درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۶۴۱ تا ۵٬۶۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۵۶۴۱.

حقوق زائران بیتالله الحرام از دیدگاه قرآن و سنت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۶) 147 - 165

کلید واژه ها: حقوق قرآن سنت امنیت امارت حج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۵
جهت تحقیق و بررسی مسائل حقوقی حاکم بر حج قبل از معاهدات، عرف ها و حقوق بین الملل و قبل از توجه به حقوق داخلی عربستان؛ باید به بازخوانی احکام ویژه مسجد الحرام و ظرفیت های تشریعات و آموزه های فقهی مرتبط با حج همچون حرمت قتال، امنیت حرم، اعلام برائت، صدّ از مسجدالحرام و مساوات و برابری حج گزاران پرداخت؛ آموزه هایی که از جانب وحی است، خطا در آن راه ندارد و مورد قبول همه مسلمانان است و بی شک مراجعه به این قواعد اسلامی زمینه ساز استیفای حقوق حج گزاران در جریان برگزاری این عبادت بزرگ خواهد شد.
۵۶۴۲.

بررسی و تبیین پیش نیازهای دانشی و مهارتی در ارتقای اخلاق کنشگری روحانیت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ (پیاپی ۶۶) 145 - 172

کلید واژه ها: نفوذ اجتماعی روحانیت روابط میان فردی ارتباط مؤثر اخلاق کنشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۶
روحانیت یکی از مهم ترین گروه های مرجع در ایران است. با توجه به کاهش ضریب محبوبیت و اعتبار روحانیت بین قشرهای مختلف مردم در سال های اخیر، باید علاوه بر بازنگری اساسی در محتواهای ارائه ای، خود را به دانش ها و مهارت هایی مجهز کنند که با رعایت آن ها زمینه نفوذ بیشتر و پذیرش عمیق را در میان مخاطبان خود فراهم سازند. بدین منظور، توجه به مؤلفه های قبل ازکنشگری (به منزله پیش نیاز ارتباط مؤثر) در اولویت بررسی قرار دارد. گردآوری اطلاعات این مقاله، کتابخانه ای و با روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی انجام شده است؛ بدین ترتیب که ابتدا سرفصل های تأثیرگذار در این امر، دسته بندی منطقی شده اند و سپس، به تبیین اجمالی چرایی توجه به این مؤلفه ها در کنشگری روحانیت پرداخته شده است. «پرهیر از خودبرترانگاری»، «پرهیز از پیش داوری ذهنی» و «پرهیز از توجیه گری» از جمله خصایصی هستند که به طور مستقیم بر اخلاق کنشگری تأثیر می گذارند.
۵۶۴۳.

منطق کشف مدلول های مدیریتی سوره ها و آیات قرآن

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 113 - 149

کلید واژه ها: قرآن منطق کشف حکمت مدیریت رویکرد شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۱ تعداد دانلود : ۳۹۳
همه انسان ها در چارچوب باورها و ارزش های خود می اندیشند و جهان را از دریچه این چارچوب مشاهده می کنند. وقتی درک از انسان و هستی بر اساس پارادایم های فکری و فلسفی مختلف، متفاوت و حتی متعارض باشد، علوم برخاسته از آن ها نیز در هدف و چارچوب و محتوا و ... متفاوت خواهند بود. از این رو، آیات و سوره های قرآن کریم را می توان با منطق خاص و در چارچوب باورهای و ارزش هایی که انسان مسلمان از آن برخوردار است ارائه کرد. هرچند تاکنون آموزه های وحیانی با روش ها و منطق های مختلفی به منظور کشف معانی، مدالیل و مقاصد آن در گستره ی دانش علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته و هرکدام رهاوردی را به رخ کشیده است، ولی در این تحقیق با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی با نگاه متفاوت «منطق کشف مدلولالت مدیریتی سوره ها و آیات قرآن» به عنوان منطق و روش تحلیل آیات مدیریتی قرآن معرفی و بررسی شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که می توان سوره ها و آیات مدیریتی قرآن کریم را با سه مؤلفه؛ چارچوب نظری (وحی به عنوان فعل تدبیری و چهار وجهی بودن کارکردها و جهت گیری های سوره یا آیه)، منطق تبیین (تعبدی- تحلیلی و سیستمی- شبکه ای) و برداشت و تفسیر مدیریتی (معرفتی- دانشی و معرفتی- کارکردی) بررسی و تحلیل کرد که ثمره ی فرآیند یاد شده دست یازیدن به معانی، مقاصد و مدالیل آیات است.
۵۶۴۴.

