درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۹۲۱ تا ۲٬۹۴۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۲۹۲۱.

تجار ارمنی و تجارت منسوجات در عهد صفوی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵

کلید واژه ها: صفویه تجار ارامنه منسوجات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۴ تعداد دانلود : ۷۰۴
روند فزاینده داد و ستدهای بازرگانی ایران عصر صفوی و سودآوری بالای آن سبب شد تا بازرگانان و سوداگرانی از اقوام و ملل گوناگون از جمله مسلمان، ارمنی، هندی، یهودی، کمپانی های هند شرقی و ... وارد فرایند تجاری حکومت صفویان شوند و نقش فعالی را در این چرخه ایفا کنند؛ اما در میان همه این دول، اقوام و اقلیت ها، بیش ترین نقش را ارامنه مسیحی داشتند. هدف پژوهش حاضر، تحقیق پیرامون تجار و بازرگانان ارمنی عصر صفوی می باشد. سؤال اصلی این است که تاجران ارمنی عهد صفوی در کدام کشورها و به تجارت چه نوع کالاهایی می پرداختند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که ارامنه در تجارت داخلی و خارجی فعالیت می کردند؛ آن ها در کشورهای آسیایی و اروپایی نیز به تجارت انواع کالاها مشغول بودند. روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع تاریخی، تطبیقی و توصیفی بوده و روش انجام کار به صورت کتابخانه ای و نحوه جمع آوری اطلاعات به شیوه فیش برداری است. یافته های اصلی این پژوهش نشان می دهد که ارامنه بازرگانانی فعال و با بصیرت بودند که در تجارت داخلی و خارجی نقش مهمی داشتند و در دول عثمانی، هند، روسیه، هلند، انگلیس و ... به تجارت انواع کالاها به ویژه تجارت منسوجات مشغول بودند.
۲۹۲۲.

معزی و مسئله مشروعیت ملکشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۹ 49-68

کلید واژه ها: «دیوان معزی» «ملک شاه» «مبانی مشروعیت»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۵۹
معزی به عنوان شاعر دربار با سرودن حدود 80 قصیده، در وصف ملکشاه، اثر درخور توجهی درباره اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این برهه از دوره سلجوقی برجای گذاشته است. از جمله موضوعات مهمی که در این اثر ادبی توجه هر پژوهشگری را جلب می کند، اهتمام سلاطین سلجوقی در بازتولید مشروعیت است. در این تحقیق با تکیه بر چارچوب نظری تحلیل گفتمان، سروده های شاعر درباره مشروعیت خاص سلطنت ملک شاه در مواجه با مدعیان سلطنت از یک سو و مشروعیت عام او به عنوان پادشاه مسلمان از سوی دیگر، به شکل توصیفی و با روش تحلیل محتوا به بحث گذاشته شده است. شاعر، داشتن کفایت و شایستگی نظامی، جانشینی از طرف پدر و تعلق داشتن به خانواده شاهی قراخانی از طرف مادر را در برابر سایر مدعیان تاج و تخت بطور خاص، و برگزیده شدن از طرف پروردگار، ظل الله بودن، برخورداری از تأیید پیامبر، عدالت ورزی، دین پروری و تأیید دستگاه خلافت به طور عام، به عنوان مؤلفه های مشروعیت بخش سلطنت ملک شاه مطرح می سازد.
۲۹۲۳.

مسئله عاملیت سیاسی فرودستان در تاریخ فرهنگی؛ یک مطالعه مقایسه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۳ (پیاپی ۱۰۸)

کلید واژه ها: تاریخ فرهنگی عاملیت سیاسی تاریخ فرهنگی کلاسیک تاریخ فرهنگی جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۵
در تاریخ فرهنگی کلاسیک، نخبگان، کارگزارانِ فرهنگ و سیاست محسوب می شدند؛ ازاین رو در این نوع تاریخ نگاری، جریان های فرهنگی سیاسی برآمده از مردمان عادی را مستقل از فرهنگ تولیدیِ نخبگان نمی دانستند. بااین حال، یکی از مهمترین جهت گیری های تاریخ فرهنگی جدید، تغییر موضوع مطالعه از نخبگان به فرودستان و مردمان عادی است. هدف از مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که در تاریخ فرهنگی جدید، مردمان عادی و اقشار فرودست در برساختن فرهنگ و سیاست چگونه صاحب عاملیت شدند. برای پاسخ بدین پرسش، نخست موضع تاریخ فرهنگی کلاسیک در باب مسئله عاملیت سیاسی و کاربست آن در کتاب تاریخ فرهنگ در ایتالیا بررسی شد. سپس برای اینکه نشان داده شود تاریخ نگاری فرهنگی جدید چگونه به این جهت گیری تحقق بخشیده است، ضمن شرح موضع این رویکرد، کتاب پنیر و کرم ها: جهان یک آسیابان قرن شانزدهمی به عنوان یکی از متون کلاسیک این جریان مطالعه شد. برای نیل به این هدف، با رویکرد «اکتشافی» از «روش مقایسه ای» استفاده شد تا شرایطِ امکانِ تحقق این عاملیت کشف شود.
۲۹۲۴.

منازعات عثمانی و صفوی در گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۰) 1 - 21

کلید واژه ها: اسحاقوندان تاریخ گیلان تجارت دریای کاسپین جنگ های عثمانی - صفوی کیاییان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۱۷
  گیلان تا پیش از برآمدن صفویان از استقلال نسبی برخودار بود و به دست حکومت های محلی اداره می شد. حاکمان محلی گیلان با حکومت های خارج از مرزهای گیلان به ویژه صفوی و عثمانی روابط سیاسی و اقتصادی داشتند. حکومت های محلی گیلان به ویژه کیاییان در به قدرت رساندن صفویان نقش مؤثری داشتند؛ از این رو صفویان در آغاز با آنها به مدارا و تسامح رفتار کردند، اما پس از انتقال پایتخت صفویان به قزوین، استقلال سیاسی آنها مخصوصاً روابط آنها با عثمانیان را تاب نیاوردند و گیلان به یکی از عرصه های ستیز بین عثمانی و صفوی تبدیل شد. پرسش اصلی مقاله بر چرایی و چگونگی منازعه بین دولت های عثمانی و صفوی بر سر گیلان است. این نوشتار با بررسی منابع تاریخی و تحلیل آنها نشان داده است عثمانیان و صفویان برای به دست آوردن برتری مذهبی در گیلان و تسلط بر منابع اقتصادی به ویژه صنعت ابریشم و راه تجاری بین المللی آن با یکدیگر رقابت می کردند تا اینکه در نهایت با فتح گیلان به دست شاه عباس، بیشتر مردم گیلان به تشیع دوازده امامی گرایش یافته و منافع اقتصادی و تجاری گیلان، تماماً در اختیار صفویان قرار گرفت.  
۲۹۲۵.

جلوه های هنری و تزئینی بقعه امامزاده سلطان ابراهیم (ع) قوچان

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ ایران و اسلام سال اول شهریور ۱۳۹۸ شماره ۲ 109-121

کلید واژه ها: معماری نقش های تزئینی امامزاده سلطان ابراهیم قوچان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۵۵۵
تزئینات معماری اسلامی در میان شاخه های گوناگون هنر، دارای جایگاه خاصی است. آثار بجا مانده از هنرهای تزئینی در ابنیه های اسلامی، مخصوصا اماکن مذهبی، نظیر مساجد و بقاع متبرکه، دارای ویژگی های منحصر به فرد و تجسمی هستند. بقعه امامزاده سلطان ابراهیم(ع) در شهرستان قوچان یکی از نمونه های زیبای هنر اسلامی است که اصل بنای آن مربوط به دوران سلطان محمد خوارزمشاه می باشد. این نوشتار با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با طرح این سوال که دلیل اهمیت معماری و جایگاه هنر در این بنا چگونه بوده است. به بررسی ابعاد مختلف آن می پردازد. مقاله ضمن بررسی زیبایی ها و نقش های تزئینی موجود در این بقعه که به انواع خطوط و کتیبه ها آراسته شده است به توضیح در مورد اهمیت معماری به کار رفته در بنا می پردازد و با بررسی معماری اجزای مختلف بنا کوشیده است تا جایگاه هنر و زیبایی این بقعه در معماری اسلامی در این دوره را توضیح داده شود.
۲۹۲۶.

