فلسفه اسلامی

جان کنده ام تا تو جان پروری

۴۲۴۲.

اعیان ثابته از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی شجاری

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۹ شماره ۶۷

کلید واژه ها: فیض ثبوت ماهیت اعیان ثابته معدوم مطلق مثل عقلی شیئیت معدوم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری

تعداد بازدید : ۴۹۲۸ تعداد دانلود : ۲۲۹۴

« اعیان ثابته » از اصطلاحات کلیدی عرفان ابن عربی است که معانی نزدیک به آن در مکاتب مختلف پیش از وی وجود داشته است. این اصطلاح بار اول به وسیلة خود «ابن عربی» وضع شد و عارفان و فیلسوفان- به پیروی از وی- در مسائل متعددی از جمله «علم حق»، «تجلی حق» و «آفرینش» از آن استفاده کرده اند. ملاصدرا – بنیانگذار حکمت متعالیه- در کتاب کبیر خود، الاسفارالاربعه، گاه با تمجید از ابن عربی این اصطلاح را به کار می برد و قول خویش را تأیید می کند و گاه سخن ابن عربی در اعیان ثابته را به سخافت کلام معتزلیان در ثابتات ازلی میداند و آن را به گونه ای توجیه می کند. در این مقاله با عطف توجه به مسألة علم الهی پیش از خلقت می کوشیم مفهوم اعیان ثابته در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیه صدرایی را- به قدر وسع- آشکار کنیم. در پایان مقاله با تحلیلی کوتاه از دیدگاه ملاصدرا در« اعیان ثابته » بیان شده است که اصول حکمت متعالیه ملاصدرا با قول به « اعیان ثابته » آنگونه که مقصود ابن عربی است منافات دارد.

«فلسفه اسلامی» یا «فلسفه مسلمانان»