درخت حوزه‌های تخصصی

فرهنگ سیاسی در ایران به عنوان فضایی فرهنگی که نمایانگر چگونگی ارتباط مردم با نظام سیاسی است در دهه های اخیر از پدیده های متنوعی همچون انقلاب، ساختار نظام سیاسی، کارگزاران حکومتی و... متاثر شده است. در این فضای فرهنگی پدیده شبکه های اجتماعی مجازی در سال های اخیر آثار مختلفی بر جای گذاشته است. اما اینکه این پدیده و به طور خاص شبکه های توئیتر و فیس بوک توانسته مانند دیگر پدیده های تاریخی بر فرهنگ سیاسی استادان دانشگاه ها به عنوان قشری که بیشترین بهره برداری را از این دو شبکه اجتماعی دارند تاثیر بگذارد، مسئله ای است که پژوهش حاضر برای پاسخگویی به آن از روش موردی- زمینه ای و در سطح توصیفی- تحلیلی بهره برده است. این تحقیق با بهره گیری از نظرات استادان علوم انسانی دانشگاه های هشت کلان شهر کشور به شیوه پیمایشی و سپس تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از آزمون تاو کندال به این نتیجه دست یافته است که سه کارکرد توسعه قابلیت های نظارتی، همگرایی ارتباطات اجتماعی و ارزش سازی توییتر و فیس بوک در مجموع بر شش مولفه از هشت مولفه فرهنگ سیاسی کاربران دانشگاهی در ایران موثر بوده که از این میان هر سه کارکرد بر نقد نظام سیاسی؛ دو کارکرد بر بی اعتمادی، بیگانه ستیزی و برتری ارزش های دینی و فقط یک کارکرد بر افراط گرایی و خودمداری تاثیر دارند و رفتارهای فراقانونی و مطلق گرایی فکری نیز تاثیری از این کارکردها نمی پذیرند.

در این مقاله تلاش شده است تا بر مبنای الگوی خط مشی گذاری، به برنامه ریزی حکومت علوی در حوزة فرهنگ پرداخته شود. در این راستا، با روش کتابخانه ای و سندپژوهی، منابع اولیه و ثانویه، مورد بررسی قرار گرفته و مؤلفه های سیاستی دولت علوی استخراج شده است. دوران حکومت علوی به عنوان یک معصوم، زمان تثبیت نظام اسلامی است و دیگر نیاز به بحث در ابتدائیات دین اسلام در این دوره نیست. این خصوصیت شباهت بیشتری به موقعیت جمهوری اسلامی ایران در زمان معاصر دارد، بنابراین ضرورت و هدف این مقاله آن است که به دلیل مبنا بودن دین در برنامه ریزی ها و شباهت موقعیت دو دولت، در مدل سازی سیاست گذاری فرهنگی از دولت علوی برای جمهوری اسلامی می توان چه استفاده ای نمود؟ با توجه به آنکه مسئله محوری، آغاز و مبنای کار در سیاست گذاری است، با صورت بندی تاریخی مشکلات دوران حکومت علوی، سه مسئله خاص گرایی، قشری گرایی و ظاهربینی، رفاه طلبی و دنیازدگی احصا گردید. ازآنجا که هرکدام از سه مشکل مذکور به حوزه های کلان سیاست (خاص گرایی)، اقتصاد (رفاه طلبی و دنیازدگی) و دین (قشری گرایی و ظاهربینی) بازمی گردد، می توان سیاست گذاری در این زمان را به سه حیطة فرهنگ سیاسی، فرهنگ اقتصادی و فرهنگ دینی صورت بندی نمود. با بررسی مسائل پیش روی دولت علوی سه سیاست کلان مردم داری در حوزة سیاست، عدالت در حوزة اقتصاد و تربیت در حوزة دین مورد توجه واقع شد که در ادامه بر اساس مراحل چرخه خط مشی گذاری سیاست های بخشی هرکدام از این سیاست ها مورد مداقه قرار خواهد گرفت.

ضرورت زیست اجتماعی انسان، مقتضی ترجیح منافع عمومی بر امیال فردی است درحالی که غریزه و طبیعت انسان به ترجیح خواسته های خود و تمامیت خواهی حکم می کند. این کشمکش از ابتدای آفرینش بشر در کشاکش اعصار و در تمامی امصار جریان داشته است. ایثار و گذشت از ارزش های مهم و اساسی در زمینه فردی و اجتماعی به شمار می رود و به معنای دیگرگزینی و گذشتن از خود به سود دیگران است از فضایل اخلاقی به شمار می رود. نقطه مقابل ایثار، استیثار است که به معنای خودگزینی و منفعت خود را مقدم داشتن است که از رذایل اخلاقی به شمار آمده و مورد مذمت قرار گرفته است. هدف در این پژوهش تأثیر ترجیح ایثار یا استیثار در جامعه است. روش تحقیق در این پژوهش یه صورت توصیفی-تحلیلی تدوین شده است؛ با توجه به اهمیت و ارزش والای ایثار در جامعه و تأکید خداوند در آیات مختلف قرآن و سخنان امامان معصوم در روایات در این تحقیق، به صورت جزئی و دقیق تر تبیین مبانی ایثار و استیثار در فقه و نظام حقوقی اسلامی ضرورت می یابد. با این که استیثار و خودخواستن امری غریزی و طبیعی است و می تواند منافعی چون حفظ جان و مال داشته باشد، اما ایثار و دگرخواهی است که موجب زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت خواهد شد و با توجه به آیات قرآن کریم، روایات و در آخر به حکم عقل ارزش و منزلت ایثار و قبح استیثار نمایان می گردد. در نتیجه با ژرف نگری به مبانی و منابع فقه و حقوق اسلامی، ترجیح ایثار بر استیثار در فقه و حقوق اسلامی مبرهن می شود و فایده این ترجیح، رشد ایثار در جامعه است که باعث توسعه یافتگی و سلامت جامعه و تعالی روحی و روانی می گردد و رسیدن به این فایده ماحصل این مقاله است.

امروزه رسانه‌های گروهی نقش اساسی و مهمی را در شکل دادن به حیات ملت‌ها ایفا می‌کنند و ازجمله عوامل موثر در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع و مخصوصا کشورهای درحال توسعه به‌شمار می‌آیند. اما به رغم کارکردهای مثبت رسانه‌ها، متاسفانه امروزه کشورهای سلطه‌جو با نفوذ در عرصه‌های گوناگون نظام ارتباطی و رسانه‌ای، تمایلات و خواسته‌های نامشروع خود را به مخاطبان جهان سوم تحمیل می‌کنند. از یک سو شبکه‌های وسیع خبررسانی که عمدتا در اختیار مجموعه‌های سیاسی و اقتصادی غرب قرار دارند با ارسال اخبار و اطلاعات تحریف شده و مغرضانه، افکار عمومی جهان سوم را گمراه می‌کننند و ازسوی دیگر، با برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی جذاب، به القاء اطلاعات و باورهای نادرست درباره مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به مخاطبان جهان سوم می‌پردازند. در مقاله حاضر تلاش شده است جنبه‌های مختلف این جریان و علل آن بررسی شود.

نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشن فکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی می پردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائه سیری تاریخی از «نقش روشن فکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهم ترین نقدهای وارد بر این اثر می توان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ارائه دیدگاه های مختلف بدون نقد و بررسی آن ها، وارد کردن ایرادهای ناروا و غیرمستند به روشن فکران، تکراری بودن بسیاری از مطالب کتاب، استفاده از مفاهیم بدون تبیین روشن گرانه آن ها، و نبود نوآوری در کتاب اشاره کرد.

جامعة معاصر ایران در قالب مفاهیم متنوعی مثل وابسته، در حال توسعه ، و پیرامونی مقوله بندی شده است. هریک از این مفاهیم حاصل نگاه به جامعة ایران از منظری تئوریک است. این نظریه ها تماس با غرب و دنیای مدرن را لحاظ کرده اند و بر آن اساس ویژگی هایی مثل وابستگی را در جوامع غیر غربی تشخیص داده اند. تأثیرپذیری ایران از غرب سهم مهمی در تحولات جامعة معاصر ایران داشته است و لحاظ آن در تبیین جامعة ایران به بهبود فهم جامعه شناختیِ ما از جامعة ایران کمک می کند. مفهوم پردازی روبه رویی با غرب به شیوه های متفاوت به شناخت ویژگی های گوناگون جوامعی مثل ایران منتهی می شود. تأکید این مقاله بر لزوم مفهوم پردازی های جدید از تأثیرپذیری و کشف پیامدهای متنوع آن در جامعة ایران است. مقالة حاضر به شکل گیری واقعیت های دورگه در نتیجة فرایند ایرانی ـ جهانی شدن می پردازد.

برای ایجاد فضای شاد و بیان انتقادهای سازنده و مطرح‌ساختن واقعیت‌ها و مشکلات اجتماعی، قالب طنز به عنوان قالبی جذاب و تاثیرگذار، مهم‌ترین و رفیع‌ترین جایگاه را دارد. داستایوفسکی می‌گوید:«طنز آن است که خنده بر لب و اشک برچشم بنشاند.» بنابراین هدف طنز صرفا خنداندن تماشاگر نیست بلکه ایجاد تفکر و هشدار و آگاه کردن مردم هم از هدف‌های مهم طنز به شمار می‌رود.

این پژوهش با هدف بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری شهر شیراز انجام شده است. روش این پژوهش با توجه به هدف پژوهش از نوع کمی و پیمایشی است. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته در میان تعداد 278 نفر به وسیله فرمول کوکران برآورد شده بود، جمع آوری شده و رابطه بین همه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته در یک مدل معادله ساختاری آزمون شده است. نتایج حاصل از مدلسازی معادله ساختاری که در راستای آزمون فرضیات بوده است نشان داد که در مدل پژوهش قویترین اثر مربوط به رابطه بین بازنمایی قدرت شهروندان با میزان موفقیت مدیریت شهری با ضریب (91/0) بوده است. بعد از آن اثر متغیر تاثیرگذاری و نظارت شهروندی باضریب (79/0) در جایگاه دوم اثرگذاری قرار دارد و در نهایت به ترتیب متغیرهای تمایلات جمعی، دموکراسی، بازسازی شهر و ساختار سیاسی حاکمیت هر کدام با ضرایب مشخصی اثر مستقیم و معناداری بر میزان موفقیت مدیریت شهری در شهر شیراز داشته اند.