گروه های ویژه

آگاهی از تاریخ در علوم به طور عام، و در فلسفه به طور خاص، امری ضروری به نظر می رسد. زیرا با نگاه تاریخی به مباحث فلسفی نه تنها تکوین و سیر تطور آنها روشن شده و راه برای پیمودن ادامه مسیر همواره می گردد؛ بلکه قسمت عمده فلسفه همان تاریخ آن است و این امر، برخلاف فلاسفه مغرب زمین، در بین مسلمانان اندکی مورد غفلت قرار گرفته است و به نظر می رسد یکی از دلایل آن طرز تلقی ای است که حکمای مسلمان از فلسفه دارند.در این مقاله سعی کرده ایم با روش اسناد و تحلیل میزان توجه دو فیلسوف مسلمان یعنی صدرالمتالهین و علامه طباطبایی را به مباحث تاریخی فلسفه نشان داده و بیان کنیم که عقیده به حکمت نبوی، تاثیر خود را در نحوه مواجهه این دو فیلسوف با مباحث تاریخی نشان داده است؛ به طوری که علی رغم توجه صدرالمتالهین به آرای گذشتگان خود و بررسی عمیق آن مباحث، در طرح و انتساب آرا به اشخاص و مکتب های مختلف، گاهی مصاب نبوده است و در این میان علامه طباطبایی بیش از وی در معرض نقد قرار دارد.

۴۸۴.

تعریف فلسفه از نظر حکمای اسلامی

نویسنده: محمد خوانساری

منبع: رشد آموزش معارف اسلامی سال اول تابستان ۱۳۶۷ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۵۲

۴۸۵.

همانستی نفس و الوهیت از دیدگاه مولانا و اکهارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قاسم کاکایی اشکان بحرانی

منبع: قبسات زمستان ۱۳۸۸ شماره ۵۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۹۴

۴۸۶.

گزارش نشست نقد و بررسی کتاب فرهنگ نامه تاریخی مفاهیم فلسفه: با حضور دکتر رضاداوری اردکانی ، دکتر محمدرضا بهشتی ، دکتر علی اصغر مصلح ، دکتر بهمن پازوکی و دکتر مازیار ناصر

سایر: محمدرضا حسینی بهشتی نویسنده: بهمن پازوکی علی اصغر مصلح رضا داوری اردکانی ماریا ناصر

منبع: کتاب ماه فلسفه سال اول بهمن ۱۳۸۶ شماره ۵

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه معرفی کتاب

تعداد بازدید : ۲۰۴۸ تعداد دانلود : ۱۷۲۰

۴۸۷.

سنت روشنفکری جدید

نویسنده: بیژن عبدالکریمی

منبع: کیان ۱۳۷۱ شماره ۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه اندیشه های فلسفی در ایران معاصر

تعداد بازدید : ۲۰۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۹۷

۴۸۸.

آزادی عادلانه

نویسنده: عبدالکریم سروش

منبع: کیان ۱۳۷۹ شماره ۵۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۳۹ تعداد دانلود : ۱۴۱۷

۴۸۹.

بررسی و مقایسه معقولات ثانیه فلسفی در سنت فلسفه اسلامی با مقولات کانتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی فتحی

منبع: آینه معرفت سال ششم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱۶

کلید واژه ها: معقول ثانی فلسفی فاهمه معقول ثانی منطقی شهود حسی شاکله سازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۸ تعداد دانلود : ۹۰۶

مسئله تبیین فرایند معرفت و شناخت، از جمله مهم ترین دغدغه های فیلسوفان طی تاریخ تفکر و اندیشه و خاستگاه شکل گیری اختلاف-نظرها و مشاجره های بسیار در این میان بوده است و در یک کلام می توان گفت در دوره جدید پس از دکارت و در اوج آن در کانت فلسفه به عرفت شناسی تحویل و به تعبیری مترادف با آن تلقی می شود. نگاهی تطبیقی به جریان شکل گیری معرفت و یا تطبیق برخی عناصر به کار رفته در آن افزون بر اینکه نقاط قوت و یا ضعف دو سنت فلسفی را بر ملا می سازد، راه را برای پژوهش و تطبیق و معــاضدت و مسـاعدت همـدیگر، بـرای رسیدن به نقطه ای مطلوب تر می گشاید. این نوشتار با تطبیق معقولات ثانیه فلسفی در سنت فلسفه اسلامی و مقولات فاهمه کانتی در پی آن است که با برداشتن گامی در این مسیر، زمینه را برای کاوش بیشتر پژوهشگران فلسفه فراهم آورد.

۴۹۰.

فلسفه ی قاره ای و تأثیر آن بر فلسفه ی تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طیبه توسلی

منبع: اندیشه دینی پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴۴

کلید واژه ها: فلسفه های جدید فلسفه ی قاره ای فلسفه ی اجتماع فلسفه ی هستی فلسفه ی تعلیم و تربیت فلسفه ی تحلیلی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۹ تعداد دانلود : ۱۴۸۶

۴۹۱.

رابطه وجود ذهنی و ارزش شناخت از دیدگاه استاد مطهری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: احمدعلی نیازی

منبع: معارف عقلی تابستان ۱۳۸۸ شماره ۱۴

کلید واژه ها: مطابقت علم حصولی ماهیت وجود ذهنی استاد مطهری ارزش شناخت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۹۰۱

آیا تنها راه مطابقت ذهن و عین و واقع نمایی ادراکات، اتحاد ماهوی صورت های ذهنی با خارج است و با نفی این اتحاد، راه شناخت ما به عالم واقع مسدود می شود و ما گرفتار سفسطه می شویم یا راه دیگری نیز وجود دارد؟ دیدگاه استاد مطهری در این زمینه دو بخش دارد: بخش اول مدعا، این است که علم حصولی، حضور ماهیت اشیا در ذهن است. این جهت، بعد هستی شناختی موضوع است؛ بخش دوم، ادعای معرفت شناسانه است؛ بدین صورت که تنها راه مطابقت ذهن و عین حصول ماهیت اشیا در ذهن است. در این نوشتار، ضمن نگاه اجمالی به سیر تاریخی مسئله و اشاره به اقوال دیگران، دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری در این موضوع تبیین و نقد می شود.

۴۹۲.

زبان از نظر افلاطون و هیدگر: یک بررسی مقایسه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا کورنگ بهشتی محمدجواد صافیان اصفهانی

منبع: متافیزیک سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹

کلید واژه ها: وجود زبان هیدگر افلاطون آشکارکنندگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۱۶

هدف این مقاله مطالعه ای مقایسه ای میان دیدگاه افلاطون و هیدگر درباره زبان است. آنچه امکان این مقایسه را فراهم می آورد این نکته است که هم افلاطون و هم هیدگر، پرسش از زبان را به پرسش از وجود پیوند می زنند. به عبارت دیگر این دو متفکر زبان را «در نسبت با وجود» مورد مطالعه قرار می دهند. ذات و حقیقت زبان نزد افلاطون و هیدگر، هر دو، به موجب همین ربط و پیوند با وجود عبارت است از «آشکارکنندگی وجود یا موجودات». اما تفاوت و جدایی ایشان درست در همین دیدگاه ظاهراً یکسان است. زیرا ساز و کار آشکاری وجود در زبان، و حدود و مرزهای آن نزد هر یک به گونه ای متفاوت با دیگری است. ریشه این تفاوت را نهایتاً باید در نگرش بنیادی ایشان به انسان، وجود، و نسبت میان آنها جست.

۴۹۳.

لیزا

نویسنده: متیو لیپمن مترجم: حمیده بحرینی

منبع: کتاب ماه فلسفه سال اول دی ۱۳۸۶ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۱۰۱۱

۴۹۴.

نگاه انتقادی گادامر به هوسرل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا آزادی اشرف فرهادی

منبع: پژوهش های فلسفی بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلید واژه ها: هوسرل گادامر ادراک صرف اندرهم ذهنی اگوی استعلایی اگوی دیگر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۸۴

هوسرل، علاوه بر دیلتای و هیدگر، یکی از کسانی است که گادامر در «حقیقت و روش» بارها به وی اشاره نموده و از اندیشه هایش تأثیر پذیرفته است. مواجهه گادامر با هوسرل، علی رغم عظمت او در نزد گادامر و تأثرش از وی، همواره مواجهه ای هرمنوتیکی بوده است. گادامر با نقد و بررسی عناصر پدیدارشناسی هوسرل در صدد انکشاف ناگفته های اوست. شمار اندکی از فلسفه ورزان و اهل تتبع در عالم به نسبت و رابطه این دو فیلسوف پرداخته اند و در بین این شمار کم، آنچه بیشتر مد نظر بوده تأثرات گادامر از هوسرل بوده است و نه دیدگاه های انتقادی گادامر نسبت به هوسرل. در عوض، هدف این مقاله آشکار کردن و برجسته نمودن اندیشه های انتقادی گادامر نسبت به مفاهیم کلیدی پدیدارشناسی هوسرل است؛ مفاهیمی همچون ذهنیت استعلایی، ادراک صرف، اندرهم ذهنی، شکاف بین ماهیات و واقعیات، و اگوی دیگر. ضمن نشان دادن وجوه انتقادهای گادامر بر این مفاهیم، به عیان خواهیم دید که وی با وفاداری به سلوک هرمنوتیکی خود صرفاً در صدد بازگویی اندیشه های هوسرل نیست بلکه به پشت اندیشه های او رفته و با نقد آنها ناگفته ها را بیان نموده و افق جدیدی را گشوده است.

۴۹۵.

معرفی کتاب:‌ وضعیت‌ کنونی‌ نظریه‌ هماهنگی‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مرتضی فتحی زاده

منبع: ذهن ۱۳۸۱ شماره ۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۴

۴۹۶.

نظریه بهره مندی در افلاطون و حرکت جوهری

نویسنده: منیره پلنگی غلامرضا اعوانی

منبع: مدرس علوم انسانی زمستان ۱۳۷۷ شماره ۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۹۴

۴۹۷.

ابن سینا و چپ های ارسطویی/ تاثیر ابن سینا بر جریان ماده گرایی پس از خود

نویسنده: ارنست بلوخ واهیک کشیش زاده

منبع: خردنامه همشهری شهریور ۱۳۸۵ شماره ۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۸۱

۴۹۸.

مدخل فلسفه و علوم

نویسنده: علی عابدی شاهرودی

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۶۶ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۲۱

۴۹۹.

آثار شهید مطهری مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی (سیری در کتاب صراط اندیشه نوشته مهدی نیلی پور)

نویسنده: معصومه طاهری مهدی نیلی پور

منبع: سوره پاییز ۱۳۸۸ شماره ۴۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۹ تعداد دانلود : ۱۵۴۶

۵۰۰.

پدیدار شناسی و فلسفه تطبیقی

نویسنده: دیوید ادوارد شانر حسین سلیمانی آملی

منبع: نامه فرهنگ زمستان ۱۳۸۰ شماره ۴۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۵

درخت حوزه‌های تخصصی