درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از مطالعه حاضر بررسی پایایی و روایی مقیاس BIS/BAS بود. بدین منظور در یک بررسی دو نمونه 326 (برای بررسی روایی) و 30 (برای بررسی پایایی) نفری از دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه تبریز در پژوهش مشارکت نمودند. پایایی بازآزمایی مقیاس BIS/BAS از طریق ضریب همبستگی بین دو بار اجرای مقیاس BIS/BAS با فاصله دو هفته بر روی 30 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز بدست آمد. این نتایج برای مقیاس BIS 78/0، برای زیرمقیاس های پاسخ به پاداش 82/0، پاسخ به سائق 75/0 و جستجوی شادی و تفریح 86/0 بود. جهت سنجش همسانی درونی مقیاس BIS/BAS از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، ضریب آلفا برای مقیاس BIS 62/0، و برای زیرمقیاس های BAS ، پاسخ به پاداش، پاسخ به سائق و جستجوی شادی و تفریح به ترتیب 68/0، 74/0، و 65/0 بدست آمد. برای تعیین روایی مقیاس BIS/BAS از روش روایی همزمان از طریق محاسبه ضرایب همبستگی نمرات مقیاس BIS/BAS با پرسشنامه های شخصیت آیزنک فرم کوتاه تجدیدنظر شده (EPQ-RS)، مقیاس صفت اضطرابی پرسشنامه حالت صفت اضطراب (STAI-T)، مقیاس های عاطفه مثبت و منفی (PANAS) و پرسشنامه افسردگی بک (BDI) استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمرات مقیاس BIS با پرسشنامه افسردگی بک، مقیاس نوروتیزم پرسشنامه های شخصیت آیزنک، مقیاس صفت اضطرابی و مقیاس عاطفه منفی همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین، بین نمرات مقیاس BAS با مقیاس عاطفه مثبت، مقیاس برونگرایی پرسشنامه های شخصیت آیزنک همبستگی مثبت و معنی دار بدست آمد. در مجموع پژوهش حاضر نشان داد که مقیاس BIS/BAS واجد شرایط لازم برای استفاده در پژوهش های روانشناختی و ارزیابی های بالینی در ایران می باشد.

مقدمه: سرزندگی به عنوان احساس اشتیاق، طراوت و سرشار بودن از انرژی، شناخته شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پایایی و اعتبار آزمون ترسیمی سرزندگی کودکان بود. روش کار: این مطالعه از نوع سنجش روایی پیش بین با روش باز آزمایی انجام گردید. نمونه ی پژوهش شامل 281 (54%) دختر و 239 (46%) پسر بین 6 تا 12 سال از مدارس شهر تهران و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند. این مقیاس در سه مرحله ساخته و ویژگی های روان سنجی آن مورد مطالعه قرار گرفت. سطح اول شامل تحلیل کیفی ترسیم کودکان، مصاحبه و ساخت مقیاس بود. در سطح دوم، روایی محتوایی مقیاس محاسبه شد. سپس در سطح سوم، پایایی بازآزمایی مقیاس آزمون ترسیمی سرزندگی (نتایج دو بار اجرای آزمون) بررسی گردید. یافته ها: نتایج پایایی بازآزمایی مقیاس، معنی دار به دست آمد (83/0=r و 001/0P<). ضریب آلفای کرونباخ برای ارزیابی همسانی درونی 89/0 شد. اعتبار مقیاس ترسیمی سرزندگی کودکان با استفاده از تشخیص چهره ها به عنوان مقیاس تصویری (93/0=r و 001/0P<)، مقیاس کوتاه افسردگی-شادی کودکان به عنوان مقیاس قلم و کاغذی (72/0=r و 05/0P<)، ارزیابی معلم (91/0=r و 001/0P<) و نمره ی ورزش به عنوان مقیاس رفتاری (95/0=r و 001/0P<) محاسبه گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش با یافته های پیشین در مورد نشانگرهای هیجانی در ترسیم کودکان هم خوانی داشت. این ابزار می تواند برای ارزیابی بالینی و کاربرد در حوزه ی روان شناسی سلامت کودکان، کارآمدی خوبی داشته باشد.

زمینه: مقیاس باورهای کارآمدی در تدریس ریاضیات توسط هوینکر و اینوچ (1995) توسعه داده شده است. با این حال، نتایج تحقیقات در باب ویژگی های روانسنجی این مقیاس متناقض است. هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس باورهای کارآمدی در تدریس ریاضی با استفاده از مدل اعتبار پاره ای تعمیم یافته، یکی از مدل های نظریه سوال -پاسخ برای داده های چند ارزشی، بر روی نمونه ای از معلمان اجرا شد. روش: تعداد 332 نفر از معلمان دوره ابتدایی شهر تبریز به طور تصادفی انتخاب و به مقیاس باورهای کارآمدی معلم در تدریس ریاضیات (هوینکر، اینوچ، 1995) پاسخ گفتند. یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ برای دو خرده مقیاس انتظار پیامد، و باورهای کارآمد به ترتیب برابر با 82/0 و 85/0 بود. نتایج تحلیل مولفه های اصلی و تحلیل عاملی تاییدی دال بر تک بعدی بودن هر دو خرده مقیاس بود. علی رغم شاخصه های آماری قابل قبول برای مقیاس، نتایج مدل اندازه گیری اعتبار پاره ای تعمیم یافته دال بر مشکلات عمده در سوالات هر دو خرده مقیاس بود. نتایج تحقیق نشان داد که ضرایب دشواری سوالات همگی منفی، یعنی سوالات آسان بودند؛ همچنین تابع آگاهی سوالات دال بر این بود که برای طیف توانایی بالاتر از متوسط سوالات آگاهی بسیار پایینی دارند و تنها در طیف توانایی پایین سوالات آگاهی بخش بودند. بحث: نظر به اهمیت سنجش خود کارآمدی تدریس ریاضی ساخت ابزاری جدید وکارآمد با ویژگی های روانسنجی خوب توصیه می شود.

هدف پژوهش حاضر، هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی است. این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. 340 نفر از دانش آموزان 7 تا 12 ساله مدارس شهر اصفهان به عنوان نمونه انتخاب شدند و والدین آنها به مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی پاسخ دادند. با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی هر یک از عوامل مقیاس مطلوب گزارش شد (83/0 برای عامل اول، 83/0 برای عامل دوم، 77/0 برای عامل سوم و 58/0 برای عامل چهارم). روایی مقیاس با استفاده از روش های روایی سازه و روایی صوری تأیید شد. تحلیل عاملی اکتشافی، وجود چهار عامل مجزا در سؤال های مقیاس را با نام های اجتناب مراقبت کننده، اجتناب همگنان، اضطراب مراقبت کننده و اضطراب همگنان مشخص نمود. با استفاده از محاسبه نقاط درصدی، بهترین نقطه برش معادل با نقطه درصدی 90 برای هر عامل پیشنهاد شد (به ترتیب 56 و 72 ، 73 و49). در پایان، به دلیل تعداد زیاد مؤلفه های مقیاس، مؤلفه های دارای بیشترین بار عاملی به منظور استفاده در فرم کوتاه مقیاس معرفی گردید. با توجه به نتایج حاصل از روایی و پایایی مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی، می توان گفت این مقیاس ابزاری پایا و روا برای بررسی اختلال دلبستگی است و قابلیت استفاده در جامعه ایرانی را داراست.

هدف این پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاس هوش چندگانه ی زمینه ای براساس نظریه ی پنتاگونبود. روش پژوهش حاضر توصیفی واز نوع تحلیلی و پیمایشی بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان دانشکده ی علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای، کلیه ی دانشجویان ترم 6 و 8 این دانشکده انتخاب شدند. برای ساخت ابزار پژوهش، ابتدا زیرمقیاس ها و گویه های هوش چندگانه ی زمینه ای بر اساس مدل هوش یادگیری پنتاگون(چنگ،2000) بیرون کشیده شده و سپس اعتبار صوری، محتوایی و سازه و پایایی آن با استفاده از نرم افزارهای spss18 وLisrel 8.54 محاسبه و پس ازحذف ملاک ها و نشانگرهای غیر معتبر و بدون پایایی، مقیاس نهایی آماده شد. نتایج مطالعه بر اساس مقیاس ساخته شده نشان داد که 1- میانگین انواع هوش چندگانه ی زمینه ای دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی بالاتر از حد متوسط اما پایین تر از حد مطلوب می باشد. 2- بالاترین میانگین هوش چندگانه ی دانشجویان مربوط به هوش اجتماعی و پایین ترین میانگین مربوط به هوش سیاسی آنان می باشد. 3- بین میانگین انواع هوش های چندگانه ی دانشجویان رشته هایمختلف تفاوت معناداری وجود دارد. 4- بین میانگین انواع هوش های چندگانه ی دانشجویان زن و مرد تفاوت معناداری وجود دارد. 5- بین میانگین انواع هوش چندگانه ی دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی دانشکده تفاوت معناداری وجود ندارد.

هدف از این پژوهش تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش ورزشکاران ایرانی است.تعداد 196 ورزشکار (66/21= M) دو پرسش نامه: ارزیابی محتوای قضاوت اخلاقی (پرسش نامه محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش) و ارزیابی خشم و پرخاشگری (مقیاس خشم و پرخاشگری رقابتی) تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی، آلفای کرونباخ، همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل عامل اکتشافی مناسب بودن چهار عامل از پنج عامل را نشان داد. نتایج نشان دادند که چهار عامل 54/55 درصد واریانس را تبیین می کند. پایایی درونی با استفاه از آلفای کرونباخ برای کل و خرده مقیاس ها به ترتیب 91/0، 85/0، 70/0، 76/0 و 85/0 بدست آمدند. رابطه بین کل و خرده مقیاس ها نشان می دهند پرسش نامه ترجمه شده دارای همسانی درونی قابل قبولی می باشد. روایی سازه همگرا همبستگی مناسبی را بین پرسش نامه ترجمه شده و پرسش نامه خشم و پرخاشگری رقابتی در ورزش (219/0-=r) را نشان می دهد. بنابراین، پرسش نامه محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش از روایی و پایایی قابل قبولی در بین ورزشکاران برخوردار است و قابلیت این را دارد در ورزشکاران، مربیان و پژوهشگران مورد استفاده قرار گیرد.

اهداف: ﺧﻼﻗیﺖ دارای بُعدی ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘی است که ﺑﺎ ﻓﺮآیﻨﺪﻫﺎی ﻋﺎﻟی ذﻫﻨی ﻧﻈیﺮ ﺗﻔکﺮ، ﻫﻮش، ﺗﺨیﻞ و ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت مرتبط است. تاکنون تحقیقات بسیاری برای درک اساس فیزیولوژیک خلاقیت انجام شده است. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر تفکر خلاق روی سیگنال نرخ ضربان قلب بود. مواد و روش ها: در این پژوهش نیمه تجربی در سال 1391، 52 نفر از دانشجویان رشته های مهندسی پزشکی، برق و کنترل از دانشگاه صنعتی سهند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ﺑﺮای ارزیﺎﺑی ﺳﻄﺢ ﺗﻔکﺮ ﺧﻼق داﻧﺸﺠﻮیﺎن از آزﻣﻮن ﺗﻔکﺮ ﺧﻼق ﺗﻮرﻧﺲ- ﻓﺮم ب (ﺗﺼﻮیﺮی) اﺳﺘﻔﺎده شد. سیگنال قلبی، قبل و حین انجام آزمون تفکر خلاق در حالت استراحت با فرکانس نمونه برداری 1000هرتز ثبت شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون انجام گرفت. یافته ها: متوسط دامنه توان سیگنال قلبی در هنگام تفکر خلاقانه نسبت به حالت استراحت، افزایش و با گذشت زمان و انجام مراحل نهایی آزمون خلاقیت کاهش نشان داد. افزایش نرخ ضربان قلب در افراد با خلاقیت بالا نسبت به افراد با خلاقیت پایین مشاهده شد. همچنین نمرات آزمون، نشان دهنده برتری سطح خلاقیت زنان نسبت به مردان و افراد سه زبانه نسبت به دوزبانه ها بود. نرخ ضربان قلب در زنان نسبت به مردان افزایش داشت (0398/0=p)، اما بین افراد سه زبانه با دوزبانه ها تفاوت چندانی مشاهده نشد (05/0p>). نتیجه گیری: تفکر خلاق باعث افزایش نرخ ضربان قلب در افراد با خلاقیت بالا نسبت به افراد با خلاقیت پایین می شود. بنابراین سطح خلاقیت از طریق سیگنال قلبی نیز قابل تشخیص است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سبک پردازش هویت بود. بدین منظور تعداد 539 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. از این تعداد 253 دختر و 286 پسر در پژوهش شرکت داشتند. برای بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی سبک پردازش هویت از پرسشنامه وایت و همکاران(ISI-6G) استفاده شد. جهت بررسی روایی پرسشنامه از دو شیوه ی تحلیل عاملی و روایی همگرا استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که پرسشنامه از سه عامل سبک پردازش هویت اطلاعاتی، سبک هنجاری و سبک سردرگم- اجتنابی تشکیل شده که دارای روایی مطلوبی است. همچنین برای تعیین پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی(آلفای کرونباخ) استفاده شد.

زمینه: به جز مقیاس های مربوط به اضطراب امتحان، کمبود در زمینة دسترسی به ابزارهای سنجش هیجانات پیشرفت فراگیران یک واقعیت غیرقابل انکار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف آزمون روایی عاملی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) در گروهی از دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: در مطالعة همبستگی حاضر 400 دانشجوی کارشناسی (240 پسر و 160 دختر) به مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی و پایایی CRES به ترتیب روش های آماری تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب همسانی درونی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدیCRES بر پایة نرم افزار AMOS نشان داد که در نمونة دانشجویان ایرانی ساختار چندبعدی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس با داده ها برازش قابل قبولی داشت. نتایج مطالعة حاضر با تاکید مجدد بر تفکیک مقیاس های هیجانات مثبت (لذت، امیدواری، غرور) و منفی (خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی) برای اندازه گیری تجارب هیجانی مختلف در موقعیت کلاس درس به طور تجربی، از روایی درونی CRES حمایت کرد. ضرایب همسانی درونی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس شامل هیجانات لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی به ترتیب برابر با 0/93، 0/92، ،0/89،0/89،0/89،0/91، 0/93 و 0/95 به دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج مطالعة حاضر، از یک سو، شواهدی را در دفاع از نظریة کنترل ارزش هیجانات پیشرفت ارائه کرد و از دیگر سوی نشان داد که CRES برای سنجش هیجانات مربوط به کلاس در گروه نمونة دانشجویان ایرانی ابزاری روا و پایا است.

براساس مدل های شناختی اختلالات هیجانی، افراد مضطرب و افسرده، اطلاعات منفی را نسبت به اطلاعات مثبت و خنثی در اولویت قرار می دهند. آزمایش ها و درمان های طراحی شده برای اصلاح سوگیری تفسیری، از ابزارهای ساخته شده ی محدودی بهره می برند. آزمون سناریوهای مبهم(AST-D) یک آزمون عمل گرا برای سنجش سوگیری تفسیری در موقعیت های بالینی است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی آزمون سناریوهای مبهم در جامعه ایرانی و آماده کردن آن برای استفاده در پژوهش های مربوط به سوگیری تفسیری در افسردگی بود. به همین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 240 نفر از دانشجویان(61 نفر پسر و 179 نفر دختر) دانشگاه هرمزگان جهت شرکت در آزمون انتخاب شدند. با استفاده از روش های تحلیل عامل اکتشافی، منحنی راک، بازآزمایی به فاصله دو هفته، محاسبه ی آلفای کرونباخ، همبستگی با خلق، تشخیص افراد دارای خلق بالا و پایین و همبستگی با نمرات پرسشنامه افکار ناکارامد، ویژگی های روان سنجی این پرسشنامه بررسی شد. آلفای کرونباخ محاسبه شده برای کل پرسشنامه 78/0 و ضریب همبستگی بازآزمایی به فاصله دو هفته، 72/0 به دست آمد. همبستگی بین این پرسشنامه با پرسشنامه افکار ناکارآمد، 57/0- و ضریب همبستگی بین عضویت گروهی و آزمون سناریوهای مبهم، 38/0 بدست آمد.در مجموع نتایج نشان داد که این پرسشنامه از همسانی درونی و روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و توان جدا کردن افراد دارای سوگیری تفسیری منفی از افراد دارای سوگیری تفسیری مثبت را دارد.

هدف از این مطالعه، ارزیابی شاخص های روانسنجی مقیاس نارسایی کنشی نگرش بود. این مقیاس شامل 40 گویه ی مدرج هفت نمره می باشد. این مقیاس توسط وایزمن و بک ساخته شده است. قبل از هرچیز متن این مقیاس مورد ترجمه به فارسی و ترجمه بازگردان قرار گرفت. پس از اطمینان در خصوص کفایت نحوه ترجمه ی متن مقیاس، مقیاس مورد نظر توسط 300 دانش آموز مقطع دبیرستان تکمیل گردید. در اولین گام داده های گردآوری شده مورد تحلیل عامل به شیوه مولفه های اصلی قرار گرفت که پس بررسی مقدارKMO و مقدار آزمون کرویت بارتلت، برای ساختار عاملی این مقیاس، راه حل پنج عاملی مناسب ترین ترکیب محتوایی تشخیص داده شد. عوامل استخراج شده با عناوین اهمیت قضاوت دیگران، نیاز به خشنودی دیگران، آسیب پذیری، کمال گرایی و نیاز به توجه نام گذاری گردید. مقادیر ضریب آلفا برای این پنج عامل و مقدار روایی همگرا برای این مقیاس نیز حاکی از کفایت شاخص های روانسنجی آن بود. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که مقیاس نارسایی کنشی نگرش دارای روایی و اعتبار مناسب برای استفاده در امور پژوهشی می باشد.