درخت حوزه‌های تخصصی

در بیشتر جوامع انسانی، جنسیت، که در بردارنده ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جنس است، پایه توزیع نابرابر امکانات، موقعیت ها، فرصت ها و پاداش ها قرار می گیرد. مسأله مورد بررسی در اینجا نقش گذار جمعیتی در نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی است. از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم و همچنین، نظریات چافتز، بوردیو و دایسون به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. برای آزمون تجربی مدعای پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و داده های ثانویه پیمایش جهانی ارزش ها و صندوق جمعیت سازمان ملل برای پنجاه کشور انجام شده است. نتایج نشان داد که نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در کشورها بر حسب مراحل گذار جمعیتی متفاوت است. کشورهای مالی، زامبیا، هند و عراق که گذار جمعیتی اول را پشت سر نگذاشته اند، نگرش منفی کمتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند؛ برعکس، کشورهایی مانند سوئد، فنلاند و فرانسه که وارد گذار جمعیتی دوم شده اند، نگرش منفی بیشتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند. کشورهای ترکیه، برزیل، آفریقای جنوبی و اندونزی که در سال های اخیر گذار جمعیتی را پشت سرگذاشته اند، نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در آنها بین دو دسته از کشورهای فوق است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عوامل اجتماعی و فرهنگی با نگرش مردان نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده انجام شده است. این مطالعه به شیوه پیمایشی و به وسیله پرسشنامه بر روی 383 نفر مرد متاهل 25 تا 50 ساله شهر شیراز صورت گرفته است. چارچوب نظری مورد استفاده در این بررسی نظریه کنش اجتماعی تالکوت پارسونز بوده است. یافته های این پژوهش...

سرشماری های عمومی آمارها و اطلاعات گوناگونی عرضه می کنند که می توان از آن ها در پژوهش های جامعه شناختی بهره گرفت. این مقاله در پی آن است که با استفاده از جداول وضع شغلی و گروه های عمده شغلی در نشریات سرشماری های عمومی 1335 تا 1375 ساختار و تحولات قشربندی اجتماعی ایران را بررسی کند. در این تحقیق، پس از مروری بر نظریه های قشربندی اجتماعی...

"هدف اصلى این مقاله، شناخت عوامل مؤثر بر مرگ و میر کودکان در استان ایلام با تاکید بر محرومیت اجتماعى است. بر این اساس، مهمترین سؤال پژوهشى مورد نظر عبارت است از این که محرومیت اجتماعى و شاخص هاى جمعیتى، چه رابطه اى با مرگ ومیر کودکان دارند. روش تحقیق مورد استفاده براى بررسى موضوع و سؤالات تحقیق، روش پیمایشى است و جامعه آمارى مورد نظر عبارت است از کلیه زنان ازدواج کرده 49-15 ساله استان ایلام که حداقل یک بچه زنده بدنیا آورده اند. مبانى نظرى براى تحلیل و تبیین موضوع این مقاله، مشتمل بر نظریه هاى محرومیت اجتماعى و نظریه هاى مربوط به مرگ ومیر کودکان است که در نهایت با استفاده از نظریه هاى مطرح شده، مدل نظرى مقاله ترسیم شده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده، متوسط بعد خانوار در نمونه تحت بررسى، 9/4 نفر، میانگین فاصله بین موالید، 42 ماه، میانگین تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده، 05/3 و میانگین تعداد فرزندان زنده مانده، 8/2 بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح دو متغیره و چند متغیره، صورت گرفته است. در سطح تحلیل چند متغیره از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است. بر این اساس در سطح کل استان، شاخص هاى جمعیتى، محرومیت اجتماعى و نوع ازدواج، در مدل باقى مانده اند، اما در نقاط شهرى، محرومیت اجتماعى، نوع ازدواج و آگاهى از مراقبت هاى کودکان، در مدل باقى مانده اند و در نهایت در نقاط روستایى، شاخص هاى جمعیتى، محرومیت اجتماعى، بهداشت تغذیه و نوع ازدواج، در مدل باقى مانده اند. به منظور تایید مدل تحلیلى مطالعه حاضر، از مدل معادلات ساختارى استفاده شده است که در این مدل به استثناى بهداشت تغذیه، تمامى متغیرهاى انتخاب شده به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر متغیر وابسته تاثیر داشته اند. "

این نوشتار به بررسی ارتباط کوتاه مدت و بلندمدت میان رشد درصد گروه های سنی مختلف جمعیت و رشد اقتصادی در مدلی پویا از اقتصاد ایران می پردازد؛ از همین رو، از رهیافت آزمون کرانه ها (Bound test) برای بررسی وجود ارتباط بلند مدت و نیز از الگوی خود رگرسیونی با وقفه­های توزیعی(ARDL) و نیز مدل تصحیح خطا (ECM) به ترتیب، برای تخمین ضرایب بلندمدت و کوتاه مدت مدل های مورد بررسی، استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل روابط و ضرایب معناداری در مدل ها بیانگر وجود ارتباط مثبت و معنادار میان رشد درصد جمعیت با بازة سنی 15 تا 64 سال و رشد اقتصادی در ایران است.

" این ماطلعه با هدف بررسی مسائل و مشکلات نیروی انسانی شاغل در مراکز توانبخشی وابسته به سازمان بهزیستی کشور در تهران و نیز ارائه پیشنهادات برای بهبود وضعیت ارائه خدمات توانبخشی این مراکز انجام شده است. در این تحقیق از روش بررسی (Survey) استفاده شده است. از بین مراکز توانبخشی تحت نظارت از روش بررسی کشور تعداد 14 مرکز توانبخشی، شامل 4 مرکز توانبخشی معلولین جسمی - حرکتی، 4 مرکز توانبخشی نابینایان، 3 مرکز توانبخشی ناشنوایان و 3 مرکز توانبخشی معلولین ذهنی انتخاب شدند..... "

باوجود افزایش آگاهی زنان و دسترسی آسان آن ها به وسایل پیشگیری از حاملگی، زنانی هستند که از این وسایل استفاده نمی کنند. عدم استفاده از روش­های پیشگیری، از طریق تأثیر بر حاملگی­های برنامه­ریزی نشده و سقط جنین بر سلامت مادر و کودک تأثیر می گذارد. هدف از این مقاله، بررسی میزان شیوع استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در میان زنان کُردِ همسردار 49-15 ساله شهر مهاباد است. داده­ها حاصل یک پیمایش مقطعی است که در فروردین ماه 1391 بر روی نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شد. یافته ها از شیوع گسترده استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در نمونه مورد بررسی حکایت دارد، به طوری که 3/74 درصد زنان در زمان مطالعه از یکی از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده می­کردند. بر پایه این بررسی، سهم روش­های مُدرن و سنّتی پیشگیری از حاملگی به ترتیب 2/71 و 8/28 درصد است. نتایج تحلیل تمایز نشان داد که عواملی چون هزینه های مرتبط با مخالفت­های فرهنگی و اجتماعی و شمار فرزندان در حال حاضر زنده از بیشترین تأثیر در استفاده زنان از وسایل پیشگیری از حاملگی برخوردارند. استقلال زنان و نگرش آن ها نسبت به هزینه ها و منافع فرزندان از جمله متغیّرهای فرهنگی تأثیرگذار در این زمینه می باشند. نتایج گویای آن است که کاهش هزینه های درک شده برای وسایل پیشگیری، بهبود دانش و آگاهی زنان درباره روش­های مدرن پیشگیری و تثبیت مشروعیّت­های اجتماعی و فرهنگی استفاده از این وسایل، نقش مهمّی در اعمال استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و ارتقاء سلامت مادران و نوزادان دارد.

شناسایی اندیشه ها، عقاید و اگلوهای رفتاری اقوام مختلفی که طی ادوار تاریخ می زیسته اند، می تواند راهنمای خوبی برای ما و آیندگان باشد. زیرا هویت هر قوم، سرچشمه معنا و تجربه ای عظیم به شمار می آید. براین مبنا یکی از ادیانی که جوهره اصلی ما ایرانیان در آن دوران نهاده شده، دین زرتشت است این دین به تناسب تاریخ و جغرافیای خود تعالیمی را در خصوص ابعاد مختلف توسعه پایدار یعنی، بعد اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و محیط زیست به یادگار گذاشته است......

در این مقاله تلاش می شود، با بررسی نظریه های مهم اقتصادی در موضوع باروری از زمان آدام اسمیت تا دوران معاصر، تقسیم بندی مناسبی از این نظریه ها ارائه شود. بر اساس یافته های این پژوهش، تقسیم بندی این نظریه ها به خرد و کلان بهترین تقسیم بندی برای این موضوع است و نظریه های خرد استحکام نظری بیشتری دارند. با این حال، نظریه های خرد نیز کلیت یکپارچه ای نیستند و تفاوت های فراوانی بین آنها وجود دارد. از سوی دیگر، عموماً به نظریه های اقتصادی و از جمله نظریه های اقتصادی در موضوع باروری انتقادی مهم مبنی بر نادیده گرفتن نقش نهادها وارد است. در واقع، مطالعات گوناگون نهادگرایان و اندیشمندان علوم شناختی نشان می دهد که فرض عقلانیت کامل که سنگ بنای رویکرد اقتصادی است، فرض درستی نیست؛ لذا در تحلیل رفتار افراد باید به عواملی مانند فرهنگ، ایدئولوژی، عرف و غیره که نهادگرایان آنها را ذیل عنوان نهاد تعریف می کنند، توجه کرد. امری که در تحلیل باروری نیز باید به آن توجه شود. بررسی های گوناگونی نشان داده اند که نهادها نقش مهمی بر باروری دارند و این در حالی است که در تحلیل های اقتصادی از این مسئله غفلت می شود.