درخت حوزه‌های تخصصی

هفتة پژوهش در پاییز هر سال، فرصت مناسبی برای بررسی دستاوردها و چالش‎های پیش روی حوزة پژوهش در سطح کشور و بخش‎های پژوهشی سازمان‎ها و نهادهای گوناگون به شمار می‎رود. نقش و اهمیت این حوزة راهبردی در ابعاد مختلف حیات امروز بشر بارها مورد بررسی و تأکید قرار گرفته و به خصوص در سال گذشته با ابتکار مقام معظم رهبری در طرح استراتژی «جنبش نرم‎افزاری» ضرورت عنایت ویژه به آن در کشور ما نیز دست کم در حوزة نظری تا حدودی تبیین و تشریح شده است. آنچه در پی می‎آید متن سخنرانی آقای مهندس محمد مسعود ابوطالبی معاون محترم برنامه‎ریزی و تحقیقات سازمان صدا و سیماست که به همین مناسبت و در جمع اساتید و پژوهشگران سازمان در «نخستین گردهمایی پژوهشگران سازمان در هفته پژوهش (26 آذر 1381)» ایراد شد. پژوهش و سنجش ضمن تشکر از ایشان، علاقه‌مندان را به مطالعة دقیق این سخنرانی که حاوی نکات مهمی در خصوص عملکرد حوزة پژوهش در کشورهای شمال و جنوب، تشریح رابطه گفتمان‎های ترقی، جمهوری اسلامی و جنبش نرم‎افزاری و تبیین ویژگی‎ها و ضرورت‎های بنیادین جنبش نرم‌افزاری در جامعه امروز ماست دعوت می‎کند

" پرسش هاى مربوط به جایگاه مددکارى اجتماعى در سیاست گذارى و برنامه ریزى هاى رفاه اجتماعى در سطح کلان، مى تواند یکى از بحث هاى محورى در ترسیم چشم انداز آینده نظام رفاه اجتماعى کشور باشد. براى پاسخ به هر گونه پرسشى در این زمینه، ناگزیر از ورود به چند قلمرو دیگر از جمله تعریف و اهداف حرفه مددکارى اجتماعى، مشکلات اجتماعى و گستره آن، مدل هاى مختلف رفاه اجتماعى و قلمرو سیاست هاى اجتماعى هستیم. هدف از این مقاله ارائه بحثى است که جمع بندى آن بتواند تصویرى از جایگاه مناسب متخصصان مددکارى اجتماعى در سیاست گذارى و برنامه ریزى هاى رفاه اجتماعى کشور تصویر نماید. مطالب این مقاله در شش قسمت تنظیم شده است : 1ـ تعریف مددکارى اجتماعى، اهداف و سطوح مختلف فعالیت آن، 2ـ مشکلات اجتماعى و گستره آن، 3ـ سیاست هاى اجتماعى و قلمروهاى آن، 4ـ رفاه اجتماعى و مدل هاى مختلف آن، 5ـ نگاهى به جایگاه مددکاران اجتماعى در سیاست گذارى و برنامه ریزى هاى کلان رفاه اجتماعى قبل و پس از انقلاب، و 6ـ جمع بندى و نتیجه گیرى. "

به رغم گستردگی مطالعات اجتماعی - اقتصادی بر روستاهای ایران پیش از انقلاب اسلامی، موضوع این تغییرات در جوامع روستایی در طول سال های پس از انقلاب کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. این درحالی است که رشد گسترده زیر ساختارها و گسترش روابط شهر ـ روستایی، چهره و محتوای روابط درونی این جوامع را و به کلی دگرگون ساخته است.در مقاله حاضر، حاصل پژوهشی میدانی درباره یک روستای ایرانی، افزاد، به عنوان موردی انتخاب شده و تغییرات در آن از خلال مطالعه‌ای انسان شناختی بررسی و تحلیل شده است.افزاد روستایی در منطقه کوهبان در کویر مرکزی ایران و در شمال غربی استان کرمان قرار دارد.نتایج مطالعه نشان می دهد که این روستا از طریق به کارگیری ساز و کارهای پیچیده و متنوعی از هم یاری های درونی توانسته است بدون آنکه نسبت به محیط خود دچار انزوا شود، هم بستگی درونی و هویت خاص خویش را حفظ کند

"در واپسین دهه های قرن بیستم فرآیندهای گوناگونی موجب شکل گیری پدیده ای به نام «شهری شدن فقر » یا «فقر شهری» شد که یکی از بازتابهای کالبدی آن در ساختیابی سکونت گاههای غیر رسمی تبلور یافته است. "

"رضایت شغلى از مقوله‏هاى مهم و مورد توجه مدیران مى‏باشد.هدف از انجام این بررسى کندوکاو محیط کار کتابداران در کتابخانه‏هاى دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکى شیراز مى‏باشد. براى انجام این بررسى 5 فرضیه و دو پرسش که جنبه‏هاى مختلف رضایت شغلى را پاسخگو مى‏باشند تعیین گردید.ابزار سنجش پرسشنامه بررسى رضایت شغلى SSJ است.داده‏هاى تحقیق از میان همه کارکنان کتابخانه‏ها گردآورى شده است.نتایج بررسى نشان داد که میان رضایت شغلى و مقوله‏هایى مانند جنس، سن و سابقه کار کارکنان ارتباط معنى‏دارى وجود ندارد.اما بررسى، ارتباط معنى‏دارى را میان رضایت شغلى و سطوح سرپرستى و تخصص نشان داد.همچنین تفاوت معنى‏دارى میان رضایت شغلى کارکنان کتابخانه‏ها در دو دانشگاه مورد بررسى نشان داده نشد.نتیجه کلى نشان داد که رضایت شغلى کارکنان کتابخانه‏ها پایین مى‏باشد. "

"این مقاله نگاهی دارد به یکی از مهمترین نهادهای مردمی که در جامعه مدنی شکل می گیرد، لیکن برای سهیم شدن در قدرت، حداقل در سطوح میانی، می کوشد و در فرجام به نهادی بینابینی بدل می گردد. این نهادها از آن روی بینابینی است که یک پای در حکومت دارد و پای دیگر در جامعه بدنی. لذا شورا نماد عرصه توافق است. شورا محل جمع بندی و یک کاسه کردن هزاران تقاضای پراکنده شهروندانی است که با آرای خود به این نهاد سراسری جان بخشیده اند. مفهوم سراسری در اینجا به معنای جغرافیایی یا مکانی به کار نرفته است، بلکه از آن معنا و بار سیاسی مستفاد می شود. یعنی گر چه هم شهروندان و هم افرادی که به وسیله آنها با عضویت شورا نایل می گردند، می توانند و حق دارند، دیدگاه های سیاسی گوناگونی داشته باشند (در بسیاری از موارد احزاب سیاسی، نمایندگان خود را معرفی می نمایند و برای پیروزی آنان گاه به جان می کوشند. از این رو ممکن است تمامی اعضای شورا یا شوراها تماما عضو یک حزب سیاسی باشند یا در حالت دیگر اکثر اعضای آن در حزبی مفروض و اقلیت آن در حزب دیگر عضو باشند.) اما مهم آن است که در زمان عضویت و فعالیت در شورا تمایلات حزبی و جناحی خود را دخالت ندهند. زیرا شورا پس از شکل گیری، به تمامی شهروندان (با هر گرایشی) تعلق دارد. در بسیاری از کشورها، عضویت در شوراها کاملا حزبی است، اما حزب پیروز با انجام صحیح وظایف در قبال تمامی شهروندان، برای حزب خود تبلیغ می کند تا در انتخابات بعدی مجددا برگزیده شود. این است معنای شورا به عنوان نهادی سراسری. پس موضوع اصلی مقاله مرور معنا، ماهیت، زایش و رویش این نهاد مردمی، یعنی شوراست. در پایان کوشش خواهد شد تا به کاستی ها و مشکلات شورا در ایران نظر افکنده و به برخی از دلایل کاستی های یاد شده اشاره و تا حد امکان راه های برون رفت از مشکلات فرا روی شورا بر شمرده شود. تمامی این حرف و حدیث ها فقط برای تحقق آرزویی که دیگر آرزوی جوانانه نیز به حساب نمی آید، طرح می گردد و آن بهروزی سرزمینی است که در آن زاده شده و بالیده ایم و بدان سخت مدیونیم، دینی که هرگز ادا نخواهد شد. "

" عدم توازن نسبت های جنسی در سنین اصلی ازدواج پدیده ای است که از یک سوء در اغلب کشورهای درگیر جنگ دوم جهانی و از سوی دیگر در کشورهای در حال توسعه ای که مراحل گذار دموگرافیک را با شتاب طی کرده اند، مشاهده شده است..... "

در این مقاله ماهیت خشونت فوتبال مورد بررسی قرار می گیرد. نویسنده تماشاگران فوتبال را بر اساس چارچوب مفهومی رفتار جمعی، مورد بررسی قرار می دهد؛ جماعتی بی شکل، خلق الساعه و با رفتاری هیجانی. مقاله حاضر همچنین فوتبال را جایی برای تخلیه و خروج هیجانات و احساساتی می داند که در جامعه مدرن متراکم شده است

"گسترش پوشش شبکه‎های تلویزیونی ماهواره‎ای در سراسر دنیا و محدودیت‎هایی که در دریافت امواج ارسالی این شبکه‎ها در برخی کشورها از جمله کشور ما وجود دارد، هواداران و مخالفان دریافت امواج ماهواره‎ای را به طرح استدلال‎ها و ارائه احتجاجاتی وا داشته است. یکی از مهم‎ترین استدلال‎های طرفداران دریافت آزاد امواج ماهواره‎ای این است که برنامه‎های پخش شده توسط این کانال‎ها لزوماً مضر و دارای اثرات مخرب فرهنگی نیستند. این گروه بر این باورند که بسیاری از برنامه‎های این شبکه‎ها ماهیت علمی و یا جنبه اطلاع‌ر‎سانی دارند و از این حیث، منع استفاده از ماهواره به دلیل ممانعت از استفاده مخاطبان از این گونه برنامه‎ها نامطلوب است. آنچه در پیش روست، گزارشی از پژوهش جمعی از پژوهشگران سازمان صدا و سیما است که به سفارش این فصلنامه و با هدف بازشناسی ترکیب برنامه‎های پخش شده از 15 شبکه تلویزیونی ماهواره‎ای 6 کشور اروپایی آلمان، انگلستان، بلژیک، سوئیس، فرانسه و هلند انجام شده است. سؤال اصلی این پژوهش آن است که برنامه‎های علمی ـ آموزشی و اطلاع‎رسانی چه سهمی از کل برنامه‎های پخش شده از طریق این شبکه‎ها را به خود اختصاص می‎دهند. نتایج این پژوهش که در قالب جداول آماری ارائه شده‎ است نشان می‎دهد حجم اصلی برنامه‎های عموم این شبکه‎ها به فیلم، سریال و انواع شوهای موسیقی اختصاص دارد و تنها بخش اندکی از این برنامه‎ها را می‎توان واجد ماهیت علمی، آموزشی و اطلاع‎رسانی دانست. "

ادوارد سعید منتقد ادبی فلسطنی تبار یکی از برجسته ترین چهره های قرن بیستم به شمار می آید که تاثیر فکری عظیم او بر حوزه های متفاوت اندیشه از فلسفه و ادبیات گرفته تا علوم اجتماعی، از زمان حیات وی آغاز شد و بی شک لااقل تا ده ها سال ادامه خواهد داشت. این تاثیر در حوزه انسان شناسی به دلیل مجموعه آثار و شخصیت سعید و به ویژه کتاب معروف او شرق شناسی دو چندان بود و بنابراین هر انسان شناسی به حق می تواند از دست رفتن او را یک فقدان بزرگ برای علم خود بشمارد ...