عبدالرئوف نصیری جوزقانی

قلندران حیدری یکی از گروه های فرهنگی و مذهبی اثرگذار در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی بودند. مقاله حاضر در پی بررسی بستر تاریخی، سیاسی و امنیتی ظهور این گروه و تعامل آنها با دیگر طریقت های صوفیانه و آداب و تشکیلات آنها است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با تأکید بر میراث ادبی و تصوف ایران اسلامی به ویژه خراسان، پس از بررسی زمینه های پیدایش این گروه، برای آگاهی از تبار آنها، تاریخ زندگی قطب الدین حیدر زاوه ای که انتساب گروه به وی است و ارتباط وی با معاصرینی، چون سیف-الدین باخرزی و عطار نیشابوری و روابط این گروه با طریقت چشتیه را بررسی می کند. ساختار تشکیلاتی گروه، آداب و رسوم آنها، تشریفات ورود اعضای جدید به آن، دو دوره خوشنامی و بدنامی تاریخ آنها و چگونگی و چرایی پیدایی هر یک و سرانجام قضاوت تاریخ درباره آنها از دیگر مطالبی است که مقاله حاضر به آن می پردازد.