تحلیل نشانه شناختی چگونگیِ وحی بر اساس «مدل یاکوبسن» و با تکیه بر مفهوم نزول از منظر ایزوتسو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰شماره ۴۶ 59 - 80

کلید واژه ها: وحی الفاظ قرآن نشانه شناسی نزول ایزوتسو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۱۰
اشاره به نزول وحی بر قلب پیامبرگرامی اسلام(ص) در آیاتی از قرآن، سبب ورود برخی نظرات در باب عدم وحیانی بودن الفاظ قرآن به مطالعات قرآنی معاصر شده است. در مقابل، گروهی از اندیشمندان نیز با تکیه بر دانش هایی که از گذشته رایج بوده، ادله ای جهت پاسخگویی به این دیدگاه ها ارایه کرده اند. از آنجایی که در دوره معاصر ، دانش های جدیدتری مانند زبانشناسی ظهور یافته، بررسی نزول وحی با تکیه بر این علوم نیز در کنار دانش های پیشین حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی که از شاخه های زبانشناسی است، به بررسی وحی از منظر قرآن پرداخته و آرای محققانی چون یاکوبسن و ایزوتسو را در این باره مورد تحلیل قرار داده است.یافته های حاکی از ارتباط عمودی میان گیرنده و فرستنده وحی در مدل یاکوبسن و اختلاف سطح وجودی ایشان است. از منظر ایزوتسو در پدیده وحی،کانالی ویژه جهت ارتباط یکطرفه از سوی فرستنده ایجاد شده است. با عنایت به این که کانال ارتباطی ویژه بوده، انتقال پیام نیز در قالب نشانه های قابل فهم برای بشر (الفاظ و جملات عربی) صورت گرفته است. این امر بیانگر وحیانی بودن الفاظ قرآن است.
۵۶۴۵.

تحلیل و بررسی تطبیقی مفهوم خزائن در تفاسیر المیزان و کشف الاسرار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ ۶۲-۴۳

کلید واژه ها: خزائن طباطبایی میبدی علم عین مراتب عالم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۸
از ساحت های مورد اشاره در قرآن مفهوم خزائن است که به عنوان سرچشمه جهان خلقت معرفی شده ودر حیطه قدرت خداوند متعال است. در این پژوهش با روش توصیفی-تطبیقی به چگونگی بررسی مفهوم خزائن و تحلیل تطبیقی ابعاد هستی شناختی آن از دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان و رشیدالدین میبدی در کشف الاسرار پرداخته شده است. در خصوص علمی یا عینی بودن خزائن، یافته های تحقیق نشان می دهد که خزائن الهی متشکل از دو عالم علم و عین است که این مطلب در نظریه علامه طباطبایی مشهود است، اما نگاه یک وجهی به خزائن در تفسیر میبدی (اکتفا به ساحت عین)، مشهود است. در حوزه ی خزائن و مراتب هستی، علامه طباطبایی خزائن را منبع اعلای فیض الهی دانسته که تنزل از آن بصورت توالی از مبدأ اعلی بر اساس رابطه عِلّی و معلولی است، حال آنکه از نظر میبدی، خزائن ناظر برعلم خداوند بر ادار ه ی امور و احاطه ی به فیوضات و مراتب عوالم و نفس در حوزه ی توانایی و اختیار انسان است، منتها ورودی به کیفیت استقرار نظام مراتبی و نحوه افاده ی فیض ندارد.
۵۶۴۶.

گزارش سلسله نشست های صلح پژوهی در ادبیات جمعیت ندای صلح (1)

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 145-152
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۷۶
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه ۱۳۹۷ با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راه اندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور با هدف صلح پژوهی اسلامی و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروه های تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلح آمیز اسلام و ایجاد اسلام هراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بین الملل است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشست هایی را با عنوان صلح پژوهی در ادبیات در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش سه نشست برگزار شده به اختصار بیان می شود.
۵۶۴۷.

On Motahhari's Theodicy of Hell

نویسنده:
منبع: Theosophia Islamica, Vol ۱,No ۱, Issue ۱, (۲۰۲۱) 127 - 139

کلید واژه ها: Hell Theodicy Divine Justice punishment Motahhari

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۳
One of the main problems for the doctrine of the traditional view of hell is Proportionality objection. It claims that eternal punishments for finite crimes of human beings cause undue harm and therefore are incompatible with divine justice. The proportionality principle states that the degree of punishment that a person justly merits must be proportionate to the level of his wrongdoing. One of the common ways to respond to this objection is rejecting the retributive nature of hell. Morteza Motahhari denied retributivism by distinguishing between the criminal system of the world and hereafter. He believed punishments in hell are identical to human deeds and they are nothing more than spiritual aspect of them. Regarding this view which is called 'Self-imposed punishments', God is not the punisher of the sinners, and the residents of hell suffer from their sinful actions. This paper begins with examining Motahhari's metaphysical theory of punishment as a theodicy of hell. Then I will discuss a modal argument against his theory. I shall argue there is not a necessary correlation between crimes and punishments. My conclusion is that Motahhari's theodicy would be undermined God's moral perfection either therefore it does not get God off the moral hook.
۵۶۴۸.

Resurrectionism and the Bodily Criterion of Personal Identity from Early to Reformation-Era Christianity

نویسنده:
منبع: Theosophia Islamica, Vol ۱,No ۲, Issue ۲, (۲۰۲۱) 7 - 29

کلید واژه ها: Resurrectionism Christianity Personal Identity

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۶
This paper explores early and Reformation-era Christian attempts to render the idea of an afterlife coherent. The specific focus is on early Reformed Christians’ unequivocal belief in a bodily criterion of personal identity and a physical afterlife. This article shows how Jewish divisions are partially responsible for the differences from this endeavor. Lending focus and structure to this broadly reconstructive project is a sustained critique of Princeton philosopher Mark Johnston’s recent agenda-setting series of lectures published as Surviving Death. My general conclusion is that Christian resurrectionism—or at least, the most persuasive forms of it as presented by some of the more astute Reformed Christian thinkers—is at least a coherent idea regardless of whether or not it is true. 
۵۶۴۹.

Compatibility or Incompatibility of Bentham's Utilitarianism with the Quran's Doctrine

نویسنده:
منبع: Theosophia Islamica, Vol ۱,No ۲, Issue ۲, (۲۰۲۱) 48 - 74

کلید واژه ها: the Quran Moral Utilitarianism Moral Theories Bentham's Seven Criteria

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۳
Moral utilitarianism is one of the most significant and common theories in normative ethics, which gained prominence with the utilitarian utterance of Bentham's crime, and different interpretations of it have always been presented with various modifications. Some Muslim thinkers, familiar with Bentham's theory of utilitarianism, have tried to make it compatible with Quranic teachings by adding a clause or constraint. In addition, they have considered Quranic verses to support Bentham's seven criteria. The basic objection of such thinkers to Bentham is that he has limited profit to pleasure only, and that is worldly pleasure, while from the point of view of religion, profit and pleasure are both worldly benefits, pleasures and include the pleasures of the Hereafter. The important point is that before we look for the verses that confirm Bentham's utilitarian theory and his seven criteria, we must see whether there is any possibility of a new interpretation of utilitarianism based on the verses of the Quran. Therefore, in this article, in addition to reviewing and criticizing this view, the impossibility of a new interpretation of utilitarianism based on the verses of the Quran is explained.
۵۶۵۰.

تسلط گفتمان قرآنی بر ذهن و زبان حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: التنظیرات و النقد فی الادب العربی سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 35 - 56

کلید واژه ها: حافظ قرآن تاثیرپذیری گفتمان قرآنی ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۹۸
حافظ، قرآن را حافظ بود و نه تنها آن را از برداشت و به چهارده روایت می خواند؛ بلکه قرآن بخشی از وجود و هستی اندیشگی و روحی-معنوی او شده بود. ذهن و زبان انگار یکی هستند. هر آن چه که در انبان ذهن است، از زبان خارج می شود و هر آن چه از زبان خارج می شود، ذهن را تشکیل می دهد، انگار که بین این دو رابطه ای نه دیالکتیکی بلکه مکملی وجود دارد و این دو در حال تکمیل یکدیگرند. زبان حافظ که می سرود، حتی در آن اوقاتی که غزل عاشقانه می سرود، ناخودآگاه بخشی از آن با زبان قرآن مزین بود، چرا که ذهن حافظ از زبانش همان چیزی را برون می داد که گفتمان مسلط بر روح و جسم و ذهن وی شده بود. مدت زمان زیادی بود که حافظ به قرآن و فراگیری علوم قرآنی مشغول بود و هویداست یادگیری کودکی بر زهن و زبان، لوحی است خاموش ناشدنی و این چنین بود که آن کودک مکتب قرآن رفته، بعدها در زیباترین شکل ممکن آموخته های قرآنی اش را در زیبایی شناسانه ترین شکل ممکن سرود و جهانی زیبا را برساخت که هنوزم جامعه بشری، نظیر آن را خیلی کم به خود دیده است. راستی آن ذهن و زبان وقاد چگونه بود که هر چه را که می سرود، بویی از اسرار معرفت قرآنی از آن به مشام می رسید؟ این نوشتار بخشی از این زیبایی های قرآنی را در شعر و زبان شعری حافظ و تسلط این گفتمان را بر زبان لفظی و محتوایی او آشکار کرده است و در تحلیلی معناکاوانه، مفاهیم قرآنی را استخراج کرده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که کمتر شعری از حافظ را می توان یافت که معرفتی قرآنی در قالب واژگان و مفاهیم و معنا و ساختار کلامی در آن رسوخ نکرده باشد و حافظ به بهترین شکل ممکن آن را هنرمندانه در کلام خود به جلوه نگذاشته باشد.
۵۶۵۱.

چگونگی مضمون آفرینی های صائب با سیمرغ اساطیری و عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۹ 151 - 166

کلید واژه ها: مضمون آفرینی سبک هندی سیمرغ اسطوره حماسه عرفان شعر صائب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۴۳
سیمرغ پرنده ای اساطیری است که از گذشته های دور تاکنون در حوزه تفکر، تمدن، فرهنگ و اندیشه ایرانیان بال و پر گشوده و در اشکال گوناگون خود را به نمایش گذاشته است. قدیمی ترین متن حاوی اسطوره سیمرغ، اوستاست و در حوزه زبان و ادبیات فارسی، شاهنامه از مهم ترین مجال های ظهور سیمرغ است  و در قرن ششم، سیمرغ در حیطه ادبیات عرفانی نیز تجلی می یابد. این پرند ه اساطیری در هر دوره با نقش و رنگ متناسب آن زمان بروز و ظهور داشته است. سبک هندی سبک مضمون آفرینی با ایده های گذشته است و صائب تبریزی از بزرگ ترین شاعران این سبک به شمار می رود که در دوره رکود عرفان، به مضامین عرفانی بسیاری توجه نشان داده است.  در این مقاله  که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است، برآنیم تا چگونگی بروز و ظهور سیمرغ اساطیری- حماسی و سیمرغ عرفانی را در شعر صائب بررسی کنیم.  بنابراین سؤال موردنظر این است که با توجه به تلاش های گوناگون صائب برای مخالف خوانی و مضمون آفرینی در حوزه های مختلف، وی از سیمرغ چگونه برای مضمون سازی استفاده کرده است و بیشتر در چه حوزه و برای بیان چه مفاهیمی از این پرنده اساطیری بهره گرفته است؟ پژوهش نشان می دهد که صائب علاوه بر بهره گیری از داستان سیمرغ اساطیری در شاهنامه، از سیمرغ عرفانی در منطق الطیر نیز بهره گرفته است و ابهت، جلال و شکوه سیمرغ، عنصری برگرفته از هر دو حیطه حماسی و عرفانی است که در شعر صائب به زیبایی  استفاده شده است.
۵۶۵۲.

بررسی سه تقریر نوصدرایی از تبیین ملاصدرا درخصوص نفی شریک از خداوند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیست و یکم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۹ 59 - 78

کلید واژه ها: نفی شریک ملاصدرا وجود رابط مصداق نوصدراییان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۹۸
عدم شراکت ممکنات در اوصاف وجودی و کمالی خداوند، با تحلیل های مختلفی در عرفان نظری و فلسفه اسلامی همراه بوده است. حکمای مسلمان در بحث از یگانگی خداوند، مرادشان نفی شریک از خداوند به مثابه واجب بالذات است. از نظر ملاصدرا، شریک نداشتن خداوند بدین معنی است که اساساً فرض شریک هم برای او محال است. این حکم، سایر مفاهیم صادق بر خداوند را هم شامل می شود، مانند شیئیت و علم و قدرت. حکمای نوصدرایی تحلیل های نسبتاً متفاوتی مطرح کرده اند که در این جستار تلاش خواهیم نمود به تبیین و ارزیابی سه تقریر نوصدرایی و میزان قرابت آنها به دیدگاه ملاصدرا توجه نماییم. زنوزی و آقا علی مدرس تلاش می کنند تا بر اساس تمایز وجود رابط و مستقل و عین ربط بودن رابط به واجب، و نیز تشابه به مالک و مملوک، نظر ملاصدرا را تحلیل نماید اما در تحلیل علامه طباطبائی، در مفاهیمی که بر خداوند و ممکنات به طور مشترک می توان حمل نمود، خداوند از نظر خصوصیتِ مصداق، شریک و مثل ندارد.
۵۶۵۳.

تحلیلی بر شاخصه های عرفانی تئوری مهدویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۷ 323 - 344

کلید واژه ها: عرفان مهدویت انسان کامل دولت کریمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۴۸
تئوری مهدویت نظر به گستردگی و جهان شمول بودن آن دارای ابعاد بسیار گسترده و ناشناخته ای است؛ یکی از مهم ترین مصادیق در عرفان اسلامی، مسأله ختم و مهدویت است که با عناوینی همچون انسان کامل، صاحب ولایت باطنی و ... عنوان شده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای درصدد بیان تفسیری عرفانی از مسئله مهدویت است. ذکر این نکته ضروری است که علی رغم برداشت های متفاوت از مفاهیم عرفانی و تأویل های گوناگون بسیاری از مبانی نظری و عملی عرفان در پیوند ناگسستنی با جامعه آرمانی مهدوی است. جایگاه کمتر شناخته شده تئوری مهدویت در مباحث عرفانی و تحقیقات فارسی و تطبیق آرای این نظریه و ایده با اصطلاحات اصیل عرفانی که به طور کلی بعد از ابن عربی رشد قابل توجهی داشته، نگارنده را بر آن داشته تا دست به این پژوهش بزند.
۵۶۵۴.

بررسی و مقایسه مضامین عرفانی در شعر عطار نیشابوری و ابن فارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۸ 285 - 308

کلید واژه ها: عطار ابن فارض عشق وحدت وجود فنا فقر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۳
فرید الدین عطار نیشابوری، یکی از قله های برجسته عرفان اسلامی است. ابن فارض نیز یکی از سرایندگان بزرگ اشعار صوفیانه در ادبیات عرب است. هر دو مهمترین و برجسته ترین مضامین و مفاهیم عرفانی را در شعر و اندیشه خود مطرح کرده اند. شعر و اندیشه هر دو شاعر شباهت های گسترده ای با هم دارد. ازجمله مباحث مشترک بین این دو شاعر عارف می توان به «وحدت وجود» «عشق» و ... اشاره کرد.  لذا با توجه به اهمیت ادبیات عرفانی در میان ملل اسلامی، مسأله ای که در این پژوهش مطرح می شود؛ این است که با استفاده از زبان هنری ابن فارض و عطار که به دو فرهنگ و زبان و ملّیت و زمان متفاوت تعلّق دارند، مضامین عرفانی اسلامی به کار رفته در اشعار آن دو را استخراج، و به صورت تطبیقی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم و وجوه اشتراک و افتراق مضامین عرفانی اسلامی از میان اشعار آن دو را در دو فرهنگ متفاوت، نمایان کنیم.
۵۶۵۵.

فاعل وحی رسالی در نظریه تاریخ مندی قرآن (با تأکید بر آراء نصر حامد ابوزید)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ ۱۷۶-۱۵۷

کلید واژه ها: تاریخ مندی قرآن گفتمانی بودن وحی فاعل وحی رسالی تجربه وحیانی نصر حامد ابوزید نومعتزله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
نصر حامد ابوزید ( نماینده جریان نومعتزله) برخلاف دیدگاه اکثر فلاسفه و متکلمان اسلامی در موضوع وحی، گاهی وحی را مترادف با الهام و گاه یکسان با تجربه دینی می انگارد و نقش فاعلی پیامبر در فرایند وحی را تقویت و با ادعای گفتمانی بودن و تأثیرپذیری از فرهنگ زمانه، تاریخ مندی قرآن را توجیه می کند. مسأله تحقیق حاضر این است چه اشکالات عقلی و نقلی بر ادّعاهای وی خصوصاً ادعای اصالت فاعلیت پیامبر و گفتمانی و تاریخ مندی قرآن مترتب است؟ در تحقیق حاضر با بررسی تطبیقی دو دیدگاه فوق به روش توصیفی تحلیلی، به یافته های زیر دست می یابیم: الهی بودن توأمان محتوا و الفاظ وحی، نقش قابلی پیامبر در فرایند وحی، فراتاریخی بودن قرآن، غیریّت مقوله مواجهه ملازم با دریافت حقائق (تجربه وحیانی) از مقوله حقائق دریافتی از عالم غیب؛ بطلان گفتمانی بودن و تاریخ مندی قرآن به دلیل مغایرت مبانی و لوازم آن با اصول مسلم عقلی ( ادله برون دینی ) و مخالفت با ادله نقلی(ادله درون دینی).
۵۶۵۶.

سازگاری قراردادگرایی و سودگرایی قاعده نگر به تقریرپارفیت و ارزیابی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 81-108

کلید واژه ها: توجه به میانگین خیر (به تقریرپارفیت) سودگرایی سودگرایی قاعده گرا قراردادگرایی قراردادگرایی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۷۱
نظریه های اخلاقی قراردادگرایی و سودگرایی از جمله مکاتب اخلاقی اند که بر بنیان و پایه ی امور کاملا فرضی و توافقی شکل می گیرند، سودگرایی رایج بر بیشترین سود بیشترین مردمان تاکید دارد و قراردادگرایی بر محور قرارداد، تعهد و بر پایه ی رضایت طرفین استوار است، به خاطر داشتن چنین ماهیتی، دو نظریه ی اخلاقی موصوف، با چالش های جدی مواجه اند که از این میان بیشترین چالش متوجه نظریه ی اخلاقی سودگرایان است، اما قراردادگرایی سودگرای پارفیت به دنبال اخلاق عقلانی و رفتار اخلاقی است که متکی بر مبانی معقول، قواعد اصول اخلاقی عام ، اصول ناظر به پیامدهای خوب حداکثری، عقلانی بودن مبانی اخلاقی، سازگاری درونی باورهای اخلاقی، انواع دلائل، از قبیل «قوی ترین دلائل بی طرفانه »، «دلائل کافی » و خود متناقض نبودن دلایل اخلاقی که شرط اساسی آراء اخلاقی است، باشد. نظریه ی اخلاقی او دلیل محور و به دنبال اخلاق معقول و عینیت ارزش ها وگزاره های اخلاقی است. پارفیت امکان سازگار شدن قراردادگرایی و سودگرایی را از طریق مبانی عقلانی می داند و این پتانسیل را در برخی از صورت بندی های اخلاقی عقلانی کانتی می یابد، از این رو می کوشد از طریق این صورت بندی چنین سازگاری را که مبتنی بر اصول عقلانی است، شکل دهد. ضمن این که نظریه ی اخلاقی پارفیت موضعی است در مقابل ناشناخت گرایان ، شکاکان اخلاقی، نیهیلیسم اخلاقی و خطا باورانی نظیر مکی که احکام اخلاقی و باورهای اخلاق را انکار می نمایند.
۵۶۵۷.

بررسی و تحلیل مفهوم خانه در شعر بدر شاکر السیاب

نویسنده:
منبع: التنظیرات و النقد فی الادب العربی سال اول بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 107 - 122

کلید واژه ها: خانه مکان بدر شاکر السیاب مکان بچگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۱
خانه تعیّنی وابسته به پدیدارهای بشری نیست؛ بلکه شرط امکان ظهور پدیدارهای انسانی است. نوستالوژیایی که در تبعید و دوری یا هجرت از خانه و مکان مادری و یا در صورت رانده شدن اجباری توسط نیرویی بیرونی برای خانه و مسکن و مأوی به وجود می آید، همان مادر و بنیاد بودن خانه برای همه چیز انسانی را می رساند که در غیابش انسان احساسی از بی ریشگی و بی بنیادی پیدا می کند. خانه آثارش را به صورت آشکاری در وجود ما می گذارد به شکلی که توان زدودن این آثار از وجود ناممکن است. از خلال تجربه ی زیسته شده شناخته می شود و از خلال همین تجربه وجودش تحقق می یابد. بدون خانه پریشان و غریب می مانیم؛ انگار که کسی فاقد هویتیم؛ چرا که میعاد گاه عطوفت و مهربانی و زیبایی وجود انسانی است. در خانه پیوند و ارتباط ذات انسانی و مکان برای همیشه خلق می شود و ارتباطش با انسان چون ارتباط روح با جسم است وحضوری مداوم و وجودی لایزال در درون بشری دارد. روش مقاله، تحلیلی – تبیینی است. گستره ی مقاله: اشعاری از شاعر است که در آن خانه را سروده است.
۵۶۵۸.

بررسی نقش قرآن در مقابله با خشونت فردی

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 106-121

کلید واژه ها: قرآن مقابله خشم خشونت فردی مهرورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۸
امروزه در جهان خشونت رو به گسترش بوده و امنیت و ارامش را از آدمی صلب نموده و جوامع را به سمت فساد و بحران های پایان ناپذیر سوق می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش قرآن در مقابله با خشونت فردی بود. پژوهش درصدد پاسخ گویی به این سوال است که آیا قرآن در مقابله با خشونت فردی نقشی دارد؟روش تحقیق توصیفی-تحلیلی صورت گرفت. بدین منظور آیاتی مربوط به خشم و خشونت از منابع اسلامی به صورت کتابخانه ای گردآوری و سپس مورد بررسی و تبیین صورت گرفت. راهکارهای ارائه شده در یافته های پژوهش نشان داد برای مقابله با خشونت فردی از دیدگاه قرآن باید با بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ سازی مردم، مدارا و تواضع در برابر مردم جاهل و ملایمت و نرمی در رفتار و گفتار با دیگران و نیز همیاری و تعاون نسبت به یکدیگر، با نهادینه شدن اصل برادری و اخوت، همبستگی و اتحاد؛ راه را برای گسترش مهر و محبت بیشتر و اجتناب از خشونت و کینه و خونریزی، هموار نمود. نتایج بیان نمود که برای مقابله با خشونت فردی بکارگیری مهربانی، مهرورزی و گذشت در رفتار و سرلوحه قرار دادن صبر و فداکاری و صحبت با نرمی، ملایمت و محبت، تلطیف روابط و جلوگیری از جهل و تعصب ، انسانها را در مسیر صحیح قرار می دهد و از سویی تکیه بر پیمان ها و میثاق های آسمانی می تواند به جهان عاری از خشونت کمک نماید. لذا تنها راه سعادت بشر و ایجاد زندگی بدور از خشونت در سایه ایمان به حضرت حق، بصیرت و روشنی ذهن، رعایت تقوی و استفاده از مدارا و محبت امکان پذیر می باشد.
۵۶۵۹.

سرمقاله: مطالعات اجتماعی بر پایه قرآن و سنّت از دیرباز تا امروز؛ کاستی ها و آسیب ها

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۴ 5-18
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۴
مطالعه گزاره های اجتماعی در دین و رفتارهای معصومان ^ گسترده و پُرارزش است. نهج البلاغه یکی از مهمترین منابع دینی، توجه ویژه ای به مباحث اجتماعی دارد؛ اما در شروح نهج البلاغه و نگاشته های پیرامونی آن، کارهای کم حجمی نسبت به مطالعات اجتماعی دیده ام. در مراکز آموزشی هم به صورت محدود به این موضوع پرداخته اند و کمتر دانشگاهی در سرفصل های درسی خود به مطالعات اجتماعی در دین اشاره کرده است. در اصول مطالعه ای یک دانش، باید از پیشینه آن شروع کنیم؛ زیرا فهم پیشنیه، یعنی فهم تولد دانش است و گذر زمان در همه جایِ دانش حاضر می باشد و لحظه به لحظه دانش را معنا می کند. به همین منظور برای مطالعه پیشینه دانش علوم اجتماعی، کتابخانه دانشگاه خوارزمی کرج را در نظر گرفتم تا چهره کلی مطالعه دانش علوم اجتماعی از آغاز تا کنون را واکاوی کنم و گزاره های اجتماعی قرآن و رفتارهای معصومان ^ (از پیامبر | تا امام مهدی ×) را جستجو نمایم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان