درخت حوزه‌های تخصصی

از کار گروهی کوچک و دو نفره در یادگیری انگلیسی به خاطر اینکه زبان آموزان در انجام آن از زبان اول استفاده می کنند، به ندرت استقبال می شود. اما از نقطه نظر چارچوب فکری فرهنگی- اجتماعی زبان اول زبان آموزان نقش یک ابزار مهم روانشناختی را ایفا کرده و می تواند فرایند یادگیری را تسهیل کند. از این رو، تحقیق حاضر تاثیر استفاده از زبان اول در تعامل زبانی از نوع همکاری، به ویژه بر ساخت بخش های زبان- محور مکالمه هنگام تکمیل تکالیف گرامر- محور ویرایشی به صورت گروه های دو نفره را بررسی می کند. نتایج بدست آمده نشان می دهند زبان اول زبان آموزان می تواند بر کلام تعاملی آنها اثر بگذارد و نقش های شناختی- اجتماعی خاصی را به شرح زیر ایفا کند: ارایه فرصت توضیح برای پیشنهاد داده شده در گروه، کمک به درک عبارت ها، اشتراک نظرها به جای ارایه راه حل های یک جانبه برای مشکلات زبانی و کمک به هم گروهی در دستیابی به راه حلی برای مشکلات زبانی. نتایج نشان داد که تمامی این رویکردها در بهبود زبان دوم افراد گروه موثر واقع شدند.

یکی از مفاهیم بنیادینِ نظریه اجتماعی-فرهنگیِ ویگوتسکی، مفهوم منطقه توسعه تقریبی(ZPD) است که پژوهشگران آموزش زبان دوم آنرایک چارچوب مفید برای آموزش و یادگیری زبان دوم تلقی می کنند. ون لیر (2004) معتقد است که می توان ZPD را در محیط های تقریبی کوناگون فعال کرد و تنها به سناریوی متخصص-نوآموز محدود نمی شود. این مطالعه بررسی کرد که آیا تعامل زبان آموزان ایرانی زبان انگلیسی با افرادی با توانایی متفاوت برای انجام فعالیت های تعاملی(در محیط های تقریبی) منجر به توسعه توانش تعاملی آنان می گردد. مدل یانگ (2011) در ساخت آزمون توانش تعاملی در پیش آزمون و پس آزمون استفاده گردید. سه کلاس گفت وشنودِ زبان خارجی انگلیسی در یکی از دانشگاههای جنوب غرب ایران به صورت تصادفی بعنوان گروه های ناهمسان متخصص-نوآموز، همسان و شاهد قلمداد شدند. تعاملات همساخته گروه ها در شرایط (غیر)متقارن ZPD ضبط وسپس جهت تشخیص توسعه توانش تعاملی زبان آموزان در زبان دوم تحلیل شد. از رویکردِ چندگانه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد در حالی که دو گروه ZPDعملکرد بهتری در پس آزمون های توانش تعاملی نسبت به گروه غیرZPD داشتند، تفاوت معنی داری بین توسعه توانش تعاملی شرکت کنندگان در محیط های توسعه تقریبی متقارن و نامتقارن یافت نشد. همچنین تحلیل میکروپیدایشی نشان داد که شرکت و فعالیت در محیط های تقریبی متفاوت می تواند به نحو تاثیرگذاری باعث آگاهی از مکانیزم ها و هنجارهای تعامل گفتاری زبان دوم شود و در ادامه سبب توسعه توانش تعاملی گردد. یافته ها برکاربردِ تعاملِ -ZPDمحور (نا)همسان بر توسعه توانش تعاملی زبان دوم دلالت دارند.

نیازسنجی یکی از مؤلفه های مهم برنامة درسی است که به دنبال کشف نیازها، خواسته ها، علایق، سلیقه ها، مشکلات و ضعف های زبانی زبان آموزان و فاصلة میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب است. در این جستار، می کوشیم ازطریق نیازسنجی، مشکلات زبانی دانشجویان رشتة زبان و ادبیات عربی را تحلیل کنیم تا نمودی واقعی از وضعیت برنامة درسی فعلی مهارت های زبانی در این رشته و فاصلة آن با وضعیت برنامة درسی مطلوب را ارائه کنیم. روش پژوهش پیمایش و ابزار پژوهش پرسش نامة محقق ساخته است. جامعة آماری پژوهش شامل دو گروه مدرسان مهارت های زبانی و دانشجویان ترم ششم مقطع کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی است. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و روش تحلیل داده ها کمی (توصیفی و تحلیلی) است. در پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که دانشجویان به چه اندازه در هریک از مهارت های زبانی اصلی، مهارت های فرعی و استراتژی های مهارت ها با مشکل روبه رو هستند و مشکلات زبانی دانشجویان بیشتر از ضعف آنان در کدام یک از توانش های زبانی ناشی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که دانشجویان در مهارت های شنیدن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن بالای حد متوسط با مشکل روبه رو هستند و مشکلات زبانی آنان ممکن است از ضعف توانش ارتباطی (توانش دستوری، توانش زبانی- اجتماعی و توانش تحلیل گفتمان) ناشی باشد.

می توان مدعی بود که سنجش توانایی زبان انگلیسی داوطلبان ورود به مقاطع تحصیلات تکمیلی، به ویژه دوره دکتری اهمیت چشمگیری دارد. آزمونی که تحت عنوان آزمون زبان انگلیسی کنکور دکتری در حال حاضر توسط سازمان سنجش و آموزش کشور در حال برگزاری است موافقان و منتقدان بسیاری دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان روایی آزمون فوق الذکر با استفاده از چارچوب ارزشیابی استدلال محور می باشد. بدین منظور، از گروه های مختلف ذی نفع در آزمون من جمله داوطلبان آزمون دکتری، مدرسین دوره های آمادگی آزمون زبان دکتری، استادان رشته تعلیم و تربیت و آزمون سازی زبان با استفاده از روش کیفی و ابزارهای مصاحبه ( گروهی و فردی) جمع آوری داده شد. بر پایه روش کیفی تحلیل محتوا، الگوهای یافت شده در مجموعه داده ها بر اساس قواعد از پیش تعیین شده بررسی محتوا و با رعایت ویژگی های پژوهش ارائه می گردند. یافته های پژوهش نشان داد که آزمون فعلی، از نظر شرکت کنند گان، نیازمند دگرگونی های گاه اساسی در ابعاد محتوا، شیوه برگزاری و ضریب اختصاصی آزمون می باشد. علاوه بر ارائه نتایج به دست آمده، در پایان پیشنهاداتی نیز ارائه و دلالت ها ، چالش ها و ملزومات اجرایی سازی آن ها بیان شده اند.

در قسمت اول این مقاله تلاش کردیم تا برتری رویکرد یادگیری محور به زبان تخصصی را در مقایسه با رویکردهای مهارت محور و زبان محور نشان دهیم . اکنون با همین رویکرد ، برنامه درسی ، کتاب درسی و نقش مدرس را بررسی می کنیم . همچنین پیشنهادهایی در باره کتاب زبان تخصصی ارائه می دهیم و مهمترین وجوه تفاوت زبان تخصصی و معلم زبان عمومی را بیان می کنیم . در این نوشتارها تلاش کرده ایم تا یک رهیافت منسجم ، واقعگرا ، متعادل و « انسانی تر » به آموزش زبان تخصصی را معرفی کنیم که اگر به آن خوب پرداخته شود - با باور ما - به یادگیری بیشتر و بهتر خواهد انجامید

در تحقیق حاضر راهکارهایی مورد بررسی قرار گرفته اند که دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ی آموزش زبان انگلیسی در کسب و ارتقای مهارتهای نگارشی مرتبط با رشته ی خود به کار می بندند. بدین منظور یازده نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته ی آموزش زبان انگلیسی و همچنین افراد فارغ التحصیل همین رشته (کارشناسی ارشد) مورد مصاحبه قرار گرفتند. هدف از این مصاحبه ها بررسی راهکارهای خاصی بود که این دانشجویان هنگام نگارش متون تخصصی رشته ی خود (مقاله، پایان نامه و رساله) به کار می گیرند. نتایج تحقیق نشان داد که دانشجویان راهکارهای اجتماعی- عاطفی، ارتباطی و استفاده از منابع را بیش از راهکارهای شناختی مورد استفاده قرار می دادند. همچنین میزان استفاده از راهکارهای فراشناختی در سطح بسیار پایینی قرار داشت که می تواند ناشی از فقدان آموزش و آگاه سازی برنامه ریزی شده درباره انواع متون تخصصی مرتبط با آن رشته باشد.از دیگر نتایج این تحقیق میتوان به عدم استفاده دانشجویان از راهکارهای مهارت آموزی اجتماعی، وابستگی بسیار زیاد دانشجویان به اساتید خود فقط از نظر دریافت بازخورد و درعین حال عدم تعامل دوجانبه با آنان و سایر هم کلاسان اشاره کرد. در این تحقیق، نقش آموزش واضح برای ایجاد آگاهی فراشناختی گونه های مختلف متون و همچنین تشویق فضای تعامل میان دانشجویان مورد تاکید قرار گرفته است.