانب فیزیکالیسم ناتقلیل گرا را تقویت می کند. وی تبیین های برخاسته از علوم تجربی جدید، به ویژه عصب شناسی را نقطه اتکایی قوی برای این رویکرد می شمرد و نیازی به پذیرش جوهری فرامادی نمی بیند و استدلال های آنها را به دلیل اتکا بر شهود ناتمام می داند. وی «علیت از بالا» و نگاه کل گرایانه به جنبه مادی آدمی را برای فهم حقیقت انسان ضروری می داند. این مقاله دوگانه انگاری و فیزیکالیسم ناتقلیل گرا را مقایسه و میان آنها داوری می کند. داده های علوم تجربی با خوانش صحیح از دوگانه انگاری کاملاً سازگار است. بدون اتکا بر شهود نمی توان در عرصه خودشناسی و انسان شناسی وارد شد. می توان دوگانه انگاری را با استدلالی فلسفی پایه ریزی کرد که بر گزاره های شهودی همه فهم و انکارناپذیر مبتنی باشد. علیت از بالا نیز اگر به خوبی تبیین شود، دوگانه انگاری را نشان می دهد.
۱۵۳۵۰.

مقایسه تطبیقی نظریه محقق طوسی و علامه حلّی در معاد جسمانی با نظریه شبیه سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معاد جسمانی نظریه شبیه سازی خواجه نصیرالدین طوسی علامه حلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۶ تعداد دانلود : ۳۴۸
مهم ترین چالش معاد جسمانی که از طرف برخی از فیلسوفان الهی مخالف، مطرح شده، این است که بدن مادی، چون جسمانی است، چگونه می تواند پس از جدایی از روح، بعینه دوباره محشور شود و همان روح به او بازگردد؟ آبا بازگشت عین بدن، در قیامت، مبتلا به شبهات فلسفی، مانند شبهه آکل و ماکول، حشر انسان عظیم و ...، نمی شود؟ ما در این مقاله، سعی خواهیم کرد با روش تحقیق بنیادی، توصیفی و پس از بررسی نظریات سه گانه (عینیت، مثلیت و نظریه ملاصدرا) پیرامون معاد جسمانی و انطباق آنها با قرآن و روایات، ثابت کنیم که نظریه محقق طوسی و علامه حلی، تحت عنوان بازگشت اجزاء اصلی بدن، علاوه بر انطباق با نظریه شبیه سازی، با برخی از ظواهر آیات و روایات نیز تطبیق دارد. بنابراین، بدن انسان در قیامت، می تواند عین بدن دنیوی باشد، بدین نحو که از جزء اصلی بدن دنیوی که همان DNA است، چیزی باقی می ماند که در آخرت، محشور شده و بدن اخروی انسان، از آن تشکیل می شود.
۱۵۳۵۱.

لوازم و نتایج وجودشناختی نظریه وجود رابط معلول ملاصدرا(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: وجود رابط وحدت وجود تشأن تقدم بالحق تشکیک در ظهور وجود منبسط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۵۴۰
یکی از مهم ترین ابتکارات ملاصدرا در حوزه هستی شناسی، دیدگاه وجود رابط معلول است. نظریه وجود رابط معلول، از یک سو بر لوازمی استوار است که بدون آنها اثبات این دیدگاه ناممکن خواهد بود و از سوی دیگر، نتایج مهمی بر آن مترتب است که پذیرش آنها، اندیشه های فلسفی مقبول پیش از خود را با تحولات بنیادین مواجه می کند. پژوهش حاضر با هدف واکاوی و تبیین لوازم و نتایج وجودشناختی این نظریه صورت گرفته است. وحدت شخصی و کثرت شأنی وجود و ناممکن بودن علم حصولی و حضوری به معلول بما هو هو، از اهم لوازم دیدگاه وجود رابط معلول است. همچنین وحدت واقعیت، تشأن، تقدم بالحق، تشکیک در ظهور و وجود منبسط از مهم ترین نتایج دیدگاه وجود رابط معلول به شمار می رود
۱۵۳۵۲.

نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اثبات دعوا حق الناس شهادت تبرعی فقها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۲ تعداد دانلود : ۳۷۸
شهادت تبرعی به معنای شهادت داوطلبانه و بدون درخواست محکمه است و پذیرش آن چنانچه در پی اثبات حق الناس باشد، موضع خلاف در میان فقهاست. مشهور فقها به طور مطلق چنین شهادتی را مردود شمرده اند. با توجه به آنکه شهادت یکی از کاربردی ترین ادله اثبات دعواست و با ملاحظه این امر که در واقع بسیار اتفاق می افتد که گواه نسبت به روند دادرسی، جاهل و از این حیث به نحو تبرعی به ادای شهادت مبادرت می کند، نادیده گرفتن شهادت به صرف تبرع در بسیاری موارد، منافی با عدالت قضایی و عاملی برای تفویت حق مدعی است؛ لذا در این جستار به شیوه توصیفی - تحلیلی به نقد و بررسی ادله مشهور در رد شهادت تبرعی و تطبیق این موضوع با نظر فقهای سایر مذاهب و قانون موضوعه خواهیم پرداخت، یافته ها نشان می دهند که ادله مشهور، فاقد صلاحیت لازم در اثبات مدعای آنان است، لذا از سویی رد شهادت تبرعی به نحو مطلق فاقد دلیل محسوب می شود و از سوی دیگر پذیرش شهادت تبرعی به نحو مطلق، با موانعی چون نقض روند دادرسی و تجاوز به حریم مدعی به عنوان ذی حق روبه روست؛ در نتیجه مطابق قول صحیح در این مسئله می توان تبرع را مانع موقتی در پذیرش شهادت به شمار آورد.
۱۵۳۵۳.

روایات علیاء الأنصاری بین الإسلامیه والنسائیه والوطنیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: إسلامیه الأدب الأدب النسوی الوطن الروایه علیاء الأنصاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۳۰۹
تحتفظ المرأه بحضور قوی فی الإبداع العربی والغربی القدیم والحدیث على حد سواء حیث کانت دائماً محفزاً کبیراً للأدب وسرّ نهضته على مرّ العصور وعند الأمم. وتختلف صور حضورها من جنس إلى آخر، ومن مبدع إلى آخر مما یستدعی البحث والتأمل للإجابه على الأسئله التی یثیر هذا الحضور فی هذا المجال أو ذاک. فقد حظی أدب المرأه فی العصر الراهن اهتمام الکتاب والمفکرین، کما شغلت حیزاً واسعاً فی نتاجهم العلمی والأدبی، وقد تأثر الأدباء بحرکه الواقع وأثروا فیها. هذا وقد دخلت المرأه  فی مجال الروایه کاتبه وبطله؛ فنراها تتحدث عن مشاکلها ومشاکل أبناء جنسها سارده ومسروده. یقوم هذا المقال ضمن المنهج الوصفی بتحلیل روایات علیاء الأنصاری الراویه العراقیه الملتزمه فی ضوء النقد الإسلامی والنقد النسوی  لیصل إلى رؤیه أکثر وضوحاً بین وظیفه الأدب مرتبطاً بالایدیولوجیا والجنس أولاً، ثم الوطن والجنس ثانیاً. فللروائیه عدد من الروایات بما فیها: ترنیمه الحب، وعینا أم موسی، والوسم، وجاء متأخراً. تدور قصه الروایات حول الصراع النفسی الذی یظهر فی علاقه المرأه بالرجل؛ فتبدو الکاتبه متحمسه نسویه خلال محاولتها الدائمه للتحرر من الهیمنه التی تتحول فیما بعد إلی نوع آخر من الصراع حیث تجد المرأه التی تعانی فی نفسها من الخوف من الآخر لتصل إلی الثقه بالنفس حتی تصبح بوصفها إمرأه مسلمه نموذجا یقتدی به فی المواجهه أمام المشاکل الوطنیه السائده فی بلدها المنکوب.
۱۵۳۵۴.

رشد و تحول ایمانی در پرتو فضایل از دیدگاه علامه طباطبایی و توماس آکویناس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایمان رشد ایمانی فضیلت فضیلت اخلاقی علامه طباطبایی آکویناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۳۵۲
ایمان به عنوان یک ملکة نفسانی، در اندیشة شیعی و کاتولیک از این قابلیت برخوردار است که تقویت شود و درجاتی از رشد کیفی را طی کند. فضایل، با توجه به مؤلفه های درونی خود، در شبکه ای هماهنگ و یکپارچه با ایمان ارتباط دارند و در نتیجه، سهم مهمی در کمال و تعالی ایمان خواهند داشت. در این مقاله، با تکیه بر آرای دو اندیشمند تأثیرگذار در اندیشة اخلاقی شیعه و کاتولیک، یعنی علامه طباطبایی و توماس آکویناس، و با شیوة توصیفی تحلیلی دو مطلب را بررسی خواهیم کرد؛ نخست اینکه وجود درجات در ایمان بر پایة چه امری توجیه پذیر است، و دوم اینکه کدام فضایل در این میان برجسته تر هستند و در رشد ایمانی نقش دارند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بنا به هر دو دیدگاه، ایمان با توجه به ماهیت و مؤلفه های درونی خود، شدت و ضعف می پذیرد. همچنین، در رابطه با فضایل مؤثر در رشد ایمانی، علامه طباطبایی تقوا ، سکینه و یقین را مورد اشاره قرار می دهد و آکویناس از فضایل نیک خواهی، دین و یقین سخن به میان می آورد.
۱۵۳۵۵.

ثنویت قدرت در بن مایه های تثلیث «اوستا»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ثنویت تثلیث اهورامزدا آناهیتا میترا اوستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۱ تعداد دانلود : ۵۹۳
کتاب اوستا، در شمار کهن ترین سرودها و متن های ایرانی است که روزگاری در شمار کتاب های آسمانی بوده و طی مراحل گوناگون، دست خوش تحوّلاتی بنیادین شده و آن را از بن مایة توحیدی اش دور ساخته است. ثنویت و تثلیث هر یک مبانی اعتقادی هستند که از دیرباز تاکنون در آیین ها و مذاهب الهی و غیرالهی نمود می یابند. پژوهش های انجام شده دربارة اوستا، بیشتر معتقد به ثنوی گری با تأثیر از آیین «زروان» با محوریت دو قدرت «اهورامزدا» و «اهریمن» است و پژوهش های تاریخی در متون گوناگون، به مثلث قدرت اهورامزدا، آناهیتا و میترا تکیه دارد. این پژوهش به شیوة «توصیفی تحلیلی» می کوشد با استناد مستقیم به اوستا و غیرمستقیم به سایر منابع، بازتاب نقش روحانیان در تاریخ و نیز شاهان عصر هخامنشی و ساسانی را در اوستا بررسی می کند و شاخه ای از پوشش تفکر تثلیثی را در دین زرتشت نشان دهد که ریشه های آن را بیش و پیش از آنکه در زروانیسم بجوییم، باید در میتراییسم جست وجو کنیم.
۱۵۳۵۶.

تاویل عرفانی متون مقدس و رابطه آن با بیان متناقض نما(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاویل باطن متن مقدس شطح متناقض نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۴۵
تاویلاتی که عرفا بر متون مقدس ارائه می دهند، معمولاً پارادوکسیکال و متناقض نما بوده و همواره مورد مخالفت عده ای قرار می گیرد. در این مقاله ماهیت متن مقدس و تاویل مورد بررسی قرار گرفته تا اینکه نشان دهد چرا این تاویلات معمولاً متناقض نما به نظر می رسند؟ تحقیقات نشان داد از آن حیث که متون مقدس دارای بطون و معانی چندلایه ای هستند، عارف در فرایند تاویل، می کوشد تا از سطح معانی ظاهری بگذرد و به دریافت معانی باطنی برسد، که این معانی باطنی در اغلب مواقع با معانی ظاهری سازگار نیستند و بدین ترتیب با مذاق اهل ظاهر هم همخوانی ندارد. و به همین دلیل، این تاویلات را مغایر با مبانی دینی می دانند. در حالی که با توجه به سطح ادراک و معرفت و ظرفیت انسان ها، دریافت و ادراک سطوح مختلف معانی کتب مقدس، جهت رهیافت هر کس به حقیقت، متناسب با شان خود، امری ضروری است.
۱۵۳۵۷.

طبیعت از دیدگاه روان شناختی و نگاه عرفانی مولوی در دیوان کبیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طبیعت طبیعت درمانی دیدگاه روان شناختی نگاه عرفانی مولوی دیوان کبیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۴۹
مقدمه و هدف: تعامل انسان با طبیعت بخش عمده زیست انسانی است که به دلیل آسیب های جدی در این حوزه نیازمند تجدیدنظر و ارائه رویکردهای مؤثری است که این تعامل را به شکلی پایدارتر و معنادارتر ترسیم کند. یکی از این رویکردهای مؤثر، نگرش عرفانی مولانا در دیوان کبیر است که بر جایگاه ویژه انسان در عالم و پیوند با آن تأکید دارد. رویکرد مؤثر دیگر، رویکرد روان شناختی به طبیعت است. هدف این مطالعه بررسی طبیعت از دیدگاه روان شناختی و نگاه عرفانی مولوی در دیوان کبیر بود. نتیجه گیری: استفاده از طبیعت در مراکز درمانی، ادارات دولتی و بخش های خصوصی به عنوان راهکاری مؤثر جهت کاهش تنش های شغلی و محیطی و ارتقاء و رضایت شغلی قلمداد می شود. طبیعت درمانی نیز به عنوان یکی از درمان های مؤثر در اختلالات مهارت های ارتباطی مانند اتیسم، اختلالات اضطرابی، استرس، کاهش توجه و تمرکز مانند اختلال بیش فعالی، کم توجهی، تکانش گری می باشد. همچنین در جهان بینی عرفانی مولانا، انسان باید طبیعت را در باطن، همانند خود تجلی اسماء و صفات گوناگون الهی دانسته و در مقام خلیفه الهی، نگهبان آن باشد. درنتیجه با درک درست جایگاه ویژه انسان و شناخت ویژگی های انسان و طبیعت، چگونگی ارتباط همدلانه وی با طبیعت از دیدگاه مولانا در دیوان کبیر آشکار شد.
۱۵۳۵۸.

بررسی اجمالی مبانی تأویل عرفانی قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: مبانی تأویل عرفانی قرآن کریم عارفان مسلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۷۰
تأویل قرآن کریم به معنای بیان معانی باطنی این کتاب الهی – توسط عارفان مسلمان، از مبانی چندی برخوردار است که این نوشتار، به منظور زدودن برخی ابهامات، و پاسخ گویی به برخی از اتّهامات به عارفان مسلمان، به بررسی اجمالی مهم ترین این مبانی پرداخته است. این مبانی به اجمال عبارتند از: 1. وضع الفاظ برای روح معانی؛ 2. مراتب متعدّد معنایی قرآن کریم؛ 3. مقصود خداوند بودن همه معانی ظاهری و باطنی قرآن کریم؛ 4. منحصر نبودن آگاهی از تأویل قرآن به خداوند و معصومان علیه السلام. در این مقاله، با روش «توصیفی – تحلیلی»، در ذیل هر یک از این عناوین، ابتدا به برخی از سخنان اهل معرفت اشاره شده و منظور ایشان تبیین گشته و سپس سخن آنان – و احیاناً مخالفان ایشان – نقد و بررسی گردیده است. حاصل سخن آن است که اولاً الفاظ کلّی تنها برای مصادیق مادی آنها وضع نشده است. ثانیاً، قرآن کریم دارای معانی متعدّد ظاهری و باطنی است. ثالثاً، خداوند همه این معانی را قصد کرده است. و رابعاً، هر چند تنها معصومان علیه السلام می توانند از تمام معانی ظاهری و باطنی کتاب الهی آگاهی یابند، دیگران نیز می توانند به میزان رسوخ علمی و طهارت باطنی خویش، به مراتبی از تأویل قرآن راه یافته، آن را بیان کنند.
۱۵۳۵۹.

موطن أخذ میثاق الست و مفاد آن از نگاه فرغانی با تأکید بر آیه میثاق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: میثاق الست فرغانی آیه میثاق محبت اصلی عالم مثال محاذی با محسوسات عالم خیال منفصل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۲۲۸
آیه 172 سوره اعراف معروف به آیه میثاق ، همراه با روایات مرتبط با آن، مورد توجه و شرح و تفسیر اندیشمندان مسلمان با گرایش های متفاوت قرار گرفته و در باب حقیقت و مفاد و موطن این میثاق، دیدگاه های مختلفی ابراز شده است. در این میان، سعیدالدین فرغانی فرد شاخص مکتب عرفانی ابن عربی و شاگرد برجسته صدرالدین قونوی، با توجه به مبانی عرفانی و لحاظ روایات، تفسیر و تبیین بدیعی را درباره موطن و مفاد پیمان و تعداد مواثیق اظهار نموده که تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و تحلیلی است. روش به کار رفته در این نوشتار، اسنادی و روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای بوده و داده های مورد نیاز از طریق ابزار فیش برداری گرد آوری شده است. به نظر فرغانی، صورت طینیه حضرت آدم - که مشتمل بر ذرات ترابیه است و هر ذره ترابیه ماده صورت عنصری یکی از ذریه و فرزندان اوست - در عالم مثال منفصل صورت مثالی می یابد. آن ذرات نیز به گونه تفصیلی در آن عالم ظاهر شده، با صورت مثالی ارواح خود مرتبط می شوند و به دلیل قرب به عالم بساطت و وحدت و سریان توحید فطری، به ربوبیت حق تعالی اقرار می کنند. این دیدگاه ویژگی هایی دارد که با ظاهر آیه میثاق و روایات مربوطه انطباق بیشتری دارد.
۱۵۳۶۰.

بررسی فقهی بلدی یا میقاتی بودن حج نیابتی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: استیجار حج نیابت در حج استیجار بلدی استیجار میقاتی حج میت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۳۴۵
اگر کسی که حج بر وی مستقر شده، از دنیا برود و وصی و ورثه او علم به وجوب حجّش داشته باشند، بر آنان واجب است برایش اجیر بگیرند. در این صورت، آیا لازم است استیجار از بلد میت باشد یا از میقات؟ فقهای عظام شیعه در این مسئله اتفاق و اجماع ندارند و از آنان چهار قول (یا حد اقل چهار احتمال) نقل شده است: 1. از اقرب الأماکن   2. از بلد میت  3. تفصیل بین اتساع و عدم اتساع مال میت  4. تفصیل بین حَجَّه الاسلام و غیر  حَجَّه الاسلام.  قول اول که قول مشهور فقها است، با ادلّه سازگار تر است. بدین جهت، وصی و ورثه میت باید تنها هزینه استیجار اقرب الأماکن را از ماترک میت بپردازند نه بیشتر. البته برای استحباب می توانند از بلد میت استیجار نمایند، ولیکن هزینه های بیشتر از میقات را خودشان بپردازند، نه از اصل مال میت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان