درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله وبلاگ‏ها به‏عنوان شکلی از رسانه‏های جایگزین و شهروندی مطالعه می‏شوند.  رسانه‏های جایگزین و شهروندی به‏عنوان رسانه‏های غیر‌ انتفاعی می‏توانند مکانی برای رقابت‏های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشند و مشارکت مدنی و اعمال دموکراتیک را برخلاف رسانه‏های جریان اصلی دنبالنمایند.  تحلیل دو وبلاگ ایرانی در این مقاله، نحوه شکل‏گیری و عملکرد آنها را در حوزه ادبیات رسانه‏های جایگزین و شهروندی نشان می‌دهد.  این مطالعه نشان می‏دهد درحالی‏که وبلاگ‏ها از یک طرف محدودیت‏ها و دوگانگی‏های مربوط به رسانه‏های جایگزین و جریان اصلی را ازبین برده‏اند، رفتارهای یکسان با این رسانه‏ها را نیز تولید می‌کنند.  به گونه‏ای که در دراز‌مدت شکل‌گیری فضایی که اعمال مدنی و دموکراتیک در آن امکان‌پذیر باشد را تسهیل می‌کند.

" در این مقاله، به بررسى محتواى تلکس خبرگزارى جمهورى اسلامى ایران (ایرنا) پرداخته شده که در سه مقطع 1361، 1371 و 1381 در زمینه مسائل و مطالب مربوط به زنان گردآورى شده و انعکاس یافته است تا بخشى از فعالیت خبرگزارى ایرنا در زمینه اخبار و مطالب مربوط به زنان به عنوان نیمى از پیکره جامعه روشن شود. چارچوب نظرى این بررسى تلفیقى است از نظریه هاى فمینیسم و برجسته سازى تا تاثیر این دو نظریه در تعیین و انتخاب اخبار مربوط به زنان و انعکاس آن مورد بررسى قرار گیرد. ساختار موضوعى مطالب، ماهیت و محوریت مطالب، سبک ارائه مطالب، آفرینندگان مطالب، حجم و اندازه مطالب، جهت گیرى مطالب، کارکرد و اهداف مطالب انعکاس یافته متغیرهایى هستند که در این بررسى مورد ارزیابى و تحلیل قرار گرفته اند. بررسى حاضر به روش تحلیل محتوا انجام گرفته و حجم نمونه آمارى شامل 321 مطلب است. از آن جایى که هر یک از متغیرها در سه دوره مورد بررسى به مقایسه گذاشته شده اند، یافته هاى پژوهش در مجموع، نشان مى دهد تفاوت معنى دارى بین دوره هاى مورد بررسى در بسیارى از متغیرها متناسب با شرایط سیاسى اجتماعى و فرهنگى هر دوره وجود دارد. به لحاظ کمیت نیز یافته ها نشان مى دهد که روز به روز هم به تعداد مطالب و اخبار زنان و هم به حجم هر یک از آن موارد افزوده مى شود و به عبارتى روند صعودى دارد. "

این مقاله برگرفته از پژوهشی است که در زمینه نظرکودکان و نوجوانان 7 تا 15 ساله تهرانی، درباره مجموعه های کارتونی و غیرکارتونی برنامه های کودک و نوجوان تلویزیون، در امور سنجش برنامه‌ای«مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیما» صورت گرفته است. هدف کلی آن دستیابی به دیدگاه مخاطبان اصلی این مجموعه ها در مورد کم و کیف آن، در دوره زمانی قبل از اجرای پژوهش(11/4/76)، یعنی بهار سال 76 بوده است.

توسعة شبکه های ارتباط الکترونیکی هویت اجتماعی انسان را وارد مرحلة جدیدی کرده است. در این مرحله، افراد با فرهنگ ها، نژادها و شرایط محیطی خاص خود می توانند در تشکیل هویت جمعی انسان نقشی فعال ایفا کنند، هرچند این کثرت ممکن است در یک برخورد ناصحیح به هرج ومرج بیانجامد، برخورد منطقی، نظام مند و مبنایی بشریت را از حاکمیت تک صدایی سوژة غربی رها می سازد. این امر مستلزم رویکردی پدیدارشناسانه است؛ که فرهنگ های بشری را پاس بدارد و راه های مسالمت آمیز زندگی در دهکدة جهانی را با ارزش های جهان شمول، که برآمده از تمدن همة بشریت است، پیشنهاد کند. در این تجربه، طی فرایندهای تعامل اجتماعی همواره گفتمان های متنوع بازسازی می شوند و خرد جمعی دائماً در حال توسعه خواهد بود. همچنین عواطف به علائق جمعی مبدل می شوند تا انسان بتواند به افراد بیشتری عشق بورزد و در غم آنان سهیم باشد.

این مقاله به دنبال تبیین نقش و میزان رابطه حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران است؛ مسئله ای راهبردی که بر نوع، کیفیت و جهت سیاست گذاری کلان فرهنگی کشور تأثیر اساسی می گذارد. بدین منظور با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و پس از تبیین رابطه سیاست و فرهنگ، با تشریح دیدگاه مقام معظم رهبری به عنوان بالاترین سیاست گذار کشور به حل مسئلة رابطة حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران پرداخته و نقش و جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی را در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران در جهت مذکور از دیدگاه مقام معظم رهبری مورد بررسی قرار می دهد؛ بدین صورت که با تعریف نقش مرکزی و ستاد فرماندهی برای شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست گذاری، هدایت و مراقبت را از اهم وظایف حکومت در رابطه با فرهنگ برمی شمارد.

"این مقاله، چالش ها، تهدیدها، توانایی ها، فرصت ها و چشم انداز مطبوعات ایران را در دهه آینده نشان می دهد. ازاین رو، ابتدا بر وضعیت کنونی مطبوعات کشور، به ویژه بر وضعیت آماری، تنوع، تکثر و محتوا نگاهی می افکند و سپس کاستی ها، تهدیدها و چالش های مطبوعات را به طور خلاصه توضیح می دهد. چالش های اقتصادی، حرفه ای، مدیریتی و چالش ها و تهدیدهای دیگر، هریک به طور جداگانه مدنظر قرار می گیرند. چشم انداز آینده مطبوعات در محوری جداگانه بر این نکته تاکید دارد که هرگونه سیاست گذاری در عرصه مطبوعات باید به گونه ای باشد که چالش ها و تهدیدها را به فرصت، و فرصت ها را به توانایی تبدیل کند. عرصه رسانه ای به گونه ای است که حتی کوچک ترین قصور ممکن است فرصت ها را به چالش تبدیل کند. بایسته های آگاهانه سیاست گذاری های مطبوعات برای نیل به توسعه در بخش پایانی مقاله مد نظر قرار گرفته است. "

گسترش فزاینده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در سال های اخیر، حیات بشری را در ابعاد مختلفی تحت تاثیر قرار داده است. یکی از حوزه های مهم زمینه فرهنگی و ارزش های فرهنگی است. از این منظر، گسترش فزاینده فناوری های اطلاعات و ارتباطات و شکل گیری ""جامعه شبکه ای"" منجر به تحول و دگرگونی ارزش های فرهنگی در اغلب جوامع معاصر شده است که بارزترین مثال آن رشد ارزش های سکولار- عقلانی و ارزش های ابراز وجود یا رهاینده است. این مطالعه درصدد است تا با بررسی این فرایند، اثر میراث سنتی را در رابطه با فضای مجازی و ارزش های فرهنگی در چند کشورهای اسلامی واکاوی نماید. به عبارتی سئوال اصلی این مطالعه این است که فضای مجازی چه اثری بر دگرگونی ارزش های فرهنگی در کشورهای اسلامی دارد؟ به عبارتی فرضیه تحقیق این است که بین گسترش فضای مجازی و تغییر ارزش های فرهنگی متناسب با وضعیت متغیرهای مربوط به دیواره اتشین رابطه وجود دارد. بررسی نظری این موضوع نشان می دهد که دیدگاه های نظری متفاوتی در رابطه با فضای مجازی و ارزش های فرهنگی قابل دسته بندی است: نخست دسته ای که عقیده دارند همراه با ورود تکنولوژی، از جمله تکنولوژی ارتباطی، ارزش های سنتی محو شده و ارزش های نوین جایگزین می شوند و این فرایند در کل جهان به صورت واحد و همسان رخ می دهد که پیامد آن همگرایی ارزش ها و فرهنگ ها در جوامع خواهد بود. گروه دوم بر اهمیت ارزش های فرهنگی و ماندگاری کامل آن در جوامع مختلف و حتی تشدید آنها و مقاومت در برابر تغییرات تأکید دارند. گروه سوم اعتقاد دارند که در اثر تحولات فزاینده در عرصه جهانی شدن و تکنولوژی های ارتباطی شاهد امتزاج و ترکیب ارزش های سنتی و مدرن در جوامع جدید خواهیم بود. اخیراً نظریه ای تحت عنوان ""دیواره های آتشین"" در این زمینه مطرح شده است که به نظر می رسد به شیوه بهتری می تواند تبیین کننده این فرایند باشد. این نظریه بر اهمیت موانع فرهنگی- اقتصادی در تغییر و جایگزینی ارزش ها تأکید دارد. بر این اساس، تغییرات جامعه ایران در مقایسه با سایر نقاط، مبتنی بر نظریه دیواره آتشین نشان می دهد که چنین موانعی نیز در اثرگذاری فضای مجازی بر تغییرات ارزشی در جامعه ایرانی نقش کاملاً برجسته ای دارند. روش بررسی این مطالعه تحلیل ثانویه است که با استفاده از داده های پیمایش ارزش های جهانی برای کشورهای اسلامی انجام می پذیرد.

یکی از بهانه های همیشگی هجمه رسانه ای به جمهوری اسلامی ایران، موضوع حقوق بشر بوده است. در میان رسانه های جریان ساز در این باره، بی بی سی فارسی حرفه ای ترین و پرمخاط ب ترین رسانه خبری خارجی است. در میان پرونده های حقوق بشری نیز پرونده های نرگس محمدی، نازنین زاغری، امید کوکبی و محمدعلی طاهری در زمره پربسامدترین ها هستند و بررسی تجمیعی این موارد، نتایج جامعی را ارائه می کند. برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی استقرایی استفاده شده است. به منظور دسترسی به اطلاعات کامل، 195 گزارش وب سایت بی بی سی، مرتبط با موضوع پژوهش، در بازه زمانی تقریبی 8 ساله تمام شماری شد و با طی این روند، بیش از 303 کد به دست آمد که در 53 مقوله جای گرفت. مقولات به دست آمده، در نهایت، ذیل دو محور اصلی «انتخاب سوژه های جریان ساز» و «تکنیک های جریان سازی» دسته بندی شدند. ذیل محور نخست مشخص شد که بی بی سی به دقت، گفتمان های رقیب گفتمان انقلاب اسلامی را شناسایی می کند و جریان سازی خود را حول محور این گفتمان ها شکل می دهد. همچنین ذیل محور تکنیک های جریان سازی، تکنیک متفاوت شناسایی شد که 6 مورد از آنها در تمامی موارد این پژوهش مشترک هستند. 6 تکنیک نیز در این پژوهش کشف و نامگذاری شد. این 6 مورد، شامل تکنیک های «برجسته سازی اظهارات نامتعارف»، «افزایش اعتبار منابع همسو»، «راوی همجنس»، «برچسب های اقتضایی»، «اسطوره سازی» و «طرح ادعای بدون پشتوانه» است.

هدف پژوهش حاضر تعیین سهم هریک از عوامل جنسیت، وضعیت اقتصادی، بومی یا غیر بومی بودن و طول مدت استفاده از پیامک در پیش بینی میزان دریافت پیامک از دوستان همجنس و نیز دوستان غیر همجنس در دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. نمونه آماری این پژوهش 50 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه اصفهان بودند که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند و به منظور سنجش میزان دریافت پیامک از دوستان همجنس و غیر همجنس و ویژگی های جمعیت شناختی مؤثر بر آن، یک پرسشنامه محقق ساخته در اختیار آنان گذاشته شد. داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد وضعیت اقتصادی می تواند به طور معنی داری میزان دریافت پیامک از دوستان همجنس در دانشجویان را پیش بینی کند (00/0=P)؛ اما اضافه کردن هریک از متغیرهای جنسیت، بومی یا غیر بومی بودن و طول مدت استفاده از پیامک به معادله، سبب افزایش معنی دار قدرت پیش بینی میزان دریافت پیامک از دوستان همجنس در دانشجویان نشد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام همچنین نشان داد که جنسیت می تواند به طور معنی داری میزان دریافت پیامک از دوستان غیر همجنس در دانشجویان را پیش بینی کند (00/0 P=)؛ اما اضافه کردن هریک از متغیرهای وضعیت اقتصادی، بومی یا غیر بومی بودن و طول مدت استفاده از پیامک به معادله، سبب افزایش معنی دار قدرت پیش بینی میزان دریافت پیامک از دوستان غیر همجنس در دانشجویان نمی شد

در برداشتی کلی، این مقاله دربارة موسیقی و زوایای جامعه شناختی آن است. فرض اساسی این مقاله آن است که موسیقی و تحوّلات و مفاهیم آن در خلأ اجتماعی ـ فرهنگی تولید نمی شود، بلکه موسیقی به نحوی برساخته ای اجتماعی ـ فرهنگی است. در میان انواع گوناگون موسیقی که به نحوی گروه های اجتماعی به آن گرایش دارند، این مقاله به طور مشخص گرایش جوانان ایرانی را به موسیقی پاپ و همبسته ها و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن بررسی کرده است. برای نیل به این هدف، این مطالعه با اتخاذ یک رویکرد نظری تلفیقی و یک رویکردی روش شناختی کمّی و با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسش نامه 200 نفر از دانشجویان ورودی سال 1388 دانشگاه تربیت معلم را به صورت نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای انتخاب کرده و مورد مطالعه قرار داده است. یافته ها و نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهند که میان مفهوم سرمایة فرهنگی و شاخص گرایش به موسیقی پاپ رابطة مثبت معنی داری وجود دارد. این در حالی است که رابطة آماری معنی داری میان دین داری و شاخص گرایش به موسیقی پاپ وجود ندارد. به علاوه، میان متغیر پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی (SES) و شاخص گرایش به موسیقی پاپ رابطة مستقیم معنی داری وجود دارد. همچنین، جنس دانشجویان تفاوت معنی داری در گرایش آن ها به موسیقی پاپ ایجاد نمی کند. نتایج این مطالعه همچنین مؤید آن است که در میان جوانان مورد بررسی، بیشترین میزان گرایش به موسیقی پاپ به ترتیب به موسیقی پاپ داخلی، موسیقی پاپ ضبط شده در خارج از کشور، و موسیقی پاپ خارجی بوده است.

"جریان سریع جهانی شدن یکی از ویژگی های مهم و برجسته پایان هزاره دوم و آغاز هزاره سوم خصوصا از زمان گسترش سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در عین حال، به دلیل تغییر و حرکت از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش محور، دانش و توانمندی های حرفه ای و تخصصی و انتقال آن اهمیت زیادی یافته است.... "

تلویزیون و محصولات آن به عنوان یکی از موثرترین وسایل ارتباط جمعی، می توانند نقشی دوسویه ایفا کنند، به تقویت و نهادینه کردن ارزش های اخلاقی پرداخته یا با عملکرد نادرست خود به تقویت و رواج ضدارزش ها بپردازند. مقاله حاضر با هدف بررسی ارزش های اخلاقی ارائه شده در تبلیغات بازرگانی)تبلیغاتی که به منظور فروش مواد غذایی به کودکان و نوجوانان تهیه شده(، انجام گرفته و برای نیل به این هدف از روش نشانه شناسی استفاده شده است. نمونه های مورد بررسی شامل 16 آگهی تجاری پخش شده در سال 1388 از شبکه یک سیماست. نتایج نشان می دهد که عمده ارزش هایی که از طریق آگهی های مورد بررسی به مخاطب کودک و نوجوان منتقل شده، ارزش های منفی بوده اند که سازندگان آن با بهره گیری از تمهیدات مختلف همچون تسری معنایی با توسل به شخصیت های کارتونی و سخنگو، جهان مبتنی بر رویا، نمایش کالا در کسوت یک ناجی و … ، بر آن بوده اند تا با تهییج و تحریک احساسات، ضمیر ناخودآگاه کودک و نوجوان را تحت تأثیر قرار داده و پیام خود را منتقل سازند و در یک کلام توجه و اعتماد مخاطب را به خود جلب کنند.

قتل های شرافتی یکی از واقعیت های اجتماعی است که از گذشته دور وجود داشته و تا به امروز به حیات خود ادامه داده است. قتل های شرافتی یا ناموسی در مواردی نظیر روابط عاشقانه غیرمتعارف، خیانت به همسر، زنا، فرار از خانه، ازدست رفتن بکارت و نمونه های مشابه که اعمال و رفتارهای ضد ناموسی بی عفتی، بدنامی و فضاحت تلقی می شوند، رخ می دهند. در وقوع این پدیده مسلّماً علل و عوامل گوناگونی همچون آداب و رسوم، فرهنگ مردسالارانه موجود، قوانین کیفری و غیرکیفری جامعه و رسانه های گروهی دخالت دارند. رسانه های گروهی با توجه به گستردگی، جذابیت و تنوعی که دارند، می توانند در ارتباط با قتل های شرافتی تأثیرات مثبت و منفی فراوانی به همراه داشته باشند که توجه به ابعاد گوناگونِ آن می تواند ما را در راه اتخاذ یک سیاست جنایی معقول، منسجم و سنجیده در جهت مبارزه همه جانبه با این پدیده یاری رساند. در واقع، رسانه های گروهی با تهیه و پخش برنامه هایی که به نوعی به تأیید آداب و رسوم موجود می پردازد، قابلیت این را دارند که در افزایش میزان ارتکاب قتل های ناموسی در جامعه تأثیر بسزایی داشته باشند. تأثیر این رسانه ها در حفظ و ترویج این فرهنگ تا به حدی است که هیچ برنامه و راهکار پیشگیرانه ای در این زمینه نمی تواند بدون حضور این رسانه ها، به اهداف خود دست یابد.