کارآفرینی فرهنگی

این پژوهش با هدف شناسایی مولفه های ارزیابی راهبردهای کارافرینی فرهنگی و تعیین تاثیرگذارترین مولفه ها در اجرای این راهبردها و ارایه یک مدل مناسب برای موسسه های فرهنگی و هنری با استفاده از پرسشنامه و به روش توصیفی از نوع موردی- زمینه ای، روش شناسی مبتنی بر واریانس به روش حداقل مربعات جزیی و روش آنتروپی شانون انجام شده است. در این پژوهش کاربردی، پژوهشگر ابتدا با تعاریفی از کارآفرینی فرهنگی و راهبری کارآفرینی فرهنگی به اهمیت نقش ارزیابی راهبردهای کارافرینی فرهنگی در جهت توسعه فعالیت های موسسه های فرهنگی و هنری غیر انتفاعی پرداخته است. برای تعیین فرضیه های پژوهش، علاوه بر مطالعه پیشینه پژوهش پروژه ای با شرکت 40 مدیر موسسه های کارآفرینی فرهنگی انجام شد و نتایج این پژوهش حاکی از آن است که عوامل محیط داخلی بیش از عوامل محیط بیرونی در فرآیند ارزیابی استراتژی اهمیت دارند. در این فرآیند به عواملی نظیر امکان پذیری، ثبات رویه، مزیت رقابتی و سازگاری با عوامل محیطی به عنوان نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدهای محیطی توجه شده است.

توسعة فرهنگی یکی از ابعاد اصلی فرایند توسعه محسوب می شود به گونه ای که زمینه و بستر مناسب را برای توسعه فراهم می سازد. توسعة فرهنگی هم علت توسعه و هم معلول آن بوده و محوری ترین هدف در توسعة فرهنگی، کمال انسانیت است. امروزه یکی از بحث انگیزترین مباحث بویژه در جوامع در حال توسعه، موضوع فرهنگ و توسعة شهری بوده و در چنین فضایی، توسعه به عنوان فرایندی چند بعدی، تلاش برای بهبود زندگی مادی و معنوی انسانی تلقی شده و فرهنگ به منزلة بنیان زندگی فکری و معرفتی جامعه محسوب می شود. ارتباط متقابل این دو، امکان رشد توانایی های انسان را فراهم می آورد. در این مقاله ضمن تبیین نظریه ها و رویکردهای مختلف توسعة فرهنگی، توسعة فرهنگی شهری به تفصیل بررسی شده و نهایتاً مدل بومی بر اساس آمیختة دو رویکرد تفکر هوشمند و ظرفیت سازی فرهنگی برای توسعة فرهنگی شهری ارائه می گردد.

در سال های اخیر موضوع کارآفرینی فرهنگی به دلیل ماهیت فرهنگی، اهمیت مقوله فرهنگ و تأثیر آن بر رشد اقتصادی کشور ها اهمیت ویژه ای یافته است. نوشتار حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، پیمایشی است. به منظور جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه 25 سؤالی، استفاده شده است. جامعه مورد بررسی، کارآفرینانی هستند که در حوزه کسب و کار های فرهنگی فعالیت می کنند. همچنین، حجم نمونه بر اساس جدول مورگان تعداد 217 نفر محاسبه شد. ابزار های مورد استفاده برای تحلیل داده ها شامل، تحلیل عاملی اکتشافی به منظور دسته بندی عوامل شناسایی شده و تحلیل عاملی تأییدی با هدف تأیید مدل به کار برده شده است. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از ابزار یادشده نشان می دهد 23 عامل که در پنج بُعد نگرش فرهنگی، اطلاعات عمومی در حوزه فرهنگ، مهارت های فردی، مهارت های بازاریابی و آگاهی از منابع محیطی قرار می گیرند را می توان به عنوان عوامل تأثیر گذار بر موفقیت کارآفرینی فرهنگی در نظر گرفت.

امروزه توجه به عواملی که موجب افزایش کارایی و اثر بخشی سازمان ها می شوند همواره شایان توجه بوده است. به نظر می رسد یکی از عوامل تاثیر گذار بر کارآفرینی در سازمان های فرهنگی نگرش های سازمانی می باشد که می تواند نقش قابل ملاحظه ای را در ایجاد تمایل یا عدم تمایل به کار آفرینی در سازمان ایفا کند. هدف از این پژوهش حاضر بررسی رابطه تعهد سازمانی و گرایش کارآفرینانه در سازمان های فرهنگی- هنری است. بدین منظور روش اجرای تحقیق از نوع توصیفی – همبستگی است و جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارکنان سازمان رفاهی تفریحی شهرداری و حوزه هنری اصفهان است. نمونه آماری به تعداد 91 نفر می باشند که از جامعه فوق به صورت تصادفی انتخاب شده اند و با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده است. پایایی پرسشنامه استاندارد تعهد سازمانی آلن و می یر با آلفای کرونباخ 76/0 و پایایی پرسشنامه استاندارد گرایش کارآفرینانه لامپکین و دس با آلفای کرونباخ 9/0 محاسبه شده که از اعتماد بالایی برخوردار می باشند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که ارتباط مثبت و معناداری بین ابعاد تعهد عاطفی و تعهد مستمر با ابعاد گرایش کارآفرینانه وجود دارد. لیکن رابطه معناداری بین تعهد هنجاری با گرایش کارآفرینانه وجود ندارد.

در دهه های اخیر اقتصاد خلاق جهانی رشد قابل ملاحظه ای نموده است؛ به طوری که، صنایع فرهنگی بعد از صنایع مالی، اطلاعاتی، پزشکی و توریسم، پنجمین صنعت بزرگ اقتصادی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل محیطی مؤثر بر کارآفرینی فرهنگی در صنایع دستی عشایری انجام شده است. این عوامل بر اساس مدل تحلیلیPEST ، شامل عوامل سیاسی – قانونی، اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و تکنولوژیکی است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر از روش تحقیق آمیخته (تلفیق روش کیفی و کمی) و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری شامل، کارشناسان و تولیدکنندگان حرفه ای صنایع دستی عشایری به تعداد ۴۰۰ نفر بوده است، برای نمونه گیری در بخش کیفی از روش گلوله برفی و در بخش کمی از روش تصادفی ساده (به تعداد ۲۰۰ نفر) استفاده شده است. تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش کدگذاری باز و محوری و در بخش کمی با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که مهم ترین عوامل مؤثر بر کارآفرینی فرهنگی در صنایع دستی عشایری به ترتیب شامل حمایت از مخترعین و نوآوران جهت تجاری سازی ایده ها و محصولات شان، فرآهم نمودن تسهیلات زیرساختی و ارتباطی جهت سهولت در تأمین منابع و فروش محصولات، تشویق زنان توسط خانواده و نگرش موافق اطرافیان و تغییر در شیوه تولید و ایجاد کاربرد مناسب برای محصولات بوده است.

هدف مطالعه حاضر این است که با کنکاشی نوپردازانه و ایجاد هم گرایی مؤثر سه حوزه بازاریابی، کارآفرینی فرهنگی و کسب وکارهای هنری به تبیین چگونگی و چیستی آمیزه بازاریابی کسب وکارهای فرهنگی- هنری بپردازد و با پیشنهاد یک چارچوب مفهومی، شیوه سامان دهی فعالیت های بازاریابی این کسب وکارها را مستندسازی کند. پژوهش حاضر از نظر مشارکت نظری حوزه آمیزه بازاریابی و مشارکت عملی، الگوشناسی فعالیت های بازاریابی کسب وکارهای فرهنگی- هنری با استفاده از راهبرد مطالعه موردی مرکب، نوآوری دارد؛ به این صورت که نتایج پژوهش با به چالش کشیدن پژوهش های پیشین به یک الگوی نوآورانه از آمیزه بازاریابی منتج شده است. روش پژوهش طی ۳ مرحله مطالعه موردی مرکب و گروه کانونی در قسمت کیفی و روش توصیفی در قسمت کمّی انجام شده است. در مرحله اول از ابزار مصاحبه های عمیق با ۲۰ نفر از فعالان و صاحب نظران حوزه فرهنگ و هنر و در مرحله دوم از ابزار پرسشنامه برای آزمون الگوی پژوهش استفاده شد. نتایج نشان داد که عناصر آمیزه بازاریابی کسب وکارهای فرهنگی- هنری شامل ۵ مقوله اصلی الگو 5C sشامل شبکه تماس و قابلیت های ارتباطی، محتوا، خلاقیت، ارزش فرهنگی و خالق اثر هستند؛ همچنین در بخش کمّی الگوی معادلات ساختاری و مقادیر تحلیل مسیر هر مقوله دارای کفایت لازم برای تبیین فعالیت های بازاریابی کسب وک

این پژوهش کیفی، کارآفرینی فرهنگی مبتنی بر چهار میراث فرهنگی ناملموس ثبت شده آیین پهلوانی و زورخانه ای، موسیقی سنتی، نقالی و تعزیه را مورد تحقیق قرار داده است. داده های تحقیق از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شده و بر اساس نظریه داده بنیاد تحلیل شده است. قضایای بدست آمده نشان می دهد که میراث فرهنگی ناملموس پتانسیل کارآفرینی و ایجاد کسب و کار به ویژه کسب و کار گردشگری میراث ناملموس را دارد اما کارآفرینی در این زمینه مستلزم نگاه غیرمادی است. بدین معنی که کارآفرینی در زمینه ی میراث فرهنگی ناملموس نباید آمیخته به نگاه سودآوری و درآمدزایی گردد و باید با هدف حفاظت از این میراث انجام پذیرد. از طرفی بر اساس نتایج به دست آمده، کارآفرینی در حوزه میراث فرهنگی ناملموس مستلزم حمایت و دخالت مستقیم دولت است. بنابراین می توان گقت آنچه در کارآفرینی میراث فرهنگی ناملموس مطرح می شود، با ادبیات رایج کارآفرینی در این دو مولفه متفاوت است. بدین منظور، نیاز است کارآفرینی میراث فرهنگی ناملموس با نگاهی جدید و با تبیین اصولی مجزا در حوزه ی کارآفرینی فرهنگی مورد بحث قرار گیرد.

در عصر حاضر دولت ها کار آفرینی را به عنوان استراتژی توسعه ملی پذیرفته و اقدامات بسیاری برای توسعه آن انجام داده اند. در کشور ما نیز حمایت از کارآفرینی محور سیاستهای دولت قرار گرفته ودر قوانین توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی توجه ویژه ای به آن مبذول شده است .در این پژوهش با توجه به نقش صنعت سینما در اقتصاد و کارآفرینی و اشتغال زایی و همچنین اهمیت تولید و مصرف کالاهای فرهنگی ، تلاش گردیده است تا ضمن شناسایی عوامل مهم تأثیر گذار بر توسعه کسب و کار در این صنعت و شناسایی مشکلات در کشورمان و مقایسه با وضعیت این صنعت پولساز در آمریکا راهکارهایی برای توسعه کارآفرینی در یکی از مهمترین و پُر رونق ترین صنایع فرهنگی و برون رفت از این مشکلات نیز مطرح شود .

بر اساس بررسی های انجام شده، عمده تحقیقات در موضوع کارآفرینی، به کارآفرینی در صنعت پرداخته است. اما لازم است به بررسی و شناسایی فرآیند های کارآفرینانه فرهنگی، خصوصاً کارآفرینی در زمینه محصولات فرهنگی نیز پرداخته شود. شناسایی بسترهای مؤثر بر کارآفرینی محصولات فرهنگی، امکان رشد را برای اصحاب فرهنگ، کارآفرینان فرهنگی و ملاحظات لازم را برای سیاست گذاری دولتی آشکار می سازد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی بسترهای مؤثر بر کارآفرینی محصولات فرهنگی در ایران و به روش کیفی از نوع تجزیه وتحلیل مضمون است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق با 13 نفر در سه حوزه کارآفرینان محصولات فرهنگی، اساتید فرهنگ و هنر و سیاست گذاران این حوزه با استفاده از تکنیک گلوله برفی گردآوری شد و با استفاده از کدگذاری باز و محوری در سه سطح موردبررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده در قالب پنج محور مجزا طبقه بندی شد که عبارت اند از: الگوی ذهنی مصرف و تولید آزاد فرهنگی در جامعه، ایجاد چشم انداز مشترک توسعه فدرالیزم فرهنگی در جامعه، نظام های فرهنگی خدمت رسان در جامعه، توسعه قابلیت های شخصی کارآفرینان محصولات فرهنگی در جامعه و یادگیری خلاقانه فرهنگ در جامعه. هریک از این محورها خود شامل زیرمقولاتی هستند که در این مقاله به آن ها پرداخته شده است. کلیدواژه ها :

در جهان امروز که با پژوهش های مختلف زیادی در حوزه های گوناگون علمی به خصوص در حوزه کارآفرینی صورت می پذیرد، مواجهه معناگرایانه با یک خروجی قابل مشاهده و عینی و کاربردی برای حل چالش های بشری کار دشواری است. یکی از این حوزه ها نگرش فرهنگی کارآفرینی است که به صورت یک هدف مشخص توسط متغیرهای دیگر می تواند بر توسعه کارآفرینی اجتماعی در بین زنان تأثیر بگذارد. به دلیل تعدد مطالعات، در این پژوهش پاسخ خود را در برآیندی علمی از نتایج این پژوهش ها می بینیم. همچنین به علت گستردگی حوزه مطالعاتی یعنی حوزه کارآفرینی زنان، در یک مرور نظام مند با بهره گیری از نرم افزار cma2 پژوهش های کمی دیگر به صورت جامع تحلیل و بررسی می شود. براین اساس در پژوهش حاضر، جامعه آماری 1547 مقاله جست وجوشده مرتبط با موضوع از سال 2020 تا 2010 است که 305 مقاله از میان آن ها غربال و از این تعداد با رعایت پروتکل استاندارد، 17 مقاله وارد سبد تحلیل شدند. این سبد تحلیل به مقادیری قابل قیاس و تجمیع که اندازه اثر خوانده می شود، تبدیل شده است. نتایج فرضیه تأثیر نگرش فرهنگی بر توسعه کارآفرینی اجتماعی زنان حاکی از این است که براساس مقدار اندازه اثر (345/1) بین نگرش فرهنگی و توسعه کارآفرینی اجتماعی زنان تأثیر مثبت و معناداری وجود دارد که طبق تفسیر اندازه اثر کوهن، قوی تلقی می شود. درنهایت نتایج این پژوهش می تواند در حوزه کسب وکارهای کارآفرینانه و جامعه شناسی مورد استفاده قرار گیرد.

در عصر حاضر، موزه ها در جهان یکی از شاخصه های مهم در توسعه کشورها محسوب می شوند، ولی بروز مسائلی چون عدم خلاقیت لازم در ارائه و نمایش مجموعه ها، عدم توسعه، پایین بودن سطح کیفیت تجارب بازدیدکننده و همچنین عدم خدمات جدید، سبب قطع ارتباط مؤثرشان با بافت اجتماعی پیرامون شده و اغلب موزه ها را با بحران مخاطب و یکنواختی فضا مواجه کرده است؛ بنابراین ضرورت ایجاب می کند تا مدیران موزه، برای رفع چنین چالش هایی و بهبود وضعیت موجود و همچنین رشد و توسعه موزه ها، به دنبال ارائه الگویی باشند تا با بهره گیری از استراتژی های کارآفرینی، باعث ایجاد یک اکوسیستم کارآفرین شده و نگرشی نو به مخاطبان خود از موزه و کارآفرینی دهند و نیز تعاملی کاربردی بین موزه، جامعه و بازدیدکنندگان برقرار کنند. پژوهش حاضر کیفی و از نظر هدف، توسعه ای کاربردی و به روش کیفی انجام شده است. داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده اند. جامعه هدف شامل: متخصصان سازمان های فرهنگی و هنری، ازجمله موزه ها هستند که با روش نمونه گیری هدفمند، مصاحبه های عمیق با دوازده نفر از کارشناسان موزه و مرمت، فعالان فرهنگی و کارآفرینان انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد، مقوله محوری برای ایجاد موزه کارآفرین با رویکرد فرهنگی، گرایش کارآفرینانه فرهنگی است که ناشی از شرایط علی، شامل نگرش کارآفرینانه، مدیریت نوآورانه، خودباوری و نگاه موافق مدیریت با تغییرات است و براساس راهبردهای کارآفرینانه فرهنگی و خدمات جدید، به خلق ارزش های جدید موزه ای می انجامد. همچنین، شرایط زمینه ای شامل مشوق های دولتی، قوانین حمایتی و تسهیل کننده، توسعه ارتباطات بین الملل، حمایت مراکز فرهنگی و رسانه ای می شود و شرایط مداخله گر شامل آگاه سازی در سطح خرد و کلان، آموزش و توانمندسازی منابع انسانی، جو کارآفرینانه، فرایندهای کاری روان و چابک و شبکه سازی با موزه های برتر است.