قلندران حیدری در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیستم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 183 - 224

کلید واژه ها: قلندران حیدری قطب الدین حیدر زاوه ای خراسان صوفیان عصر ایلخانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۴۸۱
قلندران حیدری یکی از گروه های فرهنگی و مذهبی اثرگذار در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی بودند. مقاله حاضر در پی بررسی بستر تاریخی، سیاسی و امنیتی ظهور این گروه و تعامل آنها با دیگر طریقت های صوفیانه و آداب و تشکیلات آنها است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با تأکید بر میراث ادبی و تصوف ایران اسلامی به ویژه خراسان، پس از بررسی زمینه های پیدایش این گروه، برای آگاهی از تبار آنها، تاریخ زندگی قطب الدین حیدر زاوه ای که انتساب گروه به وی است و ارتباط وی با معاصرینی، چون سیف-الدین باخرزی و عطار نیشابوری و روابط این گروه با طریقت چشتیه را بررسی می کند. ساختار تشکیلاتی گروه، آداب و رسوم آنها، تشریفات ورود اعضای جدید به آن، دو دوره خوشنامی و بدنامی تاریخ آنها و چگونگی و چرایی پیدایی هر یک و سرانجام قضاوت تاریخ درباره آنها از دیگر مطالبی است که مقاله حاضر به آن می پردازد.
۲۹۲۷.

سهم صوفیان در اسلام پذیری بومیان در هند عصر ترکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 37 - 52

کلید واژه ها: تصوف اسلام پذیری شبه قاره هند غوریان عصر ترکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۲۵۲
نفوذ و گسترش دین اسلام در شبه قاره هند از مباحث و مسائل مهمی است که از دیرباز، ذهن پژوهشگران را متوجه خود کرده است. در گسترش و نفوذ اسلام، عوامل متعددی تاًثیر داشته اند که می توان به ورود مهاجمان نخستین و تجار و بازرگانان مسلمان و مهاجرت علما و اهل تصوف اشاره کرد. در این بین نقش و سهم صوفیان از سایرگروه ها بیشترو پررنگ تر بوده است. صوفیان با رفتارهای مناسب و انسانی و تعامل با ساکنان شبه قاره هند و ادیان هندی، موفق شدند تاحدودی، نفرت و بدبینی هندی ها را از عملکرد مهاجمان در حملات دوره آغاز گسترش اسلام از بین ببرند. یافته های پژوهش از آن حکایت دارد که تعامل مبلغان و رهبران صوفیان و کارکرد آنها، در عمیق شدن باورهای اسلامی و دینی در میان ساکنان شبه قاره هند نقش مؤثری داشته است. محتوای دعوت صوفیان، اشتراک های فکری تصوف با ادیان و آیین های هندی، سلوک معنوی صوفیان، دادوستد های طریقت های صوفیانه با ادیان هندی و نیز کاستن و زدودن پیامد های منفی لشکرکشی های نظامی را باید از مهم ترین عوامل موفقیت صوفیان در گسترش اسلام در شبه قاره هند دانست. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای جمع آوری شده و هدف آن،بررسی سهم صوفیان در اسلام پذیری بومیان در هند عصر ترکان است.
۲۹۲۸.

ابزارهای مورد استفاده در مجازات مجرمان در ایران سده های میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 29-60

کلید واژه ها: ابزارهای مجازات ایران سده های میانه شیوه های مجازات غزنویان سلجوقیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۸۳۳
قبایل صحراگردی که در سده های میانه به ایران سرازیر شدند و چندی بعد به حکومت رسیدند، به رغم ادّعای حمایت از شریعت و پاسداشت آن،در عمل و در عرصه تعامل با دیگران، به آموزه های اسلام دایر بر حفظ حقوق دیگران و بویژه مخالفان پایبند نماندند. گفتنی است که این رویکرد فقط از سوی آنان اتّخاذ نشد و گروه های رقیب و سایر بازیگران عرصۀ سیاست نیز عملا چنین رویه ای در پیش گرفتند و بر این اساس، حجم عظیمی از ابزارهای مجازات در منازعات سیاسی مذهبی ایران آن زمان به کار رفت. از اینرو این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش اصلی است که چرا و چگونه این ابزارها برای مجازات افراد مجرم و غیر مجرم به کار رفت؟ نویسندگان برای پاسخگویی به این پرسش بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، در وهله نخست نوع و چگونگی کاربرد ابزارهای مجازات را واکاوی نموده و سپس میزان انطباق آنها را با آموزه های شریعت و چرائی به کار گیری آنها را در دوره مورد بحث، بررسی کرده اند.
۲۹۲۹.

بررسی و تحلیل عملکرد کارخانه های تولید شکر در مازندران (1267تا1332ق/1850تا1914م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 89 - 104

کلید واژه ها: کارخانه شکر ساری کارخانه شکر بارفروش مازندران امیرکبیر دوره قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۵۴۹
از نیمه دوم قرن 13ق/19م، مصرف قند و شکر در ایران افزایش یافت؛ بنابراین دولتمردان قاجار تلاش کردند با تأسیس کارخانه های صنعتی، از یک سو به نیازهای مردم در این زمینه پاسخ دهند و از سویی دیگر، مراحل صنعتی کردن تدریجی بخش های مختلف کشور و نیز وابستگی این قبیل محصولات به دولت های اروپایی را پیگیری کنند. در راستای این هدف، برای تأمین شکر مصرفی مردم، دو کارخانه تصفیه شکر در شهرهای ساری و بارفروش پایه گذاری شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه ای برای پاسخ گویی به این پرسش که عملکرد کارخانه های تولید شکر در دو شهر ساری و بارفروش و نیز سیر تغییرات تجارت این محصول در زمان حکومتگران قاجار چگونه بوده است، این فرضیه را به آزمون می گذارد: عملکرد کارخانه های مازندران در تولید شکر تصفیه شده با موفقیت نسبی همراه بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد در بسیاری از مواقع، دولت قاجار به واردات قند و شکر برای تأمین مایحتاج مردم مجبور شد؛ اما در مقاطعی، به ویژه دوره صدارت امیرکبیر، با تولید شکر در کارخانه های صنعتی و جدید مازندران، واردات این محصول برای نخستین بار کاهش محسوسی را تجربه کرد؛ همچنین این کارخانه ها در زمان هایی موفق شدند بخشی از نیاز مصرفی مردم را تأمین کنند و حتی ممکن است به صادرات فرآورده های خود دست یافته باشند.
۲۹۳۰.

بست نشینی در دوره صفویه

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 1-20

کلید واژه ها: دوره صفویه اماکن بست بست نشینی امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
بست نشینی در برخی مکان های مذهبی و دارای قداست از نظر مردم، یکی از راه های حفظ امنیت فردی بوده که کسانی به آن متوسل می شده اند. منابع دوره صفویه به روشنی اطلاعات بایسته ای از مرسوم بودن بست نشینی و چگونگی آن یا اماکن بست به دست نمی دهند، اما براساس همان اخبار اندک و گزارش هایی که سفرنامه نویسان اروپایی ارائه کرده اند دریافت می شود که در این دوره اگرچه نه به گستردگی دوره قاجاریه، مکان هایی به عنوان بست معروف بوده و کسانی در آنها بست نشسته اند. در این مقاله، به روش توصیفی- تحلیلی، پدیده بست نشینی در دوره صفویه بررسی شده و  مکان ها و تأسیساتی که بست بوده و نمونه هایی از بست نشینی در آنها تشریح شده است. یافته پژوهش بیان گر این نکته است که برخی بناها و نهادهای مذهبی و برخی تأسیسات سیاسی و اداری در این دوره جایگاه بست بوده که نقش امنیتی حفظ جان ستم دیدگان را در برابر مظالم دستگاه حکومتی ایفا می کردند؛ اما این پدیده گسترش چندانی همانند دوره قاجاریه نداشته است.
۲۹۳۱.

سیر تحولات جایگاه زن با ورود وهابیت به نیجریه

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 61 - 77

کلید واژه ها: اسلام نیجریه وهابیت جایگاه زن فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۴۸۱
از جمله امتیازات اسلام نسبت به سایر ادیان، احترام به زن است. مردم نیجریه، قبل از ورود اسلام نیزنگاه خوبی به زن داشتند. موضوع اصلی این نوشتار، موقعیت و جایگاه زنان نیجریه، هنگام ورود اسلام و وهابیت است. <span lang="AR-SA">وهابیت از سال 1978 میلادی وارد نیجریه شد. به همین دلیل در نوع نگاه به زن و جایگاه ایشان در اجتماع تغییرات اساسی ایجاد کرد و بررسی سیر تحولات جایگاه زن در نیجریه با ورود وهابیت، مهم شد. این مقاله، ابتدا به جایگاه زن در اسلام پرداخته، سپس جایگاه زن در نیجریه، قبل از ورود اسلام، پس از ورود اسلام و پس از ورود وهابیت را با یکدیگر مقایسه کرده است. <span lang="AR-SA">زنان در نیجریه، بعد از ورود اسلام جایگاه ویژهای داشتند. بنابراین، با ورود وهابیت، جایگاه قبلی خود را از دست دادند. دلیل اصلی دیدگاه وهابیت، از فهم غلط نصوص دینی و اقوال بزرگان سرچشمه گرفته بود.
۲۹۳۲.

نسبت دانش و قدرت در عصر اموی: سیاست های فرهنگی امویان علیه شیعیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 29-49

کلید واژه ها: امویان جعل حدیث داستان سرایی میشل فوکو نسبت دانش و قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۴۱۸
تولید دانش در هر دوره تاریخی برآیند نقش آفرینی کنشگران در مناسبات قدرت است. از این رو بررسی نسبت دانش و قدرت اهمیتی اساسی در بازشناسی فضای گفتمانی دوره های تاریخی خواهد داشت. با فرض این که دانش دلالت بر هر آن چیزی دارد که کاربران یک جامعه به عنوان دانش تلقی می نمایند، در این مقاله نسبت دانش و قدرت در عصر اموی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. چارچوب نظری مقاله، مدل میشل فوکو در تحلیل نسبت قدرت و دانش است. از کاربست این مدل چنین بر می آید که امویان فاقد مشروعیت دینی لازم جهت حکومت بر جامعه اسلامی بودند. از این روی نیازمند صورت بندی جدیدی از دانش بودند که بتواند با پر کردن خلأ مشروعیت دینی، زمینه تنظیم رفتار اجتماعی مسلمانان در مناسبات جدید قدرت را فراهم کند. به همین سبب تلاش کردند تا از مهمترین منابع دانش در جامعه صدر اسلام یعنی حدیث، شعر و قصه پردازی به منظور ترمیم بحران مشروعیت دینی خود بهره ببرند. به این ترتیب با جعل احادیث، منع از روایت احادیث ناظر بر فضایل اهل بیت و سرودن شعر و قصه پردازی در بزرگداشت خود، دانشی تولید کردند که ضمن منحرف جلوه دادن اهل بیت از اصول عقاید اسلامی، زمینه به حاشیه راندن شیعیان از مناسبات قدرت و دست یابی خود به اقتدار لازم جهت تداوم حکومت را فراهم کنند.
۲۹۳۳.

اوضاع سیاسی و اجتماعی نهاوند در دوره فتحعلیشاه قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 11 - 36

کلید واژه ها: شاهزادگان قاجار نهاوند محمودمیرزا جهانشاهمیرزا همایون میرزا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۳۱۶
نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب می شود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبه های طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها می گشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکومت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دوره فتحعلی شاه شروع شد. افزایش شاهزادگان و اجتماع آنها در پایتخت ممکن بود که خطراتی برای حکومت مرکزی ایجاد کند؛ به همین دلیل این شاهزادگان را به عنوان حاکم به سمت ایالات و ولایات روانه نمودند. بین سال های 1229-1250ق سه تن از این شاهزادگان در نهاوند مستقر شدند و امور حکومتی این ولایت را بر عهده گرفتند، در ولایات همجوار نهاوند نیز سایر شاهزادگان حکومت یافتند؛ استقرار آنها در این ولایات باعث درگیری هایی بین آنها در این مناطق گشت، به طوری که اوضاع اجتماعی و سیاسی این ولایات را آشفته نمود.این مقاله قصد دارد که چگونگی و نتایج واگذاری ایالات به شاهزادگان قاجار در ولایت نهاوند را بررسی کند. 
۲۹۳۴.

بهینه سازی گِران رَوی (قوام، چسبناکی) چسب گیاهی سریش برای استفاده در مرمت کاغذ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۴) 124 - 148

کلید واژه ها: مرمت کاغذ چسب سریش بهینه سازی گِران روی (قوام ، چسبناکی) پلی ساکارید تثبیت آنزیم استخراج با اتانول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۹ تعداد دانلود : ۴۸۶
هدف : این پژوهش ضمن اشاره به معضلات استفاده از چسب های سنتزی در مرمت کاغذ و لزوم احیاء چسب های سنتی در این حوزه، به معرفی چسب سریش در صنایع دستی کهن ایران و مشکلات استفاده از این چسب پرداخته است؛ سپس برای افزایش گِران رَوی (قوام) این چسب راهکاری عرضه کرده است. روش/ رویکرد پژوهش : این پژوهش با روش تحلیلی-میدانی انجام شده و اطلاعات آن از منابع کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. برای بهبود کیفیت چسب، براساس روش های متداول در استخراج ترکیبات از گیاهان، بر روی ریشه های گیاه سریش و پودر سریش، عملیاتی انجام شد و آنگاه کیفیت چسب ها با استفاده از روش های آزمایشگاهی بررسی شد. شیوه های به کاررفته شامل تثبیت آنزیم ها در اتانول 70% جوشان، و استخراج پلی ساکاریدهای چسبنده با استفاده از اتانول 96% بود که به طور جداگانه و هم زمان بر روی نمونه ها انجام شد؛ آنگاه پلی ساکاریدهای به دست آمده، با روش انجمادی خشک شدند و از آن ها محلول های 2% تهیه شد. سپس در زمان های مختلف، آزمون های گراوی متری، طیف سنجی مرئی-فرابنفش، و pHمتری روی آن ها انجام شد و نتایج حاصل از چسب های فراوری شده با داده های حاصل از چسب سنتی سریش مقایسه شد. یافته ها و نتیجه گیری : این پژوهش مشخص کرد که تثبیت آنزیمی روشی مؤثر در افزایش قوام چسب سریش است؛ ولی روش استخراج با اتانول به تنهایی در افزایش این ویژگی تأثیرگذار نیست. هم چنین تثبیت آنزیم ها در ریشه گیاه و سپس استخراج با اتانول، نه تنها مؤثرترین روش برای بهبود ویژگی های قوام چسب سریش است، بلکه باعث کاهش اسیدیته چسب و حذف رنگ از چسب سریش نیز می شود.
۲۹۳۵.

بررسی کارنامه سیاسی و اقتصادی آقا نجفی (1262-1332 ه . ق)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵

کلید واژه ها: محمدتقی آقا نجفی شرکت اسلامیه انجمن مقدس ملی ظل السلطان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۶۲۱
آیت الله محمد تقی نجفی اصفهانی مشهور به آقا نجفی، در ربیع الثانی 1262 ه . ق/ 1849 م به دنیا آمد. شخصیت آقا نجفی علاوه بر بعد مذهبی و علمی دارای ابعاد سیاسی، اقتصادی است. او فعالیت های سیاسی خود را از قیام تنباکو شروع کرد و اوج اقدامات سیاسی او در انقلاب مشروطه بود. اقدامات اقتصادی او در جهت مقابله با نفوذ اقتصادی کشورهای اروپایی بود. او در این راستا ابتدا استفاده ازکالاهای اروپایی (روس و انگلیس) را تحریم کرد و استفاده از کالای ایرانی را به صورت عملی عملی ترویج داد. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارنامه سیاسی و اقتصادی در دوره قاجار از این نظر اهمیت دارد که قصد دارد به این پرسش ها پاسخ دهد: زمانه و شرایط حاکم بر اصفهان چه بازتابی بر کارکرد اقتصادی محمد تقی آقا نجفی داشت؟ اقدامات اقتصادی محمد تقی آقا نجفی چگونه بود و چه میزان در اقتصاد اصفهان مؤثر بود؟ و اندیشه های سیاسی محمد تقی آقا نجفی در چه زمینه هایی بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای است و اطلاعات به صورت توصیفی، تجزیه و تحلیل گردیدند.
۲۹۳۶.

مطالعات زمین باستان شناختی محدودۀ باستانیِ کافرستان یسن، جنوب شرقی دیلمان، گیلان

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال سوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۹ 59-76

کلید واژه ها: زمین باستان شناسی زمین ریخت شناسی دیلمان گیلان کافرستان یسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۵۹۷
در زمین باستان شناختی، با تشخیص و بررسی محتوای رسوبی و چینه نگاری لایه ها و مواد فرهنگی-باستانی می توان درک کامل و صحیحی از تاریخچۀ تحول های طبیعی-فرهنگی مکان های باستانی به دست آورد. پژوهش حاضر، نتایج مطالعات زمین شناختی اولیه در محدودۀ باستانی کافرستان یسن را ارائه می کند که با هدف شناخت کلی زمین شناسی محلی و زمین ریخت شناسی محدودۀ موردنظر انجام گرفته است. مکان های باستانی محدودۀ باستانی کافرستان یسن عمدتاً برروی تراس های فرسایشی دامنه ای احداث شده اند. در محدوده های استقراری مانند گردکولیسی، به نظر می رسد که سازه های معماری باستانی به عنوان تله های رسوبی برای انباشت رسوبات واریزه ای و آبرفت های دامنه ای عصر هولوسن روی سطح تراس های دامنه ای عمل کرده اند. محدودۀ زرگولسی برخلاف دیگر محدوده های باستانی در محدودۀ یسن، برروی یک برجستگی طبیعی (Natural Ridge) منفرد متشکل از سنگ های سیلتی و ماسه ای مشرف به رودخانۀ اشکول دره بنا شده است. مطالعۀ نهشته های رسوبی سطحی در نیم رخ های طبیعی و دیوارۀ ترانشه های حفاری نشان می دهد که در اغلب محدوده ها دو بخش رسوبی شامل رسوبات گراولی بسیار درشت درحدّ تخته سنگ و رسوبات گراولی ریزدانه در زمینۀ غنی از رس قابل تفکیک است. آثار معماری باستانی گاهی به صورت هم سطح با رسوبات گراولی درشت دیده می شود و در برخی از نقاط توسط رسوبات آبرفتی ریزدانه پوشیده است. پژوهش حاضر براساس فعالیت های میدانی و به روش توصیفی- تحلیلی، به دنبال پاسخ گویی به پرسش هایی هم چون: 1) چگونی ارتباط میان محیط زمین شناسی و زمین ریخت شناسی محدودۀ باستانی کافرستان یسن با ویژگی های فرهنگی محدوده های باستانی؛ و 2) میزان تأثیر ویژگی های محیطی محدودۀ مزبور بر کاربری و مکان گزینی محدوده های باستانی کافرستان است. به نظر می رسد رسوبات درشت تخته سنگی مربوط به یک مرحلۀ رسوب گذاری قدیمی تر باشد که احتمالاً در یک نیم رخ دامنه ای متفاوت با وضعیت کنونی ته نشست یافته است. رسوبات آبرفتی ریزدانه عمدتاً محدود به لایه های سطحی است و احتمالاً نمایانگر رسوبات تاریخی (Historical Deposits) است که در یک نیم رخ دامنه ای مشابه با وضعیت کنونی ته نشست یافته است. در برخی از نقاط این رسوبات توسط یک سامانۀ آبراهه ای جدیدتر بریده شده است.
۲۹۳۷.

تحلیلی بر معرفت تاریخی حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 215-238

کلید واژه ها: حافظ شیرازی دیوان تاریخ معرفت دازاین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۴۱۸
دیوان حافظ ، تجسم و عصاره ی منظرها، سرگذشت ها و حافظه ی هستی شناسانه و تاریخی ماست، که در یکی از پرآشوب ترین دوره های تاریخی، رسالت پویایی جهان بینی ایرانی را، به گونه ای شگفت انگیز ادا نموده است. در این میان، پیش داشت ها و ویژگی های بینش تاریخی حافظ در اشعارش، مسأله ی غامض و قابل درنگی است که چندان به آن پرداخته نشده است. این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی و استعانت ممکن از مباحث نظری هایدگر پیرامون وجود انسانی«دازاین»، با تمرکز بر دیوان حافظ شیرازی، زمینه ها و آبشخورهای بینش تاریخی وی و همچنین ویژگی های آن را در کانون توجه خود قرار داده است. دریافته های این تحقیق نشان می-دهند که طرح بینش تاریخی حافظ در اشعارش، برانگیخته از دنیای تاریخی، تاریخمندی و خودفهمی اوست. واقع بودگی، افکند گی و پیش فهم های تاریخی حافظ ، ظرفیت ها و امکانات خاصی را در شکل گیری بینش تاریخی وی فراهم نموده است. موقعیت مهم زمانی و مکانی حافظ، در کنار آشنایی عمیق او با قرآن، شاهنامه و متون تاریخی و فرهنگی گذشته، موجب شده تا نظام معرفت تاریخی وی در برخی از آثارش، با مفاهیم و ویژگیهایی چون: تاریخ به مثابه ی ابزاری در خدمت حکمت و عبرت، مشیت واختیارباوری، توجه ویژه به جام جم، اهتمام به کاربست عناصر، مفاهیم و شخصیت های اسطوره ای و تاریخی ایران، اسلام و جهان، تعریف و در قالب ایهام، تلمیح و تمثیل، به گونه ای سحرانگیز و ازلی در دیوانش متجلی شود.
۲۹۳۸.

اوضاع اقتصادی همدان دوره رضاشاه، بر پایه اعلان های روزنامه گلگون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 165-189

کلید واژه ها: روزنامه گلگون همدان اعلان وضعیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۹۰
روزنامه های محلی از اسناد ارزشمند تاریخ محلی به شمار می روند. این دسته از اسناد از جهت درج «آگهی» و «اعلان»، با صنعت و جامعه پیوند استواری برقرار کرده و از جهت تاریخ اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارند. از این جهت در تاریخ معاصر همدان، در سالهای نخستین پهلوی اول، انتشار روزنامه «گلگون» زمینه پر اهمیتی برای پژوهش محسوب می شود. محتوای اعلان ها از یک سو تأثیر و نفوذ ابزار تجدد بر اقتصاد محلی همدان را نشان داده و از سوی دیگر کیفیت روزنامه نگاری از جهت درج اعلان در همدان این روزگار را بازتاب می دهد. اما پرسش اصلی این مقاله آن است که مضمون اعلان های روزنامه گلگون، چه آگاهی هایی از وضعیت جامعه و اقتصاد همدان آن روزگار به دست می دهد؟ چنین می نماید که اعلان روزنامه مزبور به عنوان ابزار نوینی از مظاهر تجدد، در خدمت تکاپوهای اجتماعی و اقتصادی جامعه درآمده و از این رو محتوا و مضمون آن به پیوند آن با بدنه جامعه، بازتابی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی و از جمله رونق کسب و کارهای معرفی و تبلیغ شده است. یافته های این پژوهش بر پایه دسته بندی و آمار توصیفی داده های مندرج در اعلان های روزنامه گلگون، گزارشی از صنایع، خدمات، کسب و کارهای پر رونق به دست داده و آن ها را از جهت ماهیت اقتصادی ارزیابی می کند. همچنین میزان نفوذ مظاهر تولیدات فرنگی در جامعه همدان و رقابت آن با کالای ایرانی بازگو کرده و سرانجام شیوه و مهارت تبلیغ کالا در روزنامه یاد شده ارزیابی می نماید.
۲۹۳۹.

ساختارشناسی پنج ورق حساب از سده ششم هجری (کهن ترین اسناد نویافته محفوظ در مرکز اسناد آستان قدس رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 118 - 147

کلید واژه ها: ورق حساب اسناد سلجوقی سده ششم هجری آستان قدس رضوی سیاق و دفترداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۵۸۷
هدف: بررسی، بازخوانی و ساختارشناسی پنج ورق حساب نوشته شده در سال های 507، 509 [2برگ]، 514 و 565 هجری قمری می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: نخست همه اسناد بازخوانی شده و سپس با روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. یافته ها و نتیجه گیری: این پژوهش با رمزگشایی از خطوط و علامت های ثبت شده بر کهن ترین نمونه های شناخته شده از ورَق (فَرد) و تنها نمونه های اصیل و کهن شناخته شده پیش از دوره مغول، نشان می دهد که آنچه امروز با عنوان علائم سیاق شناخته می شود. درواقع همان روش نگارش اعداد به شیوه ساده نویسی و حرف نویسی اعداد عربی است. این مجموعه ما را در شناخت بهتر روند سیاق نویسی، نظام دفترداری و تحوّل تدریجی نشانه های سیاق یاری می کند.
۲۹۴۰.

بررسی اهمیت تاریخی و فرهنگی «قیز قالاسی » (قلعه دختر) در باکو (جمهوری آذربایجان)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۲ 88 - 99

کلید واژه ها: قیز قالاسی قلعه دختر معماری افسانه باکو آذربایجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۰
بررسی پیشینه و ویژگی های جغرافیایی قیز قالاسی بر اساس مدارک و افسانه های موجود نشان می دهد که این مکان تاریخی در کشور آذربایجان دارای اهمیت خاصی است. از نظر جغرافیایی، قیزقالاسی این کشور را به برخی کشورهای همسایه متصل می کند. این مکان تاریخی اکنون ثبت میراث جهانی یونسکو (سال 2000 میلادی) شده و مورد توجه ویژه گردشگران می باشد. از سویی نظرات مختلفی در رابطه با نظامی بودن، مذهبی بودن، نیایشگاه بودن این قلعه مطرح است و پیرامون آن افسانه هایی نیز شکل گرفته است. در این مقاله، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و بر اساس مطالعات میدانی، پژوهشگر به بررسی اهمیت این قلعه، موقعیت سوق الجیشی آن و داستان ها و افسانه های مربوطه پرداخته که برخی از آن ها مربوط به تاریخ ایران و آذربایجان می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان