پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی (پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)

صنعت گردشگری یکی از پر رونق ترین صنایع جهان در بخش خدمات است و رشد این صنعت علاوه بر توسعه زیرساخت های ضروری مستلزم انجام مطالعات گسترده در زمینه آثار این صنعت، عوامل مؤثر در جذب گردشگر و همچنین مطالعه در خصوص رفتار گردشگران است. ریسک های استنباط شده مرتبط با سفر به یک مقصد گردشگری یکی از مهمترین عوامل بازدارنده سفر گردشگران به آن مقصد گردشگری است. از این رو هدف مقاله حاضر شناسایی و گونه شناسی ریسک های استنباط شده گردشگران خارجی جهت سفر به شهر اصفهان است. جامعه آماری این پژوهش شامل گردشگران خارجی می باشد که در ماه های فروردین و اردیبهشت سال 1391 به شهر اصفهان سفر کرده اند. از این جامعه نمونه ای به حجم 300 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته ای حاوی 29 سؤال برای شناسایی و گونه شناسی ریسک های استنباط شده گردشگران خارجی جهت سفر به شهر اصفهان مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور پرسشنامه در اختیار چند نفر از اساتید رشته مدیریت قرار گرفت و سپس با اعمال برخی اصلاحات پرسشنامه نهایی تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد گردشگران خارجی سفر کرده به شهر اصفهان دارای چهار نوع ریسک برای سفر به این شهر بوده اند که شامل ریسک های سلامتی، فرهنگی و اجتماعی، جانی و اقتصادی است.

احساس امنیت، از موقعیت و جایگاه مهمی در برنامه ریزی کشور برخوردار است. به همین جهت دستیابی و پایدارسازی آن نیازمند مقدمات، زمینه ها و عوامل مؤثر بر آن است. لذا در این تحقیق به بررسی نقش سرمایه اجتماعی و دینداری بر احساس امنیت اجتماعی درقالب الگویی مفهومی پرداخته شد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مؤسسات غیرانتفاعی و غیردولتی شهر سمنان است. از این تعداد 334 نفر به عنوان نمونه آماری از روش طبقه ای انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. روایی محتوای این ابزار نیز با استفاده از نظر خبرگان، روایی سازه به کمک تحلیل عاملی اکتشافی و همچنین، پایایی آن به کمک تکنیک های دونیمه کردن و آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. همچنین، برای بررسی میزان تأثیر مؤلفه تشکیل دهنده متغیرها بر یکدیگر از تحلیل عاملی تأییدی و در خصوص بررسی تأثیر ما بین مؤلفه های متغیر دینداری (درونزا) و احساس امنیت اجتماعی (برونزا) نیز از محاسبات همبستگی و نهایتاً برای تأیید الگوی مفهومی طراحی شده از تکنیک معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان می دهد در بین مؤلفه ها و ابعاد دینداری مؤلفه مناسکی دارای بالاترین اثر بر سرمایه اجتماعی است. خود سرمایه اجتماعی نیز بر روی امنیت جانی، مالی و سیاسی اثر مثبت و معناداری دارد.

هدف از این پژوهش، «تبیین جامعه شناختی گستره و شعاع احساس امنیت اجتماعی شهروندان شهر اصفهان» است. برای تبیین مسأله و تعیین چارچوب نظری از دیدگاه های جامعه شناختی و مکاتب مربوط به این حوزه ها استفاده و فرضیات پژوهش از آن استخراج شد. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در بین شهروندان بالای 18 سال اصفهانی از کلیه اقشار و گروه های اجتماعی در سال 1390 انجام شده است. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده و حجم نمونه پژوهش 384 نفر در سه منطقه اصفهان است. نتایج جدول همبستگی متغیرهای مستقل با متغیر وابسته نشان می دهد که کلیه متغیرهای مستقل به کار گرفته شده در این پژوهش، به جز متغیر گرایش های مذهبی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی رابطه معناداری با احساس امنیت اجتماعی شهروندان شهر اصفهان دارند .

پژوهش حاضر با استفاده از نظریه پنجره شکسته، به بررسی رابطه بین احساس بی نظمی و احساس ناامنی در بین شهروندان یاسوجی پرداخته است. روش به کار رفته در این پژوهش، روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری، کلیه شهروندان بالاتر از 18 سال در شهر یاسوج بوده اند که در همین راستا 482 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که برای تعیین اعتبار آن از ا عتبار سازه، به کمک تکنیک تحلیل عاملی، و برای تعیین پایایی، از هماهنگی درونی به روش آلفای کرونباخ، استفاده گردید . نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که احساس ناامنی در بین شهروندان یاسوجی بالاست. به علاوه، احساس بی نظمی نیز در بین شهروندان بالاست. نتایج تحلیلی تحقیق نشان داد احساس بی نظمی بر احساس ناامنی تأثیر مثبت و مستقیم دارد و طی آن هر چه میزان احساس بی نظمی نیز بیشتر می شود، احساس ناامنی بیشتر می شود. تبیین احساس ناامنی براساس بی نظمی با استفاده از مدل معادله ساختاری، نشان داد مدل تحقیق ، دارای برازش مطلوبی است و با داده­های تجربی مورد استفاده، سازگاری و توافق دارد. ضریب علی بی نظمی، بر روی احساس امنیت 83/0 بود که با توجه به مقدار تی(3/13= t ) و سطح معناداری (000/ 0 = Sig ) این ضریب، معنادار بود. به علاوه، ضریب تعیین بیانگر آن بود که احساس بی نظمی قادر است 68 درصد از تغییرات متغیر وابسته احساس امنیت را تبیین کند.

تأسیس نیروگاه­های هسته­­ای به علت دارا بودن محدوده­های حفاظتی که ایجاد سکونتگاه­های انسانی را در این محدوده­ها با محدودیت مواجه می­کند، ممکن است محیط جغرافیایی و آرایش فضایی سکونتگاه­های اطراف خود را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر، چون اکثر این نیروگاه­ها در نزدیک شهرها و سکونتگاه­های انسانی تأسیس می­شوند. بنابراین، مطالعه تأثیر آنها در محدوده جغرافیایی اطرافشان از اهمیّت بسزایی برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی­های میدانی و کتابخانه­ای، تأثیر تأسیس نیروگاه اتمی بوشهر بر روند توسعه این شهر بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که تأسیس نیروگاه اتمی در 18 کیلومتری جنوب شهر بوشهر باعث به وجود آمدن سکونتگاه­های غیررسمی در شعاع 5 تا 10 کیلومتری نیروگاه اتمی شده است که این محدوده جزو محدوده حفاظتی نیروگاه اتمی است و ساخت و ساز در این محدوده ممنوع است. مهمترین عللی که باعث ایجاد سکونتگاه­های غیررسمی شده­اند، عبارتنداز: 1- تأثیر احداث نیروگاه در جذب مهاجر؛ 2- تأثیر نیروگاه در ایجاد اشتغال؛ 3- تأثیر نیروگاه بر رونق اقتصادی شهر و 4- تأثیر نیروگاه بر کاهش قیمت زمین در محدوده­های حفاظتی نیروگاه؛ به این صورت که با افزایش اشتغال بر اثر فعالیت­های ساختمانی مربوط به نیروگاه اتمی، اقتصاد شهر رونق می­یابد و این عامل باعث ایجاد جاذبه برای مهاجران از سایر نقاط به سمت بوشهر می­شود. بنابراین، با توجه به کمبود زمین­های لازم برای گسترش شهر و همچنین، عدم توانایی مهاجران برای تأمین مسکن در چهارچوب قانون در حریم­های حفاظتی نیروگاه به صورت غیر قانونی ساکن شده و سکونتگاه­های غیررسمی را که هیچ گونه خدماتی به آنها ارایه نمی­شد، به وجود آوردند.

در راستای شناسایی وضعیت روانی زندانیان، مقاله حاضر به شیوه پیمایشی به بررسی عوامل مرتبط با سلامت روانی زندانیان زندان­های استان ایلام پرداخته­ است. اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه در بین 343 نفر زندانی که به شیوه نمونه­گیری سهمیه­ای انتخاب شدند، گردآوری شده است. ارزیابی یافته­ها نشان می­دهد که میانگین نمره سلامت روانی برای افراد مورد مطالعه برابر 17/83 است که بیانگر عدم سلامتی مناسب روانی زندانیان است. سلامت روانی به مؤلفه­های تشکیل دهنده آن؛ فیزیکی (با میانگین نمره 65/20)، اضطراب (با میانگین نمره 71/21)، افسردگی (با میانگین نمره 79/20) و کارکرد اجتماعی (با میانگین نمره 11/20) تجزیه شده است. همچنین، رابطه معنی­داری بین متغیرهای: سرمایه اجتماعی، جهت­گیری مذهبی، مدت محکومیت، پرخاشگری، ازخودبیگانگی، مدت حبس، محرومیت نسبی و راهبردهای انطباق، با متغیر وابسته (سلامت روانی زندانیان) وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می­دهد که متغیرهای: از خودبیگانگی ، محرومیت نسبی ، پرخاشگری ، سرمایه اجتماعی ، مدت محکومیت به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشته اند ، در مجموع توانستند 52 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین و پیش­بینی کنند.