معزی و مسئله مشروعیت ملکشاه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

معزی به عنوان شاعر دربار با سرودن حدود 80 قصیده، در وصف ملکشاه، اثر درخور توجهی درباره اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این برهه از دوره سلجوقی برجای گذاشته است. از جمله موضوعات مهمی که در این اثر ادبی توجه هر پژوهشگری را جلب می کند، اهتمام سلاطین سلجوقی در بازتولید مشروعیت است. در این تحقیق با تکیه بر چارچوب نظری تحلیل گفتمان، سروده های شاعر درباره مشروعیت خاص سلطنت ملک شاه در مواجه با مدعیان سلطنت از یک سو و مشروعیت عام او به عنوان پادشاه مسلمان از سوی دیگر، به شکل توصیفی و با روش تحلیل محتوا به بحث گذاشته شده است. شاعر، داشتن کفایت و شایستگی نظامی، جانشینی از طرف پدر و تعلق داشتن به خانواده شاهی قراخانی از طرف مادر را در برابر سایر مدعیان تاج و تخت بطور خاص، و برگزیده شدن از طرف پروردگار، ظل الله بودن، برخورداری از تأیید پیامبر، عدالت ورزی، دین پروری و تأیید دستگاه خلافت به طور عام، به عنوان مؤلفه های مشروعیت بخش سلطنت ملک شاه مطرح می سازد.