فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۰۰۱ تا ۲٬۰۲۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۲۰۰۱.

سبک شناسی سوره مرسلات بر مبنای سطح زبانی

کلید واژه ها: سطح آوایی سطح دستوری سطح واژگانی سوره مرسلات سبک شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۳۰
سبک شناسی در واقع شاخه ای از علم زبان شناسی است و تمرکز اصلی سبک شناس به کاربردهای زیبایی-شناختی متن است تا از این رهگذر به معنی و جان مایه کلام متکلّم و جنبه های زیبایی متون دست یابد. از آنجا که یک متن دارای ویژگی مهمی به نام پیوستگی معنایی است و جملات و عبارات تشکیل دهنده متن باید دارای پیوستگی و ارتباط زیرین باهم باشند، این روابط در کاربرد واژگان به طور کامل منعکس می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک شناسی سطح زبانی به بررسی زیبایی های ادبی سوره مرسلات پرداخته است. حاصل بررسی بدین صورت است که واژگان و آوای خلق شده به واسطه آنها، تکرار عبارات، صامت ها، مصوت ها و همچنین نوع حروفی که در این سوره بسامد و کاربست آنها خودنمایی می کند در تسهیل فهم معانی آیات و جلب توجه مخاطب و خواننده تاثیر به سزایی دارد و آهنگ حاصل از آنها در جان شنونده و مخاطب تاثیر گذار است
۲۰۰۲.

علیت طبیعی، علیت متافیزیکی؛ اشتراک لفظی یا اشتراک معنوی (بررسی دیدگاه ملاصدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علیت اشتراک لفظی وحدت تشکیکی معنا نظریه روح معنا ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۸۹
علیت یکی از مهمترین مسائل فلسفی است که در طول تاریخ سیر تحول معنایی گسترده یی را تجربه کرده است. این معنا گاهی در قالب تبیین تجربی و گاهی در قالب تبیین فلسفی دیده میشود. گستردگی این تحول، برخی متفکران را به این باور سوق داده که شکاف معنایی عمیقی میان علیت متافیزیکی و علیت طبیعی وجود دارد و رابطه میان آن دو تنها از نوع اشتراک لفظی است. گسترش این باور در میان برخی فلاسفه و دانشمندان سبب شده است هرگونه همسخنی و هم اندیشی میان آنها غیرممکن تلقی شود و در نتیجه، راه تمام مطالعات تطبیقی در این دو حوزه بطور کامل مسدود گردد. علیرغم اینکه حتی برخی از پیروان حکمت متعالیه نیز بر این باورند، اما مبانی فلسفی ملاصدرا هر گونه مرز و شکاف میان این دو حوزه را از میان برچیده و آنها را ذیل یک معنا قرار میدهد. بر این اساس، میتوان گفت علیت طبیعی صورت تنزّل یافته علیت متافیزیکی است و از این رهگذر هم اندیشی و تعامل و تقرّب میان این دو حوزه، گریزناپذیر خواهد بود.
۲۰۰۳.

بازخوانی مجازات حد و نظریه نئوکلاسیسیزم نوین

کلید واژه ها: حد نئوکلاسیسیزم نوین مکاتب فلسفی کیفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۲۴۰
آموزه های کیفری از نظر تدوین و وضع قوانین بر نظامهای کیفری تأثیرگذارند. با شکست و افول هر آموزه، توجه اندیشمندان حقوق کیفری به آموزه جدیدی جلب شده و در نتیجه شاهد نفوذ پیاپی آموزه ها بر حقوق کیفری بوده ایم. در این سیر تحول اندیشه های کیفری، پس از جنگ جهانی دوم و به طور خاص در دهه های پنجاه و شصت سده بیستم میلادی این اندیشه اصلاح و درمان بود که غلبه یافت، اما با آشکار شدن شکست این مکتب و در نتیجه رویگردانی از آن، در دهه هفتاد میلادی توجه فلاسفه کیفری به عدالت سزادهی که بر تئوری مجازات های استحقاقی تکیه داشته، معطوف گردید،که به جهت وابستگی خود به مکاتب کلاسیک از حیث مبانی فلسفی و اصول حاکم بر کیفرها، به نئوکلاسیسیزم نوین مشهور شد. این مکتب با تکیه بر سزاگرایی به توجیه کیفر پرداخته و بر این بنیاد با تکیه بر مبانی فلسفیِ به ارث برده از پیشینیان خود اصولی را بر کیفرها حاکم می داند که بر دو عنصر اساسی استحقاق و سرزنش تکیه دارد و مبتنی بر  اعتقاد به حسن و قبح ذاتی افعال و اراده آزاد و انتخابگری عقلانی است و با تکیه بر مفهوم استحقاق لازم میداند اصل تناسب جرم و کیفر و اصل لزوم اجرای کیفرها حاکم شود. حال در قالب این پژوهش تلاش شده با واکاوی جایگاه مجازات حد در ارتباط با نئوکلاسیسیزم نوین و در چارچوب قوانین کیفری مصوب ایران، مشخص شود تا چه اندازه این آموزه ها با اندیشه های حاکم در حدود همسو است.
۲۰۰۴.

ابلیس تنزیلی در نگاه تأویلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آفرینش شیطان انسان قرآن عرفان توحید شر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۶
موضوع ابلیس و نقش آن در دستگاه آفرینش، از جمله موضوعات مهم دینی و قرآنی است که در متون عرفانی فارسی نیز انعکاس وسیع دارد. اما نکته مهم در این امر، تعارض به ظاهر آشکاری است که در این دو نگاه متفاوت به ابلیس به چشم می خورد؛ در حالی که در وحی تنزیلی- قرآنی از ابلیس به عنوان موجودی مطرود و رانده شده از رحمت خدا یاد می شود؛ در نگاه تأویلی- عرفانی وی مورد تقدیس برخی از بزرگان قرار می گیرد و به شدت از او و عملکردش دفاع می شود و حتی اسوه توحید نامیده می شود. مقاله حاضر به روش کتابخانه ای نگاشته شده است و با تبیین مبانی اندیشه تنزیلی- قرآنی و تأویلی- عرفانی درباره ابلیس به فلسفه آفرینش ابلیس بر اساس این دو دیدگاه پرداخته است. پژوهش حاضر دلیل آفرینش ابلیس را از دیدگاه تنزیلی و قرآنی، مواردی چون خلقت ابلیس به منزله بازتاب صفات جلالیه خداوند، لزوم وجود شر در عالم و عاملی برای تکامل آن، وسیله ای برای محک و آزمایش انسان و عامل بروز عقل و اراده و اختیار دانسته است. اما از نگاه تأویلی عرفانی، دلایل آفرینش ابلیس را مطابق اندیشه ها ی عرفا و گنوسیست های مسلمان، مواردی مانند تبیین درست از حقیقت توحید، تفسیر واقعی از فلسفه آفرینش و جهان خلقت و بیان حقیقت عشق عارفانه دانسته است و در نهایت به این نتیجه دست یافته که علی رغم دو نگاه متفاوت، وجود ابلیس جز خیر برای دستگاه بشریت نیست.
۲۰۰۵.

بررسی تفسیری آیه 35 ص و پاسخ به شبهه ناظر به دعای حضرت سلیمان علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 35 ص دعای حضرت سلیمان× شبهه بخل حضرت سلیمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۶۱ تعداد دانلود : ۴۷۹
حضرت سلیمان× از خدای متعال درخواست حکومتی بی مانند نمود؛ چنانچه در آیه 35 سوره ص آمده است: «قالَ رَبِّ اغْفِرْ لی وَ هَبْ لی مُلْکاً لا یَنْبَغی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدی». خدای متعال حکومت بی نظیری را به ایشان عطا فرمود. سؤالی که در اینجا پیش می آید، ناظر به انگیزه حضرت سلیمان× یا بخل ورزیدن آن حضرت است که چرا از خدا خواسته که ملکی را به ایشان عطا کند که پس از وی کسی سزاوار آن نباشد. بیشتر مفسران قائلند که حضرت سلیمان× درخواست معجزه نموده است؛ زیرا هر یک از انبیا، باید برای اثبات نبوّت خویش دلیلی به عنوان معجزه، داشته باشند که در طول تاریخ تکرار نشود، از این رو به تناسب اوضاع جامعه آن روز، خدای متعال حکومت بی مانند را به عنوان معجزه حضرت سلیمان× انتخاب فرمود.
۲۰۰۶.

مطالعه تطبیقی برخی وجوه زیبایی شناسی سوره مریم از دیدگاه زمخشری و سید قطب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیبایی شناسی سوره مریم زمخشری سید قطب بلاغت تصویرپردازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۷ تعداد دانلود : ۴۰۶
زیبایی به مثابه امر خوشایند و سازگار با سرشت و طبع بشر همواره مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان بوده اگرچه پیدایی دانش زیبایی شناسی مربوط به سده 18 میلادی است، قرآن پژوهان متقدم درخلال بحث درباره اعجاز بیانی قرآن کریم از منظر دانش بلاغت درباره زیبایی قرآن سخن گفته اند که مهم ترین ایشان جارالله زمخشری (د 538 ق) است که در تفسیر خود بیش از همه به بلاغت قرآن توجه کرده است. سید قطب اما به مثابه مفسر قرآن کریم در دوران معاصر با تأثیر از مطالعات ادبی نوین با استفاده از نظریه تصویرپردازی هنری وجوه زیبایی شناسی قرآن را مطرح نموده است، هدف از انجام این پژوهش، بررسی روشمند وجوه زیبایی شناسی قرآن از دیدگاه دو مفسر قرآن در فاصله زمانی نسبتاً دور از یکدیگر بوده و سوره مریم با توجه به ویژگی های ساختاری و مضمونی خاص به عنوان میدان و نمونه پژوهش انتخاب گردیده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که زمخشری مؤلفه های بلاغی چون تقدیم و تأخیر، تقابل، فصل و وصل، گزینش واژگان متناسب با معنا از جهت دلالت، مفرد یا جمع بودن، تعریف و تنکیر را در سوره مریم بیان کرده است. در مقابل، سید قطب با توجه به نقش عناصر گفت وگو، حرکت، سایه های واژه و موسیقی در تصویرپردازی صحنه های سوره مریم، تأثیر خیال پردازی و مجسم سازی واژگان در روان مخاطب را نشان داده است. مقایسه دیدگاه این دو مفسر در تبیین وجوه زیبایی شناختی سوره مریم نشان می دهد، علیرغم تمایز رویکرد ایشان، برخی شباهت ها نیز در این میان قابل تشخیص است.
۲۰۰۷.

معناشناسی پوشیدنی ها در قرآن

کلید واژه ها: قرآن کریم پوشش پوشیدنی معناشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۴۱
واژگان بسیاری در قرآن کریم بر مفهوم پوشش دلالت دارند از جمله آن ها می توان به «سرابیل»، «جلابیب»، «قمیص»، «کسوه»، «عبقری»، «بطائن»، «زرابیّ»، «خُمر»، «لبوس»، «ثیاب»، «سابغ»، «مدثر»، «مزمل» و غیره اشاره کرد. این نوشتار، درصدد تبیین و بررسی واژگانی است که به نوعی با پوشش و پوشیدنی های انسان مرتبط هستند و در قرآن کریم مطرح شده اند. پژوهش حاضر برای تبیین آیات مورد نظر از نظریه معناشناسی بهره جسته و در جهت کشف ارتباط بین مفاهیم درون متن از دیدگاه مفسران و اهل لغت نیز بهره جسته است. روش انجام این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و گردآوری اطلاعات در آن به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. نگارندگان در این جستار برآنند تا واژگان دال بر پوشش که تعدادشان در قرآن کریم به 26 کلمه می رسد را، در دو دسته پوشش های مادی و غیرمادی تقسیم بندی نموده و از نظر معناشناسی روابط میان این واژگان با یکدیگر و حوزه های معنایی آن ها را استخراج و تحلیل نمایند.
۲۰۰۸.

بررسی انتقادی شبهات آیات مربوط به خلقت جهان در شش روز

کلید واژه ها: نقد خلقت جهان در شش روز شبهات دکتر سها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۶۶۴
مبارزه با قرآن کریم به روشهای مختلفی از آغاز نزول انجام شده و هنوز ادامه دارد. یکى از روشهای مقابله دشمنان که امروزه شدت بسیار گرفته، ترویج شبهات علیه معارف علمی قرآن کریم جهت تضعیف اعتقادات مسلمانان است. یکی از شبهه افکنان معاصر، شخصی با نام «دکتر سها» است که کتاب «نقد قرآن» را منتشر کردهاست. تلاش نویسنده در بخشی از کتاب مردود دانستن دادههای علمی قرآن است. نویسنده در بخش شبهات علمی علیه قرآن، با استناد به آیاتی از قرآن کریم و سنّت نبوی، به نقد آیات مربوط به خلقت جهان در شش روز پرداخته و آن را اشتباه علمی دانستهاست. این تحقیق قصد دارد به نقد و بررسی دقیق ادعای مطرح شده بپردازد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی با گرایش انتقادی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده و هدفش دفاع از نظریه وحیانی و حق بودن همه دادههای قرآن، از جمله دادههای علمی آن است. حاصل پژوهش این است که شبهه افکن معاصر، به روایات ضعیف و مردود اتکا کرده و ادله او نمیتواند باطل کننده داده قرآن در مورد خلقت جهان در شش روز باشد. به علاوه شواهد علوم تجربی بسیاری در تأیید نظر قرآن وجود دارد.
۲۰۰۹.

کتاب شناسی پاسخ به شبهات قرآنی

کلید واژه ها: شبهات قرآنی شبهه پاسخ به شبهه کتاب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۷۲۷
قرآن کریم از همان ابتدای نزول مورد هجمه معاندان و مخالفان قرار گرفت و آنان شبه هائی علیه قرآن مطرح نمودند. مسلمانان نیز از ابتدای نزول تاکنون به شبهات مطرح شده پاسخ داده اند. شناخت منابعی که به شبهات قرآنی پاسخ داده است؛ برای محققان ضروری و مهم به نظر می رسد. در این نگارش 159 کتاب معرفی می شود که در موضوع پاسخ به شبهات قرآنی شناخت جامع و کاملی به مخاطبان ارائه می دهد. این کتاب ها در موضوعاتی چون: روش شناسی پاسخ به شبهات، پاسخ به شبهات و اشکالات مستشرقان و دایرهالمعارف لایدن، پاسخ به شبهات و اشکالات نواندیشان و پاسخ به اشکالات پیرامون وحی و غیره هستند. معرفی این کتاب ها سبب دستیابی راحت تر، سریع تر، دقیق تر و کامل تر به شبهات می شود، همچنین پژوهشگران با شناخت این منابع و استفاده از آن ها، می توانند تحقیقات متقن تر و غنی تر ارائه بدهند و از موازی کاری دوری کنند. از دیگر نتایج این تحقیق یافت خلاءهای پژوهشی و شبهات پاسخ داده نشده است که اندیشمندان خواهند توانست با برنامه ریزی صحیح به پاسخ آنها بپردازند.
۲۰۱۰.

بررسی تفسیری واژه ها و تعبیرهای مهم آیات وعید بنی إسرائیل در سوره إسراء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره إسراء آیات وعید بنی اسرائیل مفردات سوره إسراء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۶۶
در دوران معاصر بعد از إتفاق های مهمی که در منطقه قدس رخ داد، برخی از علمای مسلمان به دریافت جدیدی از آیات وعید بنی إسرائیل در سوره إسراء رسیدند و برخی، وعید نخست و برخی وعید دوم ذکرشده در آیات را ناظر به إفساد کنونی صهیونیست ها دانستند؛ این برداشت از آیات، افزون بر اینکه می تواند منشأ روحیه دهی عظیمی در أردوگاه مسلمانان باشد، مصداق جدید و شاخصی از إعجاز قرآن در إخبار غیبی نیز می تواند تلقی شود. إثبات صحت این برداشت و همچنین تبیین دقیق تر و جزئی تر آن نیازمند بررسی های گسترده و عمیق و علمی در متن آیات و سایر قرائن مرتبط است، أما روشن است که بدون رهیافت به معانی و مفاهیم دقیق مفردات، نیل به دریافت دقیق از آیات مقدور نیست. در این مقاله سعی بر آن است که واژه ها و تعبیرهای حساس متن آیات وعید با توجه به کاربرد عرفی زمان نزول و با بررسی توصیفی و درون متنی، معناشناسی شود.
۲۰۱۱.

معناشناسی تاریخی واژگان قرآنی: تحلیلی بر انواع دگردیسی و تأثیر آن بر فرآیند تفسیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی دگردیسی دگرگونی واژگان اثم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۷۸
قرآن کریم به عنوان تنها متن وحیانی بدون تغییر، حقیقت را در قالب واقعیت با هدف فهم، به اجمال بیان داشته است و عقل انسان به عنوان مهم ترین حجت فهم، درگیر کاوش در کشف لایه های معنایی آن شده است. واقعیت قرآن در قالب زبان بشری تحقق یافته است و خالق آن بر اساس حکمت مطلق خود، از تمام فضای زبانِ انتخاب شده بشری در جهت انتقال مفاهیم استفاده نموده است. لذا مهم ترین مبنای فهم دقیق، بررسی و درک دقیق لفظ است. در دوران معاصر تحقیقات وسیعی با رویکردهای نشانه شناسانه در دو حوزه معناشناسی و کاربردشناسی انجام شده است. یکی از زیرمجموعه های معناشناسی، معناشناسی تاریخی واژگان است. بررسی تغییرات معنایی واژگان در گذر زمان با توجه به ویژگی های زبان بشری از مفاهیمی است که مفاهیم واژگان را تحت تأثیر قرار می دهد. دگرگونی های فرهنگی در بستر زمان و ایجاد انقلاب ها، تغییر مفاهیم در بستر تاریخ، باعث دگردیسی معناشناختی واژگان می شود.
۲۰۱۲.

مجازات های بدنی در اسلام با نگاهی به آموزه های قرآنی و چالش های حقوق بشری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مجازات های بدنی شکنجه حقوق بشر مجازات در اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۶۲
نظام بین المللی حقوق بشر، در پرتو اسناد مربوط به ممنوعیت شکنجه و دیگر مجازات ها و رفتارهای غیر انسانی، ظالمانه و تحقیرآمیز تلاش نموده است تا اعمال مجازات های بدنی را منع نماید. در این مقاله برای روشن ساختن چگونگی این تعارضات و ارائه راه حل و رفع آن تلاش شده است. بدین منظور نخست به تبیین چالش موجود، به صورت تطبیقی اقدام شده، و به همین جهت مسأله اصلی مجازات های بدنی در اسلام و چالش های حقوق بشر مطرح شده است. برای حل مسأله با کمک سؤالات فرعی نویسنده سعی کرده است که پاسخ مسأله مزبور را به صورت تفصیلی با اتکا بر فرضیه های مطروحه بیان نماید. روش انجام پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع به صورت تطبیقی، توصیفی و تحلیلی می باشد.
۲۰۱۳.

شیوه های ادبی ناصرخسرو در استفاده از آیات قرآن کریم

کلید واژه ها: ناصرخسرو شیوه های انعکاس تأثیر قرآن آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۲
از آنجا که قرآن کریم منبع بی پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینه ی پرفیض بهره برده اند. همین آمیختگی میراث مکتوب فارسی با آموزه های اسلامی، موجب دشواری درک این میراث بدون آشنایی با قرآن و حدیث شده است. ناصر بن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده است؛ برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن مأموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی و هنرمندی تمام و با بهترین شیوه ممکن، گاه از اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم از مفهوم و معنای آن بهره برده، با استفاده از آیات قرآن به گونه های متنوعی بهره می برد و شعر خود را به آیات مقدس قرآن می آراید؛ همین موجب اثر بخشی بیشتر سخنان وی شده است. دراین مقاله با بررسی همه دیوان ناصرخسرو و با استفاده از جدول های آماری، گونه های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو تحلیل می شود. همچنین نشان داده خواهد شد که مهم ترین دلایل استفاده ناصرخسرو از آیات قرآن، همراهی ذهنی و زبانی با این کتاب مقدس و همچنین تبیین اهداف و افکار خود با استفاده از نفوذ و پذیرش قرآن در بین مسلمانان است؛ وی با این شیوه، خواننده را متوجه ضرورت پذیرفتن سخنان خود می کند؛ چراکه این سخنان در واقع برگرفته از قرآن کریم و به نوعی بیان شاعرانه این مفاهیم است.
۲۰۱۴.

مبانی حاکم بر ساختار قرآن کریم در نسبت با علوم انسانی قرآن بنیان از منظر آیت الله جوادی آملی

کلید واژه ها: ساختار قرآن کریم علوم انسانی اسلامی جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۱
شناخت قرآن، از این حیث که در مسئله ی تولید علم انسانی قرآن بنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سه گانه ی فاعلی، داخلی و نظام غایی قرآن قابل بررسی است. رابطه ی بین «قرآن کریم» و «علم انسانی» بر اساس نظام داخلی قرآن، به صورت مجموعه ای از مبانی حاکم بر «محتوای» قرآن و مجموعه ای از مبانی حاکم بر «صورت»، اعم از «زبان» قرآن و «اسلوب» آن قابل ترسیم است. محتوای قرآن کریم متناسب با غایت آن است و برای ارائه این محتوا، زبانی را به کار گرفته که بتواند چنین هدفی را برآورده کند و همچنین ساختار و سبک، به گونه ای تنظیم شده که قابلیت تحقق چنین کاری را داشته باشد؛ لذا باید نسبت بین این زبان و ساختار را در مواجهه با زبان و ساختارهای علوم انسانی استخراج کرد. در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی بر اساس نظرات آیت الله جوادی آملی بیان خواهند شد که قرآن کریم نه تنها در سبک بیانی خود متفاوت عمل کرده است و به طورکلی شیوه های رایج در کتب بشری را در پیش نگرفته است، بلکه در ساختار و اسلوب چینش و نظم دهی نیز تفاوت های اساسی و جدی ای با کتب بشری دارد که مسائل مربوط به سیاق و سباق، چگونگی به کارگیری تمثیلات و ... از مصادیق این ساختار و سبک خاص قرآن کریم است.
۲۰۱۵.

تحلیل تفسیری آیات تعقل و تفکر جهت اثبات تفکرمداری مدل تربیتی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات تعقل و تفکر قرآن و تربیت تفکرمحوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۴۲۶
در پیشینه علمی و فرهنگی، واژه «تربیت» شامل تمام ابعاد و اجزای فرایندی است که زمینه تحول اختیاری و آگاهانه آدمی را فراهم می کند. براساس نگرش اسلامی این مفهوم دربردارنده تمام اقدام ها و تدابیر ازجمله تأدیب، تزکیه، تعلیم و تذکر است که باید در راستای هدفی واحد یعنی شکل گیری و تعالی شخصیتی یک پارچه و توحیدی به طور سنجیده، هماهنگ و درهم تنیده سامان یابند. در پژوهش حاضر، در پاسخ به چیستی مدار حرکت انسان در این سیر تربیتی، قرآن کریم به عنوان بزرگترین منبع هدایت و تربیت بشر مورد استنطاق قرار گرفته است و با تحلیل و تفسیر آیات مربوط به تعقل و تفکر و بررسی عنصر تفکر در مؤلفه های بینشی، گرایشی و کنشی آیات تربیتی قرآن، این موضوع اثبات شده است که محور تربیت بر مبنای آموزه های قرآنی، اندیشیدن بوده است و برای شروع، شیوع و نهادینه کردن تربیت و هدایت انسان ها به سمت کمال و رستگاری راهی جز تقویت تفکر بشری وجود ندارد.
۲۰۱۶.

خدای حاضر و پیوسته در آفرینش در نگاه قرآن و برهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خدا آفرینش فاعل جهان حضور قرآن عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۴۵۲
زمینه. مسئله نیازمندی پیوسته جهان به خدا، و ضرورت حضور فاعلی و نقش خدا در کار عالم پس از آفرینش، از جمله مسائل اساسی الهیات در شمار است. هدف. این پژوهش تلاش می کند مسئله یادشده را در پرتو آیات قرآن و تحلیل عقلی حکمی بررسی نماید. روش. روش انجام این پژوهش کاربرد تحلیل عقلی، تفسیر و تحلیل گفتمانی توصیفات قرآن از نقش و حضور فاعلی خدا در جهان و نیاز دائمی جهان به خداست. یافته ها. بر اساس توصیف قرآن از رابطه خدا با جهان، همسو با تحلیل عقلی حکیمان مسلمان از امکان ذاتی و فقر وجودی ممکنات، جهان هستی نه یک حدوث تاریخی، بلکه عالمی سراپا نیاز و پیوسته در حال حدوث و متکی بر خدای قیوم است. نتیجه . خدای قرآن هماره در متن جهان حضور فاعلی دارد و عالم هستی و تک تک پدیده های آن، دائم در حال حدوث و تکوّن جدید و پیوسته نیازمند به خدای هستی بخش اند.
۲۰۱۷.

بررسی آراء مفسران أهل سنت و نوسلفیه درباره مفهوم حکم در آیه «وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 44 مائده تفسیر کلامی حکم به غیر ما انزل الله نوسلفیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۴ تعداد دانلود : ۴۱۱
تفسیر عموم مفسران فریقین از مفهوم «حکم به غیر ما أنزل الله» در آیه « وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْکافِرُون » با تبیین سلفیه تکفیری چه در حوزه تحدید مصادیق و چه در تنقیح مناط حکم شرعی تمایزهای گسترده ای دارد. أغلب مفسران عامه با تقیید مفهوم «حکم بغیر ما انزل الله» کفر را به مفهوم فقهی آن حمل نموده اند. باید تصریح نمود غالب مفسران أهل سنت با نظرداشت به روایت های پرشمار تفسیری ذیل آیه؛ أعم از آراء صحابه و روایات أسباب نزول، از إرائه تفاسیر واجد رویکرد تکفیری اجتناب نموده اند، اما نوسلفیان با کنار نهادن تفاسیر سه گانه و مقبول أهل سنت در تفسیر مفهوم حکم بغیر ما أنزل الله، تأکید خاص بر برخی مصادیق مفهوم حکم، تطبیق مبانی کلامی مشابه تفکر خوارج و إتکاء به برخی آراء أعاظم سلفیه معتقد به تفسیری رادیکال از این مفهوم شده اند که البته ریشه ای در آراء و منابع تفسیری أهل سنت ندارد.
۲۰۱۸.

میدان معنایی مفهوم «نصرت» در قرآن کریم با تکیه بر محور همنشینی

کلید واژه ها: معناشناسی حوزه معنایی هم نشینی نصرت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۵۸۷
کاربست الگوی معناشناختی «حوزه معنایی» در مطالعه ساختار معنایی واژگان قرآن و تبیین حدود معنایی رمزگان زبانی آن بسیار راهگشاست. زیرا هر واژه کشف بخشی از معنای خود را وامدار حضور سایر واژگان هم حوزه خود است و ارتباط هر واژه و معنای آن در مجموعه نظام واژگان قرآنی مشخص می گردد. یکی از واژگان پربسامد دستگاه زبانی قرآن که کشف حوزه معنایی آن نیازمند بررسی معناشناختی است، واژه «نصرت» است که در زندگی بشری به اشکال گوناگون اتفاق می افتد. بدین تصور نوشتار حاضر برآن است تا با کاربست نظریه حوزه معنایی و روش توصیفی-تحلیلی، ضمن مفهوم شناسی دقیق بر مبنای الگوی تحلیل مولفه ای، واژگان همنشین حوزه این مفهوم را استخراج و رابطه معنایی و چرایی استعمال هر یک را تبیین نماید. بررسی داده های قرآنی حاکی از آن است که مفهوم نصرت از اتم های معنایی [+تقویت]، [+ظهور]، [+فصل] و [±انتزاعی] تشکیل شده است. این مولفه ها حضور واژگان فتح، غلبه، أید، سکینه و اطمینان را در حوزه این مفهوم موجه می سازند. هر یک از این واژگان علاوه بر سه مولفه مذکور، از مولفه های معناساز دیگری برخوردارند که سبب تمایز آن ها از یکدیگر می شود، به طوری که علیرغم تقارب معنایی برخی از آن ها با هم، جایگزینی یکی با دیگری موجب خلل در افاده معنای مراد خواهد شد. نیز با توجه به رابطه هریک از مفاهیم مذکور با مفهوم نصرت می توان اظهار داشت که نصرت الهی باعث تحقق سکینه و تایید اهل ایمان می شود همچنان که امکان فتح، غلبه و اطمینان را برای ایشان در پی دارد.
۲۰۱۹.

جستاری بر مولفه های شناختی عصر بعثت و بازشناسی آن ها در دنیای امروز با تاکید بر آموزه های نهج البلاغه

کلید واژه ها: بعثت مولفه های شناختی نهج البلاغه جاهلیت دنیای امروز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۳۰۶
بعثت پیامبر اعظم(ص) از جمله رخدادهای بی نظیر تاریخ بشر است. برخی را عقیده بر آن است که در عصر جدید با پیشرفت های شگفت انگیزش، بعثت پیامبر اسلام(ص) و پیام های آن جایگاهی ندارد. هدف این نوشتار، بازخوانی شاخص های شناختی عصر بعثت و بازشناسی آن ها در دنیای معاصر است. این مطالعه از نوع مطالعه بنیادی و تحلیل محتواست که با مراجعه به منابع مرتبط به ویژه نهج البلاغه و تحلیل آن ها انجام شده است. مولفه های عصر بعثت در سه حیطه: شناختی (معرفتی)، عاطفی و رفتاری قابل مطالعه است. در این مقاله تنها شاخص های معرفتی مورد بررسی قرار گرفته است. سؤال اصلی تحقیق این است که: مولفه های شناختی عصر بعثت، برپایه نهج البلاغه کدامند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد جاهلیت و بعثت، دو جریان مستمر است و بریده شدن انسان از تعالیم آسمانی، به عنوان شاخص اصلی و بنیادی در حیطه شناختی عصر بعثت، بر اندیشه و رفتار بشر امروز نیزحاکم است، به همین دلیل نیاز انسان معاصر به پیام های بنیادین بعثت بیش از گذشته احساس می شود.
۲۰۲۰.

تأثیر مجازات زندان بر پیشگیری از تکرار جرم با تأکید بر آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مجازات زندان پیشگیری تکرار جرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۷۳
توجه جدی به مسائل و مشکلات ناشی از زندانمسأله ای بسیار مهم و اساسی است که همکاری و همیاری همه جانبه قوای سه گانه و نیز مردم جامعه و چه بسا خود زندانیان را می طلبد. لذا هدف تمامی نظام های کیفری در سال های اخیر کاهش توسل به این مجازات و از بین بردن آثار مخرب آن بوده و هست و تصویب قوانین و لوایح و آیین نامه های متعدد، و نیز برگزاری همایش ها و کارگاه های آموزشی متعدد، گویای این امر است. لذا این پژوهش با هدف بررسی نقش زندان در پیشگیری از تکرار جرم با تأکید بر آموزه های قرآنی به روش توصیفی- تحلیلی نگارش شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان