فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۸۱ تا ۳۰۰ مورد از کل ۱۲٬۶۹۷ مورد.
۲۸۱.

پیامبری در جامه زندیقان (تأملی در خوانش های چندگانه از جنبش مانی در تاریخ نگاری قرون نخستین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مانی تاریخ نگاری قرون نخستین روایت بازخوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۶۴
در بازنمایی و روایت مجدد نهضت دینی مانی در تاریخ نگاری قرون نخستین، سه رویکرد عمده قابل شناسایی ا ست که جز در برخی روایت های معدود، این بازنمایی (دست کم در دو رویکرد) با مفهومی کانونی، یعنی مفهوم «زندیق» صورت بندی شده است. این سه رویکرد عبارت است از: نخست رویکرد گذار آگاهانه و مختصرگویی، مبتنی بر نگرش ها و روایت هایی با محتوای ضد زندیقی گری، با نمایندگان برجسته ای چون طبری، ابوحنیفه دینوری، مسکویه و ابن اثیر؛ دوم رویکردی تاریخی- کلامیو مبتنی بر خوانشی بدعت گرایانه از جنبش مانیبا عالم- مورخان تأثیرگذاری چون ابوریحان بیرونی، مقدسی، ثعالبی، یعقوبی و خواجه نظام الملک طوسی؛ سوم رویکردی نسبتاً توصیفی-تاریخی با میزان به نسبت کمتری از ارزش داوری ها با مورخانی چون مسعودی و گردیزی. این سه رویکرد، در یک درهم تنیدگی عمیق با فضای گفتمانی این عصر، مجموعه ای از گزاره ها و روایت ها را حول محور مسئله مانی می آفرینند که این شخصیت و جنبش دینی او، نقطه کانونی آنها به شمار می رود. مسئله این پژوهش تبیین چرایی و چگونگی بازنمایی جنبش دینی مانی در تاریخ نگاری قرون نخستین است؛ با این فرضیه که وجوه مختلف این بازخوانی، محصول فضای سیاسی، کلامی و فرهنگی این دوره و همچنین انگاره ها، روش ها و بینش های مورخان این دوره بوده است.
۲۸۲.

بررسی و تحلیلی بر آداب و اخلاق شکار حیوانات در عصر صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق زیست محیطی شکار حیوانات شکارگاه صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۵۳۶
شکار حیوانات در عصر صفوی، به دلیل علاقه مفرط پادشاهان این سلسله، از اهمیت وافری برخوردار شد که رسوم، تشکیلات و آیین های درباری، مناصب و ابزار، آداب و ایام شکار و نیز بازتاب آن در ذوق و آثار هنری و احکام مذهبی و فقهی را شامل گردید که به نوعی فرهنگ، اخلاق و آداب شکار را به وجود آورد. پژوهش حاضر به روش تاریخی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول تاریخی، سفرنامه ها و نسخ خطی، با عطف به نظریات حوزه اخلاق محیط زیست و شکار، پیامدهای زیستی و انسانی آن را در روند تاریخ صفویان بررسی کرده است و به این سوالات می پردازد که انگیزه و فرآیند شکار در عصر صفوی چگونه بوده و مخاطرات آن بر محیط زیست و گونه های حیوانی ایران تا چه اندازه ای بوده است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که پادشاهان صفویه شکار را علاوه بر منبع غذایی، شامل فراگیری فنون رزمی، تفریح،سرگرمی و بزم، تشخّص و مشروعیت یافتن و اقناع حس افتخارجویی و جاه طلبی می دانستند اما با رویکرد اخلاق «انسان محوری» در شکار و محیط زیست، و با در نظر گرفتن الگوبرداری حاکمان صفوی و بی توجهی به اعتدال در شکار و استمرار و انتقال این میراث به دوره های بعدی، پیامدها و تبعات مخرّبی را به وجود آوردند که باعث تلفات انسانی، خسارت های محیط زیستی درباره گونه هایی از حیوانات شد.
۲۸۳.

بسترشناسی تاریخی فهم محتوای حدیث زینت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان حدیث زینت امام صادق× و حدیث زینت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
فهم دقیق تر احادیث ائمه^ نیازمند به بسترشناسی تاریخی است بدین معنا که کلام امام× در چه زمان، مکان و فضایی نقل شده است. یکی از این احادیث حدیث زینت است. این نوشتار عهده دار بستر شناسی تاریخی حدیث زینت است تا بتواند تحلیل دقیق تری از آن ارائه نماید. برای این هدف با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با ارجاع به منابع روایی تاریخی به بررسی وضعیت ویژه دوران امام صادق× پرداخته و سپس آسیب های اجتماعی موجود در عصر ایشان را مورد بررسی قرار داده و در ادامه به کارکردهای حدیث زینت پرداخته است. بررسی و تحلیل ها نشان داد که بسترشناسی تاریخی نقش بسیار مهمی در تحلیل محتوای احادیث دارد و در این تحقیق روشن شد که حدیث زینت در پی هویت بخشیدن شیعیان و تحقق همزیستی مسالمت آمیز آنان با دیگران و سازمان دهی اقلیت شیعی در درون اکثریت سنی نقل شد و نقشه راهی برای تمام شیعیان در همه اعصار است تا آنان را به جایگاه اجتماعی مطلوب برساند.
۲۸۴.

تحلیل سلسله مراتبی عوامل شکست جنبش نفس زکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نفس زکیه عوامل سیاسی عوامل اجتماعی تحلیل سلسله مراتبی روش کمّیAhp

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۶
عباسیان پس از برآمدن، با چالش واگرایی علویان، شیعیان و مشروعیت اجتماعی روبه رو شدند و جنبش نفس زکیه در برابر خلافت عباسی مهم ترین آن بود که بازتاب سیاسی و اجتماعی گسترده ای در بین مردم داشت؛ هرچند که نهادینه نشد و شکست خورد. ارزیابی میزان تأثیرگذاری عوامل سیاسی و اجتماعی در این شکست بسیار ارزشمند است. در این نوشتار، برای ارزیابی میزان تأثیرگذاری هر یک از عوامل سیاسی و اجتماعی و مقایسه داده های کتابخانه ای، شاخص های مورد توجه عوامل سیاسی و اجتماعی شناسایی شدند و با بهره گیری از روش کمّی «AHP» در چهار گام به تحلیل سلسله مراتبی جنبش نفس زکیه پرداخته شد تا میزان تأثیر عوامل اجتماعی و سیاسی در شکست جنبش نفس زکیه مشخص شود. دستاورد پژوهش این است که گرچه این جنبش در آغاز به دلایل سیاسی و اجتماعی پدید آمد و جامعه آماده پذیرش رهبری کاریزمایی محمد شد، اما چالش های اجتماعی فراروی محمد، از یک سو او را از جامعه دور کرد و از سوی دیگر تدبیرهای خلیفه زمینه ساز از دست رفتن جایگاه کاریزمایی او در جامعه شد. بنابراین میزان تأثیر عوامل اجتماعی در شکست جنبش نفس زکیه بر عوامل سیاسی پیشی گرفت.
۲۸۵.

بررسی نزاع گفتمان ها بر سر معانیِ سیاسی- مذهبی در معرفه الصحابه ابونعیم اصفهانی (مطالعه موردی: تراجم خلفای سه گانه و علی (ع))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابونعیم معرفه الصحابه تحلیل گفتمان علی (ع) خلفای سه گانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۳۲۸
معرفه الصحابه ابونعیم اصفهانی از جمله مهم ترین منابع صحابه نگاری قرن چهارم تا پنجم قمری است که همانند سایر منابع معرفتی در حوزه تاریخ، پدیده ای شفاف و خنثی نیست که واقعیت های اجتماعی، سیاسی و مذهبی را عیناً بازگو کند، بلکه حقایق را تحریف و یا پنهان می کند. از این رو، این دسته از منابع بازتابی دقیق و منطبق بر عینیت نیستند، بلکه به نوعی بازنمایی اراده و اندیشه های مورخ اند و تحت تأثیر بافت های زمانه مؤلف تدوین شده اند. البته بازتاب این تفکرات درباره روایات مربوط به خلفای راشدین که در برهه ای از تاریخ، خود تفکرساز بوده اند، بیشتر است. بر همین اساس، نگارندگان پژوهش حاضر درصد برآمده اند براساس روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به این مسئله بپردازند که الگو و نحوه بازنمایی روایات معرفه الصحابه درباره خلفای سه گانه و علی(ع) بازتاب کدام معانی از گفتمان های سیاسی- مذهبی جامعه است؟ این پژوهش نوعی تحقیق متن محور است که چگونگی شکل گیری قدرت (سیاسی- مذهبی و غیره) در متن را که ابونعیم با برجسته سازی یک اندیشه و طرد سایر اندیشه ها به تقویت آن قدرت پنهان می اندیشد، تفسیر خواهد کرد.
۲۸۶.

اندیشه و سیاست شهرسازی دوره رضاشاه و تأثیر آن بر تحولات کالبدی تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رضاشاه شهر تبریز اندیشه مدرن سیاست شهرسازی خیابان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۳۲۹
جنبش تجددخواهی ایران با ناکامی مشروطیت، به حکومت مقتدر شبه مدرنِ رضاشاهی رضایت داد. ریشه تفکر شهرسازی در عصر رضاشاه بر بنیاد اندیشه مدرن غربی و بی توجهی به فرهنگ و سُنَن پایدار شهر ایرانی استوار بود. رضاشاه در نقش «فاوست» توسعه گر، با مقایسه اوضاع نابسامانِ ایران و ممالک پیشرفته با نهادسازی های مقلدانه قدم در راه مدرنیزاسیون گذاشت. درحقیقت آنچه رضایت پادشاه را فراهم کرد توسعه روبنایی شهرها در ایجاد فضاهایی چون خیابان، میادین، مراکز آموزشی، بهداشتی و صنعتی بود. بارزترین ویژگی شهرسازی دوره رضاشاه، دخالت مستقیم دولت در نحوه تغییر و توسعه نظام کالبدی شهری بود. این امر ناشی از ساختِ قدرت مقتدر در نظام سیاسی حکومت پهلوی بود. قانون بلدیه مصوب 1309ش در مقایسه با قانون پیشین که در مجلس اول مشروطه تصویب شده بود ازنظر مشارکت مردم در اداره شهر، قانونی ضعیف به شمار می آید. طرح های نوسازی شهری با بخشنامه های وزارت داخله و متأثر از نحوه نوسازی تهران به اجرا درآمد. برنامه های نوسازی شهری با مفاهیمی چون خیابان های صلیبی، الگوی قرن نوزدهم اروپا، منطقه بندی و فرسوده انگاری بافت کهن درهم آمیخته شد. مدعای اصلی پژوهش بر تغییرات کالبدی تبریز استوار است که بر اساس آن، خیابان های جانبی مهران رود (میدان چائی)، تربیت، پهلوی، فردوسی، شاه بختی، خاقانی و همچنین باغ گلستان، ساختمان شهرداری، توسعه شاه گولی، میدان ها (فلکه)، هتل و سینما احداث شدند. این مقاله با تکیه بر منابع دست اول، نشریات و اسناد تاریخی و به روش توصیفی تبیینی، بنیادِ فکری برنامه شهرسازی ایرانِ عصرِ رضاشاه و تحولات فیزیکی شهر تبریز را بررسی و تحلیل می کند.
۲۸۷.

بازنمایی هنر اسلامی در هنر ایتالیای قرن دوازدهم و سیزدهم میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هنر اسلامی رومانسک گوتیک ایتالیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
انواع گوناگون هنر اسلامی در برهه های مختلف تاریخی در هنر سایر کشورها بازنمایی شده اند. سبک های هنری رومانسک و گوتیک در ایتالیا (قرن ۱۲ و ۱۳ م)، که از حیث محتوا و کاربرد کاملاً مذهبی می باشند، معاصران هنر اسلامی و تاثیرپذیرِ از آن هستند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی ت طبیقی، حضور هنر اسلامی را در معماری و مجسمه سازی قرن دوازدهم و نقاشی قرن سیزدهم میلادی در کشور ایتالیا را بررسی می کند. نتایج این تحقیق نشان می دهند که الگوهای هنر اسلامی فارغ از اینکه برآمده از کدام بخش جغرافیایی تمدن اسلامی هستند، در این دو سبک هنری ایتالیایی پدیدار می شوند و مطالعه این موضوع می تواند منبعی برای بررسی تاریخ هنر این کشور باشد که در خلال آن می توان به بررسی وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن پرداخت.
۲۸۸.

مدیریت نیروی انسانی (کارگزاران قضایی) در نظام قضایی علوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام علی (ع) نظام قضایی قضات کارگزاران قضایی مدیریت نیروی انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
نظام قضایی در مجموع نظامات هر تمدنی از جایگاه حساسی برخوردار است و می تواند زمینه ساز شکوفایی یا انحطاط تمدنی گردد. در بین ارکان نظام قضایی، مهمترین آنها، نیروی انسانی است که حتی فارغ از دیگر ارکان نظام قضایی، می تواند سبب کارآمدی یا ناکارآمدی نظام قضایی گردد. نظام قضایی علوی به عنوان یک الگو برتر دولت اسلامی، اهمیت مطالعه شیوه مدیریت نیروی انسانی را در این نظام افزوده است. حاصل این پژوهش میان رشته ای با روش توصیفی تحلیلی، پس از مطالعه سیره قضایی امیرالمومنین(ع)، با توجه به مؤلفه های مدیریت نیروی انسانی، یافته های قابل توجهی در زمینه شرح وظایف، پذیرش و گزینش قضات، آموزش و به کارگیری آنها، ارزیابی و نظارت کارگزاران قضایی است. بسیاری از این موارد که در آن دوره در نظام قضایی علوی وجود داشته است، امروزه به عنوان امتیازات و نقاط مثبت یک نظام و سازمان قضایی شمرده می شود.
۲۸۹.

تحول و تطور طغراء در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: طغراء طغرایی طغراکش دیوان طغراء توقیع تمغا عثمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۳۰۶
طغراء واژه ای اصالتاً ترکیست که در زبان های عربی و فارسی نیز به کار رفته است. در سنت دیرین حاکمان ترکِ ترکستان، طغراء به مثابه نشانه نوشتاری معادل امضاء یا تأیید و صحّه نهادن بر حکم و دستور بود. بعدها با قدرت یابی ترکان در سرزمین های شرقی اسلامی تا هند و شرق آسیا و بسط اقتدار سیاسی آنان در قلمروی عثمانی تا اقصای مغرب اسلامی و شرق اروپا، طغراء به عنوان بخشی از تشکیلات اداری مسلمانان رواج تام و تمام یافت و دارای سازمانی خاص گردید. علاوه بر پیوستگی به دستگاه اداری مسلمانان که تا مرتبه اختصاص دیوانی به آن رشد کرد، طغراء جنبه هنری نیز یافت و بسیاری از هنرمندان خطاط و نقاش در آن به طبع آزمایی پرداختند و نمونه های ارزنده هنری را تا پایان امپراتوری عثمانی خلق کردند. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد زمینه شناسی تاریخی به بررسی پیدایی و سیر تحول و تطور طغراء در تمدن اسلامی می پردازد.
۲۹۰.

مناسبات ایران وچین در دوره ساسانی و تاثیر آن بر فرهنگ چین با استناد به منابع چینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران چین ساسانیان مناسبات فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۱ تعداد دانلود : ۷۳۱
به طور کلی مناسبات چین و ایران در دوره ساسانی را می توان به دو دوره تقسیم کرد: از ابتدا تا حکومت یزدگرد سوم و از حکومت یزدگرد و پناهندگی بازماندگانش به دربار تانگ در چین. روابط چین و ایران پیش از حکومت یزدگرد سوم ساسانی به لحاظ تأثیر آن بر فرهنگ چین از اهمیت بسیار برخوردار است، اما تاکنون پژوهش مستقلی در این زمینه در ایران صورت نگرفته و تنها در چند مقاله به سیر کلی مناسبات ایران و چین در دوره ساسانی پرداخته شده است. این امر به دلیل دسترسی اندک محققان ایرانی به متون تاریخی و داده های باستان شناختی در چین است. از این رو، در مقاله حاضر تلاش شده است تا با روش گردآوری اطلاعات از میان داده های باستان شناختی و به صورت کتابخانه ای از معتبرترین متون چینی مربوط به ساسانیان، به بررسی مناسبات این دو تمدن در دوره ساسانی و تأثیر ساسانیان بر فرهنگ چین پرداخته شود. مدعای اصلی نویسنده آن است که به دنبال روابط سیاسی- فرهنگی دربار ساسانیان با دربار سلسله های چینی، به میزان بسیار زیادی بن مایه های فرهنگ ایران ساسانی، به ویژه در زمینه پوشش، کالاهای لوکس و دیگر عرصه های هنری وارد فرهنگ چین شده و بر آن تأثیر گذاشته است.
۲۹۱.

واکاوی انتساب جلد دوم ارشاد القلوب به حسن بن محمد دیلمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیلمی ارشادالقلوب امامت و ولایت کتاب های ساختگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۴۳
همواره پدیده ای به نام انتساب در مورد کتاب، اثر تاریخی، سفرنامه، شعر وغیره گویای وجود شبهه می باشد. انتساب جلد دوم کتاب ارشاد القلوب به محدث و واعظ شیعی قرن هشتم، حسن بن محمد دیلمی یکی از این موارد است. شباهت های ظاهری و استنادات محققان به جلد دوم باعث قوت بخشیدن اصالت این تألیف شده است. درحالی که تفاوت های محتوایی آن با سایر آثار دیلمی و تردید برخی محققان در انتساب این اثر، نگارندگان این مقاله را بر آن داشت تا با روش توصیفی و تحلیل محتوا زوایای تاریک قضایا را روشن نموده و با استدلال های علمی و منطقی و به طور متقن انتساب جلد دوم ارشاد القلوب را به دیلمی رد کنند. به نظر می رسد این نوشته در اوایل عصر صفوی و در راستای سیاست رسمیت بخشیدن و ترویج مذهب تشیع تدوین شده باشد. مختصات ارشادالقلوب از جمله جاذبه واقبال عامه مردم به آن و وثاقت علمی مؤلف ازعوامل انتساب این اثر به دیلمی می باشد.
۲۹۲.

بررسی پدیده روبه رشد انتظار و منجی گرایی (مهدویت) در عصر ایلخانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایلخانان شیعیان انتظار منجی گرایی (مهدویت)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
اعتقاد به ظهور امام زمان،یکی از ارکان اساسی مذهب تشیع امامی است که در طول تاریخ اسلام و تشیع جریان داشته است. در دوره تسلط مغولان و تأسیس حکومت ایلخانی در ایران مسئله منجی گرایی (مهدویت) رشد بسزایی یافت . حضور عناصر بیگانه با مذهب غیر اسلامی و مسلط شدن بر جامعه و مملکت اسلامی باعث بروز، فتنه و فساد، هرج ومرج، بروز جنگ ها، افزایش مالیات ها و آشفتگی اوضاع شد. در چنین شرایطی، مردم بیش از هر زمان دیگری، احساس نیاز به مصلحی را داشتند که با آمدنش به تمامی ظلم و جورها پایان بخشد. در این دوره، انتظار و منجی گرایی ، بیش از عصرهای دیگر در عقاید و افکار مردم (شیعیان) و حتی غیر شیعیان رسوخ کرد . به طوری که در برخی از شهرها هر روز مردم به انتظار منجی به دروازه شهرها می رفتند و به انتظار امام غایب می نشستند . در این پژوهش علل پیدایش و رشد اندیشه منجی گرایی و مهدویت و پیامدهای آن ازجمله بهره برداری قیام کنندگان از اندیشه منجی گرایی به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.
۲۹۳.

عملکرد سازمان زنان ایران: مطالعه موردی استان بوشهر (1345 – 1357ش.)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازمان زنان ایران احزاب سیاسی زنان بوشهری دوره پهلوی 1345-1357

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۵۵
هم زمان با انقلاب مشروطه، فقدان مشارکت زنان در صحنه سیاست رسمی و حضور فزاینده زن ایرانی در جامعه، به ویژه فعالیت های فرهنگی، سیاسی و حزبی قابل مشاهده است. تلاش زنان با سیاست های دوره پهلوی و سازمان زنان ایران به نقش آفرینی مستقیم آن ها تا انقلاب اسلامی ادامه داشت. موضوع مقاله حاضر عملکرد سازمان زنان در بوشهر (1345-1357ش) است. حضور بانوان فعال اجتماعی و زنان شاغل، به ویژه قشر فرهنگی جامعه، فضاهای متنوع رسمی برای فعالیت زنان را به دنبال داشت. آن ها با عضویت در این سازمان، اقدامات مدنی مختلفی چون رسیدگی به محرومان و بینوایان و عیادت از بیماران، تلاش برای اشاعه فعالیت های فرهنگی، به خصوص در حوزه سوادآموزی و عرصه دانشگاهی را در حوزه وظایف اجتماعی و فرهنگی خود به شمار می آوردند. دستورالعمل و اهداف کلان سازمان زنان در ایران در مرکز تعیین و به شهرهای مختلف ابلاغ می شد. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از این که زنان بوشهری و به ویژه سازمان زنان شعبه بوشهر در دوره محمدرضا شاهپهلوی چه سهمی در فعالیت و عملکرد سازمان زنان ایران داشته اند؟ فرضیه پژوهش هم این که که زنان بوشهری عضو سازمان زنان ایران، علی رغم موانع و شرایط سخت بومی، شرایط لازم برون رفت زنان منطقه از انزوای اجتماعی، سیاسی و به ویژه در زمینه فرهنگی را فراهم و مصدر خدمات اجتماعی مختلفی در بوشهر در دوره محمدرضا شاهپهلوی شدند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از مطالعه اسناد آرشیوی، همراه با مطالعه منابع کتابخانه ای جهت تحلیل و تبیین یافته های پژوهش خواهد بود.
۲۹۴.

بررسی وجوه افتراق آثار جغرافی نویسان مکتب بلخی: اصطخری، ابن حوقل و مقدسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکتب بلخی مسالک الممالک صوره الارض احسن التقاسیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۵۱۶
با گسترش و توسعه علم جغرافیا در جریان نهضت ترجمه، در قرن چهارم هجری شاهد ظهور عده ای از جغرافی نویسان هستیم که با پیروی از روش ابو زید بلخی (235-322ق) به آثار خود رنگ و بوی مذهبی بخشیدند که این سبک و روش منجر به شکل گیری مکتب جغرافیایی بلخی شد. پژوهش حاضر در صدد است با بررسی آثار نمایندگان برجسته مکتب مذکور، به بررسی این مساله بپردازد که به رغم شباهت های موجود این آثار از چه جهاتی با یکدیگر تفاوت دارند؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که هر یک از نویسندگان این مکتب در استفاده از منابع، نظام تقسیم بندی اقالیم، کمیت و نحوه ترسیم نقشه و علائم، سبک نگارش، ارائه اطلاعات تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روش و رویکرد متفاوتی داشته اند.
۲۹۵.

واکاوی ارتباط ساخت قدرت با مفاسد مالی و پیامدهای آن (از عصر ناصری تا انقلاب مشروطیت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران حکومت قاجار ساخت قدرت فساد مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۳۳
گستردگی مفاسد مالی یکی از معضلات دوره قاجار بوده است که در قالب های مختلفی چون رشوه، هدیه، اختلاس و نظایر آن انعکاس یافته است. مقوله فساد مالی، به خصوص مظاهر آن مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، اما پرداختن به چرایی این پدیده همچنان ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. در راستای این ضرورت و با توجه به اینکه بین ساخت قدرت به عنوان عامل تعیین کننده مسائل اجتماعی و اقتصادی با گستره مفاسد مالی پیوند مؤثری وجود دارد، بررسی ابعاد این پیوند و اثرات آن در دوره مورد بحث، مسئله اصلی این نوشتار به حساب می آید. بر این اساس، کوشش شده تا با مطالعه منابع و تحقیقات مرتبط و به کمک رویکرد توصیفی- تحلیلی زوایای مختلف موضوع روشن شود. یافته های تحقیق بیانگر ارتباط مؤثر بین گستردگی مفاسد مالی با ساخت استبدادی حکومت است که در آن اعمال و توزیع قدرت منوط به اراده و خواست مقام سلطنت است و سایر اجزای حاکمیت نظیر درباریان، دیوان سالاری، نظام قضایی و غیره در همین چارچوب معنا پیدا می کنند. این ساختار علاوه بر تسرّی مفاسد مالی به سلسله مراتب فرودست و تبدیل آن به عنوان رویه ای نسبتاً رایج و نقش مهم آن در مواردی چون عدم شفافیت مالی، توزیع ناعادلانه ثروت و غیره، به عنوان مانع جدی در مقابل اصلاحگران عرصه مفاسد مالی در این عهد مطرح است.
۲۹۶.

بررسی تکاپوهای علمی عالمان بلخی در قرون سوم تا ششم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بلخ رحله های علمی فضای علمی قرون سوم تا ششم هجری سفرهای علمی عالمان بلخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۱۸۳
جهان اسلام در قرون سوم تا ششم هجری دورانی از شکوفایی علمی و تمدنی را به همراه داشت. یکی از مباحث مهم در حیطه علم آموزی در قرون میانه ایران، توجه به سفرهای علمی دانشمندان است. در این پژوهش به بررسی سفرهای علمی تعدادی از عالمان بلخی در قرون سوم تا ششم هجری جهت فراگیری و یا تکمیل مباحث علمی پرداخته شده است. نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی، این هدف را دنبال می کند تا مشخص نماید بیشترین سفرها از شهر بلخ به چه سرزمین هایی بوده و دلیل انتخاب این شهرها چه بوده است؟ اینکه دانشمندان در سفر به این شهرها به دنبال کسب کدام علم بوده اند نیز بسیار مهم است. سرزمین عراق (بغداد و بصره) و سوریه (شام و حلب) و حجاز و نیشابور بیشترین توجه را از نظر علمی به خود جلب کرده اند. وجود مراکز علمی ازجمله مساجد جامع و نظامیه ها و کتابخانه های ارزشمند این سرزمین ها مهم ترین عوامل در جذب دانشمندان بوده است.
۲۹۷.

مطالعه روان خوانی خط نسخ ایرانی در قرآن نویسی دوره صفوی و معاصر (مطالعه موردی قرآن به خط احمد نیریزی و قرآن رسمی جمهوری اسلامی به خط سید رضا بنی رضی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابت قرآن روان خوانی نسخ ایرانی میرزا احمد نیریزی سید رضا بنی رضی قرآن آریامهر قرآن رسمی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۵
کتابت قرآن دقت فراوان می طلبد زیرا باید به سهولت و بدون اشتباه خوانده شود و از لحاظ بصری زیبا باشد. قرآن معروف به آریامهر معروف ترین قرآن به خط نسخ ایرانی است که استاد بنی رضی با الهام ازآن، مشق بسیار نموده است و حاصل تلاش های وی کتابت قرآن رسمی جمهوری اسلامی است. اما درمورد روان خوانی این دو قرآن بحث های متفاوت، بصورت غیر مکتوب وجود دارد. سؤال اصلی پژوهش، سنجش روان خوانی خط نسخ در قرآن نیریزی و بنی رضی است و فرض براین است، امروزه خوانایی قرآن نسبت به گذشته، اهمیت بیشتری دارد. روش توصیفی تطبیقی درصدد یافتن پاسخ برآمده و طبق یافته ها، قرآن بنی رضی به دلیل توجه به جایگاه نقطه و اعراب، نحوه استقرار کلمات روی کرسی، رعایت فواصل مابین کلمات و حروف، اغلب از لحاظ خوانایی بر قرآن نیریزی پیشی گرفته است، اما قرآن نیریزی به دلیل توجه بیشتر به وجه زیبای کلمات، عدم استفاده از الف مقصوره و پرداختن به تزیینات، زیباتر از قرآن بنی رضی کتابت شده است.
۲۹۸.

چالش های حاکمیتی ایران در دریای کاسپین پس از انعقاد عهدنامه مودت 1921م ایران و شوروی (1300 تا 1304)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران شوروی حاکمیت دریای کاسپین عهدنامه مودت 1921م

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۲۰۸
پس از استقرار رژیم تزاری در روسیه حاکمیت ایران در دریای کاسپین دچار چالش تدریجی شد. چالش های حاکمیتی ایران در دریای کاسپین در دوران قاجار پس از دو دوره جنگ با روسیه و انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمانچای به سلب حاکمیت ایران در این دریا انجامید. در چنین شرایطی انعقاد عهدنامه مودت1921م. ایران و شوروی، امید به احیای حاکمیت ایران در دریای کاسپین را ایجاد کرد. بر این اساس، پژوهش پیش رو درصدد است با اتکا بر نظریه سیستمی سیاست بین الملل کنت والتز و استفاده از روش تحقیق تاریخی و به کارگیری اسناد و مدارک آرشیوی به این پرسش پاسخ دهد که حاکمیت ایران در دریای کاسپین پس از انعقاد عهدنامه مودت1921م. ایران و شوروی با چه چالش هایی در سال های 1300 تا 1304ش. مواجه بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که برخلاف مفاد عهدنامه مودت، حاکمیت ایران در دریای کاسپین توسط حکومت شوروی در سال های 1300 تا 1304ش. همانند دوران حاکمیت تزاری با چالش های جدی اقتصادی و سیاسی مواجه شد. رواج قاچاق کالا با حمایت حکومت شوروی، اخلال در امر تجارت و گرانی ادواری قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی، چالش های اقتصادی و شیوع ناامنی و ایجاد حس ترس، نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی، دخالت در امور داخلی و سیاسی ایران و درنهایت حمایت و تحریک نیروهای واگرا در مقابل حکومت مرکزی چالش های سیاسی حاکمیت ایران در دریای کاسپین طی سال های 1300 تا 1304ش. بود.
۲۹۹.

From Maragheh to Nakhchivan, The De- Historization of Iran in the Late Seljukid Architectural Tradition of the Tower Tombs in Azerbaijan(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: Azerbaijan De- historization Iranian history of architecture Late Seljukid Maragheh Nakhchivan Tower tombs

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۲۴۵
The developmental process of architectural tradition of tower tombs in Azerbaijan during the 12 th – 14 th centuries (AD)  is one of the basic questions in the Iranian history of architecture. Historically, the architectural constructions and decorations were developed in Nakhchivan by the end of 12 th century. Based on the formulated doctrines of the former USSR academy, the late Seljukid architecture in Nakhchivan was indigenous and originated from the local innovations. Turkish art historians have classified the late Seljukid architecture in Nakhchivan as a variety of Turk – Islam tradition in the post- USSR years. These kinds of de- historized studies have not considered the socio- cultural relationships among Qazvin, Maragheh, Tabriz and Nakhchivan within the Iranian cultural context. The main aim of this study is to investigate the general specifications of the 12 th – 14 th centuries (AD) architecture of the tower tombs in Nakhchivan and Maragheh to examine their artistic and technical interactions appeared in the glorious architectural monuments during the Iranian Late Seljukid – Ilkhanid history of architecture. Methodologically, the origin of Nakhchivani tower tombs should be sought in the architectural manner of Maragheh due to the chronological order of their existing Persian and Arabic inscriptions. Although the USSR and Turkish decontextualized subjectivities in the architectural history of Nakhchivan are not well-reviewed, the architecture of the tower tombs in the Late Seljukid Nakhchivan has a processual trajectory initiated from the early Seljukid Kharāghān in Qazvin to the late Seljukid Maragheh and then the Nakhchivani manner of Ajami Nashawi.
۳۰۰.

The Early Life of Shah Esma‘il In Contemporary Published Venetian Sources(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: Shah Esma`il Qizilbash Messianism Bayazid II Ottoman-European conflict

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۵۰۴
The second earliest published contemporary account that mentions and discusses Shah Esmaʿil I, the founder of the Safavid dynasty, his family, his rise to power, as well as his Qezelbash followers was a report published in Italian in 1506. This article offers a translation and an analysis of this report, plus four letters that are attached to this report which shed light on the role that the Sophy played in European anti-Ottoman politics

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان