درخت حوزه‌های تخصصی

بروز «خطا» در فرآیند یادگیری زبان های خارجی، پدیده ای عادی و پیش بینی شدنی است. هر زبان آموز درحین آموزش زبان دوم، گاه درنتیجه تداخل زبان مادری یا به دلیل بی اطلاعی از برخی قواعد و یا براثر گرته برداری از زبان بیگانه دیگر، خطاهایی را بی آنکه خود متوجه باشد، به صورت نظام مند تکرار می کند. عده قابل توجهی از زبا ن آموزان ایرانی در جریان دوره های آموزشی زبان فرانسه در سطوح مختلف، در استفاده از حروف اضافه بیش از سایر مقوله های زبانی دچار خطا می شوند. از آنجا که حروف اضافه نقش مهمی در برقراری رابطه میان دیگر اجزای کلامی ایفا می کنند، کاربرد غلط آن ها چالش هایی را برای زبان آموزان فراهم می آورد و خواه ناخواه، روند آموزش زبان را برای آن ها کند و پیچیده می کند. در تحقیق حاضر، کوشیدیم پربسامدترین خطاهای زبان آموزان ایرانی را در دو بخش «خطاهای بین زبانی» و «خطاهای درون زبانی»، بررسی و ریشه یابی کنیم و در هر بخش، نحوه استفاده درست از حروف اضافه فرانسه را با رویکرد آموزشی به زبان ساده توضیح دهیم. نتایج این پژوهش نشان می دهند که بیشترین موارد خطا در استفاده از حروف اضافه در وهله نخست ناشی از تأثیر منفی زبان مادری یا زبان انگلیسی است؛ زیرا زبان آموزان براساس دانشی که از زبان مادری خود یا زبان انگلیسی دارند، گرته برداری می کنند. همچنین، ممکن است زبان آموزان به دلیل آشنا نبودن با قواعد دستوری فرانسه، حرف اضافه ای را ندانسته به جای حرف اضافه ای دیگر به کار برند.

پژوهش حاضر قصد دارد ضمن ارائه ی شرح مختصری از پدیده ی دوزبانگی و رابطه ی آن با رشد شناختی و یادگیری زبان سوم، با روشی مقایسه ای به بررسی میزان دانش زبان انگلیسی دانش آموزان دوزبانه ی استان خوزستان و دانش آموزان یک زبانه ی استان فارس در مقطع چهارم متوسطه بپردازد. درمجموع، از میان کل جمعیت 67031 دانش آموز مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 92-91، 243 دانش آموز یک زبانه در استان فارس و 205 دانش آموز دوزبانه در استان خوزستان انتخاب شده و در این تحقیق شرکت کردند. به منظور ارزیابی دانش زبان انگلیسی آزمودنی ها، آزمون بسندگی طراحی شده در بین آن ها توزیع شد. پس از تجزیه و تحلیل آماری داده های جمع آوری شده، نتایج به دست آمده، نشان می دهد که در تقابل با پژوهش های دیگری که در این زمینه انجام شده است، بین دوزبانگی و دانش واژگانی و دستوری زبان انگلیسی دانش آموزان رابطه ی معناداری وجود ندارد. به عبارت دیگر، در این تحقیق، دانش آموزان یک زبانه در مقایسه با همتایان دو زبانه شان، در میزان دانش دستوری و واژگانی زبان انگلیسی، از وضعیت بهتری برخوردارند. بر اساس یافته های این تحقیق، پیشنهاد می گردد به منظور تبیین علل و عوامل پنهان دخیل در رشد ضعیف دوزبانه ها، در یادگیری زبان انگلیسی در این جوامع دوزبانه مطالعاتی انجام شود.

هدف از انجام این پژوهش فرهنگی، تحلیل مسئلة شکل گیری هویت های سیاسی در موقعیت یادگیری زبان انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی است. مکان تحلیل پژوهش حاضر یک آموزشگاه زبان بود و متغیرها کتاب های درسی، شش معلم و شش زبان آموز بودند. چارچوب نظری مورداستفاده، مکتب ساختگرایی و به ویژه گفتگوگرایی باختین بود و در جمع آوری داده ها، روش پژوهش قوم شناختی را به کار بردیم. نتایج تحلیل محتوای داده های کتاب های درسی، معلمان و زبان آموزان، وجود و شکل گیری هویت زبان موردبحث و بررسی قرار گرفت و برخی از پیشنهادهای آموزشی نیز ارائه گردید.

از کار گروهی کوچک و دو نفره در یادگیری انگلیسی به خاطر اینکه زبان آموزان در انجام آن از زبان اول استفاده می کنند، به ندرت استقبال می شود. اما از نقطه نظر چارچوب فکری فرهنگی- اجتماعی زبان اول زبان آموزان نقش یک ابزار مهم روانشناختی را ایفا کرده و می تواند فرایند یادگیری را تسهیل کند. از این رو، تحقیق حاضر تاثیر استفاده از زبان اول در تعامل زبانی از نوع همکاری، به ویژه بر ساخت بخش های زبان- محور مکالمه هنگام تکمیل تکالیف گرامر- محور ویرایشی به صورت گروه های دو نفره را بررسی می کند. نتایج بدست آمده نشان می دهند زبان اول زبان آموزان می تواند بر کلام تعاملی آنها اثر بگذارد و نقش های شناختی- اجتماعی خاصی را به شرح زیر ایفا کند: ارایه فرصت توضیح برای پیشنهاد داده شده در گروه، کمک به درک عبارت ها، اشتراک نظرها به جای ارایه راه حل های یک جانبه برای مشکلات زبانی و کمک به هم گروهی در دستیابی به راه حلی برای مشکلات زبانی. نتایج نشان داد که تمامی این رویکردها در بهبود زبان دوم افراد گروه موثر واقع شدند.

هدف مطالعه ی حاضر بررسی فراگیری سه نوع فاعل اجباری رجوعی، ساختگی و اشباعی توسط فارسی زبانان فراگیر زبان انگلیسی بود. شرکت کنندگان در این تحقیق در امتحان تعیین سطح آکسفورد (OPT) شرکت کردند و از لحاظ دانش گرامر انگلیسی به سه دسته ی مبتدی، متوسط و پیشرفته دسته بندی شدند. فراگیران در دو تست ""تشخیص صحت گرامری"" و ""ترجمه"" نیز که در مطالعه ی حاضر طراحی شده و سپس روایی آن مورد سنجش قرار گرفته بود، شرکت کردند. در ضمن،6 نفر انگلیسی زبان نیز به عنوان گروه معیار در این مطالعه حاضر بودند. نتایج بررسی ها نشان داد که عملکرد فراگیران در فاعلهای اجباری ارجاعی و جاگیر به عملکرد انگلیسی زبانان نزدیک است. اما در مورد فاعلهای اجباری فاعل نما عملکرد فراگیران متفاوت است. علت این امر این است که در فارسی دو نوع فاعل ارجاعی و جاگیر موجودند اما فاعل نما موجود نیست. این مساله یافته های تحقیقات اسمیت و تسیمپلی(1995) و هاکینز و چن (1197) را در این که فراگیران بزرگسال ویژگیهایی را که در زبان خودشان ندارند نمی توانند تعدیل کنند تایید می کند.

نیازسنجی یکی از مؤلفه های مهم برنامة درسی است که به دنبال کشف نیازها، خواسته ها، علایق، سلیقه ها، مشکلات و ضعف های زبانی زبان آموزان و فاصلة میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب است. در این جستار، می کوشیم ازطریق نیازسنجی، مشکلات زبانی دانشجویان رشتة زبان و ادبیات عربی را تحلیل کنیم تا نمودی واقعی از وضعیت برنامة درسی فعلی مهارت های زبانی در این رشته و فاصلة آن با وضعیت برنامة درسی مطلوب را ارائه کنیم. روش پژوهش پیمایش و ابزار پژوهش پرسش نامة محقق ساخته است. جامعة آماری پژوهش شامل دو گروه مدرسان مهارت های زبانی و دانشجویان ترم ششم مقطع کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی است. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و روش تحلیل داده ها کمی (توصیفی و تحلیلی) است. در پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که دانشجویان به چه اندازه در هریک از مهارت های زبانی اصلی، مهارت های فرعی و استراتژی های مهارت ها با مشکل روبه رو هستند و مشکلات زبانی دانشجویان بیشتر از ضعف آنان در کدام یک از توانش های زبانی ناشی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که دانشجویان در مهارت های شنیدن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن بالای حد متوسط با مشکل روبه رو هستند و مشکلات زبانی آنان ممکن است از ضعف توانش ارتباطی (توانش دستوری، توانش زبانی- اجتماعی و توانش تحلیل گفتمان) ناشی باشد.

یکی از مفاهیم بنیادینِ نظریه اجتماعی-فرهنگیِ ویگوتسکی، مفهوم منطقه توسعه تقریبی(ZPD) است که پژوهشگران آموزش زبان دوم آنرایک چارچوب مفید برای آموزش و یادگیری زبان دوم تلقی می کنند. ون لیر (2004) معتقد است که می توان ZPD را در محیط های تقریبی کوناگون فعال کرد و تنها به سناریوی متخصص-نوآموز محدود نمی شود. این مطالعه بررسی کرد که آیا تعامل زبان آموزان ایرانی زبان انگلیسی با افرادی با توانایی متفاوت برای انجام فعالیت های تعاملی(در محیط های تقریبی) منجر به توسعه توانش تعاملی آنان می گردد. مدل یانگ (2011) در ساخت آزمون توانش تعاملی در پیش آزمون و پس آزمون استفاده گردید. سه کلاس گفت وشنودِ زبان خارجی انگلیسی در یکی از دانشگاههای جنوب غرب ایران به صورت تصادفی بعنوان گروه های ناهمسان متخصص-نوآموز، همسان و شاهد قلمداد شدند. تعاملات همساخته گروه ها در شرایط (غیر)متقارن ZPD ضبط وسپس جهت تشخیص توسعه توانش تعاملی زبان آموزان در زبان دوم تحلیل شد. از رویکردِ چندگانه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد در حالی که دو گروه ZPDعملکرد بهتری در پس آزمون های توانش تعاملی نسبت به گروه غیرZPD داشتند، تفاوت معنی داری بین توسعه توانش تعاملی شرکت کنندگان در محیط های توسعه تقریبی متقارن و نامتقارن یافت نشد. همچنین تحلیل میکروپیدایشی نشان داد که شرکت و فعالیت در محیط های تقریبی متفاوت می تواند به نحو تاثیرگذاری باعث آگاهی از مکانیزم ها و هنجارهای تعامل گفتاری زبان دوم شود و در ادامه سبب توسعه توانش تعاملی گردد. یافته ها برکاربردِ تعاملِ -ZPDمحور (نا)همسان بر توسعه توانش تعاملی زبان دوم دلالت دارند.