فاطمه جعفری کمانگر

فاطمه جعفری کمانگر

مدرک تحصیلی: استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

بررسی میزان پردازش مؤلفه های تفکر انتقادی لیپمن در بخش بخوان و بیندیش های کتاب های فارسی دوره دوم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی بخوان و بیندیش تفکر فلسفی لیپمن دوره دوم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۰
افزایش مهارت تفکر و فراخ اندیشی به همراه بالا بردن سطوح تفکر انتقادی، باید در همان نخستین سال های زندگی کودکان که شالوده نگرش آنها در آینده شکل می گیرد، آغاز شود. در نظام های آموزشی متمرکز، کتاب های درسی می تواند نقش مهمی در ارائه این نوع تفکر برای دانش آموزان ایفا کند. پژوهش حاضر، بر آن است بر اساس مؤلفه های تفکر فلسفی لیپمن، جایگاه تفکر انتقادی را در کتاب های فارسی ابتدایی مورد بررسی و تحلیل قراردهد. جامعه آماری در این پژوهش کتاب های فارسی دوره دوم ابتدایی سال تحصیلی 99-1400 و نمونه آماری «بخوان و بیندیش»های موجود در این کتاب ها است. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا نگاشته شده است و با کدگذاری قیاسی، میزان توجه کتاب های نامبرده را به 19 گویه تفکر انتقادی مد نظر لیپمن مورد تحلیل قرارداده است. برای رسیدن به پایایی کدها، بخش هایی از محتوا توسط دو کدگذار، کدگذاری شد و روایی آن از روش کثرت گرایی و اعتماد سازی صورت گرفت. تحلیل یافته ها بر اساس نرم افزار SPSS انجام شد و نتایج حاصل نشان داد: مقدار سطرهای درگیر مؤلفه های تفکر انتقادی لیپمن در بخوان و بیندیش های پایه چهارم بیشتر و در پایه ششم کمتر بوده است. مؤلفه توجه به شرایط استثنایی و نامتعارف در تمام پایه ها بالاترین سطح را داشته و مؤلفه تفسیر صحیح کلام و توجه به اهداف گوینده در ترجمه و تفسیر کلام، در تمام پایه ها مغفول مانده است. توزیع نامتوازن این مؤلفه ها در بخوان و بیندیش های فارسی دوره دوم ابتدایی و مغفول ماندن برخی از مؤلفه ها، نشان دهنده نیاز به توجه بیشتر مولفان کتاب های درسی به ابعاد تفکر فلسفی – انتقادی- لیپمن در بخش هایی از کتاب است که دقیقا به این منظور در کتاب های درسی گنجانده شده است.
۲.

نگاه انتقادی به سرفصل درس نگارش خلاق دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۲۰
سرفصل درسی به عنوان راهنما و تعیین کننده ی خط مشی هر درس، در کنار راهبردها، فنون و روش های تدریس، نقش مهمی در رسیدن به اهداف و شایستگی های هر درس ایفامی کند. نگارش خلاق یکی از دروس عمومی مختص دانشگاه فرهنگیان است که با هدف ایجاد توانایی نگارش روان و خلاقانه، در برنامه ی درسی این دانشگاه گنجانده شده است و انتظار می رود سرفصلی که برای این درس طراحی شده است، فراگیران را به سمت نگارش خلاقانه هدایت کند. پژوهش حاضر با انتقاد از سرفصل موجود و تاکید بر نارسایی آن برای دست یافتن به اهداف این درس، بر این باور است با برخی تغییرات جزیی به خصوص در بودجه بندی مباحث سرفصل موجود و تاکید بر سطوح بالای یادگیری، می توان هم توانمندی فراگیران را در خلق ژانرهای خلاق نگارش افزایش داد و هم خلاقیت نگارشی را به طور کلی در آن ها بالابرد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر، دانشجومعلمان رشته ی علوم تربیتی وروردی 97 دانشگاه فرهنگیان مازندران و نمونه ی آماری سه گروه همگن شده از بین 9 گروه دانشجویان این رشته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و با روش شبه آزمایشی به مقایسه ی دو گروه آزمایش که با تغییراتی در سرفصل آموزش دیدند با گروه کنترل که دقیقا مطابق سرفصل به آن ها آموزش داده شد، پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد: نمرات گروه آزمایش هم در نگارش انواع ادبی خلاقانه و هم در تک تک عناصر خلاقیت به نحو چشمگیری نسبت به گروه کنترل بهبود داشته است و این امر بر ضرورت تغییر یا بازبینی سرفصل موجود تاکید دارد.
۳.

کارکردهای ادبی و معنایی اسمای الهی در عبارت های فارسی مرصادالعباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسمای الهی خدا مرصادالعباد نام های خدا نجم رازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۴
مرصادالعباد کتابی عرفانی است؛ ازاین رو موضوعِ محوری آن خداجویی است و نام های متعالی خدا در آن فراوان دیده می شود. درباره اسماءالله پژوهش های فراوانی انجام شده؛ اما تاکنون تحقیقی زبانی و بلاغی درباره نام های خدا در مرصادالعباد صورت نگرفته است؛ بنابراین در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، نام های خدا در مرصادالعباد بررسی می شود تا پرکاربردترین آنها، شیوه کاربرد این نام ها و کارکرد معنایی آنها در عبارت های فارسی مرصادالعباد مشخص شود. گزینش نام های الهی از مهم ترین جلوه گاه های هنر واژه گزینی نجم رازی به شمار می رود و ازاین رو توجه ویژه ای را می طلبد. بررسی اسمای الهی در مرصادالعباد نشان می دهد که مهم ترین ویژگی کاربرد نام های خدا در مرصادالعباد ، نادربودن نام های استعاری و فراوانی کاربرد نام هایی است که ازطریق مجاز، به ویژه با علاقه اشتقاق ساخته شده اند. از مهم ترین دلایل کاربرد بسیار نام های مجازی خدای متعال، تفخیم و بزرگداشت مقام معبود آسمانی است. بررسی کاربرد معنایی نام های خدا نشان می دهد که هریک از این نام های مقدس، در جایگاه خاص معنایی به کار می رود و کاربرد برخی نام های خدا در عبارت های فارسی مرصادالعباد ، حکم اسمای جمالی و جلالی خدا را دارد.
۵.

نگرش انتقادی به پایبندی کتب فارسی به ساحت زیبایی شناسی و هنری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
در کشور ما تحقق بخش بزرگی از تعلیم و تربیت و سوق دادن دانش آموزان به سمت و سوی حیات طیبه از طریق کتاب های درسی اتفاق می افتد که برای رسیدن به آن نقشه راهی دقیق و حساب شده لازم است. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، بر مبنای این اصول و با الهامگیری از اسناد بالادستی و با توجه به راهبردهای نظام جمهوری اسلامی تدوین شده است تا پیش روی مولفان کتاب های درسی باشد. ساحت تربیت زیبایی شناختی و هنری، ششمین ساحت در بخش الگوی نظری ساحت های تربیتی این سند است. جامعه آماری، کتاب های فارسی متوسطه دوم و نمونه، کتاب فارسی پایه دوازدهم است. تحلیل کیفی پژوهش حاضر با کدگذاری قیاسی و طبقه بندی داده ها انجام شده و واحدتحلیل در این پژوهش جمله بوده است. برای رسیدن به پایایی کدها، بخش هایی از کتاب توسط دو کدگذار، کدگذاری شد و روایی آن از روش کثرت گرایی و اعتمادسازی صورت پذیرفت؛ همچنین فضای پژوهش با حضور داور بیرونی مورد کنترل قرار گرفت. تحلیل کمی کدها توسط نرم افزار spss، انجام پذیرفت. بر اساس تحلیل های انجام شده فراوانی جملاتی که این ساحت را مدنظر قرار دادند 11/49 درصد بوده است که میزان توجه به اصول آن به صورت غیرمساوی و در برخی موارد هم چون سوق دادن متربیان به سمت گرایش و تخصص هنری خاص و آفرینشگری و خلاقیت بسیار اندک بوده است که توجه ویژه مولفان کتاب های درسی را می طلبد.
۶.

مبانی نظری تحقق محیط زیست پایدار بر پایه قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن کریم آموزه ها اصول پایدار محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۶۸
توجه به محیط زیست و حفظ آن برای نسل های آینده و کاهش معضلات زیست محیطی، یکی از مسائل مهمی است که همواره مورد عنایت اقشار مختلف جامعه، از حاکمان، سیاست گذاران، نخبگان و حتی عموم مردم بوده است. کوشش های عملی و علمی بسیاری در این حوزه صورت گرفته تا از جنبه های مختلف، پاسخ معضلات داده شود؛ ولی با نگاهی کلان به مشکلات موجود، معلوم می شود موانع زیادی برای حل آن ها وجود دارد که بسیاری از این موانع زمینه ساز معضلات بعدی خواهد شد. بنابراین بهره مندی از اصول جامع نگر و خطاناپذیر برای تحقق محیط زیست پایدار ضروری به نظر می رسد. این اصول در قرآن و تعالیم وحیانی تا حدود زیادی قابل دسترسی است. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای نوشته شده است و از نوع توصیفی تحلیلی است. این پژوهش با توجه به شواهد موجود در قرآن و سیره اهل بیت(ع)، نگرش انسان قرآنی به طبیعت را بیان کرده است. بر اساس یافته های این پژوهش، در قرآن به مبانی نظری ای اشاره شده است که به تحقق محیط زیست پایدار کمک می کند. این مبانی شش گانه مستخرج از قرآن عبارتند از: درک و شعور طبیعت، خلیفه اللهی انسان، ایمان و تقوای انسان ها، اتقان صنع، بهره برداری بهینه از محیط زیست و حفاظت از محیط زیست به عنوان رسالت بشر که با توجه به آن ها می توان الگوی حفظ محیط زیست پایدار را اجرایی کرد.
۷.

تحلیل جلوه های جنگ و صلح در متون پایداری کتب فارسی متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۸۳
برجسته کردن بسیاری از ارزش های انسانی نظیر مقاومت، ایثار، صلح، آزادی، ظلم ستیزی، عدالت خواهی و... در سایه ادبیات پایداری امکان پذیر است و کتب درسی مهم ترین رسانه ای است که در جهت پیشبرد اهداف آموزشی عمل می کند و می تواند باعث تقویت هویت ملی دانش آموزان و جلب توجه آن ها به ارزش های انسانی شود. ازاین جهت، می توان از این رسانه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارها برای گسترش فرهنگ ایثار، جهاد، شهادت و صلح و دوستی در بین دانش آموزان استفاده کرد. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوای کمّی و کیفی به تحلیل جایگاه ادبیات پایداری در کتاب های فارسی دوره اول متوسطه پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری مشتمل بر کتاب های فارسی دوره متوسطه اول است و با توجّه به ماهیت موضوع پژوهش و به دلیل محدود بودن جامعه آماری، جامعه و نمونه آماری یکی در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل نشان داد که توزیع فراوانی متون پایداری در کتاب های فارسی متوسطه اول یکنواخت نیست. پایه هشتم بیشترین حجم و پایه هفتم کمترین حجم از متون پایداری را به خود اختصاص داده است. همچنین، در کتاب های هر سه پایه، مؤلفه های مرتبط با جنگ و شهادت طلبی، دارای بیش ترین فراوانی و مؤلفه های مربوط به صلح و آزادی کم ترین میزان فراوانی را داشته اند.
۸.

ایجاد خلاقیت در خلق قطعه ی ادبی با استفاده از رویکردهای نوین آموزشی

کلید واژه ها: درس پژوهی کلاس معکوس خلاقیت ادبی قطعه ی ادبی نگارش خلّاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
پژوهش حاضر به منظور مقایسه ی تاثیر دو مدل خلاقانه ی تدریس بر افزایش خلاقیت ادبی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان نگاشته شده است. این پژوهش با انتخاب یکی از انواع ادبی خلاقانه یعنی قطعه ی ادبی که در سرفصل درس نگارش خلاق دانشجویان علوم تربیتی این دانشگاه قرار دارد، به مقایسه ی تاثیر آموزش به روش کلاس معکوس و درس پژوهی بر خلاقیت ادبی فراگیران در نگاشتن قطعه ی ادبی دست زده است. جامعه ی آماری این پژوهش دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان مازندران و نمونه ی آماری شامل دو گروه 35 نفره ی همگن شده از دانشجومعلمان علوم تربیتی ورودی 96 این دانشگاه هستند. پژوهش حاضر به روش شبه آزمایشی انجام شده است. در این پژوهش ابتدا به تهیه ی مدلی پرداخته شد که ابعاد مختلف خلاقیت را در مولفه های گوناگون قطعه ی ادبی مورد بررسی قرارداد؛ سپس در گروه اول قطعه ی ادبی به روش درس پژوهی و در گروه دیگر به روش کلاس معکوس تدریس شد. بر اساس مدل تهیه شده، نوشته های فراگیران مورد تحلیل محتوا قرارگرفت و نتایج هر دو گروه با یکدیگر مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان داد از بین این دو گروه، میانگین نمرات حاصل شده در گروه درس پژوهی به طور معناداری بالاتر از گروه کلاس معکوس بوده است و این بالاتر بودن سطح نمرات در هر چهار عنصر خلاقیت و در اکثر مولفه های قطعه ی ادبی در گروه درس پژوهی مشهود بوده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت روش های خلاقانه ی تدریس برای محتوای مشابه، نتایج مشابهی در بر نخواهند داشت و انتخاب مناسب ترین روش برای تدریس دروس مختلف نیازمند تجربه و پژوهش های دقیق علمی است.
۹.

مقایسه تأثیر آموزش به روش سنّتی با استقرایی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه دهم در درس دستور زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تدریس سنّتی تدریس استقرایی دستور زبان فارسی عملکرد تحصیلی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
پژوهش حاضر با آگاهی از نیازهای کنونی در امر آموزش بر آن است به بررسی مقایسه ی تأثیر آموزش به روش سنتی با استقرایی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه ی دهم در درس دستور زبان فارسی بپردازد. روش انجام پژوهش از نوع نیمه تجربی است که در آن از پیش آزمون و پس آزمون استفاده شده است. جامعه ی پژوهش حاضر دانش آموزان دبیرستان علامه حلی شهرستان نور بوده است که به طور در دسترس، 21 دانش آموز پایه ی دهم انسانی این مدرسه به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. به این منظور از جامعه ی یاد شده بعد از 12جلسه تدریس به روش سنتی، آزمونی بر اساس طبقه بندی اهداف آموزشی«بلوم» به عمل آمد و سپس بعد از 12جلسه تدریس به روش استقرایی، مجددا آزمونی با همان اهداف برگزار شد. در این تحقیق، نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف_اسمیرنوف تأیید شد و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار 22spss و برای مقایسه ی میانگین های دو آزمون از «آزمون تی» استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد روش تدریس استقرایی در مقایسه با روش سنتی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه ی دهم، در دستور زبان فارسی تأثیر معناداری دارد و دانش آموزان به غیر از حیطه ی «نقد» در تمام سطوح یادگیری بلوم ،عملکرد بهتری داشتند و البته این بهبود عملکرد در سطوح درک، تجزیه، و آفرینش معنادار نیز بوده است.
۱۰.

بررسی وجوه هنری بیگانه سازی صورخیال در مجموعه شعر میخانه بی خواب اثر مهدی فرجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیگانه سازی صورخیال فرمالیسم مهدی فرجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۶۹
برجسته سازی ویژگی و مشخّصه اصلی زبان ادبی است. برجسته سازی را می توان با هنجارگریزی و بیگانه سازی یا آشنایی زدایی یعنی انحراف هدفمند از قواعد زبان معیار ایجاد کرد. شاعران نوآور تلاش می کنند با کمک عناصر خیال و بهره گیری از مسائل زیبایی شناسی و با روش ابداعی و هنرمندانه در شعر، به واژه های روزمره که هیچ تشخّص ویژه ای ندارند، جان بخشند و مخاطب خویش را به اوج التذاذ ادبی برسانند. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده است و بر آن است تا تحوّل زیبایی شناسانه صور خیال و تصویرسازی های ادبی ای را که از رهگذر آشنایی زدایی ادبی از اشیا و پدیده های پیرامون خود عادت زدایی می کنند و به کلام جلوه هنری می بخشند، در مجموعه شعر میخانه بی خواب از مهدی فرجی مورد بررسی قراردهد. این پژوهش با بررسی ابعاد زیبایی شاسانه صور خیال موجود در این اثر و با ذکر شاخص ترین شواهد مثال مربوط به هر حوزه، بیشترین نوآوری مهدی فرجی را در این اثر از آن تشبیه و استعاره و کمترین نوآوری را در زمینه مجاز مرسل و کنایه دانسته است.
۱۱.

ارزیابی کیفیت اجرای برنامه کارورزی در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران

کلید واژه ها: پایه تحصیلی ترجیح رنگ جنسیت رنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۲۸۰
پژوهش حاضر فرایند اجرای برنامه کارورزی را در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران بررسی کرده است و با یافتن نکات قوت و ضعف آن در صدد ارائه راهکارهایی به مسئولان و تصمیم گیران این برنامه برآمده است. پژوهش حاضر به روش تلفیقی کمی- کیفی نگاشته شده است. بخش کیفی با مصاحبه عمیق با خبرگان و صاحب نظران کارورزی و کدگذاری مصاحبه ها با نرم افزار NVIVO، انجام گرفت. روایی آن از روش کثرت گرایی و از طریق درگیری طولانی مدت پژوهشگر با فضای پژوهشی و اعتمادسازی با افراد موضوع پژوهش صورت پذیرفت؛ همچنین فضای پژوهش با حضور داور بیرونی کنترل شد. برای رسیدن به پایایی کدها از نظرات کدگذار دیگر نیز به کار گرفته شد، و توافق بین کدگذاران حاصل شد. سپس، براساس کدهای به دست آمده پرسشنامه تنظیم شد. جامعه آماری کیفی در این پژوهش شامل 5 نفر از متخصصان و 20 نفر از آشنایان و کارشناسان کارورزی بود که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری کمی پژوهش 550 نفر و نمونه آماری 226 نفر بودند که با نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. روایی پرسشنامه توسط تعدادی از متخصصان کارورزی تأیید شد و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 954/0 به دست آمد. نتایج نشان داد بیشترین ضعف مربوط به بخش مدرسه و بعد فضای فیزیکی نامناسب و بیشترین نقطه قوت مربوط به استادان راهنما و نظارت و ارزیابی آنان از عملکرد دانشجویان است. در پایان، پس از یافتن ضعف های موجود راهکارهایی برای بهبود وضعیت کارورزی در دانشگاه فرهنگیان استان ارائه شد.
۱۲.

مقایسهروش درس پژوهی با روش سنتی بر افزایش مهارت داستان نویسی دانشجومعلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
روش های تدریس فعال و سازنده گرا برای یادگیری بهتر و عمیقتر طراحی شدند؛ وجود تنوع در رویکردها، الگوها، روش ها و فنون تدریس، انتخاب هر یک از آن ها را برای دروس مختلف دشوار می کند. یکی از وظایف حرفه ای معلم، انتخاب درست و مناسب روش تدریس برای انواع محتوای درسی است. این پژوهش با انتخاب روش درس پژوهی برای آموزش داستان نویسی که بخشی از سرفصل درس نگارش خلاق دانشگاه فرهنگیان است، به مقایسه تاثیر این روش با روش سنتی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان مازندران هستند کهدر بین آن ها به طور تصادفی، دو گروه از ورودی های علوم تربیتی 97 به عنوان گروه آزمایش و گروه گواه انتخاب شدند. هر یک از گروه ها بعد از ارائه متغیر مستقل مورد آزمون قرار گرفتند و نتایج تحقیق نشان داد گروه آزمایش (آموزش دیده به روش درس پژوهی) نه تنها در کل بلکه در نگارش تمام عناصر داستان، نسبت به گروه کنترل (آموزش دیده به روش سنتی)، به نمرات بالاتری دست یافت. بیشترین تفاوت نمره در عنصر پیرنگ و کمترین تفاوت در عنصر نقطه تعلیق مشهود بود.
۱۳.

ابلیس تنزیلی در نگاه تأویلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آفرینش شیطان انسان قرآن عرفان توحید شر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۸۳
موضوع ابلیس و نقش آن در دستگاه آفرینش، از جمله موضوعات مهم دینی و قرآنی است که در متون عرفانی فارسی نیز انعکاس وسیع دارد. اما نکته مهم در این امر، تعارض به ظاهر آشکاری است که در این دو نگاه متفاوت به ابلیس به چشم می خورد؛ در حالی که در وحی تنزیلی- قرآنی از ابلیس به عنوان موجودی مطرود و رانده شده از رحمت خدا یاد می شود؛ در نگاه تأویلی- عرفانی وی مورد تقدیس برخی از بزرگان قرار می گیرد و به شدت از او و عملکردش دفاع می شود و حتی اسوه توحید نامیده می شود. مقاله حاضر به روش کتابخانه ای نگاشته شده است و با تبیین مبانی اندیشه تنزیلی- قرآنی و تأویلی- عرفانی درباره ابلیس به فلسفه آفرینش ابلیس بر اساس این دو دیدگاه پرداخته است. پژوهش حاضر دلیل آفرینش ابلیس را از دیدگاه تنزیلی و قرآنی، مواردی چون خلقت ابلیس به منزله بازتاب صفات جلالیه خداوند، لزوم وجود شر در عالم و عاملی برای تکامل آن، وسیله ای برای محک و آزمایش انسان و عامل بروز عقل و اراده و اختیار دانسته است. اما از نگاه تأویلی عرفانی، دلایل آفرینش ابلیس را مطابق اندیشه ها ی عرفا و گنوسیست های مسلمان، مواردی مانند تبیین درست از حقیقت توحید، تفسیر واقعی از فلسفه آفرینش و جهان خلقت و بیان حقیقت عشق عارفانه دانسته است و در نهایت به این نتیجه دست یافته که علی رغم دو نگاه متفاوت، وجود ابلیس جز خیر برای دستگاه بشریت نیست.
۱۴.

تحلیل ساختارگرایانه ی زمان روایی در داستان موسی(ع) و قوم بنی اسرائیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن ساختارگرایی روایت زمان موسی (ع) و قوم بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
تحلیل ساختاری روایت به منظور شناخت ابعاد آن و برای توصیف ساختارهای عام و کلی ادبی و نقشی که در تولید معنا ایفا می کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمان، به عنوان بعدی از روایت، در تعیین روابط گاهشمارانه ی سخن و داستان، نقش بی بدیلی دارد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و تحلیلی نگاشته شده است و با بررسی ویژگی های ساختار زمان از دیدگاه ساختارگرایان که در سه مقوله ی اصلی طول زمانی، ترتیب زمانی و تناوب زمانی قابل بررسی است، به تحلیل داستان موسی(ع) و قوم بنی اسرائیل به عنوان یکی از داستان های مهم و طولانی قرآن مجید که در سه سوره ی متفاوت قرار گرفته است می پردازد. این پژوهش در نظر دارد با شناخت بعد زمان در پیرنگ این داستان و چگونگی رابطه ی میان زمان داستان و زمان متن، به شناخت ساختار زمان در این سه سوره و تحلیل و درک یکی از عناصر اعجاز زبانی قرآن و شناخت بعدی از ابعاد روایت در آن بپردازد و بر آن است نخست از منظر ساختارگرایان زمان روایی را در داستان موسی(ع) و قوم بنی اسرائیل تحلیل کند و سپس مهم ترین امکانات زمانی ای را که در روند روایت داستان موسی(ع) و قوم بنی اسرائیل استفاده شده است تبیین نماید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد در داستان مورد بحث، زمان از حالت ساده و خطی عبور کرده و از تمام امکانات زمانی در جریان روایت استفاده شده است.
۱۵.

مقایسه اثربخشی روش تدریس بدیعه پردازی با سنتی بر درس انشای دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش تدریس سنتی روش تدریس بدیعه پردازی انشانویسی آموزش ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۳۵۴
مهم ترین عامل پیشرفت یک کشور درنهایت به نوع انسان ها و میزان استفاده از قوّه تفکّر و خلّاقیت آن ها بستگی دارد؛ درس انشا از جمله دروسی است که خلاقیت در آن نقش مهمی ایفا می کند؛ اما جوّ حاکم بر آموزش کشور سال هاست که این درس را از رسالت اصلی خود دور نگه داشته است. پژوهش حاضر به دنبال یافتن راه حلی برای این مسئله است؛ به همین منظور به مقایسه اثربخشی روش تدریس بدیعه پردازی با سنتی بر درس انشای دانش آموزان دوره ابتدایی پرداخته است. روش تحقیق در این مطالعه کاربردی و از نوع نیمه تجربی است که از پیش آزمون و پس آزمون در آن استفاده شده است. جامعه آماری، 150 دانش آموز , نمونه ی آماری 20 نفر از دانش آموزان پایه ی ششم هستند که به صورت هدفمند انتخاب شدند مجموع دانش آموزان تنها به صورت یک گروه قرار داده شدند. در نیمی از سال کلاس انشا به همان روش سنتی اداره شد و پس از گرفتن آزمون، در نیمه دوم سال در همان کلاس، درس انشا با روش بدیعه پردازی آموزش داده شد. ابزار پژوهش حاضر عبارت بود از شش موضوع انشا که بعد از ارائه روش سنتی و بعد از تدریس به روش بدیعهپردازی نگاشته شد و با ملاک ارزشیابی که روایی آن مورد تأیید استادان صاحب نظر قرار گرفته بود نمره گذاری شد. سپس با نرم افزار spss و آزمون t موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد:آموزش به روش بدیعهپردازی در مقایسه با روش تدریس سنتی تأثیر بیشتری بر ارتقای توان انشاءنویسی دانش آموزان دوره ابتدایی داشته است.
۱۷.

تبیین نسبت کتاب تکوین با کتاب تدوین در اندیشه های عرفانی – قرآنی شیخ محمود شبستری و علامه سید حیدر آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن مجید عالم تکوین عالم تدوین شیخ محمود شبستری سید حیدرعلی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۴ تعداد دانلود : ۴۰۸
هماهنگی عالم وجود با کتاب الهی برای گشوده شدن باب معرفت و کشف و شهود نسبت به خداوند، از جمله نکات عمیق برهانی-عرفانی و قرآنی در نزد صاحبان طریقت محسوب می شود. هرچند طلوع این اندیشه را می توان به ابن عربی نسبت داد، عرفای پس از او سعی کردند با دقت و جزئیات بیشتری در این زمینه غور کنند و حقیقت پیوستگی عوالم و مراتب هستی با قرآن مجید را با جزئیات بیشتری جست وجو کنند. شیخ محمود شبستری و علامه سیدحیدر آملی از جمله عرفای بزرگ پیشگام در تفحص درباره این اندیشه به شمار می آیند که درصدد اثبات مطابقت اجزای کتاب تدوین با کتاب تکوین الهی برآمدند. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای نگاشته شده است. این مطالعه با تفحص در اندیشه های این دو عارف بزرگ، دیدگاه های آن ها را به این دو عالم و تطبیق مصادیق آن ها با یکدیگر بررسی و مقایسه می کند و به تأمل درباره فواید طرح این بحث می پردازد. از دیدگاه این پژوهش، وجود این بحث در بین عرفای نام برده نه تنها بر تأویل پذیری و اعجاز قرآن تأکید دارد، بلکه تکریم موجودات عالم را به عنوان مظاهری از ذات و کلام الهی و یکپارچگی عالم وجود و پیوستگی تمام اجزای آن به یکدیگر در پی دارد.
۱۹.

سفر شب و رجعت مسیح، طلیعه داستان نویسی پسامدرن در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: داستان معاصر رمان پسامدرنیسم سفرشب بهمن شعله ور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۷۰
طلوع داستان نویسی پسامدرن، اندکی پس از رشد داستان نویسی مدرن در کشورمان و تقریباً همگام با شروع داستان نویسی پسامدرن در جهان آغاز شد. اگرچه نخستین بارقه های پسامدرنیسم در ایران آشکارا در برخی از داستان های کوتاه دهه ی 40 به بعد مشاهده می شود، اما رشد رمان پسامدرنیستی فارسی را می توان ویژه دهه های 70 و 80 دانست. علیرغم مرزبندی دقیقی که بین رمان های مدرن و پسامدرن در کشورمان وجود ندارد، اما پس از بررسی رمان های فارسی، نخستین رمانی که برخوردار از نشانه های پسامدرنیسم باشد در سال های رشد مدرنیسم یعنی سال های دهه ی 40 یافته شد و این رمان، رمان فراموش شده «سفرشب» اثر بهمن شعله ور است. با آنکه مرزبندی قاطعی بین مدرنیسم، پسامدرنیسم و حتی پیشامدرنیسم در این رمان وجود ندارد، اما به وضوح می توان در طی فصول آن شاهد سیر تحول گرایانه ای از پیشامدرنیسم تا پسامدرنیسم بود؛ به طوری که فصل پایانی آن از مدرنیسم فاصله می گیرد و نخستین نشانه های پسامدرنیسم را به نمایش می گذارد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای نگاشته شده است و پس از بررسی مهم ترین ویژگی های پسامدرنیسم به بازتاب این مؤلفه ها در فصل پایانی رمان سفرشب می پردازد تا این رمان را به عنوان نخستین رمان فارسی که نخستین نشانه های پسامدرنیسم را در خود دارد معرفی کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان