درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۸۴۱ تا ۱۰٬۸۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۰۸۴۱.

نکاتی برگرفته از حدیث ثقلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۶ «ویژه قرآن و حدیث» 36-55

کلید واژه ها: حدیث ثقلین فی رحاب حدیث الثقلین و احادیث اثنی عشر (کتاب) وجه تسمیه ثقلین تمسک به ثقلین پیروی از ثقلین خطاناپذیری ثقلین دانشمندان اهل تسنن و حدیث ثقلین قرآن خاندان پیامبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۷ تعداد دانلود : ۷۴۸
در این گفتار که از کتاب «فی رحاب حدیث الثقلین و احادیث اثنی عشر» برگرفته شده است، نگارنده هشت نکته از حدیث ثقلین استفاده می کند؛ از جمله: سفارش امت به تکریم ثقلین قرآن و عترت به عنوان امانت های پیامبر، وجه تسمیه ثقلین، جدایی ناپذیری عترت از قرآن، تمسک توأمان به عترت و کتاب، خطاناپذیریِ ثقلین، تداوم ثقلین تا آخر عمر دنیا، وجوب پیروی از آنها و رجوع علمی به آنها. در این گفتار به روایات دانشمندان اهل تسنن و سخنان آنها در شرح حدیث ثقلین استناد شده است.
۱۰۸۴۲.

آل یاسین سلام الله علیهم اجمعین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۶ «ویژه قرآن و حدیث» 56-75

کلید واژه ها: قرآن اختلاف قرائت آل یاسین علمای اهل سنت علمای شیعه مولوی مثنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۴۷۶
اختلاف قرائات قرآنی، که موضوع یکی از علوم مهم موجود در جغرافیای اسلام و از جمله مسائل مهم علوم قرآنی به خصوص در قرون اولیه به شمار می رفته است، عمدتا از اوایل قرن چهارم هجری، به شکل مدون در فرهنگ عامه مسلمانان در مواردی عدیده، معرکه آراء محققان، و مایه نزاع ها و زمینه ابراز تعصبات دینی و فرقه ای گردیده است. آیه ۱۳۰ سوره صافات «سلام علی آل یاسین» از جمله این موارد است. این قرائت از آیه شریفه که در قرائت مشهور عام موجود در متن قرآن، به همین صورت مکتوب شده است، در برخی قرائات مشهور دیگر و در احادیث، به شکل «سلام علی آل یاسین» آمده است. نویسنده در این مقاله دیدگاه خاص مولوی را در این خصوص در مثنوی، مورد بررسی قرار داده و همسویی آن را با نظر گروهی از علمای اهل سنت، و نیز قاطبه علمای شیعه پیش چشم خواننده می نهد.
۱۰۸۴۳.

نقش سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم تیر ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 1-10

کلید واژه ها: سیره حجیت سیره عقلاء حجیت استصحاب از دیدگاه عقلاء سیره عقلائیه از دیدگاه شرع مقدس و قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۵۱۲
با توجه به پیشینه عظیم تاریخی، نقش سیره عقلاء از موضوعات مهمی است که از دیر باز محل بحث و اختلاف نظر بین اصولیان و فقیهان است بحث در خصوص سیره و عرف عقلاء در استباط احکام شرعی و ماهیت آنها از جمله مباحث مهمی است که در این نوشتار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با بررسی تطبیقی دیدگاههای اندیشمندان اسلامی از دوره های فقه و اصول استدلالهای هرگروه به طور دقیق و علمی در بوته نقد و بررسی قرار گرفته است و در آخر هر بحث و به جمع بندی هر بحث به جمع بندی نهائی از مباحث پیشین پرداخته شده است. بحث از سیره عقلا در استنباط احکام شرعی ازجمله مواردی است که مربوط به همه ادیان می باشد و به همین خاطر در بسیاری از مواقع مورد هجمه هایی از طرف معاندین با اسلام و مذاهب دیگر قرار می گیرد و همین موضوع لازم می نماید که در خصوص شرایط و عوامل خاص سیره عقلاء و همچنین فلسفه این حکم از سوی اسلام و مذاهب دیگر مورد تحقیق و بررسی مجددی صورت گیرد. در این تحقیق در خصوص بررسی ماهیت اصولی سیره عقلاء ازمنظر اصول و حقوق شرع تحلیل فلسفه و علل تشریح سیره عقلاء در احکام شرعی وعقلی به بحث های مفصل پرداخته شده است و درآخرمی توان به نتایجی مبنی بر اینکه سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی از مسلمات مورد پذیرش دین اسلام می باشد و با ملاک قرار دادن ماهیت شرعی آن بسیاری ازاختلاف نظر ها را می شود سامان داد. بنابراین سیره عقلاء در شرایط خاص به خاطر ارزش گذاری بی شمار به هویت انسان در احکام و شرع می باشد.
۱۰۸۴۴.

تحلیل تأثیر عمل بر رشد علم فطری در شبکه موضوعی از نگاه قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹۴) 154 - 133

کلید واژه ها: علم فطری عمل شبکه ارتباطی فطرت بررسی تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۴۷۸
نقد و بررسی آراء مفسران در زمینه تأثیر عمل بر رشد علم فطری در شبکه ارتباط موضوعی، مستلزم ارائه الگو و معیار و سپس عرضه عملکرد آنان بر آن الگو می باشد. در این راستا، ابتدا موضوعاتی که از سنخ عمل هستند و موجبات رشد علم فطری را فراهم می آورند، نظیر تقوا، ایمان، احسان، جهاد، شکرگزاری، تزکیه و تطهیر، شناسایی و رابطه آنها با علم فطری در شبکه تشریح گردیده، سپس هر کدام از این موضوعات نظیر تقوا به عنوان محور موضوعات مرتبط با خود، مانند نماز، انفاق، برّ، وفای به عهد، صبر، صدق و تواضع، در شبکه قرار گرفته و روابط تحلیل شده است. بدین ترتیب از یک سو جایگاه علم فطری و عمل در شبکه ارتباط موضوعی ترسیم گردیده و از سوی، دیگر آراء مفسران مورد ارزیابی قرار گرفته است.
۱۰۸۴۵.

اثربخشی آموزش مهارت های شهروندی مبتنی بر رساله حقوق امام سجاد (ع) بر آگاهی از حقوق شهروندی و عمل به آن در دانش آموزان متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) ۶۹-۹۴

کلید واژه ها: مهارت شهروندی رساله حقوق امام سجاد (ع) آگاهی از حقوق شهروندی رفتار شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف از پژوهش حاضر سنجش میزان اثربخشی آموزش مهارت های شهروندی مبتنی بر حقوق شهروندی رساله حقوق امام سجاد (ع) بر میزان آگاهی از حقوق و نیز عمل به این حقوق بود. این پ ژوهش از نوع تحقیقات ترکیبی کیفی- کمی بود. در قسمت اول با بهره گیری از روش کیفی محتوای آموزشی مناسب برگرفته از رساله حقوق تدوین شد و در قسمت کمی با شیوه نیمه تجربی و با پیش آزمون– پس آزمون همراه با گ روه کنترل انجام شد. روش نمونه گیری در بخش کیفی، هدفمند و تعداد 5 نفر از متخصصان برنامه ریزی درسی بود و در بخش کمی، جامعه پژوهش شامل نوجوانان متوسطه اول شهر بندرلنگه بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، تعداد 60 نفر در قالب دو گروه 30 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند . پژوهش با طرح پژوهشی نیمه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل در 11 جلسه آموزشی انجام پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه های محقق ساخته «آگاهی از حقوق شهروندی» و «رفتار شهروندی» بود که از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بودند. جهت تحلیل یافته ها از آزمون های تی مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد که یافته ها نشان داد آموزش مهارت های شهروندی منجر به افزایش آگاهی نوجوانان از حقوق شهروندی شده و همچنین باعث تغییر رفتار آنان می گردد. با توجه به نتایج این بررسی با تمرکز بر آموزش برنامه درسی مبتنی بر رساله حقوق می توان روابط اجتماعی را بهبود داد.
۱۰۸۴۶.

تبیین مؤلفه ها و خرده مؤلفه های حقوق بشر و تعیین جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 141-154

کلید واژه ها: آموزش و پرورش اسناد بالادستی حقوق بشر تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۸
پژوهش حاضر با هدف تبیین مؤلفه های حقوق بشر و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتواست. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با حقوق بشر و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش وپرورش است که باتوجه به ماهیت موضوع، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است. داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفته است. ی اف ت ه ه ای پ ژوه ش بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی حقوق بشر را می توان در سه حقوق اساسی، حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی تدوین نمود. 2. درمجموع 364 مرتبه به مؤلفه های حقوق بشر توجه شده که میزان تراکم آن در مؤلفه حقوق اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با 53/36 درصد زیاد و در مؤلفه حقوق مدنی و سیاسی با 21/30 درصد بسیار کم است. 3. بین اسناد موردبررسی، بیشترین ضریب اهمیت به سند تحول بنیادین (542/0) و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (202/0) است.
۱۰۸۴۷.

مطالعه تطور تاریخی تفسیر و فهم برخی آموزه های صلح آمیز قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال چهارم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیایی ۱۳) 19-46

کلید واژه ها: قرآن کریم صلح آزادی عقیده آزادی بیان مفسران متقدم مفسران معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۳۹۹
قرآن کریم سرشار از آموزه های صلح آمیز و مهرگستر و دین اسلام از آغاز پیدایی منادی صلح و رحمت برای همه انسان ها بوده است. خداوند متعال در سراسر قرآن و شروع هر سوره با صفت رحمان و رحیم نام برده شده و احترام به کرامت انسانی و تنوع فرهنگی، هم زیستی مسالمت آمیز و تشویق به همکاری و هم افزایی در شمار آموزه های پر بسامد این کتاب آسمانی است. در این میان آیاتی از قرآن کریم که همگان را به صلح و مدارا دعوت کرده در مناسبات اجتماعی حایز اهمیت ویژه ای هستند. این جستار با توجه به گستره معنایی صلح در دنیای معاصر به طور خاص تفاسیر مختلف از آیات مربوط به صلح (در برابر جنگ) ، آزادی عقیده و آزادی بیان را در ادوار مختلف تاریخی بررسی نموده است. مطالعه تطور تاریخی آراء مفسران ذیل آیات منتخب که بنابر ظاهر حاوی آموزه های مداراجویانه و صلح آمیز هستند، نشان می دهد شرایط تاریخی و سیاسی و پیش فرض های مفسّر در فهم و تفسیر او از آیات نقش بسزایی داشته است. این مطالعه از سوی دیگر باین نتیجه رسیده که مفسران دوران معاصر درمقایسه با متقدمان بیش تر به مفاهیم صلح، آزادی، گفتگو و تعامل توجه و تمرکز کرده اند.
۱۰۸۴۸.

بستار فیزیکی و فاعلیت الهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره بیستم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۵ 109 - 130

کلید واژه ها: بستار فیزیکی فاعلیت الهی علیت ذهنی فیزیکالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۵ تعداد دانلود : ۵۱۴
در این مقاله در ابتدا با بیان تاریخی شکل گیری نگاه علمی جدید، مسأله ی تعارض نگاه علمی با فاعلیت الهی طرح می شود و در ادامه، انواع رویکرد ها به مسأله ی فاعلیت الهی و نگاه علمی جدید معرفی می شود. پس از آن با تبیین چیستی بستار فیزیکی (Physical Closure) که یکی از ارکان متافیزیکی مهم علم جدید است، نشان داده خواهد شد که این مفهوم مهم ترین مانع متافیزیکی در زمینه ی ارتباط مؤثر خداوند و جهان است و با پذیرش آن نمی توان از ارتباط فعالانه ی خداوند و جهان سخن گفت. پس از این تبیین، به طور خاص راهکار پلنتینگا در رفع تعارض نگاه علمی و فاعلیت الهی بررسی می شود و سپس رویکرد نوین دانشمندان خداباوری بررسی و ارزیابی می شود که قصد دارند فاعلیت الهی را ذیل قوانین نامتعین طبیعی بگنجانند. با بررسی این رویکردها نشان داده می شود که هیچ یک در مواجهه و نقد مناسب بستار فیزیکی موفق نیستند و در پایان، اراده ی آزاد و آگاه انسانی، رکنی محکم برای نقض بستار فیزیکی معرفی می شود.
۱۰۸۴۹.

اخلاق پژوهش با تأکید بر علوم انسانی اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 5-23

کلید واژه ها: اخلاق پژوهش علوم انسانی اسلامی عینیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۲۵۱
پژوهش در حوزه علوم انسانی اسلامی در سال های اخیر با رشد فزاینده ای روبرو بوده است و موافقان و مخالفان آن با بهره گیری از تبیین های گونا گون در مقام اثبات مدعای خود برآمده اند. فارغ از هرگونه قضاوت درباره نتایج به دست آمده از پژوهش های فراوانِ این حوزه فکری، توجه به اخلاق پژوهش به صورت عام و التزام به آن در تحقیقات علوم انسانی اسلامی به طور خاص اهمیت ویژه ای دارد. به نظر می رسد غفلت از این نکته، برخی دیدگاه ها به ویژه دیدگاه های مخالف علوم انسانی اسلامی را در تأمین واقع بینی و بی طرفی علمی با مشکل روبرو کرده است. نویسندگان مقاله پیش رو، با استفاده از روش تحلیلی انتقادی به واکاوی اخلاق پژوهش در حوزه علوم انسانی اسلامی پرداخته، با برشمردن بایسته ها و نبایسته های اخلاقی این کنش انسانی به این نتیجه دست یافته اند که حق طلبی با انگیزه الهی، اصلِ اخلاقی محوری در این حوزه است.
۱۰۸۵۰.

مراتب متعدد وجودی انسان و تطبیق آن بر مراتب عالم کبیر و قرآن کریم از منظر عارفان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۲۶۸ 9-16

کلید واژه ها: مراتب انسان قرآن عارفان مسلمان عالم کبیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۷۵
این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به تبیین مراتب وجودی انسان از منظر برخی از عارفان مسلمان، تطبیق آنها بر مراتب متعدد عالم کبیر و قرآن کریم و همچنین به نقد و بررسی این دو نکته از منظر متون دینی پرداخته است. در ابتدا این نکته به تفصیل بیان شده که عبدالرزاق کاشانی انسان را دارای سه مرتبه کلی نفس، قلب و روح و ده مرتبه جزئی تر می داند. فناری و صدرالمتألهین هرکدام، با تعابیر گوناگون، هفت مرتبه برای انسان برمی شمرند و عارف معاصر، امام خمینی ره نیز، انسان را به وزان قرآن کریم و عالم کبیر، دارای هفت، هفتاد، هفتادهزار، و بلکه بی نهایت مرتبه می داند. در ادامه، با اشاره به تعابیر گوناگونی از آیات و روایات، این نکته به اثبات رسیده که هم اصل ذومراتب بودن وجود انسان، و هم تطبیق مراتب وجودی وی، بر مراتب متعدد قرآن کریم و عالم کبیر، از تعابیر و فرازهای مختلفی از متون دینی قابل اصطیاد است.
۱۰۸۵۱.

سیر تطور مسجد جامع اموی دمشق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم اردیبهشت ۱۳۹۹ شماره ۲۶۹ 9-17

کلید واژه ها: تمدن اسلامی مسجد اموی دمشق معماری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۳ تعداد دانلود : ۴۹۸
شناخت پیشینه مساجد و تاریخ معماری آن می تواند زمینه ساز شناخت تمدن اسلامی باشد. مسجد اموی دمشق یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار می رود، و شناخت پیشینه و معماری آن می تواند در چگونگی شکل گیری تمدن اسلام مفید باشد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و در قالب مطالعه ای کیفی به انجام رسیده و به دنبال پاسخ به این پرسش است که سیر تکوینی مؤلفه های زیبایی شناختی در سطح در زمانی» و «همزمانی» چه نقشی در شکل گیری زیبایی شناسی ساختار بناهای دوره اسلامی به ویژه قبه الصخره و مسجد جامع دمشق داشته است؟ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که برخی از بناهای اوایل دوره اسلامی در سطح زمانی نتیجه آمیزش و تلافی فرهنگ های مختلف بوده اند و زیبایی شناسی آنها از ویژگی چند فرهنگی برخوردار است. در این مقاله به تاریخ شکل گیری مسجد اموی به عنوان یکی از آثار تمدنی بزرگ اسلام و نیز پیوند و ارتباط این تمدن عظیم اسلامی با سایر تمدن های موجود مورد مطالعه قرار گرفته است.
۱۰۸۵۲.

تبیین قرآنی نقش مقاومت در حکومت جهانی مهدوی

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 108 - 134

کلید واژه ها: قرآن مقاومت ظهور حکومت جهانی امام مهدی تقابل حق و باطل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۳۰۰
«مقاومت» نقشی اساسی در زندگی فردی و اجتماعی بشر دارد و قرآن به صورت فراگیر آن را مطرح می کند. تقابل حق و باطل (عامل شکل گیری مقاومت) و صبر (عامل تداوم مقاومت) دو عامل مهم مقاومت اند. از دیدگاه قرآن اولاً تقابل حق و باطل، تضمین کننده شکل گیری مقاومت در انسان است، ثانیاً گستره تقابل حق و باطل که در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و تمدنی مطرح است، شامل تکوینیات، تشریعیات، امور فردی و امور اجتماعی می شود. در حکومت جهانی مهدوی تقابل حق و باطل میان منجی و یارانش و مخالفان منجی به اوج خود می رسد و فراگیرترین و گسترده ترین جنگ خیر و شر رخ می دهد. بی شک هرچه این مصاف گسترده تر و عمیق تر باشد، مقاومت گسترده تر و عمیق تر خواهد بود. در این پژوهش نقش مقاومت در حکومت مهدوی با روش توصیفی - تحلیلی و کتابخانه ای بررسی شده است. بر اساس داده های قرآنی و روایی برای شکل گیری ظهور و برقراری حکومت واحد جهانی علاوه بر مقاومت رهبر، مقاومت یارانش نیز لازم و ضروری است؛ زیرا در این ستیز، همه کفر در برابر همه ایمان قرار می گیرد و سرنوشت جبهه حق در گرو پیروزی در این مبارزه است؛ ازاین رو جبهه حق با همه قدرت و مقاومت و با به کارگیری همه نیروهای زمینی و آسمانی به مصاف دشمن می رود و زمین را برای همیشه از ظلم و بی عدالتی پاکسازی می کند و ثمره آن، تشکیل حکومت جهانی مبتنی بر حق و عدالت در همه زمینه ها در سراسر جهان است.
۱۰۸۵۳.

روش تدریس هدایت محور؛ پیوست اخلاقی روزآمد برای کارآمدسازی دروس معارف اسلامی در دانشگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۸ ۵۱-۷۴

کلید واژه ها: روش تدریس هدایت محوری پیوست اخلاقی کارآمدی تدریس دروس معارف اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۲۴
یکی از مهم ترین اهداف آموزشی در تدریس معارف اسلامی ارتقای سطح معرفتی و ایمانی دانشجویان به واسطه ارائه محتوای آموزشی مناسب است.برای تحقق این مهم روش های آموزشی مختلفی می توان پیشنهاد داد. به باور نگارنده «روش تدریس هدایت محور» به عنوان یکی از زیر مجموعه های روش تدریس فعال از مؤثرترین روش های تدریسی است که به عنوان مکمل روش تدریس سخنرانی می تواند در تغییر نگرش و تحقق اهداف شناختی و عاطفی دانشجویان درحوزه معارف اسلامی کارساز باشد. این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی و مبتنی بر مراحل هدایت و تبلیغ در قرآن و سیره اهل بیت^ و با رویکرد مخاطب شناسانه دانشجویان نسل امروز، بر این باور است که هرگونه فعالیت هدایتی و تبلیغی مدرسان معارف اسلامی زمانی اثرگذار خواهد بود که آنان ضمن برخورداری از فنون و تکنیک های روان شناسی تربیتی، از هادیان حقیقی در تمامی جزئیات فرآیند سه گانه هدایت و دعوت قرآنی اعم از؛ دعوت حکیمانه، موعظه حسنه، جدال احسن به شکل صحیح پیروی نمایند.
۱۰۸۵۴.

تحلیل استنادهای قرآنی امام سجاد (ع) در مناظرات شهر شام

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 115 - 136

کلید واژه ها: امام سجاد (ع) استنادات قرآنی مناظرات شام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۳۸۷
مناظرات و خطبه های امام سجاد(ع) پس از واقعه عاشورا و در دوران اسارت در کوفه و شام، از مهم ترین عوامل تداوم نهضت عاشورا وآگاه سازی مردم ازجایگاه راستین اهل بیت پیامبر(ص) می باشد. حضرت در این احتجاجات بارها به آیات قرآن که در دسترس تمام مخاطبان ایشان قرار داشته و بر خلاف روایات از گزند جعل و تحریف در امان مانده بود ،استناد می نمودند تا از این طریق، حقوق تضییع شده ی اهل بیت رسول خدا(ص) را به مردم یادآور شده و با عقاید باطلی که حاکمان اموی در میان مسلمانان رواج داده بودند، مبارزه نمایند. در این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آیات مورد استناد امام سجاد(ع)در خطبه ها و مناظرات در شهر شام،پرداخته ایم تاچرایی استنادهای قرآنی امام روشن شود.
۱۰۸۵۵.

نکته هایی از معارف حسینی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 137 - 140
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۹
توصیه های ناب بزرگان درباره روضه و اشک بر امام حسین. بزرگان بسیاری درباره مجلس روضه و اشک بر امام حسین(ع) توصیه هایی نموده اند که به قسمت های کوتاهی از آنها اشاره می شود.آیت الله قاضی;: «در عزاداری و زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) مسامحه ننمایید. روضه هفتگی _ ولو دو سه نفر باشد _ اسباب گشایش امور است و اگر هفتگی هم نشد، دهه اول محرم ترک نشود».آیت الله بهجت;: «گریه بر سیدالشهدا (ع) از نماز شب بالاتر است».
۱۰۸۵۶.

عوامل مؤثر بر رشد اخلاقی با نگاهی قرآنی

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 7 - 33

کلید واژه ها: قرآن اخلاق رشد اخلاقی عوامل معرفتی عوامل غیرمعرفتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۴ تعداد دانلود : ۴۳۷
تکیه گاه اخلاق قرآنی خداوند است که منبع و منشأ همه فضایل و کمالات عینی و نامتناهی است. رشد اخلاقی به معنای ربانی و الهی شدن در بُعد شناختی، رفتاری و عاطفی از راه کسب اوصاف و افعال ربوبی و الهی است که نمونه آن در اوصاف و افعال خدا وجود دارد و اوصاف و افعالی که خداوند برای انسان مطلوب دانسته است. انسان در فطرت و خلقت ویژه اش استعداد ربانی و الهی شدن را دارد و عوامل متعددی در شکوفایی و رشد این استعداد نقش دارند. این پژوهش با روش کتابخانه ای- اِسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و استنباطی با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رشد اخلاقی براساس آموزه های قرآنی انجام شده است که این عوامل از نگاه قرآن دو نوع اند: عوامل معرفتی، عوامل غیرمعرفتی. شناخت فطری فضایل و رذایل (عامل معرفتی غیراکتسابی)، توجه و تفکر (بیداری) و ایمان، عوامل معرفتی اکتسابی رشد اخلاقی اند و وراثت، تغذیه، عوامل محیطی، مبادی غیبی، اراده و اختیار و عمل صالح عوامل غیرمعرفتی این رشدند.
۱۰۸۵۷.

انگیزش اخلاقی از دیدگاه فخرالدین رازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 7-26

کلید واژه ها: فخرالدین رازی انگیزش اخلاقی رویکرد شناخت گرایانه درون گرایی الغاءپذیر واقع گرایی تعالی گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۳۸۶
انگیزش اخلاقی، بحثی مهم در فرااخلاق است. سه مسئله ی اساسی آن عبارتند از: ماهیت انگیزش اخلاقی، ماهیت ارتباط بین داوری اخلاقی و انگیزش اخلاقی و ارتباط انگیزش اخلاقی و ماهیت اوصاف اخلاقی. آراء فخر کلامی و الهیّاتی است و با نگاه فلسفه اخلاق معاصر، خوانشی امروزی از آنها ارائه می شود. فخر به ماهیت انگیزش اخلاقی، رویکرد شناخت گرایانه دارد و بر این باور است که باور برای ایجاد میل و تحریک به عمل لازم و کافی ست. طبق دیدگاه فخر، رویکرد شخصیت گرا مکمّلِ رویکردِ شناختی است. ماهیتِ ارتباطِ داوری اخلاقی و انگیزش، درون گرایی الغاءپذیر است یعنی رابطه ای ضروری اما لغوشدنی میان داوری و انگیزش اخلاقی برقرار است. تعالی گرایی او فارغ از نقدهای احتمالی بر آن، با نظریه ی انگیزشِ او سازگار است. از نظر او داوری های اخلاقی، باور هایی در مورد وجودِ متعالی ارزش ها در ذات خداوند هستند که با کمک عواملِ پرورش دهنده ی شخصیت، ایجادِ میل نموده، به انگیزش اخلاقی می انجامند.
۱۰۸۵۸.

جامعیت قرآن در معناداری زندگی با نگاهی به آرای علامه طباطبایی

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 90 - 117

کلید واژه ها: جامعیت قرآن و علامه طباطبایی معناداری زندگی هدف زندگی فطرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۲
آدمی به دلیل فطرت کنجکاو خویش، همواره در جستجوی علت پدیده ها است. پرسش از چرایی هستی و مبدأ و منتهای خود، بنیادی ترین موضوعاتی هستند که پاسخ صحیح به آنها، زندگی را معنادار کرده، آدمی را از افتادن در دام پوچ گرایی می رهاند. پوچ گرایان به دلیل ناتوانی در تبیین علت غایی پدیده ها زندگی را محدود به این دنیا می کنند و سرنوشت تلخ فنا و نابودی را برای انسان رقم می زنند. قرآن کریم با تبیین غایت نظام هستی به طورعام و زندگی انسان به طورخاص، هر نوع پوچی و بی هدفی را از نظام هستی نفی می کند. در این مقاله با نگاهی به آرای علامه طباطبایی ضمن اثبات معنای زندگی از طریق برهانی کردن آن، با ذکر آیاتی از هدف داری نظام آفرینش، این حقیقت تبیین خواهد شد که قرآن جامع ترین پاسخ ها را به پرسش های برخواسته از فطرت آدمی به بشریت عرضه می کنند. روش تحقیق درنوشتار حاضر، عقلانی - وحیانی است که داده ها را به شیوه تحلیلی - توصیفی پردازش کرده است. از جمله مهم ترین نتایج این پژوهش عبارت اند از: اثبات معناداری زندگی با اقامه چهار استدلال و مستند کردن آنها به آیات قرآن، رهایی بشر از پوچ گرایی و بی معنایی زندگی در سایه تعالیم وحیانی قرآن از قبیل ارائه جهان بینی جامع و عقلانی در رابطه با آغاز و انجام انسان و نظام هستی.
۱۰۸۵۹.

تبیین راهکارهای عملی و نظری کسب تواضع و فروتنی بر مبنای تحلیل محتوای خطبه قاصعه امیرالمؤمنین(ع)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ (پیاپی ۵۹) 11 - 38

کلید واژه ها: امام علی (ع) تواضع فروتنی خطبه قاصعه روش تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۶۹۲
تواضع و فروتنی از جمله فضایل اخلاقی است که از خود ملکوتی و الهی انسان نشأت می گیرد و بدان دلیل که در تکامل شخصیت انسان تأثیر بسزایی دارد، در آموزه های دینی بر آن بسیار تأکید شده است. یکی از مصادیق این تأکید را می توان در بلند ترین و مهم ترین خطبه امام علی مشهور به خطبه قاصعه که پس از جنگ نهروان ایراد شده، جستجو کرد. حضرت علی در این خطبه تلاش کرده است ضمن تبیین اهمیت این فضیلت اخلاقی و تأثیر آن در مقابله با تکبر به منزله مهم ترین عامل تسلط شیطان، راهکارهای عملی و نظری کسب تواضع را بیان و درنهایت، تصویر جامعی از این فضیلت ارزشمند اخلاقی ارائه کند. در این پژوهش کوشیده ایم با تکیه بر روش «تحلیل محتوا» و بهره گیری از فن «تحلیل مضامین کیفی»، گزاره های مرتبط با موضوع تواضع و فروتنی را در خطبه قاصعه تحلیل و الگوی جامع مفهومی تواضع را از منظر آن حضرت ترسیم کنیم. معرفی عوامل عملی و نظری ایجاد تواضع (مانند اقامه نماز، روزه داری، دادن زکات، احسان به والدین و احترام به مربی)، معرفی ویژگی های متواضع (مانند توجه به مستضعفان و فقرا، محبت به مؤمنان و سجده کردن)، معرفی نتایج برخورداری از تواضع (مانند دوری از وسوسه های شیطانی، دوری از کبر و تفاخر، کسب رضایت الهی و ایجاد الفت و محبت بین مردم) و معرفی مصادیق برگزیده متواضعان از جمله مباحثی است که امام علی در این خطبه بدان اشاره کرده است
۱۰۸۶۰.

الزامات حمایت سازمانی ادراک شده در مدرسه صالح در سند تحول آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) ۱۲۹-۱۷۲

کلید واژه ها: حمایت سازمانی ادراک شده عدالت تعهد سازمانی مدرسه صالح سند تحول آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۲ تعداد دانلود : ۳۱۰
تحقق مدرسه در افق چشم انداز 1404 نیازمند مدیریت ادراک منابع انسانی به جهت ایجاد تعهد، وفاداری، اعتماد و بهره وری است. بنابراین پژوهش حاضر در سال 1396-97 با رویکرد ترکیبی از نوع لانه ای همزمان به تبیین الزامات حمایت سازمانی مدرسه ترسیم شده در سند تحول آموزش و پرورش پرداخته است. ابتدا با تحلیل اسناد بالادستی آموزش و پرورش و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 13 نفر از مطلعان کلیدی و خبرگان نظام آموزشی الزامات حمایت سازمانی ادراک شده در زیرنظام های مدیریت منابع انسانی استخراج شد. به جهت عمق بخشی و نیز مطالعه عمیق پدیده و محک نتایج به دست آمده از شیوه کیفی، مجتمع آموزشی مفید، به عنوان نمونه ای در راستای اهداف چشم انداز انتخاب و از طریق پرسشنامه استاندارد آیزنبرگ (1986) نتایج حمایت سازمانی ادراک شده بین 118 نفر از کارکنان و معلمین نمونه انتخابی، بررسی شد. مطابق یافته های پژوهش در 4 زیرنظام مدیریت منابع انسانی (تأمین و تعدیل، بهسازی، نگهداری و کاربرد) اگر رهبری آموزشی مدرسه مبتنی بر احسان باشد، جوّ اخلاقی را در مدرسه ایجاد و تعهد اخلاقی در کارکنان که بسترساز حمایت سازمانی ادراک شده است را فراهم می کند. هرچند عدالت در جای خود اهمیت دارد و لازم است در سازوکارها، به خصوص مالی (در تأمین، تخصیص و مصرف) به آن توجه شود. در این میان، کرامت انسانی، راهبردی برای برقراری رابطه احسان و عدالت بین رهبری و فرد است. همچنین طراحی نظام جبران خدمت به گونه ای که بتواند با همه جانبه نگری و جامعیت رضایت عمومی اعضا را جلب نماید، نیازمند تنوع بخشی و تعهد است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان