درخت حوزه‌های تخصصی

مذهب و ایمان جنبه های مهم تجربه بشری هستند. بنابراین اهمیت دارد که به نقش باورهای مذهبی در زندگی زناشویی پرداخته شود. هدف این مطالعه مقایسه و بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و عمل به باورهای دینی با سازگاری زناشویی طلاب و دانشجویان بوده است. طرح این پژوهش علّی ـ مقایسه ای بوده و آزمودنی ها شامل 200 نفر (50 زوج دانشجو و 50 زوج طلبه) بودند که با نمونه گیری در دسترس از دانشجویان دانشگاه یزد و مدارس علمیه یزد انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، مقیاس جهت گیری مذهبی بهرامی، پـرسشنامـه معبد و سـازگـاری زنـاشـویـی (DAS) است. داده ها با استفاده از روش های آماری همبستگی و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند بین جهت گیری مذهبی و سازگاری زناشویی رابطه وجود دارد. سازگاری زناشویی با مذهب گرایی، همبستگی مثبت و با سازمان نایافتگی مذهبی، همبستگی منفی دارد. بین عمل به باورهای دینی و سازگاری زناشویی در هر دو گروه رابطه وجود دارد. همبستگی عمل به باورهای مذهبی با سازگاری زناشویی، بیشتر از همبستگی جهت گیری مذهبی با سازگاری زناشویی است. طلاب نسبت به دانشجویان از جهت گیری مذهبی، عمل به باورهای دینی و سازگاری زناشویی بالاتری برخوردارند و این سازگاری به دلیل داشتن توافق و ابراز محبت بالاتر از گروه دانشجویان نیست بلکه به دلیل رضایتمندی زناشویی بیشتر است. در نتیجه افراد مذهبی به دلیل باورهای مذهبی از رضایتمندی زناشویی و سازگاری بالاتری برخوردار هستند. هم چنین اعمال و باورهای مذهبی در افزایش رضایتمندی و سازگاری زناشویی، فرایند حل تعارض و گذشت و بخشندگی تأثیر دارند. همبستگی مثبت عمل به باورهای مذهبی، از طریق باورهای ضد طلاق و باور به این که خدا حامی زناشویی است توجیه می شود.

در فضای کنونی متأثر از گسترش نقش فزایندة رسانه ها و ابزارهای ارتباطی، تصور قالبی به عنوان یک مسئله قدیمی ابعاد جدیدی یافته و چالش های جدیدی را در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجب شده است. در این مقاله تلاش خواهد شد تصور قالبی و نقش رسانه ها در روابط بین گروه های هویتی مورد بررسی و سنجش (رویکردی پیمایشی) قرار گیرد. جامعة آماری این نوشتار شامل کلیة دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1390 تا 1391 می باشد. بر اساس یافته ها، شبکه های ماهواره ای، از بیشترین فراوانی در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی در خصوص ترویج ذهنیتی خاص نسبت به اقوام برخوردار است. تلویزیون داخلی، تلفن همراه و اینترنت نیز از سهم زیادی در این زمینه برخوردارند. در این میان، رادیو از فراوانی اندکی برخوردار است. بنابراین، با افزایش استفاده از رسانه های خارجی، میزان تصور قالبی افزایش خواهد یافت.

در تحقیقی که در خصوص مجرمان زن در تهران انجام گرفت، مشاهده شد که 90 درصد مجرمان از زندگی خانوادگی خود احساس نارضایتی می کردند. علاوه بر این، زنان در مقایسه با مردان منابع مادی و فرهنگی و فضاهای فراغتی کم تری داشتند. در این تحقیق، 104 نفر از زنان مجرم زندان اوین به منزلة جامعة آماری انتخاب شده اند و هدف کلی این پژوهش شناخت شرایط و خصوصیات اجتماعی و خانوادگی زنان بزهکار تهران با تأکید بر سه شاخص کلیِ خانواده، محیط اجتماعی، و اوقات فراغت است. این مطالعه با روش توصیفی ـ تبیینی انجام شده است و برای گردآوری اطلاعات از تکنیک مراجعه به اسناد و مدارک، پرسش نامه، و همچنین مصاحبه و برای تحلیل و پردازش اطلاعات نیز از نرم افزار spss و از روش آماری ضریب همبستگی استفاده شده است. نتیجة تحقیق نشان داد که بین وضعیت خانوادگی زنان و بزهکاری آنان ارتباط مستقیم و معناداری برقرار است.

تبادل کلامی و زبانی میان انسان ها، به صورت توالی عبارات و جملات منفک و منفصل نیست. این عبارات زبانی، دست کم تا حدودی، تلاش هایی تعاونی هستند که هر یک از افراد مشارکت کننده در گفتگو، هدف یا مجموعه اهدافی را در آنها تشخیص می دهند و یا سمت و سوی مورد توافق در گفتگو را به رسمیت می شناسند. این هدف یا سمت و سو، می تواند از ابتدا ثابت باشد؛ یا اینکه در طول تبادل کلام متحول شود. پاول گرایس، اصل همکاری را با چهار قاعده کلی آن، به عنوان رهنمود ارتباط ایده آل در معنی شناسی و ارتباط مطرح کرده است. اما این اصل، همیشه به صورت کامل رعایت نمی شود زیرا به دلایل گوناگونی ممکن است از قاعده های کلی آن، تخطی صورت بگیرد. با هر بار تخطی از اصول گرایس، معانی ضمنی ای تولید می شود، که معنای صریح را دچار خلل می کند. در این مقاله، اصل گرایس در دو متن خبری مورد ملاحظه قرار گرفته است. اصول گرایس که به اصول تعاون شهرت دارند، دارای چهار اصل کیفیت، کمیت، ارتباط و شیوه هستند که رعایت آنها در هر مکالمه ای باعث ایجاد ارتباط کامل و مشترک می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های شخصیتی کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه های دولتی تهران و مقایسه این ویژگی ها به تفکیک جنسیت، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل انجام گرفته است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه استاندارد شده «سنجش ویژگی های شخصیتی کارآفرینان ایرانی» در 8 بعد با ضریب پایایی 909/0 است. نتایج و یافته های این تحقیق حاکی از آن است که دانشجویان نمونه در ابعاد ریسک پذیری، سلامت فکر و چالش طلبی در وضعیت ضعیف قرار داشته، در ابعاد کانون کنترل، توفیق طلبی، عمل گرایی و رویاپردازی در وضعیت قوی، در بعد تحمل ابهام در وضعیت بسیار قوی و در کل روحیه کارآفرینی دانشجویان نمونه دارای وضعیت قوی ارزیابی شده است. سایر نتایج نشان می دهد که میان دو گروه دانشجویان زن و مرد در خصوص میزان برخورداری از ریسک پذیری، رویاپردازی و چالش طلبی و در کل بین روحیه کارآفرینی تفاوت معنادار وجود دارد.

توسعة فرهنگی یکی از ابعاد اصلی فرایند توسعه محسوب می شود به گونه ای که زمینه و بستر مناسب را برای توسعه فراهم می سازد. توسعة فرهنگی هم علت توسعه و هم معلول آن بوده و محوری ترین هدف در توسعة فرهنگی، کمال انسانیت است. امروزه یکی از بحث انگیزترین مباحث بویژه در جوامع در حال توسعه، موضوع فرهنگ و توسعة شهری بوده و در چنین فضایی، توسعه به عنوان فرایندی چند بعدی، تلاش برای بهبود زندگی مادی و معنوی انسانی تلقی شده و فرهنگ به منزلة بنیان زندگی فکری و معرفتی جامعه محسوب می شود. ارتباط متقابل این دو، امکان رشد توانایی های انسان را فراهم می آورد. در این مقاله ضمن تبیین نظریه ها و رویکردهای مختلف توسعة فرهنگی، توسعة فرهنگی شهری به تفصیل بررسی شده و نهایتاً مدل بومی بر اساس آمیختة دو رویکرد تفکر هوشمند و ظرفیت سازی فرهنگی برای توسعة فرهنگی شهری ارائه می گردد.

این پژوهش در پی شناخت وضعیت فرهنگی منطقة حجاز پیش از بعثت پیامبر(ص) با توجه به شناخت منابع سازندة آن است. راهبرد روش شناختی برای دستیابی به منابع، مراجعه به آثار مورخان و شناسایی منابع اثر گذار بر فرهنگ پیش از بعثت است؛ سپس به تحلیل مفهومی یا کارکردی این منابع با توجه به اسناد تاریخی موجود می پردازیم تا به سازوکار عمل این منابع دست یابیم. حاصل این پژوهش دستیابی به چند منبع مهم و مؤثر در ساخت فرهنگ پیش از بعثت است. در این نوشتار دو مورد از آن، یعنی قبیله و دین و نقش آنها در ساخت فرهنگ منطقة حجاز بحث و بررسی می شود.

سالمندان در ایران معاصر به دلیل تغییرات جمعیت شناختی بخش بزرگی از جامعة ایران به شمار می آیند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر احساس آسایش سالمندان انجام گرفته است. این پژوهش به شیوة پیمایشی با کمک پرسش نامه دربارة 400 نفر از سالمندان در شهر سبزوار صورت گرفت. براساس یافته های این پژوهش بین متغیرهای سن، جنس، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، درآمد، وضعیت مسکن، تسهیلات زندگی، اعتقادات مذهبی، تندرستی، شغل، عزت نفس و کیفیت زندگی با احساس آسایش سالمندان رابطه وجود دارد. بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره از بین کل متغیرهای مستقل، متغیرهای عزت نفس، اعتقادات مذهبی، کیفیت زندگی و تسهیلات زندگی رابطة مستقیم با احساس آسایش داشتند و قادر بودند 51 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. متغیر عزت نفس بیشترین تأثیر مستقیم را بر احساس آسایش سالمندان داشت (60/0) و بیشترین تأثیر کل متعلق به متغیر تسهیلات زندگی (36/0) است که نشان می دهد هنوز نیازهای اولیة مادی سالمندان تأمین نشده است.

احساس امنیت، از موقعیت و جایگاه مهمی در برنامه ریزی کشور برخوردار است. به همین جهت دستیابی و پایدارسازی آن نیازمند مقدمات، زمینه ها و عوامل مؤثر بر آن است. لذا در این تحقیق به بررسی نقش سرمایه اجتماعی و دینداری بر احساس امنیت اجتماعی درقالب الگویی مفهومی پرداخته شد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مؤسسات غیرانتفاعی و غیردولتی شهر سمنان است. از این تعداد 334 نفر به عنوان نمونه آماری از روش طبقه ای انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. روایی محتوای این ابزار نیز با استفاده از نظر خبرگان، روایی سازه به کمک تحلیل عاملی اکتشافی و همچنین، پایایی آن به کمک تکنیک های دونیمه کردن و آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. همچنین، برای بررسی میزان تأثیر مؤلفه تشکیل دهنده متغیرها بر یکدیگر از تحلیل عاملی تأییدی و در خصوص بررسی تأثیر ما بین مؤلفه های متغیر دینداری (درونزا) و احساس امنیت اجتماعی (برونزا) نیز از محاسبات همبستگی و نهایتاً برای تأیید الگوی مفهومی طراحی شده از تکنیک معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان می دهد در بین مؤلفه ها و ابعاد دینداری مؤلفه مناسکی دارای بالاترین اثر بر سرمایه اجتماعی است. خود سرمایه اجتماعی نیز بر روی امنیت جانی، مالی و سیاسی اثر مثبت و معناداری دارد.

پژوهش حاضر، در پی آن بود که به بررسی عوامل مؤثر بر شادمانی دانشجویان با تأکید بر مشارکت اجتماعی بپردازد. با استفاده از نظریات موجود یک چارچوب نظری تلفیقی تدوین و بر اساس آن فرضیه هایی مطرح شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه­ دانشجویان دانشگاه های علامه طباطبایی و صنعتی امیرکبیر هستند که از آن، نمونه ای به حجم 400 نفر با روش های نمونه گیری خوشه ای طبقه ای متناسب انتخاب شدند، و داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل گردید. یافته های حاصل از آزمون های T تست و پیرسون نشان داد که تمامی متغیرهای تحقیق، به غیر از جنسیت و مشارکت رسمی با شادی رابطه دارند. نتایج حاصل از تحلیل چند متغیره نیز گویای آن بود که متغیرهای ارضای نیازها، اعتماد به دیگران و مشارکت اجتماعی غیررسمی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر روی شادی دانشجویان دارند. همچنین، متغیرهای مذکور 15 درصد از شادی دانشجویان را تبیین کردند.

وندالیسم، پدیده ای ملموس و در عین حال، واقعیتی تلخ و گریزناپذیر است که به عنوان یکی از نمودهای زندگی اجتماعی در جامعه مدرن و ماشینی حضور دارد. وندالیسم از نظر جامعه شناختی به مفهوم داشتن نوعی روحیه بیمارگونه به کار رفته است که بیان کننده تخریب اموال و تأسیسات عمومی است. پژوهش حاضر به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به وندالیسم در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج می پردازد. در این بررسی به صورت ترکیبی از نظریات آنومی و ساختار خانواده، جامعه پذیری، خرده­فرهنگی و کلارک استفاده شده و روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها ، پرسشنامه بوده است. نتایج آزمون پیرسون نشان می دهد که گرایش به وندالیسم با متغیرهای پایگاه اجتماعی - اقتصادی(02/0- R.= ؛ 023/0 P.= )، سن(004/0 R.= ؛ 033/0 P.= ) و جامعه­پذیری(45/0- R.= ؛ 000/0 P.= ) رابطه معناداری دارد، ولی با متغیر جنسیت (9/0 T.= ؛ 33/0 P.= )رابطه معناداری ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می دهد که در مجموع متغیرهای مستقل تحقیق حدود 25 درصد از متغیر وابسته را تبیین می کنند.