درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف اصلی این مطالعه، بررسی راه ها، منابع و اهداف اطلاع جوئی سلامت اعضای کتابخانه های عمومی شهر قزوین، وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. روش: این مطالعه به روش توصیفی مقطعی و در بین 200 نفر از اعضای 4 کتابخانه عمومی شهر قزوین (وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کل کشور) در آذرماه سال 1390 انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد، تقریباً تمامی اعضای کتابخانه های عمومی شهر قزوین نیاز به اطلاعات سلامت را در زندگی روزمره خود احساس کرده اند. پاسخ بیشتر آنها به این احساس، رفتاری منفعلانه بوده است. رایج ترین مجرای کسب اطلاعات سلامت، تماشای تلویزیون می باشد. همچنین در بین منابع مورد استفاده، تلویزیون در رتبه اول قرار دارد. در میان منابع اینترنتی، از موتورهای جست وجوگر بیشتر استفاده شده است. پیشگیری از بیماری ها مهم ترین هدف افراد از جست وجوی اطلاعات سلامت می باشد. اصالت/ارزش: این مطالعه به خاطر جدید بودن خدمات اطلاعاتی سلامت در کتابخانه های عمومی کشور و همچنین تأکیدی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و برنامه حاکمیت بالینی بر مشارکت جامعه و بیماران در تصمیم گیری سلامت خود دارند، دارای جایگاه خاصی است. این مطالعه برای نهاد کتابخانه های عمومی به منظور سیاست گزاری در زمینه ارائه خدمات اطلاعاتی سلامت از طریق کتابخانه ها بسیار ارزشمند و منحصربه فرد است؛ زیرا علاوه بر نشان دادن گرایش، نیاز و علاقه اعضای کتابخانه ها؛ مجراها و نوع منابعی که مورد علاقه مندی آنها می باشد را نیز نشان می دهد.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی و دسته بندی شاخص ها و مصداق های رفتار علمی دانشمندان است. روش: ابتدا متون مربوط به حوزه های مختلف درباره رفتار علمی و به طور عام ویژگی های دانشمندان و فرایندهای علمی مرور شد و مفاهیم کلیدی به صورت تطبیقی در جدول هایی قرار گرفت. سپس با استفاده از مبانی نظری روان شناسی رفتار، مفاهیم دسته بندی گردید و در نهایت به صورت تحلیلی روابط بین آن ها بیان گردید. یافته ها: این مطالعه نشان داد که مفاهیم مرتبط با ویژگی های فکری و رفتاری دانشمندان به طور پراکنده در متون حوزه های مختلف علمی مانند روان شناسی رفتار، جامعه شناسی علم، و روش شناسی پژوهش قابل تشخیص است و می توان آن ها را در پنج شاخص کلی قرارداد. شاخص های شناسایی شده در این مطالعه منطبق با مبانی نظری روان شناسی رفتار است و دارای یک چرخه مداوم و پایدار در جامعه علمی است که پیوسته در حال رشد است. شناسایی این شاخص ها به سازمان هایی که مسئولیت تربیت پژوهشگر را بر عهده دارند، به ویژه دانشگاه ها، کمک می نماید که معیاری برای تعیین هدف و اندازه گیری تحقق آن در اختیار داشته باشند. شاخص های شناسایی شده در این پژوهش می تواند مبنای برخی پژوهش ها در حوزه علم اطلاعات شود.

تار جهانگستر وب1‹WWW› انقلابی دردسترسی افراد درسراسر جهان به اطلاعات پدید آورده است.این شبکه جهانی امکانات جدیدی را در زمینه دستیابی به منابع کتابخانه های دیجیتالی ،توزیع وبازیابی اطلاعات عمومی وتخصصی ،آموزش،تجارت،سرگرمی ،دولت وبهداشت وسلامتی مهیا نمده است .مقاله حاضر به معرفی ابزارهایی می پردازد که می توانند درشناسایی وبازیابی سریع منابع اطلاعاتی مختلف برای انجام تحقیقات پیرامون موضوع های تخصصی به ما یاری رسانند. همچنین آدرس تعدادی از سایت های وب نیز که می توانند نقاط شروع مناسبی برای انجام کارهای تحقیقاتی به حساب آیند معرفی شده اند.

هدف: شناسایی نگرش کتابداران شاغل در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی در مورد نقش و آیندة حرفه ای خود و عوامل کلیدی مؤثر بر آن. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی- توصیفی از نوع کاربردی است. جامعة پژوهش کلیة کتابداران شاغل در بخش های مختلف کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی (80 نفر) بودند. از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده ها در سه بخش عوامل درونی، بیرونی، و نگرشی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و شاخص های پراکندگی همبستگی و آزمون دوجمله ای صورت گرفت. یافته ها: از 80 نفر کتابدار شاغل در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی تعداد 64 نفر دانش آموختة رشتة کتابداری و اطلاع رسانی بودند. میانگین اهمیت به عوامل درونی، بیرونی، و نگرشی به ترتیب 09/4، 17/3، و 07/4 در مقیاس 5 محاسبه شد. آزمون دوجمله ای با اطمینان بالا (95%) تأییدکنندة اهمیت بالای عوامل درونی، بیرونی، و نگرشی است. ضریب همبستگی، ارتباط معناداری در نقش مؤثر عوامل درونی بر نگرش مثبت کتابداران نشان داد. نکتة قابل اهمیت این است که کتابداران به خوبی از شرایط حاکم بر این رشته و ارتباط تنگاتنگ آن با فناوری های نوین اطلاع داشتند و برای انطباق با آن تلاش می کنند. نتیجه گیری: برای پاسخگویی به نیازهای آتی کتابداران، بازنگری در ساختار تشکیلات اداری و آموزشی کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی در اولویت است. این اولویت زمینه را برای ترمیم تأثیر عوامل بیرونی بر نگرش حرفه ای کتابداران نسبت به جایگاهی که در آیندة حرفه خواهند داشت فراهم می کند.

پژوهش حاضر با بررسی پایگاه های وب دولتی در قالب مطالعه ی طولی، سیر رشد جنبه ای از حکومت الکترونیک را در ایران رصد کرده است. پایگاه های وب به عنوان جلوه ای از حکومت الکترونیک و میانجی شهروندان ایرانی و حکومت در نظر گرفته شده است. این مقاله با ارایه ی الگویی برای ارزیابی پایگاه های وب دولتی در سه سطح اطلاعاتی، ارتباطی (تعاملی) و تراکنشی، به بررسی مقایسهای پایگاه وب دستگاه های دولتی ایران در دو دوره ی زمانی بهمن 1384 و بهمن و اسفند 1389 پرداخته است. مدل ارزیابی این مقاله یک مدل سه مرحله ای تکاملی بوده که از «مدل تحلیل حکومت الکترونیک یونسکو» ایده گرفته است. در مدل پژوهش حاضر، حکومت الکترونیک «به مثابه کاربرد فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در حکومت و تغییرات ایجادشده در ساختار، ماهیت و نحوه عملکرد حکومت» تعریف شده است.16 مقوله و مجموعا 61 زیرمقوله در سه سطح یادشده برای ارزیابی 51 پایگاه وب دولتی در دوره ی اول و 41 پایگاه وب در دوره ی دوم به کار رفته است. بر اساس یافته های این پژوهش، پایگاه های وب دولتی ایران به وی&zwj&zwjژه در دوره ی اول پژوهش، در نخستین پله های حکومت الکترونیک قرار داشته اند و شواهد اندکی وجود داشته که نشان بدهد حرکتی خارج از مرحله ی انتشار اطلاعات در میان آنها صورت گرفته است. گذشت بیش از پنج سال از زمان بررسی دوره ی اول پژوهش، تغییر چندانی را در سطح پایگاه های وب دولتی نشان نداده است. بر این اساس، همچنان تعداد اندکی از پایگاه های وب از قابلیتها و گزینه های تعاملی برخوردار بوده و درصد اندکی از آنها وارد سطح دوم، یعنی ارتباطات شده اند.

اطلاعات کارکردی دوگانه و کاملاً متناقض دارد و چون شمشیری دو دم از یکسو به عنوان مظهر اندیشه و خلاقیت ناشی از ایجاد و بیان پیوندی خارج از عرف میان امور تلقی میشود و مرزهای ناشناخته دانش را در مینوردد و به عرضة ایده و رهیافتی به غیر از اشکال و نمودهای متعارف منجر شده، دستمایة زایش اطلاعات آتی است. و از سوی دیگر، بیانگر روابط و مناسبات جدید و ابزاری برای تفوّق و توانمندی و بهانه ای جهت اثبات حقانیت و حفظ اریکة قدرت و متعاقب آن تضعیف، تمسخر و به چالش وا داشتن طرف مقابل است.

میزان توسعه و تعالی یک جامعه به میزان اهمیت علم در آن جامعه وابسته است. در قرن حاضر به لطف ظهور فناوری های اطلاعات و ارتباطات سرعت تولید و انتشار علم رشد چشمگیری پیدا نموده است. اصطلاح علم الکترونیکی اشاره به این تحولات در دنیای علم دارد. از یک سو پیشرفت جامعه در گرو تولید و انتشار علم است و از سویی دیگر استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات برای تولید علم ضروری است. به همین منظور در این پژوهش برای نخستین بار در جامعه علمی ایران موضوع علم الکترونیکی موردبررسی قرار گرفت. بنابراین در این مقاله به سبب جدید بودن موضوع، پس از معرفی علم الکترونیکی، یک معماری سرویس گرا برای آن ارائه می شود. معماری سرویس گرا بر پایه سه رکن اساسی علم الکترونیکی یعنی داده، محاسبات و ارتباطات شکل گرفته است. هر یک از این ارکان خود دارای مؤلفه هایی هستند. این مؤلفه ها و اجزای معماری پیشنهادی با توجه به ویژگی هایی که نویسندگان دیگر برای معماری علم الکترونیکی در نظر گرفتند استخراج می گردد. پس از به دست آمدن مؤلفه ها، روابط منطقی بین آن ها ترسیم می شود. این مؤلفه ها در ارتباط و تعامل با یکدیگر، تولید و انتشار علم را تسهیل می نمایند. درنهایت برای درک بهتر روابط بین اجزای معماری پیشنهادی و تعامل آن ها، یک مورد کاوی موردبررسی قرار می گیرد.