درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش سبک زناشویی دینی بود. بدین منظور پرسشنامه مقدماتی مربوط به تکالیف زوجین، از متون اسلامی استخراج و بر روی 198 زوج (198 زن و 198 شوهر) که به روش نمونه گیری تصادفی از بین زوج های در دسترس شهر اصفهان انتخاب شده بود، اجرا گردید. پس از تحلیل عوامل، یک مقیاس46 ماده ای ویژه زنان، مشتمل بر پنج عامل به نام های «صمیمیت عاطفی جنسی»، «مهارت های ارتباطیِ اسناد به همسر»، «پایبندی به فرامین دینی»، «مدیریت خانه» و «گذشت – فداکاری») و یک مقیاس کوتاه 43 ماده ای ویژه شوهران، مشتمل بر پنج عامل به نام های «صمیمیت عاطفی- جنسی»، «مهارت های ارتباطیِ اسناد به همسر»، «پایبندی به فرامین دینی– مشارکت»، «مسئولیت پذیری- سرپرستی» و «سبک های حل تعارض» استخراج شد. ضرایب همسانی درونی این دو مقیاس ، به ترتیب عبارت بود از 81/0 و 86/0. روایی همزمان این دو مقیاس با مقیاس های صمیمیت زناشویی (IS)، سبک زندگی اسلامی (I.L.S.T.) و تعهد دینی (RCI-10) محاسبه شد که نتایج روایی بالای این مقیاس را تأیید کرد.

هدف تحقیق حاضر بررسی روایی و اعتبار نسخه فارسی شاخص استرس فرزندپروری- فرم کوتاه(PSI-SF) در پدران دارای کودک عادی زیر 7 سال بود. این مطالعه توصیفی و از نوع روان سنجی می باشد. 100 نفر از پدران کودکان مهدهای کودک شهر اصفهان به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده و به پرسشنامه (PSI-SF) پاسخ دادند. داده های بدست آمده با روش های آماری توصیفی از جمله ضرایب همبستگی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS- 18 تجزیه و تحلیل گردید. ضریب آلفای کرونباخ بین 59/0 تا 86/0بود. ضریب اعتبار بازآزمایی در طول 16 روز بعد از اجرای دور اول، بین 92/0 تا 97/0 بود. برای اطمینان از عدم وجود سؤال حشو یا زاید، همبستگی زوجی تک تک سؤالها محاسبه شد. ضرایب همبستگی گشتاور لحظه ای پیرسون از 15 درصد تا 72 درصد متغیر بود. همچنین برای اطمینان از عدم شباهت بیش از حد بخش های مختلف PSI-SF، همبستگی نمرات بین هر کدام از زیرمقیاس ها با هم و با نمره کل استرس محاسبه شد. ارزش های ضریب همبستگی پیرسون بین 38/0 تا 84/0 متغیر بود.نتایج مذکور نشان می دهند که این مقیاس در بین پدران ایرانی دارای ویژگی های روانسنجی مطلوبی بوده و می تواند نحوه تاثیر استرس-های فرزند پروری بر رشد کودکان را روشن نموده و نیز امکان انجام مداخلات مورد نیاز برای کودکان و خانواده های آن ها را فراهم آورد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اعتبار و پایایی مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان و بررسی وضعیت رضایت از زندگی دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر گرگان به تفکیک جنسیّت و پایه تحصیلی بود. روش پژوهش توصیفی بوده و 765 نفر از دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر گرگان (376 دختر و 389 پسر) که در سال 90 – 89 مشغول به تحصیل بوده اند به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان دهنده 12 عامل بود که با استفاده از تحلیل موازی، از این دوازده عامل، هفت عامل اول با تبیین81/43 درصد واریانس پذیرفته شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان دهنده برازش مقبول مدل پنج عاملی در دانش آموزان ایرانی بود. ضرایب آلفای کرونباخ برای نمره کل کیفیت زندگی ادراکی90/0 و ابعاد پرسشنامه بین76/0 تا 88/0 بود که مقبول است. مقایسه رضایت از زندگی به تفکیک جنسیّت و پایه تحصیلی حاکی از تفاوت های معنادار میان پسران و دختران و همچنین میان دانش آموزان پایه های مختلف تحصیلی در برخی از ابعاد پرسشنامه بود. نتایج نشان داد که مقیاس رضایتمندی چند بعدی دانش آموزان در جامعه ایرانی ویژگی های روان سنجی مناسبی دارد و می توان از آن در امور پژوهشی و سیاست گذاری های ملّی و ناحیه ای استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر ساخت و مطالعه ویژگی های روان سنجی و اعتباریابی مقیاس کارکرد های روان شناختی خانواده ایرانی بود. بدین منظور تعداد410 نفر از نوجوانان، جوانان و والدین آنها در شهر مشهد به عنوان نمونه پرسشنامه مذکور را پس از ساخت تکمیل نمودند. همچنین تعداد 52 نفر از جوانان بعد از دو هفته با هدف بازآزمایی، مجدداً به سؤال های پرسشنامه پاسخ دادند. پس از جمع آوری داده ها، آلفای کرونباخ مربوط به کل سؤال ها پرسشنامه، آلفای مربوط به هر یک از ابعاد، تعیین معادل سازی نمرات خام به نمرات استانداردZ و تعیین نمرات استاندارد با میانگین 50 و انحراف معیار 10 (نمره t) انجام شد. نتایج نشان داد که ابعاد پرسشنامه از اعتبار بازآزمایی کافی برخوردار است. همچنین آلفای کرونباخ کلی این پرسشنامه نیز از اعتبار بالایی برخوردار می باشد، اما در رابطه با اعتبار ابعاد پرسشنامه نتایج نشان داد که برخی ابعاد از اعتبار کمتری برخوردار هستند که با حذف سؤال های نامناسب در هر بعد، اعتبار آن افزایش می یابد، که این سؤال ها نیز مشخص شده است. بنابراین، IFPFS را می توان به عنوان یک ابزار پایا و معتبر برای ارزیابی کارکردهای روان شناختی خانواده ایرانی به کار برد.

هدف پژوهش حاضر بررسی مشخصات روان سنجی و هنجاریابی مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006) در زوج های ایرانی بود. طرح تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را زوجین متأهل شهر بیرجند تشکیل داد. 350 زوج (700 نفر) به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین زوج های شهر بیرجند انتخاب شدند و پرسشنامه های مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006)، پرسشنامه تعارضات زناشویی تجدید نظر شده ثنایی (1387) و مقیاس سازگاری زناشویی بی اسپینر (1976) در مورد آنها ارزیابی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آماری همبستگی پیرسون، ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی اکتشافی ( با کمک نرم افزار 23spss)، تحلیل عاملی تاییدی (با نرم افزار 23AMOS) استفاده گردید. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که مقیاس 12 سوالی پرخاشگری پنهان ارتباطی در نمونه ای ایرانی از 2 عامل (کناره گیری عاطفی و خراب کردن وجهه اجتماعی) اشباع شده است که 56 درصد از واریانس مقیاس را تبیین می کنند. تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که مدل دو عاملی مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی به خوبی با داده ها برازش دارد (93/0AGFI=، 94/0NFI=، 06/0RMSEA= ). ضریب آلفای کرونباخ (85/0)، اعتبار همگرا (47/0)، اعتبار واگرا (42/0-) به دست آمد که همگی در سطح 01/0≥P معنادار بودند. به طورکلی نتایج نشان داد، مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006) از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است و می توان آن را برای سنجش میزان پرخاشگری پنهان ارتباطی زوج ها بکار برد.

زمینه: خانواده گرایی یکی از مهمترین ارزش های وابسته به هر فرهنگی که به الگویی از سازمان اجتماعی اشاره می کند و به عنوان بخشی از یک نگاه سنتی جامعه است که بر نگرش های وفاداری، اعتماد و همکاری در بین گروه خانواده تاکید می کند. هدف: این پژوهش با هدف بررسی پایایی و روایی مقیاس خانواده گرایی در دانشجویان دوره کارشناسی مراکز تربیت معلم اهواز انجام گرفت. روش: 332 دانشجو (156 مرد و 176 زن) از میان مراکز تربیت معلم شهر اهواز با روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس خانواده گرایی و 16 ماده خرده مقیاس پیوستگی مقیاس ارزیابی پیوستگی و انطباق پذیری خانواده (2FACES-) را تکمیل نمودند. یافته ها: تحلیل عاملی به روش تحلیل مؤلفه های اصلی و چرخش متعامد (واریماکس) سه عامل (حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی و مطیع خانواده بودن) را نشان داد. ضرایب آلفای کرونباخ کل مقیاس 73/0، برای عامل های سه گانه از 55/0 تا 85/0 و ضریب روایی همزمان آن با مقیاس پیوستگی و انطباق پذیری خانواده 21/0 (001/0>p) محاسبه شد. به علاوه، تحلیل عاملی تأییدی مدل سه عاملی را با یک شاخص اصلاح مورد تأیید قرار داد. بحث و نتیجه گیری: در نهایت، مقیاس خانواده گرایی را می توان به عنوان یک ابزار روا و پایا در اندازه گرایی ابعاد خانواده گرایی در جامعه ی دانشجویی استفاده کرد.

زمینه: هفت عادت مخرب، رفتارهای اساسی روانشناسی کنترل بیرونی هستند که رابطه را تخریب کرده و در نتیجه مسبب اغلب مسائلی هستند که انسان ها با آن درگیرند. هدف: هدف از پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاسی بود که بتواند هفت رفتار مخرب ازدواج را بر اساس تئوری انتخاب ویلیام گلاسر مورد ارزیابی قرار دهد. روش: با مطالعه مبانی نظری تئوری انتخاب در زمینه هفت رفتار مخرب در ازدواج، و پژوهش های مربوط به آن، برای طراحی پرسشنامه بر اساس سازه های مذکور که از مطالعه منابع موجود به دست آمده بود اقدام شد. پس از بررسی روایی صوری و محتوایی این مقیاس و هر کدام از عوامل آن، و حذف سئوالات نامربوط، 68 سئوال برای تحلیل نهایی کنار گذاشته شد. این پرسشنامه بر روی یک نمونه 250 نفری (213 زن و 37 مرد) از دانشجویان متأهل دانشگاه علامه طباطبایی اجرا گردید. برای بررسی پایایی این مقیاس از روش همسانی درونی آلفای کرونباخ استفاده شد. روایی پرسشنامه مزبور به سه شیوه روایی سازه (تحلیل عاملی)، روایی ملاک (روایی همزمان) و روایی محتوا بررسی گردید. یافته ها: تحلیل عاملی با استفاده از روش مولفه های اصلی و چرخش ابلیمین مستقیم نشان داد که 7 عامل مشخص شده 989/58% از واریانس کل را تبیین می کنند. ضریب پایایی مقیاس از روش ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 95/0، برای عامل اول 82/0، برای عامل دوم 76/0، برای عامل سوم 78/0، برای عامل چهارم 83/0، برای عامل پنجم 76/0، برای عامل ششم 82/0، و برای عامل هفتم 71/0 برآورد شد. روایی همزمان مقیاس یاد شده از طریق همبسته کردن این مقیاس با زیر مقیاس «چهار اسب سوار ارتباطات مهلک» از مجموعه مقیاس های جان گاتمن (SRH)، 567/0 به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد پرسشنامه مورد بررسی از روایی و پایایی لازم برخوردار بوده و از آنجایی که در داخل و خارج از کشور مقیاسی برای ارزیابی رفتارهای تخریبگر در روابط زناشویی بر اساس تئوری انتخاب وجود ندارد، این پرسشنامه می تواند تا حدی خلأ پژوهش های مربوط به این حوزه را جبران کند و مورد استفاده روان درمانگران و متخصصان این حیطه قرار گیرد.

پژوهش حاضر جهت مقایسه نتایج آزمون ترسیم خانواده کودکان 7 ساله با توجه به کارآمدی و یا ناکارآمدی ویژگی های خانواده صورت گرفته است. به این منظور 60 دانش آموز دختر و پسر در پایه اول ابتدایی تست ترسیم خانواده را انجام دادند و یکی از والدین ایشان پرسشنامه کنش وری خانواده را تکمیل نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین حل مساله با میزان گستردگی و ناحیه ترسیم در کاغذ رابطه منفی معنادار؛ بین مشارکت عاطفی و نقش ها با ارزنده سازی رابطه مثبت معنادار؛ بین کنترل رفتاری و رسم آدمک پرخاشگر رابطه مثبت معنادار وجود دارد.

هدف: با توجه به اهمیت حوزه تاب آوری خانواده و گستردگی کاربردهای ناشی از تمرکز بر مقاوم نمودن خانواده ها، پژوهش حاضر، معرفی سازه تاب آوری خانواده را یک نیاز ضروری تحقیقاتی تشخیص داده است. تاب آوری خانواده به عنوان توانایی خانواده برای مواجهه با تغییرات در موقعیت های بحرانی، توانایی احیای مجدد و دوباره فعال نمودن تعادل خود بعد از یک بحران، تعریف می شود. بر همین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی شواهد روایی و پایایی مقیاس تاب آوری خانواده فراهم آمده است. روش: تعداد320 نفر (182 دختر و 138 پسر) از دانشجویان دانشگاه سلمان فارسی کازرون با روش نمونه گیری خوشه ایی تصادفی انتخاب شدند و مقیاس تاب آوری خانواده، مقیاس آبدیدگی و مقیاس معنای زندگی را تکمیل نمودند. جهت بررسی شواهد روایی مقیاس تاب آوری خانواده، روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی با دو شیوه اکتشافی و تأییدی بررسی گردید و جهت بررسی روایی همگرا، از ضرایب همبستگی تاب آوری خانواده با معنای زندگی و آبدیدگی استفاده شد. پایایی مقیاس تاب آوری خانواده با استفاده از دو روش آلفای کرنباخ و دو نیمه سازی بررسی گردید. یافته ها:براساس یافته های تحلیل عوامل، الگوی سه عاملی پرسشنامه تاب آوری خانواده، برازش مطلوبی با داده های تجربی نشان می دهد. لذا پرسشنامه تاب آوری خانواده با سه عامل فرآیندهای ارتباط و حل مسئله، منابع مذهبی/ اجتماعی و باور خانواده به عنوان یک واحد کلی در پذیرش مشکل، می تواند کیفیت بازگشت پذیری خانواده ها در فرهنگ ایرانی را اندازه گیری نماید. همچنین شواهد روایی همگرای این پرسشنامه، با مقیاس های مرتبط تأیید گردید. پایایی مقیاس تاب آوری خانواده با دو شاخص پایایی سنجی، ضریب آلفای کرنباخ و ضریب تنصیف تأیید شد. نتیجه گیری: براساس شواهد این پژوهش، مقیاس تاب آوری خانواده ابزاری مناسب و دارای شواهد روان سنجی مطلوب برای سنجش تاب آوری خانواده در جامعه ایرانی محسوب می شود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان رابطه و قدرت پیش بینی خرده مقیاس های سلامت روان شناختی بر اساس سطوح کارکرد تحولی خانواده از منظر رویکرد نوین تحول یکپارچه ی انسان (DIR) در دانشجویان متاهل دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. روش کار: جامعه ی آماری این پژوهش توصیفی-همبستگی، شامل تمام دانشجویان متاهل دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 94-1393 بودند. از این جامعه نمونه ا ی به حجم 220 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های سنجش کارکرد تحولی خانواده (DFFAQ) و مقیاس سلامت روان شناختی (SCL-25) بود. برای تحلیل داده ها از شاخص های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: بین کارکرد تحولی خانواده و خرده مقیاس های جسمانی سازی، وسواس-اجبار، حساسیت بین فردی، اضطراب و افسردگی رابطه ی منفی معنی دار وجود دارد (01/0>P) و تفکر منطقی و ایجاد بازنمایی ها و ایده ها از سطوح کارکرد تحولی خانواده بهترین پیش یینی کنندگان سلامت روان شناختی می باشند. نتیجه گیری: در مجموع نتایج این پژوهش نقش واسطه ای سطوح کارکرد تحولی خانواده را در آسیب شناسی روانی تایید می کند. به طوری که می توان گفت با بررسی ادراک افراد ازکارکرد تحولی خانواده می توان مشکلات سلامت روان شناختی آن ها را پیش بینی نمود و این مهم به ارتقای دانش پژوهشگران در حیطه ی تبیین و درمان آسیب های روانی کمک خواهد کرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی پرسشنامه ابعاد دلبستگی مادر (IMA) در یک نمونه دانشجویان ایرانی بود که 402 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای تعیین پایایی، روش همسانی درونی و برای بررسی روایی سازه و ساختار عاملی پرسشنامه از تحلیل عامل تأییدی و اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد ساختار عاملی اصلی داده های نمونه حاضر را برازش نداد. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی از ساختار دو عاملی این پرسشنامه حمایت کرد. در مجموع دو عامل«اعتماد و ارتباط» و «بیگانگی» توانستند 57 درصد واریانس پرسشنامه را تبیین نمایند. ضرایب آلفا برای عامل«بیگانگی» 78/. و برای «عامل اعتماد و ارتباط» 93/. به دست آمد. همچنین نتایج روایی همزمان IMA نشان داد که بین کفایت اجتماعی دانشجویان و دلبستگی مثبت والدین (اعتماد) رابطه مثبت، اما بین کفایت اجتماعی و دلبستگی منفی والدین (بیگانگی) رابطه منفی مشاهده شد. بررسی نتایج روایی همگرای مبین آن است که بین خرده مقیاس های پرسشنامه دلبستگی مادر با خرده مقیاس های پدر و همسالان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد (05/.P<). به طور کلی، پرسشنامه دلبستگی مادر در اندازه گیری سبک های دلبستگی مادر ابزاری روا و پایا است. پیشنهاد می شود از IMA در حوزه های بالینی و پژوهشی استفاده شود.