درخت حوزه‌های تخصصی

انسانهاى سترگ، هرچند شهره عام و خاصند و احوال و افکارشان، در معرض دید و کنکاش سایرین قرار دارد اما محسود حاسدان و مورد بغض بیماردلان نیز هستند . بزرگ موعود بشریت هم از این قاعده مستثنا نیست اما زهى شادى و سرور که غبار ظلمت و فسانه از بلور حقیقت پاک شدنى است نه ماندنى . تشکیکى که در نسب «مهدى آل محمد» شده است نویسنده را بر آن داشت که آستین همت‏بالا زده و به اثبات تولد، حیات فعلى، علوى، فاطمى و حسینى بودن حضرتش بپردازد و با استناد به کتب خواص اهل سنت، راه انکار را بر عارف و عامى ببندد . مساله «مهدویت‏» قضیه‏اى شخصى و ویژه گروه یا فرقه‏اى خاص از فرقه‏هاى اسلامى نیست، بلکه عقیده‏اى است که عموم مسلمانان در آن اشتراک دارند و اکثر مسلمانان (اعم از شیعه و سنى) بر این باورند که حضرت مهدى علیه السلام مردى از «اهل بیت‏» پیامبر صلى الله علیه و آله و از «ذریه‏» آن حضرت است . چنان‏که ایمان به آن امام به عنوان «منجى بشریت‏» از جمله مسائل مقبول نزد سایر امت‏هاست‏به گونه‏اى‏که مى‏توان گفت: حضرت مهدى علیه السلام، موعود «امت‏» هاست تا زمین را از عدل و داد پر کند و در هم کوبنده نظامهاى فاسدى باشد که انسان و انسانیت را لگدمال کرده‏اند . همچنین حکومت جهانى وى شامل همه جنبه‏هاى زندگانى بشر است و از بزرگترین و درخشنده‏ترین پیروزیها و دست آوردهایى خواهد بود که انسانیت در طول تاریخ، به آن دست‏خواهد یافت . از انگیزه‏هاى پژوهش و نگارش در مورد «تبارشناسى حضرت مهدى علیه السلام‏» این است که بعضى از نویسندگان سنى مذهب همچنان در موضوع هویت و شناخت‏خانوادگى نسب آن حضرت، شبهه افکنى مى‏کنند . برخى مى‏گویند: آن حضرت از فرزندان عباس (عموى پیامبر صلى الله علیه و آله) است، برخى دیگر مدعى‏اند که وى از نسل امام حسن مجتبى علیه السلام است و نام پدرش، عبدالله بوده و هنوز به دنیا نیامده است . گروهى دیگر سکوت اختیار کردند و بالاخره، گروه چهارم از میان اهل سنت - مانند عرفا و اهل کشف (2) - با اعتقاد شیعه اثنى عشریه موافقت کرده، بر این باورند که آن حضرت، نهمین فرزند حسین بن على علیهما السلام است که به دنیا آمده و در غیبت‏به سر مى‏برد . (3) مقصد اصلى این مقال، تبیین نسب حضرت مهدى علیه السلام است و این که آن حضرت: از «آل محمد» صلى الله علیه و آله و «امت‏» اوست; بلکه از «ذوى القربى‏» و «عترت‏» و «اهل بیت‏» پیامبر صلى الله علیه و آله است; بالاتر این که از «فرزندان امام على علیه السلام و حضرت فاطمه علیها السلام‏» و از فرزندان امام حسین علیه السلام و بالاخره نهمین فرزند آن حضرت است .

براى ظهور حضرت مهدى‏علیه السلام در احادیث پیشوایان معصوم‏علیهم السلام، نشانه‏هایى ذکر شده است . این نشانه‏ها در مدت زمانى طولانى به تدریج‏به وقوع مى‏پیوندد . در این میان برخى از نشانه‏ها نزدیک ظهور حضرت مهدى‏علیه السلام تحقق مى‏یابد و برخى دیگر ممکن است‏سال‏ها پیش از ظهور آن حضرت اتفاق بیافتد . همچنین در احادیث پیشوایان معصوم‏علیهم السلام بر برخى از نشانه‏ها تاکید بیشترى شده و از آنها با صفت قطعى و حتمى یاد شده است . از نشانه‏هایى که نزدیک و متصل به ظهور حضرت تحقق مى‏یابد و در احادیث پیشوایان معصوم‏علیهم السلام برآن تاکید فراوانى شده، نداى آسمانى است . در مراحل مختلف ظهور حضرت مهدى‏علیه السلام نداهاى گوناگونى شنیده خواهد شد، که هریک از آنها بر حقانیت قیام آن حضرت دلالت مى‏کند و براى حق‏جویان و حق‏پویان هرگونه شک و شبهه‏اى را برطرف مى‏کند; ولى ندایى که معروف است و در احادیث پیشوایان معصوم‏علیهم السلام بیشتر از آن سخن به میان آمده، ندایى است که در آغاز ظهور حضرت مهدى‏علیه السلام شنیده خواهد شد . در این مقاله، نخست‏به بیان ویژگى‏هاى این ندا خواهیم پرداخت و در پایان از دیگر نداها نیز سخن خواهیم گفت .

مقاله حاضر، نگاهى است کوتاه به معرفى و شناسایى حضرت مهدى علیه السلام . هدف از این مقاله، اثبات ولادت مهدى علیه السلام و تعیین مصداق آن حضرت است . انتخاب این موضوع از آن جهت‏شایان توجه است که امروزه شبهاتى در باره اصل ولادت آن حضرت مطرح شده و علاوه بر کتابها و مقالات مستقلى که در این باره نوشته شده است، چندین سایت اینترنتى نیز براى تخریب شخصیت‏حضرت مهدى علیه السلام و تحریف منابع اصیل اسلامى فعالیت جدى دارند . از این رو، بر پژوهش‏گران و محققان اسلامى لازم است در برابر چنین اقداماتى ساکت ننشسته و قلم و زبان خود را در دفاع و حمایت از ریشه‏دارترین مساله اسلامى و امیدبخش‏ترین عنصر اعتقادى شیعه، به کار گیرند .

در این نوشته سعى بر این است که در بخش اول نشانه‏هایى از آیات و روایات که به صورت اشاره یا با تاویل بر «وجود» حضرت مهدى دلالت دارند، بررسى و با دانش روز تطبیق شوند و احیانا برخى آرا، مورد نقد قرار گیرند . در بخش دوم نیز آیات و روایاتى (طى 6 شماره) که به صورت اشاره یا با تاویل بر «ظهور» آن حضرت دلالت دارند بیان مى‏شود و هماهنگى آنها با دستاوردهاى جدید دانش فضا روشن مى‏گردد و سرانجام به وظیفه ما در عصر انتظار فرج اشاره‏اى خواهد شد .