درخت حوزه‌های تخصصی

هدف : طراحی و ساخت سامانه ای با بهره گیری از مدل لایب کوآل، برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه های مختلف ایران. روش شناسی : ابتدا ابزار سنجش کیفیت خدمات کتابخانه ای پرسشنامه لایب کوآل شناسایی و اعتباریابی شد سپس سامانه ای با استفاده از این مدل استاندارد راه اندازی شد. روش این پژوهش، پیمایش توصیفی، و طراحی سیستم بود. ابتدا پیشینه های مرتبط و سامانه های همانند آن در جهان مرور شد. سپس، با استفاده از روش های استاندارد ترجمه وارون و رویکرد کمیته، پرسشنامه لایب کوال ترجمه و بومی سازی شد. اعتبارسنجی پرسشنامه ترجمه شده با ضریب آلفای کرنباخ محاسبه شد. در نهایت، برپایه یافته های گردآوری شده از سامانه های مشابه و بومی سازی برای کتابخانه های ایران، زیرساخت نرم افزاری سامانه تولید و اطلاعات گردآوری شده در آن بارگذاری شد. یافته ها: سامانه ای برایارزیابی و سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های ایران طراحی و راه اندازی شد که در محیط وب برای دریافت دیدگاه کاربران درباره کیفیت خدمات کتابخانه ها، در دوره های زمانی گوناگون ، به صورت برخط عمل می کند. سپس این دیدگاه ها را تحلیل می کند و نتیجه را در چهارچوب های گوناگون در اختیار سیاست گذاران، مدیران کتابخانه ها و جامعه علمی کشور می گذارد. این سامانه، اولین سامانه ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه ای است که در ایران با آدرس raf.irandoc.ac.ir راه اندازی شده است. نتیجه گیری : دستاوردهای ارزیابی به کمک این سامانه می تواند دیدگاه های کاربران را در یک چهارچوب علمی به گوش مسئولان کتابخانه ها برساند و به آنها برای بهبود کیفیت خدمات کمک کند و رضایت بیش از پیش کاربران را در پی داشته باشد.

هدف: این مقاله با رویکردی سیبرنتیکی، روند تکاملی دانش در انواع سیبرنتیک را با توجه به نقش مشاهده گر مورد بررسی قرار می دهد و با مطرح کردن مبانی فلسفی چهارگانه سیبرنتیک سعی دارد اهمیت این رویکرد را در علم اطلاعات و دانش شناسی آشکار کند. روش: بررسی و تحلیل متون منتشر شده یافته ها: مشاهده گر در هر مرتبه از سیبرنتیک نقش متفاوتی ایفا می کند. دانش در سیبرنتیک اول تصویری از واقعیت مشاهده شده و بدون حضور مشاهده گر در سامانه، در سیبرنتیک دوم سازه ای فردی با حضور مشاهده گر و در سیبرنتیک سوم سازه ای اجتماعی برگرفته از عملکرد مشاهده گران و در جهت اهداف انسانی است که در سیبرنتیک چهارم با استفاده از دیالکتیک جهانی و گسترش ارتباطات علمی تکامل می یابد. هر چهار رویکرد سیبرنتیکی در علم اطلاعات و دانش شناسی حائز اهمیت می باشند و اوج این اهمیت را می توان در ارتباطات علمی و سیبرنتیک چهارم دید. علم اطلاعات و دانش شناسی به دلیل دارا بودن ماهیتی بین رشته ای زیربنای توسعه جوامع است لذا ضروری است به مطالعات علم و فناوری از دیدگاه تکامل دانش در علم سیبرنتیک نگریسته شود.

نشریات ادواری کتابداری و اطلاع رسانی بر محدودیت نشر مقالات ترجمه شده تأکید دارند و پیامدهای این مسئله موجب قلت تعداد متون ترجمه شده و عدم انتشار اطلاعات روزآمد این علم از طریق ترجمه مقالات می شود. گروههای اموزش کتابداری و اطلاع رسانی نیز تخصیص حداقل امتیاز برای ترجمه مقالات در برابر حداکثر امتیاز به تألیفها را اعمال می کنند. ادامه این روند موجب فقر علمی عمیق تری است که تفکر بیشتر مجریان را می طلبد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه سه لایه فرهنگ مطالعه کاربران انجام شد. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای معتبر دارای سن 15 سال و بالاتر کتابخانه های عمومی درجه 4 و بالاتر شهرستان کرمان تا پایان شهریورماه 1392 بود. حجم نمونه 373 نفر تعیین شد.برای آزمون فرضیه ها از آزمون تی یک نمونه، اندازه های تکراری، تی دو نمونه مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته ها: نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه لایه باورها و جلوه ها بالاتر از حد متوسط و در توسعه لایه قواعد در حد متوسط بود. به طور کلی، نقش این کتابخانه ها در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران خود کم تر از حد مطلوب (80 درصد) بود. بین میانگین نمرات حاصل از نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه لایه باورها و جلوه ها تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین میانگین نمرات نقش این کتابخانه ها در توسعه لایه قواعد با دو لایه باورها و جلوه ها تفاوت معنادار وجود داشت. هم چنین بین میانگین نمرات حاصل از نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان براساس متغیر جنسیت، گروه های سنی و مدارک تحصیلی کاربران تفاوت معناداری وجود نداشت. اصالت و ارزش: تاکنون به ندرت پژوهشی در زمینه نقش کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگ مطالعه انجام شده است. در این پژوهش برای فرهنگ مطالعه سه لایه باورها، قواعد و هنجارها در نظر گرفته شده است و نقش کتابخانه های عمومی در توسعه هر یک از این سه لایه بررسی شده است.